سنگر نجات درآمدهای نفتی
تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۹۳۰۰۸۶
تحریمهای ترامپ «کاهش درآمدهای نفتی ایران» را هدف گرفتهاند. اما ریچارد نفیو، معمار تحریمهای ایران در دوران اوباما «رشد قیمت نفت» را عاملی میداند که میتواند تاثیر تحریمهای ترامپ را از بین ببرد؛ چراکه درآمدهای نفتی متاثر از دو عامل قیمت و میزان صادرات است و از سوی دیگر میزان صادرات نفت ایران بر قیمتها اثرگذار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
آنطور که این کارشناس نفتی میگوید، روز ۸ ماه مه، یعنی روزی که ترامپ از برجام خارج شد، میزان صادرات نفت ایران ۴/ ۲ میلیون بشکه در روز بود و نفت نیز حدود ۷۵ دلار بر بشکه معامله میشد. بنابراین میزان درآمد ایران از فروش نفت در این روز حدود ۱۸۰ میلیون دلار بوده است. طبیعی است که اگر میزان صادرات ثابت باشد، افزایش قیمت نفت به افزایش درآمدهای نفتی ایران و کاهش قیمتها به افت درآمدها منجر میشود.
با این حال انتظار میرود در پی تحریمهای ترامپ میزان صادرات نفت کاهش یابد. فرض میکنیم قیمت نفت در سطح پیش از خروج ترامپ از برجام ثابت باقی بماند، یعنی حدود ۷۵ دلار بر بشکه معامله شود. بنابراین هر بشکهای که از میزان فروش نفت ایران کاسته شود، بخشی از درآمدهای نفتی کشور از دست میرود. بهطور مثال اگر حدود یک میلیون بشکه از میزان صادرات ایران کاسته شود و میزان آن به ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز برسد، با فرض ثابت ماندن قیمتها در حدود ۷۵ دلار، میزان درآمدهای نفتی کشور در یک روز ۵/ ۶۷ میلیون دلار نسبت به پیش از خروج ترامپ از برجام کاهش مییابد. این به معنای کاهش حدود ۲۵ میلیارد دلار از درآمدهای سالانه نفت ایران است. نفیو با اشاره به این موضوع نوشته است: «۲۵ میلیارد دلار برای کشوری که با مشکلات اقتصادی و نقدینگی بسیاری مواجه است، مبلغ قابلتوجهی است.»
با این حال اتفاقات نمیتواند به این سادگی رخ دهد و به گفته نفیو «زمانی مساله پیچیده میشود که بدانیم با کاهش صادرات نفت ایران قیمتها رشد خواهد کرد.» در واقع قیمت و میزان صادرات نفت ایران را نمیتوان بهعنوان دو مولفه مستقل در نظر گرفت و همزمان با افزایش فشارها بر ایران، قیمت نفت نیز احتمالا افزایش مییابد. بنابراین به اعتقاد معمار تحریمهای ایران، اگر تاثیر خروج بشکههای نفت ایران از بازار افزایش هرچه بیشتر قیمت نفت باشد، بهطور فوری تلاشهای ترامپ برای کاهش درآمدهای نفتی ایران بیتاثیر خواهد شد. نفیو برای مقایسه سناریوهای درآمد نفتی ایران از یک نمودار استفاده کرده که بر اساس دو شاخص قیمت و میزان صادرات روزانه نفت ایران رسم شده است. سطح درآمدی ایران در روز خروج ترامپ از برجام با خط قرمز در نمودار نشان داده شده است. بر اساس این نمودار، در قیمت ۱۳۰ دلاری نفت اگر ایران تنها روزانه ۳۸/ ۱ میلیون بشکه در روز نفت صادرکند، به درآمدی مشابه روز خروج ترامپ از برجام دست خواهد یافت. همچنین اگر قیمت نفت به ۱۰۰ دلار بر بشکه برسد و میزان صادرات نفت کشور حدود ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز باشد، درآمد ایران نسبت به پیش از تصمیم ترامپ تغییر نخواهد کرد. نفیو میگوید «حتی اگر دولت ترامپ بتواند میزان صادرات نفت ایران را به یک میلیون بشکه در روز برساند، با افزایش قیمت نفت بخش مهمی از تاثیر تحریمها بر درآمدهای ایران جبران خواهد شد. اما اگر تحریمها تاثیر کمی بر میزان صادرات داشته باشد و این موضوع با افزایش قیمت نفت همراه شود، نتیجه آن افزایش درآمدهای نفتی ایران نسبت به قبل از خروج ترامپ از برجام خواهد بود.»
رشد درآمد سالانه ایران؟به گزارش «دنیایاقتصاد» مساله زمانی جالبتر میشود که درآمد سالانه ایران بعد از برجام را با درآمد ایران در سالهای گذشته مقایسه کنیم. در یک سناریوی تا حدودی خوشبینانه میتوان تصور کرد که میزان صادرات نفت ایران افت محدودی را تجربه کند و به ۲ میلیون بشکه در روز برسد، در این شرایط اگر قیمت نفت حدود ۷۵ دلار باقی بماند میزان درآمدهای نفتی ایران ۸/ ۵۴ میلیارد دلار در سال خواهد بود. همچنین اگر حدود یک میلیون از میزان صادرات نفت ایران حذف شود و به ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز برسد، اما همزمان قیمت نفت به ۱۰۰ دلار برسد، میزان درآمد سالانه نفت ایران همچنان ۸/ ۵۴ میلیارد دلار خواهد بود. این سناریوها در حالی مطرح است که بر اساس آمار بولتن سالانه اوپک میزان درآمد نفتی کشور در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۳/ ۵۲ میلیارد دلار بوده است، بنابراین اگر این سناریوها رخ دهد، درآمد سالانه ایران نسبت به سال ۲۰۱۷ نهتنها کاهش نمییابد، بلکه بیش از ۲میلیارد دلار نیز رشد میکند. در سال ۲۰۱۷، متوسط قیمت نفت برنت ۷/ ۵۴ دلار بر بشکه بوده که نسبت به قیمتهای کنونی به شکل قابلتوجهی کمتر است. اما آنطور که آمار بولتن سالانه اوپک نشان میدهد در این سال ایران روزانه حدود ۱۲۵/ ۲ میلیون بشکه نفتخام صادر کرده، میزان صادرات میعاناتگازی نیز بر اساس آمار شرکت ملی نفت ایران روزانه حدود ۴۵۰ هزار بشکه بوده است.بر این اساس در سال ۲۰۱۷ ایران در مجموع روزانه حدود ۶/ ۲ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی صادر کرده است.
اما در یک سناریوی میانه، فرض میکنیم حدود یک میلیون از میزان صادرات نفت ایران کاهش یابد و قیمت نفت نیز حدود ۷۵ دلار باقی بماند. در این سناریو میزان درآمدهای نفتی ایران بیش از ۴۱ میلیارد دلار در سال خواهد بود. اما این سناریو قیمتی در حالی مطرح است که در سالهای اخیر ایران سطوح درآمدی بسیار پایینتری را نیز تجربه کرده بود. در سال ۲۰۱۶ با وجود اجرای برجام و رشد صادرات نفت کشور، از آنجا که قیمت نفت به کمترین سطح ظرف ۱۳ سال اخیر رسیده بود، میزان درآمدهای سالانه حدود ۱/ ۴۱ میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۵، یعنی در شرایطی که هم تحریمها برقرار بود و هم نفت در سطوح قیمتی پایینی معامله میشد، میزان درآمد ایران تنها ۳/ ۲۷ میلیارد دلار بوده است. بنابراین درصورت رخ دادن سناریوی میانه درآمدهای نفتی ایران نه تنها نسبت به اولین سال پس از برجام تغییری نخواهد کرد، بلکه همچنان به شکل قابل توجهی نسبت به پیش از برجام بیشتر خواهد بود.
اما در بدترین سناریویی که نفیو در نظر گرفته یعنی صادرات نفت به یک میلیون بشکه در روز برسد و قیمتها حدود ۷۵ دلار بر بشکه ثابت باقی بماند، میزان درآمدهای نفتی ایران ۴/ ۲۷ میلیارد دلار خواهد بود، این میزان درآمد نزدیک به سطح درآمدهای پیش از برجام است. بنابراین حتی در بدترین سناریوی ریچارد نفیو، میزان درآمدهای نفتی ایران نسبت به قبل از برجام تغییری نخواهد کرد.
در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد؟آنطور که نفیو بهعنوان طراح تحریمهای ایران در یادداشت خود تاکید میکند، در بازه ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ نیز دولت وقت آمریکا نگرانیهای مشابهی درخصوص خنثی شدن تاثیر تحریمها با افزایش قیمت نفت داشته است. با این حال به اعتقاد او دولت اوباما با درنظر گرفتن معافیتهایی برای خریداران نفت ایران، مانع از حذف یکباره نفت ایران از بازار و ایجاد شوک قیمتی شد. اوباما برای ۴ خریدار اصلی نفت ایران در آسیا این قانون را در نظر گرفته بود که هر ۱۸۰ روز حدود ۲۰ درصد از خرید خود از ایران را کاهش دهند. او همچنین رشد شدید تولید نفتشیل در دولت اوباما را عاملی برای خنثی کردن کمبود نفت ایران در بازار میداند. تولید نفت شیل هرچند در حال حاضر نیز رشد قابل توجهی دارد، اما به نظر میرسد به دلیل برخی محدودیتهای زیرساختی در حوزه نفتی پرمیان که قطب رشد تولید نفت آمریکا در سالهای جاری است، رو به کاهش گذاشته است.
به گفته معمار تحریمهای هوشمند ایران، در عمل پارامترهای بسیاری دخیل هستند که ممکن است مانع تحقق سناریوهای درآمد نفتی ایران بر پایه یک فرمول ساده ریاضی شوند. این کارشناس دانشگاه کلمبیا در ابتدا به قیمت نفت اشاره میکند. او با اشاره به اینکه قیمت نفت بر اساس میزان عرضه و انتظارات عرضه تعیین میشود، میگوید: «مادامی که نفت ایران از بازار حذف نشود، تاثیر چندان شدیدی بر قیمتها نخواهد داشت. رشد قیمت را آهسته کرده و این اطمینان را به وجود میآورد که ایران تحت فشار تحریمها قرار دارد.» نفیو میافزاید در صورتی که دیگر کشورهای تولیدکننده نفت نیز عرضه خود را افزایش دهند، شرایط مشابهی رخ میدهد، یعنی قیمتها رشد شدیدی نخواهد کرد و ایران تحت فشار تحریمها باقی میماند. با این حال بعید است تا چهارم نوامبر منابعی برای جبران صادرات ۴/ ۲ میلیون بشکه ایران پیدا شود.
اگر دولت ترامپ بتواند همانطور که ادعا کرده صادرات نفت ایران را متوقف کند، ایران هیچ سودی از افزایش قیمتها نخواهد برد. با این حال نفیو تاکید میکند در صورت رخ دادن چنین شرایطی فشار تنها به ایران محدود نمیشود و قیمتهای بالای نفت اقتصاد جهانی و همچنین آمریکا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. ترامپ در ماههای اخیر بارها به اوپک به دلیل قیمتهای بالای نفت هشدار داده و این سازمان را بهعنوان مقصر افزایش قیمت بنزین در آمریکا معرفی کرده است. قیمت خرده فروشی هر گالن بنزین در آمریکا امسال نسبت به سال پیش حدود ۲۷ درصد افزایش یافته است. در صورتی که ترامپ نتواند قیمتها را کاهش دهد یا اینکه به دلیل تحریم ایران قیمت بنزین به سطوح بالاتری برسد، این احتمال وجود دارد که جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای کنگره نتیجه را به رقبای دموکرات خود واگذار کنند. نفیو همچنین از تحریمهای بانکی بهعنوان ابزاری که آمریکا با استفاده از آن میتواند درآمدهای نفتی ایران را کاهش دهد نام میبرد. خزانهداری آمریکا هرگونه مبادلات مالی با ایران را ممنوع میکند و هر بانکی که از این مساله تخطی کند از تجارت با آمریکا محروم میشود. از این رو ممکن است تحت تاثیر قیمت بالای نفت درآمدهای ایران افت نکند، اما درآمدهای نفتی ایران در بانکهای خارجی بلوکه و فشار اقتصادی لازم به ایران وارد شود. با این حال کارشناس تحریمها بر این باور است که موفقیت ترامپ در پیادهسازی این نوع تحریم نیازمند همکاری دیگر کشورها است. او میگوید هرچند بسیاری از بانکها در اروپا و آسیا احتمالا از تحریمهای ترامپ تبعیت خواهند کرد، اما به دلیل سودآور بودن مبادلات با ایران ممکن است برخی بانکها تحریمهای آمریکا را نادیده بگیرند. نفیو در این مورد از بانک کونلون چین یاد میکند که در سال ۲۰۱۲ با وجود تحریمها مبادلات مالی خود با ایران را ادامه داد.
آیا تحریمها آمریکا را به هدفش میرساند؟در انتهای یادداشت، نفیو یک سوال کلیدی مطرح میکند: «اگر تحریمها واقعا به کاهش درآمدهای نفتی ایران منجر شود، آیا میتوان امیدوار بود امتیازات بیشتری در مذاکرات از ایران گرفت؟» او در پاسخ به این سوال میگوید: «ظرف سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ تحریمهای دولت اوباما توانست ایران را از بیش از ۵۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتیاش محروم کند و میلیاردها دلار از پول این کشور را در بانکهای خارجی بلوکه کرد، نتیجه همه این فشارها توافق بر سر برجام بود. اما ممکن نیست که با دور دیگری از تحریمها مجددا ایران به پای میز مذاکرات بیاید.» به گفته این کارشناس دانشگاه کلمبیا، (بر اثر خروج ترامپ از برجام) در ایران رابطه با آمریکا شفافیت و درخشش خود را از دست داده و در حال حاضر ایران گزینه نظامی و بستن تنگه هرمز را برای مقابله با آمریکا بررسی میکند. نفیو در ادامه میافزاید: «حتی اگر کار به گزینه نظامی نرسد، اما همچنان بسیار خوشبینانه است که گمان کنیم فشارها به دور جدید مذاکرات و گرفتن امتیازات بیشتر از ایران نسبت به توافق قبلی منجر خواهد شد. چراکه رسیدن به این هدف از لحاظ عملی نیازمند همراهی دیگر شرکای آمریکا است و از لحاظ ایدئولوژی نیز به موافقت ایران برای مذاکره با شیطان بزرگ نیاز دارد.» نفیو در انتها تنها عاملی را که میتوان نسبت به وقوع آن اطمینان داشت تاثیر تحریمها در قیمت نفت میداند. با توجه به اینکه رشد قیمتها میتواند تاثیر تحریمها را از بین ببرد، نفیو ابراز امیدواری میکند آمریکا به غیر از فشار به اوپک برای افزایش تولید، راهکارهای دیگری برای جلوگیری از رشد قیمت نفت در دست داشته باشد.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۹۳۰۰۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش قیمت گاز در اروپا؟!
بازارهای گاز طبیعی هفته گذشته تحت تاثیر نگرانیها نسبت به توقف جریان گاز روسیه به اتحادیه اروپا، گارد افزایشی به خود گرفتند.
به گزارش ایسنا، در سال ۲۰۱۹، روسیه و اوکراین توافق ترانزیت خط لوله پنج ساله را برای تامین گاز طبیعی به اروپا امضا کردند. با وجود اینکه دو سال از جنگ روسیه با اوکراین میگذرد، هر دو کشور به اجرای قرارداد ادامه دادهاند. اما اکنون قرار است این توافق به پایان برسد، زیرا کییف اعلام کرده که قصد ندارد آن را پس از انقضا در ۳۱ دسامبر، تمدید کند.
از سوی دیگر، کادری سیمسون، مسئول انرژی اتحادیه اروپا اعلام کرده که بازوی اجرایی این بلوک، هیچ علاقهای به تلاش برای تجدید توافق تراتزیت ندارد. واردات گاز از طریق اوکراین، تنها پنج درصد از کل واردات گاز اتحادیه اروپا را به خود اختصاص میدهد. اورا سابادوس، تحلیلگر ارشد شرکت اطلاعات بازار ICIS، به پولیتیکو گفت: اتریش، مجارستان و اسلواکی از توقف این واردات، احتمالا بیشترین ضربه را خواهند دید.
خوشبختانه، اگر اروپا بخواهد وابستگی خود به محصولات انرژی روسیه را به میزان بیشتری قطع کند، این اتفاق برای تولیدکنندگان گازی که مدتها رنج بردهاند، میتواند یک موهبت کمیاب باشد. پاتریک پویانه، مدیرعامل شرکت «توتال انرژی» پیشبینی کرده است تحریمهای پیشنهادی اتحادیه اروپا برای ممنوعیت واردات گاز طبیعی مایع (الانجی) روسیه، باعث افزایش شدید قیمت گاز و سود بردن فروشندگان جهانی گاز از جمله خود «توتال انرژی» میشود.
او در پاسخ به سوال تحلیلگری که درباره تاثیر تحریمهای پیشنهادی اتحادیه اروپا پرسیده بود، گفت: اگر اتحادیه اروپا، پروژه «یامال الانجی» را تحریم کند، قیمت الانجی به سرعت بالا خواهد رفت و در سطح جهانی، به نفع ما خواهد بود. اگر تحریمهایی در کار باشند، مثبت است و منفی نیست، زیرا درآمد توتال از پروژه «یامال الانجی»، کاملا محدود است. سران اروپا بر این موضوع واقف هستند که امنیت تامین کنونی آنها، بر الانجی متکی است و نمیخواهند دوباره افزایش قیمت را مشاهده کنند. آنچه من درک میکنم این است که آنها ممکن است ایدههایی داشته باشند، اما این ایدهها برای سال ۲۰۲۷ به بعد خواهد بود نه قبل از آن.
شرکت فرانسوی «توتال انرژی»، سهم ۲۰ درصدی در پروژه «یامال الانجی» واقع در شرق روسیه دارد و سهم عمده این پروژه در اختیار شرکت روسی نواتک است که توتال در آن، ۱۹.۴ درصد سهم دارد. این شرکت، به دلیل تحریمهای مالی آمریکا و اتحادیه اروپا، سود نقدی از پروژه «یامال الانجی» از سال ۲۰۲۳ دریافت نکرده است. با این حال، این شرکت حدود ۴۵۰ میلیون دلار سود نقدی نیم سالانه را در اواخر سال ۲۰۲۲ از نواتک دریافت کرد.
اتحادیه اروپا به کشورهای عضو هشدار داده است که در صورت از دست دادن گاز روسیه که با زمستان سخت همراه شود، خود را برای بدترین سناریو آماده کنند. این وضعیت با تصمیم اخیر برلین برای مالیات یکجانبه بر صادرات گاز تشدید میشود و این امر، سواپ واردات از روسیه با عرضه از طریق آلمان، ایتالیا یا ترکیه را برای این کشورها دشوارتر میکند.
جوزف سیکلا، وزیر صنعت جمهوری چک هفته گذشته درباره این مالیات گفت: ما باید از اقداماتی که به کار انجام شده، آسیب میزند و روسیه را تقویت میکند، اجتناب کنیم.
این بلوک تاکنون موفق به حذف تدریجی حدود دو سوم واردات گاز روسیه و افزایش واردات از آمریکا و نروژ شده است. با این حال، روسیه ۱۴.۸ درصد از گاز اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۳ تامین کرد. با توجه به اینکه هنوز خاطره قیمتهای بیسابقه گاز پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین تازه است و سیاستمداران اروپایی برای کنترل قیمت انرژی و تضمین عرضه، تحت فشار هستند، باید دید آیا اتحادیه اروپا به تحریمهای باقی مانده ادامه میدهد یا خیر
حجم بالای ذخایر گازبا این حال، عوامل کلی عرضه و تقاضای بازار گاز، ضعیف ماندهاند، زیرا بازارهای جهانی در بحبوجه دورنمای ضعیف تقاضا، با حجم بالایی از عرضه گاز مواجه هستند. ذخایر گاز اتحادیه اروپا در هفته گذشته، به بیش از ۷۲ میلیون متر مکعب معادل ۶۲ درصد از حجم این ذخایر رسید که برای این وقت از سال، یک رکورد محسوب میشود. همچنین ذخایر گاز در کالیفرنیا هم تقریبا در آستانه فصل ذخیره سازی مجدد برای فصل گرمایش بعدی، تقریبا پر هستند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، در بخش تقاضا، اروپا با جبهه هوای گرمی مواجه خواهد شد که تقضا برای گاز را در این قاره کاهش میدهد و همزمان، عرضه گاز بیشتری در هفتههای آینده در راه خواهد بود، زیرا کارخانه الانجی فریپورت پس از رفع مشکلات فنی، فعالیتش را ازسرمیگیرد. ماههاست که این کارخانه که دومین تاسیسات بزرگ صادرات گاز طبیعی مایع (الانجی) در آمریکاست، به دلیل مشکلات فنی، زیر ظرفیت ۸۰ درصدی خود فعالیت کرده است.