روزگار پر فراز و نشیب نخستین تماشاخانه تهران/ طرح تبدیل تئاتر نصر به موزه تئاتر به سرانجام میرسد؟
تاریخ انتشار: ۳۰ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۷۶۵۵۲۱
به گزارش حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تهران، میدان بهارستان، خیابان لالهزار، ساختمان تئاتر نصر؛ بنایی رنگ و رو رفته که قدمت آن با حدود یک سده به دوره قاجار میرسد. قاجاریانی که با وجود نقاط ضعف بسیار، قدمهای فرهنگی خوبی برداشته و تاثیراتی مثبت در این زمینه از خود بر جا گذاشتند.
ساختمان تئاتر نصر در واقع نخستین تماشاخانه علمی ایران بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نصر، اما به فکر تاسیس یک سالن تئاتر دائم افتاد؛ از این رو سالن سینمای گراند هتل را با اجاره ماهی ۳۰۰ تومان از صاحب قفقازی آن اجاره کرد. با مرمتی که صورت گرفت سالن سینما به سالن تئاتر تبدیل شد و در نهایت اوایل دی ماه ۱۳۱۹ تالار تئاتر نصر توسط سهامدارانش (سید علی خان نصر، عنایت الله شیبانی و احمد دهقان) با نام تماشاخانه تهران آغاز به کار کرد.
پس از مدتی به دلیل مشغله دولتی سید علی خان نصر، امتیاز تماشاخانه به دهقان (نماینده مجلس) واگذار شد، اما پس از چندی او نیز کشته شد.
سالن تئاتر نصر تا حدود سال ۱۳۲۹ پابرجا و فعال بود؛ اما ۸ سال بعد (۱۳۳۷) به دلیل آتشسوزی خسارتهای زیادی دید. سال ۱۳۴۰ سید علی خان نصر فوت کرد و احمد دهقان مدیریت تماشاخانه را بر عهده گرفت.
سیر کاری تئاتر نصر در سالهای بعد با روندی نزولی همراه بود؛ پس از انقلاب و در سال ۸۱ آخرین نمایش خود را به صحنه برد و از آن پس فعالیتش به طور کامل متوقف شد.
طرح بی سرانجام مرمت تئاتر نصراما به سراغ ساخت و سازهای تئاتر نصر برویم؛ سال ۶۷ جهاد دانشگاهی با اجاره تماشاخانه نصر کمر به مرمت آن بست.
۱۶ سال پیش (مرداد ۸۱) ساختمان تیاتر نصر ثبت ملی شد و تحت حمایت سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری تهران قرار گرفت؛ حمایتی که گویا تنها در میان اسناد باقی ماند و اگرچه بنا را از تخریب نجات داد؛ اما با بیرون رفتن تئاتریها از این فضا فعالیت تماشاخانه به طور کامل متوقف شد.
در این بین، رکود و وضعیت نابسامان تئاتر نصر راه را بر روی سارقان گشود؛ مرداد ۸۶ ساختمان توسط عدهای مورد سرقت قرار گرفت و ۱۸۰ صندلی و حدود ۱۰۰ متر از سقف کاذب مجموعه متشکل از ورقههای مسی با قدمت ۹۰ سال ربوده شد. اتفاقی غم انگیز که بار دیگر مسئولان را به فکر توجه و رسیدگی به این وضعیت نامناسب انداخت.
از این رو شهریور ماه آن سال طی برگزاری مراسم افتتاحیه نمادین سیزدهمین جشنواره تئاتر آیین سنتی ایران بار دیگر صحبت از مرمت، احیا و کاربری جدید این ساختمان به میان آمد و طبق همکاریهای صورت گرفته بین مرکز هنرهای نمایشی و جهاد دانشگاهی، قرار بر تغییر کاربری تئاتر نصر و تبدیل آن به موزه تئاتر ایران شد.
اواسط بهمن ماه آن سال، معاون هنری وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی وقت و مدیر اداره هنرهای نمایشی از فاز نخست مرمت و بازسازی تئاتر نصر بازدید کردند.
سرانجام ۸ ماه بعد (اردیبهشت ۸۷) عملیات بازسازی و مرمت آغاز شد، اما تنها در عرض یک ماه به دلیل عدم تامین بودجه کافی کار متوقف شد، توقفی که حسین پارسایی یکی از مدیران سابق اداره کل هنرهای نمایشی آن زمان آن را اینگونه توجیه کرد: "به دلیل نرسیدن بودجه، کار بازسازی تئاتر نصر براساس برنامه پیشبینی شده به مرحله اجرایی نرسیده است. کار بازسازی به مرحله حساسی رسیده، اما تاکنون نتوانستهایم تأمین اعتبار کنیم".
توقفی که چند روز بعد (۴ تیر ۸۷) به گفته محمد حسین ایمانی خوشخو، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با دهه فجر پایان مییافت.
گذشت تا اردیبهشت ۸۸ که مجید سرسنگی، قائم مقام وقت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در یک نشست خبری با گریزی به تئاتر نصر گفت: در حاشیه فستیوال نمایشنامهخوانی مولوی مذاکراتی با مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی داشتیم و در آنجا درخواست شد تا سازمان از این حوزه حمایت کند. ما هم آمادگی خود را برای حمایت از تئاتر نصر اعلام کردیم.
نهایتا در آخرین ماه سال ۹۲، احمد مسجد جامعی رئیس شورای شهر تهران در بازدیدی که از خیابان لاله زار داشت، پس از شنیدن صحبتهای یکی از کارمندان مرکز هنرهای نمایشی مبنی بر ارسال ۳۳ نامه به مرکز برای پیگیری هر چه سریعتر و عدم پاسخ گویی از سمت مسئولان مربوط ضمن اعلام نارضایتی از وضعیت بنای تئاتر نصر گفت: این بنا که مالکیت آن در اختیار کمیته امام خمینی (ره) است، پس از مدتی در اختیار مرکز هنرهای نمایشی قرار گرفت تا دستاندرکاران بتوانند با ساماندهی فضا به انجام کارهای نمایشی در این مرکز تئاتر اقدام کنند. مدتی بعد جهاد دانشگاهی نیز خود را شریک بازسازی این مکان و انجام اقدامات هنری کرد، اما متاسفانه به دلایل نامعلوم و پس از مدتی این پروژه متوقف شد و وضعیت ساختمان تئاتر نصر به حالت کنونی درآمد.
گویا فراز و فرود تئاتر نصر تمامی نداشت؛ مهرماه سال ۹۵ در برنامه تجلیل از حافظان میراث فرهنگی تهران، در بین مراسم تجلیل از برخی حافظان خانههای تاریخی تهران، بار دیگر نام تئاتر نصر شنیده شد؛ اما این بار شهرداری و سازمان میراث فرهنگی هنری تهران بهدلیل کم کاری در زمینه رسیدگی به وضعیت نابسامان چند بنا از جمله تئاتر نصر تذکر گرفتند.
مرداد سال ۹۶ قالیباف، شهردار وقت تهران از مرتفع شدن مشکلات تملک تئاتر نصر خبر داد.
در نهایت اوایل دی ماه سال گذشته، محمد علی نجفی شهردار سابق تهران در مراسم اختتامیه ششمین جشنواره تئاتر شهر از قرارداد فی ما بین جهاد دانشگاهی و کمیته امداد امام خمینی (ره) برای سپردن تئاتر نصر به شهرداری برای آغاز فعالیتهای عملیاتی و تبدیل تئاتر نصر به موزه خبر داد.
او گفت: حدود ۱۰ سال پیش استاد عزت الله انتظامی درخواست کردند تئاتر نصر دوباره به هنرمندان تئاتر برگردد و به عنوان موزه تئاتر تجهیز و آماده شود؛ چرا که همه ما میتوانیم رد پای تاریخ فرهنگی کشور را به نوعی در تئاتر نصر ببینیم. جایی که بسیاری از بزرگان هنر نمایش روی صحنه رفتند و در آنجا با هنر خودشان مردم را مسحور کردند. شهرداری تهران و بعضی نهادها و ارگانهای دیگر از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همان دوره تا امروز برای تحقق این خواسته تلاش کردند، در نتیجه سرانجام قرارداد واگذاری و خرید تئاتر نصر توسط شهرداری تهران به امضا رسید؛ قراردادی که حدود ۶ میلیارد برای شهرداری آب خورد.
گویا این تصمیم در حال حاضر آخرین برگ از سرنوشت این خانه تاریخی تئاتر است. تصمیمی که شهرام کرمی، مدیر اداره هنرهای نمایشی نیز در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در تایید آن اینطور گفت: پس از طرحی که آقای غریبپور برای موزه تئاتر نصر آماده کردهاند، تفاهم نامهای با شهرداری امضا شد تا ساختمان تئاتر نصر پس از بازسازی به موزه تئاتر تبدیل شود. در واقع شهرداری تهران و شرکت توسعه فضای فرهنگی مسئول این حوزه شدند و باید این کار را انجام بدهند.
حال باید دید پرونده قطور و بیسرانجام بازسازی و مرمت تئاتر نصر که تا امروز قربانی وعدههای رنگین مسئولان هر دوره شده است، در نهایت چه سرانجامی پیدا خواهد کرد.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: تئاتر هنرهای نمایشی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۷۶۵۵۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خاطراتی از «بلبل» شدن فردوس کاویانی و چند ماجرای دیگر
همزمان با روز ملی هنرهای نمایشی با حضور هادی مرزبان و کاظم نظری؛ مدیر کل هنرهای نمایشی در تماشاخانه سنگلج، در خلال یادآوری خاطرات و یادِ هنرمندان فقید، از هنرمندانی که چراغ تئاتر را روشن نگه داشتهاند، قدردانی شد.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، روز گذشته، ۷ فروردینماه، همزمان با بزرگداشت روز ملی هنرهای نمایشی، هادی مرزبان، هنرمند پیشکسوت بازیگری و کارگردانی، با حضور در تماشاخانه سنگلج و پیش از اجرای نمایش «مجلس بلبشو جور کردن» به کارگردانی فرشید قلیپور، به ذکر خاطراتی از تمرین و اجرای تئاتر پرداخت و کاظم نظری، مدیر کل هنرهای نمایشی نیز از هنرمندان نجیب تئاتر تشکر کرد.
هادی مرزبان در ابتدای این مراسم، ضمن خوشامدگویی به علاقهمندان تئاتر که در تماشاخانه حضور یافته بودند و تبریک روز ملی هنرهای نمایشی، گفت: وقتی یادی از تئاتر میشود، ناخودآگاه به یاد رفتگان آن میافتیم. من حتی معتقدم خودِ تئاتر هم مثل هنرمندانِ رفته است که وقتی تمام میشود، فقط خاطرهای از آن باقی میماند و این خاصیت تئاتر است که هنری زنده است.
مرزبان درباره اولین اجرای خود از متن اکبر رادی اضافه کرد: امروز چون روز جشن است، چند خاطره که ذکر آن باعث میشود خنده به لب تماشاگر بیاید را باید تعریف کنم. نخستین اجرای من از متن اکبر رادی به نمایش «پلکان» در سال ۶۳ برمیگردد که زندهیاد فردوس کاویانی در آنجا نقش شخصیت «بلبل»را بازی میکرد که پلههای ترقی را طی میکرد و در صحنه چهارم این نمایش که در تئاترشهر به صحنه رفت، فردوس کاویانی باید لباس مشکی یک مهندس را به تن میکرد اما وقتی روی صحنه آمد، متوجه شدم دکمههای لباس باز است. با هزار ترفند، به بازیگر نقش مقابل، ماموریت دادم بدون اینکه تماشاگر متوجه شود، به فردوس کاویانی این نکته را بفهماند. فردوس کاویانی بعد از اینکه متوجه قضیه شد، رو به تماشاگر شروع به بستن دکمهها کرد که این کار باعث خنده تماشاگر شد. در واقع فردوس کاویانی چنان به دیوار چهارم معتقد بود که خود را روی صحنه بسیار رها و فرو رفته در نقش میدید.
این کارگردان تئاتر که رکورد اجرای بیشترین نمایشنامه از اکبر رادی را در کارنامه دارد، در ادامه به ذکر بخشی از خاطرات خود در مقام بازیگر اشاره کرد و گفت: من در دو موقعیت بازیگری روی صحنه، دیالوگ نمایش را فراموش کردم که برای هر بازیگری ممکن است اتفاق بیفتد. یکی در نمایش «رستم و سهراب» به کارگردانی زندهیاد مصطفی اسکویی بود (سال ۱۳۴۷) که نقش شاه سمنگان را بازی میکردم و نمایشنامه، شعر بود. در یک صحنه رو در روی رستم قرار میگرفتم باید این دیالوگ را میگفتم که «تهمتن امین است» اما اسم «تهمتن»را فراموش کردم. به جای این کلمه آهنگ زدم و بقیه دیالوگ را گفتم اما در آنترکت نمایش، رستم دنبال من میدوید که مرا کتک بزند!
وی ادامه داد: موقعیت دوم در نمایش «ملاقات بانوی سالخورده»حمید سمندریان (سال ۱۳۵۱) بود که نقش مقابل اکبر زنجانپور را داشتم. در این نقش نیز یک دیالوگ یادم رفت و شروع به گفتن دیالوگهای بیربط کردم تا دیالوگ اصلی یادم بیاید، ناگهان از پشت صحنه صدای عصبانیت مرحوم سمندریان را شنیدم که میگفت این دیالوگها چیه داری میگی؟ من با شنیدن صدای زندهیاد سمندریان، چنان ترسیدم که دیالوگ اصلی یادم آمد و شنیدم که با خوشحالی میگفت «بله! تشر رفتن کار خودش را کرد» ...
مرزبان سپس این موارد را جزو بخش شیرین یک اجرا تئاتر برشمرد و ادامه داد: تئاتر، پر از این خاطرات است که از رفتن همکاران و بازیگران آن ناراحت میشویم و سختیهای تمرین و اجرا که پس از گذشت چند سال، به شیرینترین بخش زندگی ما تبدیل میشوند. خصلت تئاتر، گریه و خنده است مثل خودِ زندگی!
در ادامه، گروه تئاتر «یاران» به سرپرستی غلامرضا عربی که متشکل از بازیگران نابیناست و آخرین بار نمایش «همه چیز میگذرد، تو نمیگذری» نوشته محمد چرمشیر را در تالار قشقایی مجموعه تئاترشهر به صحنه برده بودند نیز به صورت جمعی به بازخوانی چند ترانه قدیمی ایرانی پرداختند.
سپس کاظم نظری، مدیر کل هنرهای نمایشی ضمن تشکر از هنرمندان تئاتر، افزود: از هنرمندان نجیب تئاتر تشکر میکنم که با وجود همه سختیها چراغ تئاتر را روشن نگه داشتهاند، دستبوس همه این عزیزان هستم و همچنین از شما تماشاگران عزیز که اصلیترین سرمایه تئاتر ما هستید هم تشکر میکنم که در سالنهای تئاتر حضور پیدا میکنید، خصوصاَ در این سالن که از قدیمیترین سالنهای اجرای تئاتر کشور است.
در ادامه، پریسا مقتدی، بازیگر تئاتر و مدیر تماشاخانه سنگلج به خواندن یک خط از پیام روز جهانی تئاتر که توسط «یون فوسه»، نمایشنامهنویس شهیر جهان، بسنده کرد و گفت: تنها خط آخر پیام روز جهانی تئاتر را میخوانم که جانِ مطلب را ادا کرده است؛ جنگ و هنر متضاد یکدیگرند، همانگونه که جنگ و صلح، متضاد یکدیگرند. به همین سادگی، هنرِ تئاتر، صلح است.
عکس از سجاد رازیان
انتهای پیام