هنوز شانس مجددی برای ثبت جهانی جنگل ارسباران توسط یونسکو وجود دارد

به گزارش خرداد معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در توضیح یک گزارش منتشر شده عنوان کرد: از طرف کمیته میراث جهانی دلیل «دیفر شدن» پرونده ثبت جهانی ارسباران وجود تخریب های ناشی از توسعه کشاورزی در منطقه بوده و ارتباطی با بحث عدم پذیرش جهانی این اثر ندارد.به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، پیرو  انتشار گزارشی با عنوان « آیا فرصت دوباره ثبت جهانی جنگل های ارسباران می سوزد؟» مورخ  95.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

4.15 در خبرگزاری فارس،  معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارسال توضیحاتی در این خصوص به خبرگزاری فارس ارسال کرد.
در توضیح این سازمان میراث فرهنگی آمده است:
«ثبت میراث طبیعی به استناد تبصره ماده ۴ قانون تشکیل میراث فرهنگی و گردشگری مصوب سال ۱۳۸۲ و آئین‌نامه اجرایی تبصره ماده ۲ هیأت محترم وزیران در سال ۱۳۸۴ در معاونت حفظ و احیاء (معاونت میراث فرهنگی امروز سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در ذیل فهرست آثار ملی ایران مطرح و تشکیل کمیته‌ای تحت عنوان«کمیته تدوین فرمت ثبت میراث طبیعی» با حضور نمایندگان برخی دانشگاه‌های منابع طبیعی و محیط زیست از قبیل دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، علوم و تحقیقات، گرگان و نیز موسسه تحقیقات جنگل و مراتع و برخی نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست، کمیته طبیعت‌گردی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور (که دکتر مرتضی شریفی به عنوان نماینده سازمان جنگل ها و مراتع در این کمیته حضور داشته است مطرح شد.
با فعالیت مداوم کمیته یاد شده طی یک سال و نیم نهایتا دستورالعمل ثبت میراث طبیعی با تصویب شورای ثبت واقع  در سازمان میراث فرهنگی،‌صنایع دستی و گردشگری کشور و با امضای بالاترین مقام سازمان به کلیه دستگاه‌ها و استان‌ها ابلاغ شد. با تصویب این دستور‌العمل کوه دماوند به عنوان اولین اثر طبیعی در مورخ 87.4.13 در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.
سازمان میراث فرهنگی به استناد ماده 7 آئین‌نامه اجرایی تبصره ماده 2 قانون تشکیل میراث فرهنگی و گردشگری مصوب 1384، کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی (1972) و به استناد پاسخ استعلام وزیر محترم علوم وقت، آقای دکتر زاهدی از معاون محترم رئیس‌جمهور و در خصوص تصمیم‌گیری برای ثبت جهانی جنگل هیرکانی (ایشان نهاد تصمیم‌گیر برای ثبت جهانی میراث طبیعی جنگل هیرکانی را سازمان میراث فرهنگی به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در یونسکو مشخص کرده‌اند) تهیه پرونده میراث طبیعی جهانی را شروع کرده است.
علیرغم موفقیت‌های تحسین برانگیز سازمان میراث فرهنگی در حوزه ثبت جهانی آثار تاریخی – فرهنگی بعد از پذیرش کنوانسیون ۱۹۷۲ متاسفانه در حوزه ثبت جهانی میراث طبیعی تا سال ۱۳۸۵ اقدام خاصی صورت نگرفته بود. با تصویب آئین نامه اجرایی تبصره ماده ۲ فانون تشکیل میراث فرهنگی و گردشگری مصوب ۱۳۸۴، سازمان میراث فرهنگی با همکاری سازمان های متولی، استادان شاخص و صاحب نظر دانشگاههای مطرح کشور در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست توانست در سال ۲۰۱۶ بیابان لوت را به عنوان اولین میراث طبیعی جهانی ایران در یونسکو ثبت نماید. در این راستا همچنین برای نخستین بار از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با همکاری سازمان های ذیربط در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ فهرست موقت میراث طبیعی ایران در یونسکو پیشنهاد شد.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با برگزاری جلسات متعدد کارشناسی از بین فهرست موقت ایران در یونسکو نهایتا در جلسه ای که به تاریخ 1394.10.2 در محل معاونت میراث فرهنگی با حضور نمایندگان دستگاه های ذیربط همچون دکتر ناصر مقدسی، دکتر مرتضی شریفی، دکتر رسول اشرفی پور از سازمان جنگلها، مراتع کشور، دکتر فرهاد دبیری و دکتر حمید گشتاسب از سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد تصمیم به نامزد کردن پرونده جنگل ارسباران (منطقه حفاظت شده ارسباران) در فهرست میراث جهانی گرفت در این جلسه با حضور استادان شاخصی مانند دکتر محمدرضا مروی مهاجر و دکتر اشرفی به دلایل انتخاب ارسباران به عنوان یک سایت متفاوت و بررسی دلایل تفاوت و شباهت جنگل های ارسباران با جنگل هیرکانی پرداخته شد. نتایج بحث و بررسی این نشست علی رغم نظر مخالف و تاکید دکتر مرتضی شریفی مبنی بر اینکه ارسباران لکه ای از جنگل هیرکانی است با دلایل فنی اعلام شده از سوی دیگر استادان اهل فن منجر به طرح ارسباران به تنهایی و به صورت یک گزینه جداگانه شد. در پی این نشست در جلسه ای به تاریخ  1394.10.12 با تائید محتوای پرونده توسط همه مدیران و کارشناسان حاضر از سازمان های حفاظت محیط زیست و جنگل ها و مراتع کشور تصمیم به ارسال پرونده به دبیرخانه یونسکو گرفته شد.
معیارهای یونسکو برای ثبت میراث طبیعی شامل موارد ذیل است:
الف) معیار هفت؛ پدیده‌های ممتاز طبیعی یا مناطق برخوردار از زیبایی طبیعی استثنایی بوده و به لحاظ هنری واجد اهمیت استثنایی باشند.
ب) معیار هشت؛ نمونه برجسته ای که نمایانگر مراحل عمدهای از تاریخ زمین، شامل سوابق حیات بر روی آن فرآیندهای مهم زمین شناسی که مستمرا در تکامل اشکال آن مؤثر است یا نشانگر ویژگی های عمده جغرافیایی طبیعی و شکل ظاهر زمین باشد.
پ) معیار نهم؛ نمونه برجسته ای که نمایانگر تحولات مهم و مستمر بوم شناسی زیستی یا تحول و تکامل آب های زیرزمینی،آب‌های شیرین، اکوسیستم‌های ساحلی و دریایی و جامعه گیاهان و جانوران باشد
ج) معیار دهم، دارای آثاری که در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت می شوند باید حداقل یکی از معیارهای ۸ و ۹ و ۱۰ را به همراه معیار ۷ یا بدون آن داشته باشد، تاکنون هیچ اثری به تنهایی با معیار هفت در یونسکو به ثبت نرسیده و جلسات متعدد کارشناسی با حضور نمایندگان سازمانهای ذی‌ربط نهایتا به این نتیجه رسید که می توان با معیارهای ۹ و ۱۰ پرونده جنگل ارسباران را برای ثبت جهانی پیشنهاد نمود. برای این منظور در معرفی معیار ۹ با در نظر گرفتن اینکه جنگل ارسباران همانند جنگل هیرکانی پوشش گیاهی باقی مانده از دوران یخبندان را دارد و از این بابت در دنیا از ارزش منحصر به فردی برخوردار است و در بازه زمانی طولانی مدت (بیش از یک میلیون سال) و همچنین تغییرات پوشش گیاهی آن در بازه زمانی کوتاه مدت (۱۵۰۰ سال) مبتنی بر مطالعات گرده شناسی بوده است. در مورد معیار ۱۰ به شاخص های تنوع، غنای گونه‌های گیاهی و جانوری، وجود گونه های اندمیک ( گونه ای که فقط در ؟؟؟ وجود دارد و در نقاط دیگری گزارش نشده باشد) جانوری وگیاهی آخرین پناهگاه برخی مهمترین گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر و حذر گاه پستانداران مهمی از نظر یونسکو از قبیل پلنگ ایرانی برای حفاظت درون زیستگاهی پرداخته شده است.
پس از ارسال پرونده جنگل ارسباران به یونسکو ارزیابانی از طرف IUCN به عنوان نهاد مشورتی یونسکو به ایران اعزام شدند، این ارزیابان طی گزارشی که برای یونسکو ارسال کرده اند ارسباران را فاقد ارزش ثبت جهانی اعلام کرده بودند. اما در جریان برگزاری چهل و دومین اجلاس نشست کمیته میراث جهانی که در تیرماه سال جاری در بحرین برگزار شد مسئول تهیه پرونده همراه با نمایندگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جلساتی با کارشناسان IUCN برگزار کردند که نهایتا کارشناسان IUCN معیار ۱۰ را برای ثبت جنگل ارسباران پذیرفتند.
در پی این پذیرش رأی جدید IUCN از رد شدن به دیفر شدن (قابل طرح مجدد پس از رفع اشکالات مطرح شده ) برگردانده شد. این موفقیت نشان از یک فرصت مجدد برای پرونده و گرفتن فرصت اصلاح به کشور ایران است.
نکته قابل توجه در مورد عرصه های جنگلی در منطقه حفاظت شده اینکه تخریب ها با توسعه زمین‌های کشاورزی در منطقه اتفاق افتاده و از نگاه ارزیابان IUCN یکپارچگی اثر را زیر سوال برده است. این دستاورد در تغییر منظر کارشناسان IUCN حاصل بحث کارشناسی و ارائه مستندات کافی مبنی بر امکان جابجایی زمین‌های کشاورزی و احیاء اکوسیستم های تخریب شده بوده و آنها با مستندات متقاعد شده‌اند به کشور ایران فرصتی دوباره داده و زمان کافی برای جابجایی زمین های کشاورزی و احیاء مجدد جنگل فراهم شود و بتواند یک بار دیگر پرونده را پس از رفع ایرادهای وارده و اصلاح به دبیرخانه یونسکو ارسال نماید.
بنابراین از طرف کمیته میراث جهانی دلیل دیفر شدن پرونده وجود تخریب های ناشی از توسعه کشاورزی در منطقه بوده و ارتباطی با بحث عدم پذیرش جهانی این اثر ندارد. منبع: فارس برچسب ها: یونسکو ، ارسباران ، ثبت

منبع: خرداد

کلیدواژه: یونسکو ارسباران ثبت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khordad.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خرداد» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۰۲۹۱۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرنوشت «تلخ» کارخانه‌ای که «موزه» نشد/«ریسباف» فقط «دست به دست» می‌شود!

خبرآنلاین اصفهان- فاطمه کازرونی: کارخانه تاریخی «ریسباف» حدود ۱۰ سال است که میان نهادهای مختلف دست به دست می شود، هر بار خبر از واگذاری این کارخانه به یک ارگان برای تبدیل شدن به موزه به گوش می رسد و خبر در خبرگزاری‌ها تا سال بعد منجمد می شود؛ با این رویه سالهاست فقط خبر تبدیل این کارخانه را به موزه می شنویم، ساختمان کارخانه هر روز فرسوده تر می‌شود؛ اطراف آن ساختمانهای تجاری بالا می‌رود و هر کلنگِ بر زمین، زخمه‌ای بر دل این کارخانه کهنه می شود که همچون خرابه ای اما هنوز پابرجاست.

تاریخ پر فراز و نشیب کارخانه ریسباف

نخستین باری که برای تهیه گزارش درارتباط با کارخانه ریسباف، تا این بنای تاریخی، پیاده راه پیمودم را به خوبی به یاد می آورم؛ ظهر یک روز گرم تابستان بود و من فاصله خانه تا این کارخانه تاریخی را زیرسایه سار درختان چناری که تنه آنها ترمیم شده اما هرگز تبر بر پیکر آنها رد نابودی بر جای نگذاشته بود گام برمی داشتم اما امروز که در «هفته فرهنگی اصفهان» تا کنار این کارخانه از خیابانهای «نصف جهان» گذر می‌کنم، چشمانم چیزی از «فرهنگ و تاریخ» نمی‌بیند به جز جای خالی بیش از ۳۰۰ درخت در منطقه یک اصفهان که به عنوان میراث «شیخ بهایی» دیگر اثری از آنها موجود نیست و خستگی تمام ناشدنی که از تن کارخانه تاریخی ریسباف در زیباترین و قدیمی ترین خیابان جهان،‌ شره می‌کند!

سال ۹۳ بود که طی مراسمی که با دعوت معدودی از خبرنگاران برای بازدید از این کارخانه‌ی در تملک بانک ملی برگزار شد، از «ریسباف» خسته عیادت کردیم و مسئولان از استاندار و شهردار وقت اصفهان تا رئیس و غیره سخن‌ها از پروژه پرافتخار تبدیل این کارخانه به موزه گفتند، ما دیدیم، شنیدیم، نوشتیم و امیدوارانه منتظر ماندیم تا سال ۹۶، یعنی سالی که نام کارخانه ریسباف اصلا از دهن مسئولان در سخنرانی های مختلف نمی افتاد، آن سالها گویی انتظار اصلا سخت نبود و شور ابتدای جوانی رویای موزه دار شدن اصفهان را این همه دور از دسترس نمی پنداشت.

زنجیره ای تمام نشدنی از ادعای دلسوزی برای ریسباف

۱۱ اردیبهشت ماه سال ۹۶ که رسید ابوالفضل قربانی عضو شورای اسلامی شهر اصفهان پس از مدتها بار دیگر سخن از «ریسباف» به زبان آورد و در ارتباط با حوزه تفکیک زمین‌های مربوط به پشم ریس، ریسباف و شهرضای جدید به عنوان مرغوب‌ترین زمین‌های شهر اصفهان صحبت کرد و تذکر داد که باید مشخص شود این زمین‌های در تصدی چگونه و به چه کسانی واگذار شده است.

وی تصریح کرد: ضروری است که مشخص شود که شایعاتی که این روزها در خصوص واگذاری تعدادی از پلاک‌های این زمین‌های تفکیک شده به برخی از شهرداران مناطق و مسئولان صحت دارد یا خیر.

۲۳ آذرماه همان سال، قدرت الله نوروزی شهردار اصفهان در هفتمین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری خواستار واگذاری این کارخانه به شهرداری شد و عنوان کرد: در صورت واگذاری این مکان به شهرداری می توان طرح های خدماتی برای استفاده از فضای موجود در آن را اجرایی کرد.

وی افزود: فضاهایی مانند کارخانه ریسباف اصفهان ظرفیت به کارگیری برای همه اقشار از شهروندان تا دوستداران هنر و میراث فرهنگی را دارد.

خرید کارخانه تاریخی ریسباف اصفهان به قیمت ۲۰۷ میلیارد تومان

نکته جالب اینکه ۲۸ آذرماه همان سال به فاصله یک هفته از صحبتهای شهردار اصفهان، سرپرست شرکت عمران و بهسازی شهری ایران از خریداری کارخانه تاریخی ریسباف اصفهان به قیمت ۲۰۷ میلیارد تومان آن هم به عنوان بنای غیر تاریخی خبر داد!

هوشنگ عشایری در ادعایی عجیب عنوان کرد که ریسباف اصلا کارخانه تاریخی نیست! و تملک این کارخانه قدیمی با موضوع احیای بافت تاریخی متفاوت است و آن را در راستای اجرای یکی دیگر از وظایف شرکت عمران و بهسازی مبنی بر «اصلاح نقاط ناهمگون شهری» و با هدف تغییر جریان مدیریت شهری خریداری کرده اند چرا که ریسباف بنای تاریخی نیست!

ریسباف به جای موزه، کاربری کارخانه نوآوری گرفت!

خرید این کارخانه توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز پایان این ماجرا نبود و سال ۹۸، اتفاق عجیب دیگری افتاد، کارخانه ای که سالها توسط استانداران مختلف اصفهان کاربری‌ها مختلف برای آن ذکر شده بود، در نهایت به دلیل عدم توافق مناسب با بخش خصوصی و به دلیل واقع شدن در یکی از تجاری‌ترین نقاط اصفهان سالهاست خاک بی تدبیری می‌خورد به جای کاربری موزه نام کارخانه نوآوری گرفت.

سیدحسن قاضی عسگر سرپرست هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان، بهمن ماه سال ۹۸ این خبر را عنوان کرد و گفت: پس از سالها بحث بر سر احیای کارخانه ریسباف، در نهایت تصمیمات لازم برای احیا این کارخانه به عنوان کارخانه نوآوری اتخاذ شد.

وی ادامه داد: توجه به اینکه «ریسباف» یکی از بقایای باقیمانده از صنعت نساجی اصفهان است تصمیم گرفتیم این کارخانه را به مرکز نوآوری در شهر تبدیل کنیم تا به رشد کارآفرینی و صنایع خلاق کمک شود.

و اما.....

«ریسباف» و زمانی که در تقویم مسئولان جایگاهی ندارد

بازهم عقربه های ساعت از سال ۹۸ چرخیدند و زمانی دراز گذشت، زمانی که انگار در تقویم برخی مسئولان هیچ معنایی ندارد، میراث فرهنگی اصفهان چندین مسئول عوض کرد، استانداران و شهرداران اصفهان تغییر کردند و فرجی حاصل نشد، سال ۱۴۰۰ یک بار دیگر دوستداران اصفهان و دغدغه‌مندان طی نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی کشور و استاندار اصفهان خواستار حفظ و احیای ساختمان تاریخی ریسباف اصفهان شدند و این سرنوشت عجیب همچنان ادامه داشت!!

گویی قصه ریسباف ادامه داشته و دارد؛ داستان تکراری واگذاری کارخانه از سال ۱۴۰۰ تاکنون نیز تغییر اساسی را تجربه نکرد تا اینکه خردادماه سال ۱۴۰۲ یک تیتر تکراری از نور صالحی رئیس شورای شهر اصفهان، دوباره به یادمان آورد که «کارخانه ریسباف همچنان بلاتکلیف است»!

جالب اینکه با چند روز فاصله از آخرین یادآوری رئیس شورای شهر یعنی ۲۵ خردادماه ۱۴۰۲، رضا مرتضوی استاندار اصفهان باز هم خبر از واگذاری مجدد این کارخانه به وزارت میرث فرهنگی برای احداث موزه ملی اصفهان داد و گفت: موضوع تبدیل کارخانه ریسباف به موزه اصفهان در کمیسیون حقوقی و قضائی هیئت دولت مطرح و مورد پیگیری قرار گرفت و طبق این مصوبه حق بهره‌برداری زمین کارخانه، از وزارت اقتصاد به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جهت احداث موزه بزرگ اصفهان واگذار شد.

انتظار به سر رسید؛ کارخانه دوباره به دست شهرداری رسید!

بدین ترتیب کارخانه آذرماه همان سال به میرث فرهنگی واگذار شد اما اکنون و پس از گذشت حدود یک سال از وعده استاندار اصفهان برای گشوده شدن درب این کارخانه به روی مردم و پس از تنها ۵ ماه از تحویل کارخانه به میراث فرهنگی بار دیگر خبر رسیده که مالکیت ریسباف به شهرداری اصفهان رسیده است، خبری که استاندار اصفهان در نخستین نشست خبری سال جدید با خبرنگاران مطرح کرد.

قرار است با توجه به توافق بعمل‌آمده میان معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری، شهرداری اصفهان و اداره کل میراث فرهنگی، از فروردین‌ امسال، این مجموعه تاریخی و صنعتی بزرگ اصفهان پس از برآوردهای اولیه و تهیه شرح خدمات، برای انجام عملیات نجات بخشی و ایجاد نمایشگاه فرهنگی و گردشگری در آن در اختیار شهرداری قرار گیرد تا به موزه تبدیل شود!

شاید طبیعی است کارخانه ریسباف اصفهان در یکی از گران ترین مناطق اصفهان قرار دارد، چنین سرنوشت عجیبی داشته باشد، فراموش نمی کنیم که حتی در برهه هایی از زمان بخش هایی از این کارخانه به عمد تخریب می شد، فرقی نمی کند کارخانه باشد، بنای تاریخی و قدیمی یا سینما، دراین دنیای پربلای پرمنفعت سودجویی برخی آدمها تمامی ندارد.

همان طور که سالیان پیش یکی از اعضای شورای شهر اصفهان بیان کرد که در راه مدرنیته شهری باید بلندنظر بوده و از «عالی قاپو» و «چهلستون» نیز بگذریم، مدرنیته ای ظاهری که در حقیقت منفعت طلبی برخی افرادی است که سالها شاهد تلاش آنها برای ورود به نهادهای شهری به نفع خود و تغییر قوانین، مانند بلندمرتبه سازی های غیرقانونی در اصفهان بودیم؛ درست همانند بلایی که بر سر «سینما ایران» نیز آمد و به جرم قرار داشتن در بهترین منطقه اصفهان یعنی چهارباغ عباسی و باتوجه به وسعت بنا قبل از تعیین تکلیف به شکل شبانه تخریب شد!

روزشمار تاریخی، بار دیگر از سال ۱۴۰۳

حالا این ماییم و بار دیگر شهادت روزگار و این قلم که خواهد نوشت آیا شهرداری و علی قاسم زاده شهردار اصفهان می تواند سرنوشت این کارخانه را تغییر دهد؟! «ریسبافی» که تنها کارخانه باقی‌مانده از مجموع ۹ کارخانه تاریخی پارچه‌بافی در اصفهان است و در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۰۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، از امروز بار دیگر در انتظار وعده های تکراری مسئولان عمر می گذارند.

و این «نصف جهانی» است که پس از گذشت ۱۰ سال از سال ۹۳ و با وجود این همه آثار تاریخی و عتیقه که برخی در انبارهای موزه‌داران و یا در زیر باران و آفتاب از میان می رود، هنوز که هنوز است «موزه ملی» ندارد! شاید این بار با پیگیری استاندار اصفهان درسال ۱۴۰۳ و قول جدی وی به مردم، گره از سرنوشت یکی از کهن ترین پروژه‌های برزمین مانده اصفهان باز شود و ریسباف اصفهان نیز بتواند هوای بهاری این روزهای نصف جهان را بدون دغدغه نفس بکشد.

توضیح: عکسهای درون گزارش مربوط به وضعیت کارخانه در سال های مختلف است.

46

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903136