به نقل از «تسنیم»

مسجد تاریخی فرح آباد ساری؛ نمادی از معماری دوران صفویه

تاریخ انتشار: ۵ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۸۶۹۵۰۶

مسجد فرح‌آباد ساری بخشی از مجموعه تاریخی فرح آباد بوده که در دوران صفویه (شاه عباس اول) با سیاق معماری مکتب اصفهان در مازندران احداث شده است. ۰۵ مرداد ۱۳۹۷ - ۰۲:۱۸ استانها مازندران نظرات

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، در بنا کتیبه تاریخ‌دار یافت نشده‌است اما بنای آن را حدود سال 1025 هجری قمری تخمین می‌زنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مجموعه فرح آباد که شاه عباس بخشی‌هایی از دوران سلطنت خود را در آن گذرانده‌است شامل مسجد، پل و کاخ جهان نما بوده که از ان میان تنها مسجد بدلیل موقعیت مردمی اش بجا مانده‌است.

این مسجد که در فاصله 25 کیلومتری ساری و دو کیلومتری دریای مازندران واقع شده، طیق برنامه‌ریزی انجام شده به موزه تشییع شمال کشور تبدیل می‌شود.

تاریخ عالم آرای عباسی ساخت مجموعه فرح آباد را 1025 هجری قمری ذکر کرده‌است و نوشته‌است که نام قدیم فرح‌آباد طاهان بود و چون  شاه عباس آن نقطه را مناسب ایجاد شهر دید، دستور داد در آن جا دولت‌خانه و عمارات عالیه و ازار و حمام و مسجد و کاروان‌سرا بسازند و خود آن خطه را فرح‌آباد نامید.

در سفرنامه مازندران و استرآباد آمده‌است که فرح‌آباد در سال 1020 قمری به فرمان شاه عباس ساخته شد. اما در دوره‌های تاریخی بعد سرانجام شهر در حمله قزاق‌ها در قرن هفدهم میلادی و یازدهم قمری ویران و به آتش کشیده شد.

لیکن باید بی‌توجهی پادشاه و بازگشت مردم به دیار خود را علل اصلی رونق نیافتن مجدد شهر دانست پس از آن رطوبت زیاد و باران‌های سیل‌آسا و رسوبات سیلابی و زلزله صدمات فراوانی به ابنیه وارد کرد.

ساختمان مسجد بصورت چهار ایوانی بنا شده و دارای سردر ورودی بزرگی است که همچون سایر مساجد دوره صفویه، در قسمت ورودی، ایوانها و طاقنماها مزین به کاشی‌های رنگارنگ دارد. در قسمت جنوبی مسجد شبستانی بزرگ با طاقهای هلالی روی ستون‌های عظیم آجری قرار گرفته‌است. در اطراف حیاط یا میانسرا حجره‌های یک طبقه برای درس طلاب دیده می‌شود که پیرامون حیاط را گرفته است. ایوان اصلی مسجد با گنبد بزرگ آجری در قسمت جنوبی که محراب نیز در آن جا واقع است قرار دارد. در دو طرف ایوان دو شبستان بزرگ قرار دارد.

گنبد شبستان جنوبی از نوع دو پوش پیوسته‌است که آن را با آجر پوشانده‌اند. با توجه به نقشه‌های بنا، به نظر می‌رسد که گنبدخانهٔ مسجد پوش دوم داشته که یا ساخت آن ناتمام مانده یا آنکه تخریب شده‌است.

از مناره های مسجد فقط پایه‌های آن باقی مانده است. تزئینات دیگر مسجد به صورت کاربندی، مقرنس و گچبری است که در شبستان قسمت فوقانی محراب، جلوخان و ورودی مسجد به چشم می‌خورد. در وسط حیاط حوضی واقع است که در گذشته از طریق تنبوشه‌های سفالی از ضلع شمالی مسجد آب وارد آن می‌شد. ساختمان مسجد از آجر، در اندازه‌های ضلع شمالی مسجد آب وارد آن می‌شد.کاشی‌های نقش‌دارِ به دست آمده از مسجد نشانهٔ آن است که نماهای صحن و سردرِ بنا کاشی‌کاری بوده‌است.

این مسجد در دوره زندیه به دستور کریم خان زند و به دست محمدخان سوادکوهی تجدید بنا شد . در سال 1353  بنای مسجد توسط اداره حفاظت آثار باستانی تعمیر و مرمت شد. در این مرمت، رسوبات سیلابی از بنا پاک و سقف بعضی از قسمت‌ها شیب‌دار شد. با آغاز مجدد تعمیرات در سال 1360  سقف قسمت شرقی شبستان مرمت و برای اکثر رواق‌ها سقف شیب‌دار ساخته شد.

در سال 1382 نیز ایوان ورودی آن مرمت و کف سازی شبستان و گنبدخانه، دوخت و دوز دیوارها، مرمت کردن گنبد طاق‌ها و احداث کانال ناکش و زهکش انجام شد. در سال 88 نیز بودجه یک میلیارد ریالی برای ادامه مرمت آن اختصاص یافت و در آبان 89 مرمت فضای داخلی شبستان و گنبدخانه، کف سازی حیاط، تأسیسات و مرمت دیوار محوطه مسجد و در بخش حجره‌ها مسجد، اقدامات مرمتی چون کف سازی، نورپردازی و ساخت در و پنجره آغاز شده است.

 

گردآوری: حسین قربانی

فیلم و عکس: غلامرضا احمدی

انتهای پیام/ش

R41358/P36447/S6,74/CT16

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۸۶۹۵۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مرمت با کاهگل عامل ریزش دیوار دومین بنای خشتی و گلی ایران

مدیر پایگاه ملی میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین با اشاره به اینکه شهر تاریخی بلقیس اسفراین دومین بنای خشتی و گلی ایران محسوب می‌شود، از ریزش بخشی از دیوار مرمت شده این بنای تاریخی خبر داد.

به گزارش گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، حسین رحمانی مدیر پایگاه ملی میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین با اشاره به ریزش بخشی از دیواره بنای تاریخی بلقیس پس از مرمت اظهار کرد: این نگرانی طی دو سه سال گذشته وجود داشت که بخشی از دیوار مرمت شده این بنای تاریخی ریخته شود و حتی مکاتبات لازم نیز انجام شد، اما به علت عدم اختصاص اعتبار بحث‌های علاج بخشی صورت نگرفت.

وی افزود: ۱۶۰ متر مربع از دیوار مرمت شده ریزش پیدا کرد و نگرانی برای ریزش بخش‌های دیگری از دیوار مرمت شده هنوز وجود دارد.

رحمانی ادامه داد: متاسفانه طی دو سال اخیر هیچ اعتباری برای مرمت این بنای تاریخی اختصاص نیافته و مقداری اعتبار ملی اختصاص یافته که صرف پرداخت حقوق کارکنان شده است.

وی در ارتباط با ریزش بخش‌های مرمت شده این دیوار توضیح داد: متاسفانه مرمت غیراصولی سبب شد تا این مشکل به وجود آید بطوریکه بخش‌های مرمتی در پایین دیوار ۱۰ سانتی‌متر و در بالاترین ارتفاع هفت تا ۸۰ سانتی‌متر بوده است.

مدیر پایگاه ملی میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین بیان کرد: برای مرمت یک بنای تاریخی در ابتدا باید مطالعات لازم انجام شود که چه مصالحی برای آن بنا نیاز است و از مصالحی که در آن بنا به کار رفته استفاده شود و یا شبیه آن.

وی خاطرنشان کرد: به هنگام مرمت این بنای تاریخی از خشت خام و بر روی آن اندود کاهگل استفاده شده که نباید این مصالح به کار می‌رفت. در دوران صفویه، ایلخانی و سلجوقیان از کاهگل در ملات استفاده نمی‌کردند که در این بنا استفاده شده است.

رحمانی تصریح کرد: از سوی دیگر در زمان ساخت این بنا، سازندگان آن به خوبی می‌دانستند که در این منطقه موریانه وجود دارد و خطر موریانه زدگی بنا را تهدید می‌کند بنابراین از کاهگل استفاده نکرده بودند که در مرمت استفاده شده است.

وی گفت: موریانه زدگی و فرسایش، استفاده از خشت و سنگینی بنا سبب شد تا بخش‌هایی از دیوار مرمت شده دومین بنای خشتی و گلی ایران فروریزد.

به گفته رحمانی برای مرمت این شهر تاریخی به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است.