به نقل از «ایران آنلاین»

ترامپ احکام لاهه را هم زیر پا میگذارد

تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۹۸۷۷۴۸

اعلام هشدار‌آمیز دیوان بین‌المللی لاهه به امریکا در خصوص شکایت ایران از دولت این کشور، این امید را برانگیخته است که احتمال دارد رأی نهایی دیوان هم به‌نفع ایران صادر شود و اقدامات تحریمی امریکا ذیل خروج از برجام بی‌اثر گردد. در همین زمینه با دکتر مجتبی انصاریان استاد دانشگاه در حقوق بین‌الملل گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حمیده گودرزی خبرنگار

ایران آنلاین /   دیوان دادگستری بین‌المللی لاهه در نامه‌ای به دولت امریکا هشدار داده است تا زمان رسیدگی به شکایت ایران در شهریور ماه «به‌گونه‌ای اقدام کند که رأی دیوان - هر آنچه باشد - در خصوص درخواست صدور قرار موقت، اثرگذاری خود را داشته باشد.» در واقع خواست دیوان این است که تا زمان رسیدگی و صدور رأی، امریکا اقدامات تحریمی ذیل خروج از برجام علیه ایران انجام ندهد، این هشدار تا چه حد از ضمانت اجرایی برخوردار است؟

این نامه «حکم موقت» بر اساس ماده 41 اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری نیست بلکه اقدامی از سوی رئیس دیوان (عبدالقوی یوسف) است که از ضمانت اجرایی برخوردار نیست. لازم به ذکر است حکم موقت، الزام کشور خوانده (دولتی که از آن شکایت شده) است که تا زمان صدور حکم ماهوی، هیچ اقدامی که درتعارض با موضوعی که خواهان شکایت نموده انجام ندهد. دراین خصوص حداقل به دونکته باید توجه نمود؛ نخست آنکه حتی صدور حکم موقت به معنی آن نیست که دیوان خود را صاحب صلاحیت در ورود ماهوی به دعوی بداند. دوم اینکه برای ایران این نامه می‌تواند یک انگیزه خوب برای پیگیری قوی در مراحل بعدی که معمولاً بسیار زمانبر است باشد تا برخلاف قضیه سقوط هواپیمای مسافربری ایران توسط امریکا که با خواست ایران و امریکا پس از مذاکره و دریافت مبالغی از امریکا (نه به‌عنوان غرامت) از دستورکار دیوان خارج شد به پیگیری شکایت خود تا انتها مبادرت ورزد. البته امریکا در تعارض با حکم موقت دیوان در پرونده «برادران لاگراند» که با شکایت آلمان همراه بود با دلیل (غیرقانونی) استقلال قوه قضائیه خود اقدام و برادران لاگراند را اعدام نمود. (درواقع موجب احراز عدم مسئولیت بین‌المللی امریکا گردید) درمجموع اقدام بر خلاف این نامه از نظر سیاسی قابل ارزیابی است و بر خلاف اصل حسن نیت، از اصول اساسی حقوق بین‌الملل است.(در سال 1365 دو برادر آلمانی به نام‌های «کارل» و «والتر لاگراند» به اتهام آدم‌ربایی و قتل در آریزونا دستگیر شدند. دادگاه برای آن دو حکم اعدام صادر کرد. دولت آلمان با استناد به کنوانسیون روابط کنسولی وین (مصوب سال 1963) و نقض یکی از بندهای این کنوانسیون به‌دلیل عدم اطلاع نماینده برلین از دستگیری این 2 تبعه آلمانی، به دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت کرد و صدور قرار موقت برای توقف اجرای حکم اعدام را خواستار شد؛ قرار موقت صادر شد ولی هر دو برادر با حکم قاضی ایالتی در زمستان سال 1377 اعدام شدند.  حتی اگر در انتهای رویه دادرسی، دیوان به لغو اعمال تحریم‌های امریکا علیه ایران رأی بدهد، سوابق تاریخی می‌گوید که امریکا می‌تواند براحتی رأی دیوان را نادیده بگیرد.) با توجه به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران در شکایت خود علیه دولت ایالات متحده به «عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» بین ایران و امریکا استناد کرده که در سال ١٩٥٥ میلادی (١٣٣٤شمسی) بین دو دولت منعقد شد، این عهدنامه تا چه حد می‌تواند بازدارنده اقدامات تحریمی امریکا علیه ایران باشد؟ تحریم‌ها به دوصورت تحریم‌های یک جانبه از سوی کشورها و تحریم‌های چندجانبه از سوی نهاد‌های بین‌المللی تقسیم می‌شود. مهم‌ترین تحریم‌های چندجانبه از سوی شورای امنیت، براساس ماده 41 منشور سازمان ملل اعمال می‌شود. دولت‌ها و بخصوص بازیگران خصوصی اعم از شرکت‌های ملی و چندملیتی برای انتخاب شرکای خود منتظر نظر دیوان، دولتی خاص یا هر منبع دولتی نمی‌مانند و خود به انتخاب و نحوه تعامل و میزان تعامل با دیگر بازیگران مبادرت می‌ورزند. بنابراین عهدنامه و حتی حکم دیوان به‌طور تضمینی نمی‌تواند امریکا را از اعمال تحریم یک جانبه و مستقیم بر ایران یا حتی تحریم‌های ثانویه برشرکت‌ها یا دولت‌هایی که با ایران همکاری دارند بازدارد. همان‌طور که از سال 1358 پس از تسخیر سفارت آن دولت در ایران -که منجر به حکم محکومیت ایران در دیوان گردید و ایران آن را سیاسی خواند- تا به حال تقریباً همیشه به تحریم ایران مبادرت ورزیده‌اند. امری که می‌تواند به قطع تحریم‌ها، برقراری روابط عاقلانه با دیگر کشورها و تأمین منافع ملی (شهروندان ایرانی) منجر شود حکم دیوان بین‌المللی دادگستری یا سایر نهادهای بین‌المللی حل و فصل اختلاف‌ها نیست بلکه تنها خواست مقام‌های ملی و مذاکره در راستای حقوق شهروندان است. بر مبنای مستندات ایران چقدر احتمال دارد رأی دیوان به نفع ایران صادر شود؟ صرف تحریم ایران از سوی امریکا نمی‌تواند مبنای محکومیت آن دولت باشد، زیرا کشورها در برقراری روابط بازرگانی و انتخاب شرکای خود آزاد هستند. همان‌طور که ایران انتخاب کرده به‌عنوان مثال با اسرائیل هیچگونه رابطه بازرگانی نداشته باشد. اما از آن جایی که در معاهده دوستی (مودت) بین ایران و امریکا به وجود روابط بازرگانی و تلاش هر دوکشور برای دوستی اشاره شده است و اینکه در ماده 4 آن که دو طرف باید نسبت به شهروندان هم رفتار منصفانه، عادلانه و بدون تبعیض داشته باشند و در ماده 7 به‌عدم محدودیت در روابط بازرگانی و مالی میان دو دولت اشاره شده شاید راهی برای محکومیت امریکا بر اساس عهدنامه مودت باشد. از طرفی در برجام تنها به لغو تحریم‌های هسته‌ای اشاره شده است و نه تحریم‌هایی بر اساس نقض حقوق بشر شهروندان ایرانی؛ بنابراین برجام نیز جدا از معاهده (Treaty) بودن یا نبودن آن نمی‌تواند مبنای محکومیت تحریم امریکا باشد. البته ایران در تلاش برای محکومیت امریکا در جلسات احتمالی آتی مذاکره که استماع (بند 5 ماده 43) گفته می‌شود (Hearning) می‌تواند به قطعنامه (2231) شورای امنیت سازمان ملل متحد، سابقه رسیدگی به عهدنامه مودت در قضیه سکوهای نفتی و زنده بودن آن معاهده، به ماهیت تحریم‌ها که هوشمند باید باشد (Smart Sanction) اما نیست و مهم‌تر در همین زمینه تحریم مالی که حتی در عمل منجر به عدم واردات داروهای وارداتی و مواد اولیه آن منجر می‌شود (باوجود نبودن دارو در تحریم ها) و نقض فاحش حقوق بنیادین بشر و شهروندان ایرانی را همراه دارد اشاره و استناد کند.  در حال حاضر نقش دیوان لاهه در حل منازعات حقوقی بین‌المللی چگونه است؟ دیوان بین‌المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد می‌باشد و توانسته است اختلاف‌های زیادی را حل و فصل نماید. بر خلاف آن چیزی که بعضی از دولت‌ها بیان داشتند سیاسی نمی‌باشد (البته در سال‌های قبل بیشتر بر آن تأکید می‌ورزیدند) و بر اساس حقوق بین‌الملل معاهدات، عرف، اصول عمومی حقوقی و حتی درشرایطی انصاف به حل و فصل دعوی مبادرت می‌ورزد و در مواردی باوجود کشورهای بزرگ در یک سوی قضیه به صدور رأی علیه آنان مبادرت ورزیده است همچون در قضیه امریکا و نیکاراگوئه که ایالات متحده را محکوم کرد. دیوان بر اساس خواست و رضایت تنها دولت‌ها (ماده 34 و 35 اساسنامه) وارد ماهیت دعوی می‌شود که در مجموع نقش آن مثبت می‌باشد.

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۹۸۷۷۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش ایران به تحریم‌های آمریکا، انگلیس و کانادا

سخنگوی وزارت امور خارجه به اقدام سه کشور آمریکا، انگلیس و کانادا در اعمال تحریم‌هایی علیه برخی اشخاص حقیقی و حقوقی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران و همچنین قطعنامه پارلمان اروپا و طرح ادعا‌هایی علیه کشورمان واکنش نشان داد.

به گزارش سایت وزارت امورخارجه، سخنگوی وزارت امور خارجه اقدام سه کشور آمریکا، انگلیس و کانادا در اعمال تحریم‌هایی علیه برخی اشخاص حقیقی و حقوقی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، همچنین قطعنامه پارلمان اروپا و طرح ادعا‌هایی علیه کشورمان را به شدت محکوم و از همراهی معدود کشور‌هایی در اروپا از رویکرد ظالمانه دولت آمریکا انتقاد کرد.

کنعانی افزود: ظرفیت‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران متناسب با نیاز آن در تامین امنیت و منافع ملی، حفاظت از حاکمیت و تمامیت سرزمینی و دفاع مشروع و بازدارنده در مقابل هرگونه تهدید و تجاوز خارجی است و جمهوری اسلامی ایران از شرکای مهم جامعه جهانی در تأمین صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و مبارزه با تروریسم بین‌المللی است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد؛ توسل به ابزار تحریم علیه ظرفیت‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران نه تنها خللی در عزم و اراده دولت و مردم ایران در افزایش اقتدار ملی با هدف دفاع مشروع و قاطع از حاکمیت و تمامیت سرزمینی و امنیت و منافع ملی ایران ایجاد نمی‌کند، بلکه برخلاف میل تحریم کنندگان، تحریم‌ها را به فرصتی برای خودکفایی و خوداتکایی در تقویت و توسعه ظرفیت دفاعی و نظامی ایران تبدیل کرده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی از رویکرد دوگانه پارلمان اروپا در موضوع حمله رژیم صهیونیستی به مقر دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در دمشق و دفاع مشروع ایران شدیدا انتقاد کرد و گفت؛ جای تأسف است که پارلمان اروپا در قطعنامه خود نسبت به اقدام متجاوزانه و ناقض قوانین و حقوق بین‌الملل رژیم صهیونیستی به مقر دیپلماتیک ایران و شهادت مستشاران رسمی ضدتروریست ایرانی، صرفا به ابراز تأسف بسنده کرده است، اما اقدام مشروع ایران علیه رژیم یاد شده در چارچوب حق ذاتی دفاع مشروع را شدیدا محکوم می‌کند!

سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد؛ چرا پارلمان اروپا از پرداختن به منشأ و عامل اصلی بروز تنش و ناامنی در منطقه که ریشه در اشغالگری و رویکرد جنایتکارانه رژیم صهیونیستی اسرائیل در کشتار مردم فلسطین و نیز نقض مکرر قوانین و حقوق بین‌الملل توسط این رژیم جعلی دارد، طفره می‌رود و در مقابل همسو با سیاست آمریکا از رژیمی حمایت می‌کند که اصل و اساس ناامنی و تنش در منطقه در طول هشت دهه متمادی است!

کنعانی همچنین با روشن و شفاف توصیف کردن سیاست و مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران اوکراین و با رد مجدد ادعا‌های مربوط به استفاده از تسلیحات ایران در جنگ اوکراین تاکید کرد؛ اگر آمریکا و اروپا عزم صادقانه‌ای داشته باشند، جنگ در اوکراین و جنگ علیه غزه در سریعترین زمان ممکن خاتمه خواهد یافت، اما آمریکا و برخی کشور‌های اروپایی اصرار دارند که در مسیر غلط تاریخ حرکت کنند و به جای کمک به توقف جنگ، بر آتش آن بیفزایند و وقت خود را مصروف اتهام زنی به دیگران کنند.

کنعانی تاکید کرد: بسیاری از ملت‌ها و دولت‌ها به خصوص در منطقه غرب آسیا دیگر هیچ امید و اعتقادی به نقش آمریکا و متحدان اروپایی آن در کمک به برقراری ثبات و امنیت در منطقه ندارند.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود؛ این دولت و مردم ایران هستند که باید از آمریکا و اروپا به دلیل نقض توافق هسته‌ای و ایفای نقش مخرب در ثبات و امنیت پایدار در منطقه سؤال و طلبکاری کنند، نه اینکه این دولت‌های ناقض عهد و پیمان، خود را جای طلبکار و مدعی نشانده و به گستاخی بر فهرست تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران بیفزایند.

کنعانی خاطرنشان کرد: اگر رشادت و جانفشانی سپاه پاسداران و مستشاران شهید ضد تروریست سپاه در منطقه نبود، تروریسم داعشی تا پشت درب پارلمان اروپا و قلب آمریکا نفوذ کرده بود و امنیت منطقه و جهان را بیش از پیش تهدید می‌کرد، حال چگونه پارلمان اروپا وقیحانه خواستار گنجاندن تنها نیروی واقعی ضدتروریسم جهان در فهرست تروریسم می‌شود؛ مگر اینکه تصور کنیم گروه‌های تروریستی در راستای اهداف و منافع نامشروع آمریکا و معدود دولت‌های اروپایی و رژیم صهیونیستی برای دامن زدن به بی‌ثباتی و ناامنی در منطقه غرب آسیا عمل می‌کنند!

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پایان بار دیگر تاکید کرد تکرار رویکرد‌های غیرقانونی و اشتباه توسل به ابزار تحریم و فشار از سوی آمریکا و تبعیت برخی دول اروپایی از واشنگتن، هیچ حق و مشروعیتی برای ادعا‌های آن‌ها از منظر حقوقی و بین‌المللی ایجاد نمی‌کند و آن‌ها باید زمانی پاسخگوی این ادعا‌ها و اقدامات ظالمانه خود علیه دولت و مردم ایران باشند.