به نقل از «ایران آنلاین»

مالک شجاعی: دیلتای رسالت خود را بنیان‌گذاری فلسفی علوم انسانی می‌داند

تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۷۰۸۰۵۴

دیلتای شرط امکانی علوم انسانی را اشتراک سوژه و ابژه در تاریخیت تلقی می کند و رسالت خود را بنیادگذاری فلسفی علوم انسانی می داند.

ایران آنلاین /گروه اندیشه:

کرسی ترویجی «فهم هرمنوتیکی علوم انسانی مبتنی بر آرای دیلتای» با ارائه مالک شجاعی ۲۴ تیرماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

مالک شجاعی گفت: ۴ فیلسوف معاصر در آرایشان به ویلهلم دیلتای پرداخته اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هایدگر، گادامر، هابرماس و پل ریکور. دیلتای در کتاب مقدمه ای بر علوم انسانی عناوین مختلفی را برای علوم انسانی عنوان می کند. مثل علم انسان و دولت و ... . اما در نهایت به این نتیجه می رسد که نام مناسب گایست است که در زبان آلمانی این کلمه معنای مناسبی دارد برای آن که برای علوم انسانی به کار برده شود. دیلتای می گوید حوزه علوم انسانی همان حوزه فهم است و روح انسان فقط می تواند چیزی را که خود آفریده بفهمد. هر چیزی که انسان مهر تولید خود را به آن زده است موضوع علوم انسانی است.

وی در ادامه گفت: نسبت دیلتای و کانت هم مهم است. اگر انقلاب کوپرنیکی کانت را جدی نگیریم خیلی از بحث هایی که مطرح می کنیم از یکی مباحث اساسی جریان جدید غفلت کرده ایم. دیلتای در کتاب مقدمه ای بر علوم انسانی می گوید کانت بزرگ ترین فیلسوفی است که دوره جدید به خود دیده است. همچنین می گوید در رگ های سوژه دوران جدید خون واقعی جریان ندارد و یک سوژه انتزاعی است و من می خواهم این خون تازه را تزریق کنم که منظورش از خون تازه همان بحث تاریخیت است. دیلتای همچنین متافلسفه خود را کانتی می داند. دیلتای می گوید فلسفه بعد از کانت موضوعش هستی شناسی نیست و فلسفه یعنی فلسفه علوم. البته می گوید کانت تا نیمه راه آمد و فلسفه علوم طبیعی را مطرح کرد اما من می خواهم فلسفه علوم انسانی را مطرح کنم.

این پژوهشگر فلسفه سپس عنوان کرد: به عقیده من متافلسفه ما ارسطویی است که مقداری ترمیم شده است. از متافلسفه کانتی علوم انسانی بیرون می آید نه از متافلسفه ارسطویی. البته منظورم علوم انسانی با تعریف جدید است و الا مباحث مربوط به انسان همواره مطرح بوده است. دیلتای می گوید کار فلسفه امروز خوداندیشی انسانی است که شبیه این تعبیر در بدایه الحکمه و نهایه الحکمه آمده است. دیلتای نقد عقل تاریخی را مدنظر داشت و می گفت پیشینه کانت مرده است اما شرایط واقعی و مفروضات آن فرایندی زنده و رو به تکامل است که جنبه های تاریخی دارد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: گام بعدی دیلتای مراجعه به تجربه درونی به جای تجربه بیرونی است و می گوید در علوم انسانی تجربیات درونی مهم است. علم اساساً تجربی است اما یا ناظر به تجربه بیرونی است که می شود علوم طبیعی و یا ناظر به تجربه درونی است که می شود علوم انسانی. بحث هرمنوتیک به تدریج این جا مطرح می شود. چون در تجربه درونی به جای تبیین با فهم سر و کار داریم. تجربه زیسته از دید دیلتای مهم ترین بعدش زمان بندی است؛ یعنی تجربه زیسته تاریخی. در نتیجه به هرمنوتیک می رسد.

شجاعی جشوقانی افزود: توجه داشته باشیم که انسان شناسی دیلتای با انسان شناسی در خیلی از جریانات غالب فلسفی تفاوت دارد. دیلتای مهم ترین مقوله تاریخی را فهم می داند. در کتاب مقدمه ای بر علوم انسانی گفته است که رهایی علوم جزئی از مابعدالطبیعه بعد از قرون وسطی شروع شد و اشاره می کند که علوم طبیعی آهسته از متافیزیک جدا شده و علوم انسانی هم جدا خواهد شد اما بیشتر طول خواهد کشید. درویزه می گفت من می خواهم کانت تاریخ باشم و دیلتای تاریخیت را از مکتب تاریخ و از درویزه گرفته است. دیلتای در کتاب تشکل جهان تاریخی می گوید نقد عقل تاریخی مهم ترین وظیفه است و نقد عقل تاریخی یعنی فلسفه علوم انسانی.

وی  عنوان کرد: علوم انسانی فهم صورت بندی جهان تاریخی است که در مختصات یک قوم رخ می دهد. دیلتای شرط امکانی علوم انسانی را اشتراک سوژه و ابژه می داند در تاریخیت و رسالت خود را بنیادگذاری فلسفی علوم انسانی می داند. این کار کمی نیست که بگوییم چه می شود که علوم انسانی ممکن می شود. دیلتای در کتاب به فهم درآوردن جهان انسانی می گوید ما عالمان علوم انسانی فقیران غنی هستیم. فقر اشاره به ابژه دارد و غنا هم اشاره به جهان سرشار از تجارب زیسته./مهر

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۷۰۸۰۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در کشورهای پیشرفته نخبه ترین افراد وارد رشته علوم انسانی می‌شوند

به گزارش خبرنگار مهر، به مناسبت روز معلم ویژه برنامه استاد فلسفه و غرب شناس برجسته کریم مجتهدی با عنوان «یک عمر معلم» صبح امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اصحاب علوم انسانی برگزار شد.

زلفی گل در این مراسم ابتدا از تمام اصحاب دانشگاه که ظلمی که به مردم غزه و مردم کشور خودمان شده را محکوم کردند تشکر کرد و گفت: امیدوارم سازمان ملل هم این صدای حق طلبی را بشنود و وارد تصمیم سازی شود چون خیلی زود دیر می‌شود و این دیر شدن باعث شرمساری سازمان ملل است که بعدها در تاریخ ثبت می‌شود.

وی افزود: خوشبختانه تمام دنیا و مردم کشور خودمان امروز حق طلبی ایران را یقین کردند.

وزیر علوم ادامه داد: لازم است همانگونه که تمدن ما برای عالمان ارزش قائل بوده نظام جمهوری اسلامی ایران هم این رویه را در پیش بگیرد البته حرمت گذاری در چند سال اخیر چند برابر شده است. از این جهت مراسم امروز هم در همان راستای حرمت گذاری به علم و عالم است.

زلفی گل اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان، وظایف دانشگاه‌ها را ساده و مختصر تولید علم و عالم و جهت دهی به علم و عالم توصیف کردند و از همین جا مشخص است که ایشان برای علما جایگاه ویژه ای قائل هستند. البته خوب است که ما قدر داشته‌هایمان را در دوران حیات شأن بدانیم و داشته‌هایمان را به موقع پاس بداریم. مرحوم مجتهدی ترویج دهنده یک تفکر جدید است. تفکری که بر جمله معروف او با این مضمون که غرب شناسی لازم اما غرب گرایی ممنوع، است. معنای این جمله عمیق این است که ما باید از تجربه دنیا استفاده کنیم. به قول هلندی‌ها تجربه‌ها را باید ارزان خرید. انسان از طریق تحقیق و پژوهش می‌تواند هزاران عمر داشته باشد.

وی ادامه داد: جهاد تبیین که رهبری بارها به آن پرداختند برگزاری چنین مراسمی است. مراسمی که در آن یک محقق به جامعه معرفی می‌شود. برگزاری چنین مراسم‌هایی در راستای جهاد خودباوری است که از نیازهای اصلی امروز ما به شمار می‌آید.

زلفی گل در ادامه از اصحاب علوم انسانی حاضر در جلسه و ریاست پژوهشگاه کمک خواست و گفت: در چند سال اخیر توازن علمی کشور ما از بین رفته است، به این معنا که یک دوم دانش آموزان ما سراغ تحصیل در رشته علوم تجربی و رشته‌های معروف و پرطرفدار می‌روند چون نگران آینده شغلی خود هستند. این در حالی است که استقبال از رشته ریاضی، علوم پایه و انسانی بسیار ضعیف است. در چنین شرایطی توازن شخصیت علمی کشورمان از بین می‌رود و بنده همین جا از آقای نجفی می‌خواهم که یک طرح تحقیقاتی راجع به این موضوع تهیه کنند. در کشورهای پیشرفته نخبه ترین افراد وارد رشته‌های علوم انسانی می‌شوند این در حالی است که در کشور ما برعکس است و لازم است اصحاب این رشته به ما راهکار دهند و بگویند چه کنیم.

زلفی گل در پایان گفت: یک مدیر اجرایی همیشه باید دستش نسبت به عالمان دراز باشد. به همین دلیل ما هم در این جلسه دست مان را به سمت عالمان دراز می‌کنیم و از آنها استمداد می‌طلبیم.

کد خبر 6092068 سارا فرجی