به نقل از «تابناک»

یک میلیون و سیصد هزار شهروند کرمانی در آستانه جیره بندی آب!

تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۹۰۸۳۳۸

تأمین آب شرب سالم برای میلیون‌ها شهروند ایرانی اکنون به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مدیران اجرایی کشور تبدیل شده است؛ مسئله مهمی که حیات انسانی را تهدید می‌کند و بسیاری از شهروندان را در معرض خسارت‌های سنگین قرار داده است. مثل نزدیک به یک میلیون و سیصد هزار شهروند استان کرمانی که در آستانه جیره بندی آب آشامیدنی هستند و مسئولان نیز از حل مشکل ایشان ناتوانند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش «تابناک»، هر چند توزیع جغرافیایی بارندگی در اکثر نقاط کشور کم و نگران کننده است، اما این موضوع در استان کرمان به عنوان یکی از کم بارش‌ترین مناطق کشور نگران کننده‌تر است، استانی که در حوضه آبریز فلات مرکزی قرار گرفته است و چند حوضه آبریز زیر مجموعه این استان از جمله بحرانی‌ترین حوضه‌های آبی کشور هستند.
استان کرمان با بیش از ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع مساحت و ۳ میلیون نفر جمعیت، یکی از پر جمعیت‌ترین و پهناورترین استان‌های کشور است که در مرکز ایران قرار گرفته و بسیاری از معادن استراتژیک کشور در این استان واقع است.
در جریان گسترش بحران آب و تشدید خشکسالی در سال‌های اخیر، این استان یکی از مهم‌ترین استان‌هایی بود که با مشکل جدی در بحث بارش نزولات جوی رو به رو شد و از سوی نیز به دلیل افزایش دمای هوا، بخش عمده‌ای از منابع آب سطحی استان به دلیل تبخیر شدید از دسترش خارج شد.
حوضه‌های آبریز ابرقو-سیرجان، کویر درانجیر و هامون-جازموریان از جمله اصلی‌ترین حوضه‌های آبریزی است که منطبق با جغرافیای استان کرمان است و در سال‌های اخیر تقریباً کم‌ترین میزان نزولات جوی را دریافت کردند.
حوضه آبریز درانجیر از ابتدای سال آبی جاری تا کنون تنها ۴۸ میلیمتر بارندگی داشته است که به نسبت مدت مشابه در سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. حوضه آبریز ابرقو-سیرجان نیز در سال آبی جاری ۱۰۱ میلیمتر بارندگی داشت. این در حالی است که در سال آبی گذشته این رقم معادل ۳۷۰ میلیمتر بود و این یعنی حوضه آبریز مذکور بیش از ۷۰ درصد کاهش بارندگی داشته است.
حوضه آبریز هامون – جازموریان نیز در سال آبی جاری تنها ۴۵ میلیمتر بارندگی را تجربه کرده است و این درحالی است که در مدت مشابه سال قبل بالای ۱۹۰ میلیمتر بارندگی در این حوضه رخ داده بود.
کاهش شدید نزولات جوی در کنار افزایش شدید دمای هوا در این استان کویری، حالا شرایط را به سمتی کشانده که بر اساس سخن متولیان منابع آب کشور، بیش از یک میلیون و سیصد هزار شهروند استان کرمان در معرض بحران جدی برای تأمین آب شرب و جیره بندی آب هستند.
این موارد را می‌توان از سخنان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان متوجه شد که در همین رابطه به رسانه‌ها گفت: تعداد کل شهر‌های تحت پوشش آب شهری ۷۱ شهر، تعداد روستا‌های تحت پوشش شرکت آب شهری کرمان ۱۴۷ روستا است.
محمد طاهری در همین رابطه عنوان کرد: تعداد کل مشترکانی که از آب شهری استفاده می‌کنند ۵۹۰ هزار مشترک و تعداد آحاد آب ۷۲۷ هزار آحاد مشترک است.
رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در خصوص نیاز آبی استان کرمان در تابستان امسال گفت: از مجموع ۷۱ شهر تحت پوشش، ۹ شهر در وضعیت بحرانی قرار دارند که شامل شهر‌های کرمان، بم، رفسنجان، زرند، گنبکی (توابع بم)، نودژ (توابع کهنوج)، دهج (توابع شهربابک)، جوزم (توابع شهربابک)، زهکلوت (توابع کهنوج) هستند.
وی ادامه داد: در این ۹ شهر یک میلیون و ۳۶۰ هزار نفر جمعیت ساکن است که نیاز آبی آن‌ها چهار هزار و ۵۰۰ لیتر در ثانیه است. ظرفیت امکان تولید آب فقط سه هزار و ۴۰۰ لیتر بر ثانیه است که با این حساب هزار و ۱۰۰ لیتر در ثانیه کمبود آب داریم.
طاهری تاکید کرد: پنج شهر در معرض تنش آبی قرار دارند یعنی ظرفیت تولید و تقاضا تقریباً برابر است که این شهر‌ها هنزا (توابع بافت)، دشتکار (توابع بردسیر)، بلوک (توابع جیرفت)، ریحان‌شهر (توابع زرند) و کهنوج هستند.
وی اظهار داشت: در این پنج شهر ۷۵ هزار نفر از نعمت آب آشامیدنی سالم بهره‌مند هستند.
طاهری ظرفیت تولید آب در کل استان را هشت هزار و ۱۰۰ لیتر بر ثانیه عنوان کرد و گفت: این در حالیست که نیاز استان ۹ هزار و ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است.
وی تصریح کرد: هزار و ۱۰۰ لیتر در ثانیه کمبود آب برای رفع نیاز‌های مردم استان کرمان داریم که رقم کمی نیست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان گفت: آب شهر کرمان هنوز جیره بندی نشده که در صورت عدم صرفه جویی شهروندان، این اتفاق خواهد افتاد.
بر اساس آنچه که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان مطرح کرده است، در شرایط کنونی بیش از ۹ شهر بزرگ و کوچک این استان با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و سیصد هزار نفر، اکنون دچار بحران جدی در تأمین آب شرب هستند و با شرایط موجود به زود تأمین آب خانگی آن‌ها جیره بندی خواهد شد.
این اتفاق در شرایط کنونی نیازمند همیاری مردم و مسئولان برای کاهش مصرف آب و مدیریت هوشمندانه مصرف است که قطعاً خواهد توانست تا حدود زیادی بروز مشکلات جدی در این رابطه را در سال جاری به صفر نزدیک کند.
با این حال همچنان این سئوال و ابهام در ذهن‌ها باقی می‌ماند که با استمرار وضعیت کنونی در سال‌های آتی، شرایط برای این استان پرجمعیت چگونه پیش خواهد رفت و آینده میلیون‌ها شهروند استان کرمان چه خواهد شد؟

منبع: تابناک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۹۰۸۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هدر رفت باران در روزگار کم‌آبی

  آبخیزداری به مجموعه‌ای از اقدامات گفته می‌شود که برای مدیریت آب در حوزه‌های آبخیز انجام می‌شود. این اقدامات شامل عملیات مکانیکی مانند پخش سیلاب، بندهای خاکی، بندهای سنگ ملاتی و بندهای گابیونی و همچنین عملیات بیولوژیکی مانند جنگلکاری و مرتع‌داری می‌شود. سازه‌های آبخیزداری با مهار آب باران و ذخیره‌سازی آن، از وقوع سیل‌های فاجعه‌بار و تخریب‌های گسترده جلوگیری می‌کنند. این سازه‌ها با کاهش سرعت جریان آب، به نفوذ بیشتر آب در خاک و تقویت سفره‌های زیرزمینی کمک می‌کنند. همچنین با ایجاد پوشش گیاهی مناسب در عرصه‌های آبخیز، از فرسایش خاک و رسوب‌گذاری در مخازن سدها جلوگیری می‌شود.باز هم یک ابر سیاه و باز هم بارش‌هایی که آرزویش را داریم و هر روز دعا می‌کنیم تا اتفاق بیفتد و باز هم سیل و خرابی. هر بار که ابرها می‌خواهند وارد ایران شوند، کارشناس سازمان هواشناسی با اعلام هشدار سطح قرمز نسبت به ورود سامانه بارشی خبر می‌دهند و این‌بار استان‌های سیستان‌و‌بلوچستان، هرمزگان، کرمان و بوشهر، بارش‌های سنگینی را تجربه کرده و احتمالا این بارش‌ها ادامه خواهد داشت. اما نکته حائز‌اهمیت این است که گویی ما هیچ‌وقت نمی‌خواهیم برای بارش‌ها آمادگی کسب کنیم و سال‌‌هاست بعد از هر بارانی، سیلی به راه می‌افتد و با برجای گذاشتن خسارات و ویرانه‌های بسیار بعضا تلفات جانی هم به همراه دارد. طی روزهای اخیر استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان متأثر از فعالیت سامانه بارشی بوده و مردم بر اثر بارندگی‌های شدید درگیر سیلاب‌های ویرانگر شدند. با این تفاسیر، سال‌‌هاست که عنوان می‌شود یکی از روش‌های علمی مؤثر در مدیریت آب‌های سطحی و روان قبل از تبخیر حجم وسیع منابع آب بارشی، آبخیزداری است. آبخیزداری می‌تواند به تولید ۱۰۰ میلیارد متر مکعب منابع آبی در سال کمک کرده و به‌عنوان روشی برای مدیریت منابع آبی خدادادی از قبیل بارش برف، باران و تگرگ و همچنین برای جلوگیری از سیل و سیلاب عمل کند. خوب است بدانیم از ۱۶۵ میلیون هکتار از اراضی کشور تنها ۱۸ میلیون هکتار یعنی ۱۱ درصد آن قابل کشت است که از این مقدار نیز فقط پنج میلیون هکتار آن از نظر حاصلخیزی درجه یک و دو است. براساس آمارها و گزارش‌ها، میزان سالانه بارش برف و باران در ایران بیش از ۴۱۲ میلیارد متر‌مکعب است که معادل استخری به مساحت کشور قطر با عمق ۳۵ متر است. از این منابع آبی بارشی، چهار‌پنجم آن به‌دلیل سوءمدیریت و عمدتا با تبخیر از دست می‌رود و فقط یک‌پنجم آن به دست مصرف‌کننده می‌رسد. حال وضعیت به‌جایی رسیده که بعد از هر بارش شدید، ساکنان برخی مناطق در کشور به‌دلیل سیل و نبود منابع آب شرب و از دست دادن زمین‌های زراعی و خانه و کاشانه خود‌؛ یا کوچ را بر قرار ترجیح می‌دهند یا مجبورند با مشکلات بیشتری به زندگی ادامه بدهند. در این میان آنچه اهمیت زیادی می‌یابد بحث آبخیزداری و توزیع پایدار منابع حوضه آبخیز است. 
 
سیلاب‌ها قابل مهار هستند
وقوع سیل نه فقط سبب بروز خسارت‌های فراوان به اماکن، تأسیسات و جان افراد می‌شود، بلکه سبب از بین رفتن دو فاکتور بنیادی کشاورزی، یعنی آب وخاک نیز می‌شود. به همین سبب مهار و بهره‌‌برداری از سیل یکی از سیاست‌های اصلی آبخیزداری درکشور است. ماهیت طرح‌های آبخیزداری به‌گونه‌ای است که از یک‌سو با تاکید بر حفظ و توسعه اراضی منابع طبیعی یکی از آثار عوامل بروز سیل را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر با سیاست بهره‌‌برداری از سیل، انگیزه بهره‌برداران را در روش‌های مهار سیلاب ترغیب می‌کند. اثر اجرای طرح‌های آبخیزداری بر کاهش سیلاب در دهه‌های گذشته آنقدر روشن بود که عموما با واژه‌های کیفی مورد ارزیابی قرار می‌گرفت اما در سال‌های اخیر به‌دلیل توجیه سرمایه‌گذاری در این بخش، ضرورت بررسی کمی این مسأله مورد توجه جدی قرار گرفته است. در پژوهشی که چندی پیش در مناطقی از استان فارس صورت گرفت، نقش اجرای طرح‌های آبخیزداری در مهار و ذخیره سیلاب در این نواحی مورد بررسی قرار گرفت. مدیریت سیلاب در پنج ناحیه مورد بررسی که آب محدودیت اصلی تولید است، نه فقط خسارت‌های سیل را به میزان قابل چشمگیری کاهش داد بلکه با جلوگیری از هدر رفتن آب باران، بهبود اقتصادی را نیز به همراه داشت. بنابراین روش‌های متکی بر دانش بومی می‌تواند پایه خودکفایی و توسعه پایدار باشد. همچنین بهینه‌سازی این روش‌ها و توسعه منطقی آنها در مناطق مشابه، به‌ویژه آبخیزهای شهری، راهکاری ارزنده برای مدیریت سیلاب به‌منظور کاهش خسارت‌های سیل و بهره‌‌برداری از آن در نواحی مختلف آب و هوایی است. نتایج نشان داد که با تهیه طرح‌های جامع آبخیز‌داری در تمامی زیر‌حوضه‌ها به‌ویژه آبریز شهرهای در معرض سیلاب و با تخصیص اعتبارات لازم اجرایی می‌توان علاوه بر کاهش خسارت‌های سیل به مزارع، باغات، تأسیسات و شهرها، از آن برای تغذیه سفره‌ها و آبیاری سیلابی استفاده کرد. 

مهار روان‌آب‌ها در چهارمحال‌و‌بختیاری
چهارمحال‌و‌بختیاری استانی سرسبز و دارای مراتع و جنگل‌های زیادی است. ۸۲ درصد از مساحت این استان را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد که ۲۰ درصد آن جنگل و ۶۲ درصد نیز مراتع است. این استان در زمینه آبخیزداری اقدامات خوبی انجام داده است و به‌گفته معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال‌و‌بختیاری، بخش زیادی از آب‌های روان مدیریت می‌شود. روح‌ا... کریمیان با اشاره به سیلاب اول فروردین سال‌جاری می‌گوید: «از حدود هشت میلیون مترمکعب کل حجم سیلاب تولید شده در حوضه‌هایی که عملیات آبخیزداری در آن انجام شده است، حدود یک میلیون و ۲۲۵ هزار مترمکعب آن توسط اقدامات آبخیزداری کنترل و بقیه راهی سدهای مخزنی استان شد.‌»وی با بیان این‌که تا اسفندماه پارسال هیچ بارش مؤثری که منجر به ایجاد روان‌آب قابل ملاحظه شود، در چهارمحال‌و‌بختیاری به ثبت نرسیده بود، ادامه می‌دهد: «سامانه بارشی اول فروردین تنها سامانه بارشی مؤثر سال آبی جاری (۱۴۰۳- ۱۴۰۲) در این استان بود که بیشتر حوزه‌های آبخیز شهرستان‌های کوهرنگ، لردگان، خانمیرزا و فلارد را تحت تأثیر قرار داد.‌»به گفته این مسئول، در سایر حوضه‌ها که بارش کمتر بود این سامانه منجر به سیلاب نشد و بیشتر این بارش‌ها در خاک نفوذ کرد و تأثیر خود را در چشمه‌ها و قنوات نشان داد. معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال‌و‌بختیاری تصریح می‌کند: «از این میزان روان‌آب کنترل شده حدود ۱۶۰ هزار مترمکعب به سفره‌های آب‌های زیرزمینی نفوذ و موجب تغذیه آبخوان شد که این اتفاق در زمان بحران آبی و خشکسالی می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.‌»وی کنترل بخشی از رسوبات در پشت سازه‌های آبخیزداری و جلوگیری از ورود به سدهای مخزنی را از دیگر مزایای این سازه‌ها عنوان کرد. 

اردبیل اسیر سیلاب و فرسایش خاک
رضا قانع‌مقدم، کارشناس حوضه آبخیزداری در رابطه با این‌که طرح‌های آبخیزداری تا چه اندازه در مقابله با سیل مؤثر است به جام‌جم می‌گوید: «اگر آب، خاک، پوشش گیاهی مرتع و جنگل مدیریت شود با آبخیزداری می‌توان جلوی سیلاب را گرفت و هدف آبخیزداری هم این است که در نقطه‌ای که بارش وجود دارد با اقدامات سازه‌ای و غیرسازه‌ای بتوان جلوی سیلاب را گرفت.‌»
وی با اشاره به استان اردبیل و با بیان این‌که مشکل عمده‌ای که این منطقه در سیلاب دارد بحث فرسایش خاک است، ادامه می‌دهد: «در حوضه سفیدرود که ۳۸۲ هزار هکتار مساحت دارد سالانه نزدیک ۱۴ تن در هکتار، در حوضه قوری‌چای ۵۰ تن، بالهارود ۱۹ تن و ارس هم ۱۳ تن فرسایش خاک اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از تداوم این وضعیت، مطالعات تفصیلی در ۴۷۸ هزار هکتار از اراضی استان انجام شده و ۷۸ هزارهکتار هم در حال مطالعه است و علاوه بر این در حوضه بالهارود هم در سال‌های اخیر ۱۸۰ هزار هکتار عملیات آبخیزداری اجرا شده و ۱۵هزار هکتار دیگر هم در نقاط مختلف استان در دست اجراست.‌»
وی با بیان این‌که مطلع هستم اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اردبیل در چهار بخش عملیات مکانیکی، عملیات بیولوژیکی، عملیات بیل مکانیکی و مدیریت حوضه مطالعات تفصیلی انجام داده است، تاکید می‌کند: «این موارد عملیات مکانیکی هزینه‌بر است و عملیات آبخیزداری کم‌هزینه‌تر از اقدامات سازه‌ای مانند سدسازی است. اجرای هر مترمکعب عملیات آبخیزداری بیش از ۵.۱ میلیون تومان هزینه دارد و با توجه به حجم و وسعت کار اگر بخواهیم کار اساسی برای پایدارسازی حوضه آبخیز انجام دهیم، باید در قالب مدیریت جامع حوضه آبخیز تمام دستگاه‌ها و عوامل اجرایی وارد کار شده و برنامه‌های پیشنهادی در راستای پایدارسازی حوضه اجرا شود.