به نقل از «تسنیم»

کارشناس مسائل خزر در گفت‌وگو با تسنیم: بازه کنونی زمان مناسبی برای توافق پیرامون رژیم حقوقی خزر نیست

تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۰۷۳۴۱۱

مدیر موسسه مطالعات بین‌المللی خزر ضمن اشاره به شرایط کنونی جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌المللی و تحولات منطقه‌ای، اظهار داشت: از دیدگاه یک حقوقدان بین‌الملل چنین شرایطی هیچ‌گاه شرایط مطلوبی برای نشستن بر روی میز مذاکره نیست. ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۴۹ بین الملل دیپلماسی ایران ترکیه و اوراسیا نظرات

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزهای شنبه و یکشنبه در آکتائو (قزاقستان)، نشست وزیران و سران کشورهای ساحلی خزر با حضور حجه‌الاسلام حسن روحانی، رئیس‌جمهوری و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان برگزار می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این نشست از آن‌جایی که گفته می‌شود قرار است در آن کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر به امضای کشورها برسد، بسیار حائز اهمیت است. تاکنون نیز این موضوع و گمانه‌زنی‌های مطرح شده پیرامون آن، با حواشی بسیاری مواجه بوده است. در همین راستا، مصاحبه‌ای با "میثم آرائی درونکلا"، استاد دانشگاه و مدیر موسسه مطالعات بین‌المللی خزر، ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تسنیم: گفته می‌شود در آکتائو قرار است سند نهایی کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر به امضای سران کشورها برسد. به نظر شما چه عواملی باعث شده که کشورهای ساحلی پس از 20 سال گفت‌و‌گو بالاخره به توافقی در این زمینه رسیده‌اند؟

آرائی: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد کنوانسیون حاضر بیشتر از آنکه حقوقی باشد، یک محصول سیاسی است. لذا علت حصول توافق را نیز باید در عوامل سیاسی جستجو کرد. به نظر می‌رسد فاکتور عامل سوم (غرب و آمریکا) تاثیر جدی بر عجله کشورها برای امضای کنوانسیون حاضر داشته است. ما در این منطقه دو کشور ایران و روسیه را داریم که توسط ایالات متحده تحت فشار تحریم هستند و قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجانی را داریم که به آورده اقتصادی این کنوانسیون امید بسیاری داشته و از آن طرف این ترس وجود دارد که نکند پای ایالات متحده آمریکا و ناتو به این منطقه باز شود. لذا به نظر می‌رسد قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان دارند از شرایط و بحران‌های پیش آمده برای ایران و روسیه حداکثر استفاده را می‌کنند.

تسنیم: آیا امضای این کنوانسیون به معنای پایان اختلافات میان کشورهای ساحلی در ابعاد حقوقی خزر است؟ یا هنوز هم باید در انتظار اختلاف نظرهای دوجانبه و چندجانبه میان کشورهای این حوزه بود؟

آرائی: خیر؛ طبیعی است که پروسه تحدید حدود در آینده میان کشورهای مجاور و روبرو محل اختلاف است. از طرفی قرارداد، آغاز یک رابطه حقوقی و شروع تعهدات و در نتیجه حدوث اختلافات است. همچنین باید گفت کنوانسیون حاضر دارای اشکالات و باگ‌های فنی متعدد، بخصوص در زمینه مکانیزم‌های اجرایی آن است که کار را برای طرفین مشکل می‌کند.

علاوه بر این باید توجه داشت ظاهراً برخی از طرفین از ابعاد و آثار مواد مندرج در کنوانسیون آگاهی فنی ندارند. یعنی نمی‌دانند نتیجه این توافقات بر روی نقشه چه می‌شود. چنین اتفاقی باعث خواهد شد در آینده یا به مردم خود پاسخگو باشند یا اینکه با قبول انتقادهای مردم خود مجبور به زیر سوال بردن توافق حاضر شوند. این اتفاق در بسیاری از معاهدات مرزی افتاده و نمونه اعلای آن را می‌توان توافق الجزایر میان ایران و عراق دانست که دیدیم چه اتفاقی در پی آن افتاد.

تسنیم: یکی از زمینه‌های مهم این کنوانسیون در مسائل اقتصادی است که گفته می‌شود تحول‌آفرین خواهد بود؛ به‌ ویژه در حوزه ترانزیت و انرژی. راجع به این بُعد سند پیش‌رو کمی توضیح دهید.

آرائی: به نظر می‌رسد در این بعد کمی اغراق شده است. باید بدانیم در حال حاضر چه محدودیتی وجود دارد که مانع توسعه فنی، کمی و کیفی تجارت شده است؟ بر اساس رویه‌های شکل گرفته، هیچ محدودیتی برای کشورهای حاشیه خزر وجود ندارد. در واقع مشکل اصلی بر سر ارتباط با جهان خارج است که با امضای کنوانسیون مرتفع نمی‌شود. زیرا برای ارتباط با جهان خارج باید بدون محدودیت از طریق رود ولگا و سپس کانال ولگا-دن عبور کرد که این کنوانسیون چنین محدودیتی را بر طرف نکرده است.

تسنیم: یکی از مواردی که چارچوب اجلاس پیش‌رو مطرح شده، موضوع مبارزه با تروریسم است و گویا تفاهم‌نامه‌ای هم قرار است در این زمینه به امضا برسد. اساساً چه تهدیدات تروریستی در خزر وجود داشته تابحال که چنین سندی قرار است به امضا برسد؟

آرائی: فقر و عدم توسعه میراث مشترک کشورهای آسیای مرکزی است. چنین وضعیتی به صورتی سازمان‌یافته باعث می‌شود که مردمان این منطقه جذب شبکه‌های تروریستی شوند. از طرفی قاچاق مواد مخدر و نیز تهدیدات امنیتی علیه کشورهای حاشیه این دریا روز به روز در حال گسترش است. به نظر می‌رسد شرایط و عوامل داخلی کشورها و نیز دخالت سرویس‌های غربی به دنبال عمق پیدا کردن چنین جرائمی هستند. لذا همکاری کشورها برای شناسایی تهدید و نیز برخورد با آن می‌تواند علاوه بر کاهش سطح هزینه‌ها، اقدامات انجام شده را مثمرثمر کند. البته بدون وجود مکانیزم لازم‌الاجرا یا یک نهاد دائمی بعید است به صورت پایداری به این هدف برسیم.

تسنیم: برخی تحلیل‌گران معتقدند بازه کنونی زمان مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران جهت مذاکره و توافق پیرامون کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر نیست. شما هم پیش‌تر گفته بودید نباید برای این توافق تعجیل کرد. علت این امر از نظر شما چیست؟ حال که چنین امری در حال وقوع است، به نظر شما چه پیامدهایی می‌تواند برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد؟

آرائی: مخالفت با امضای کنوانسیون دو وجه اساسی دارد. وجه اول سیاسی (بین‌المللی و داخلی) است. همگی می‌دانیم کشور ایران به سبب اقدامات خصمانه ایالات متحده آمریکا در شرایط مناسبی نیست. از طرفی کشورهای عربی و ترکیه و نیز اسرائیل و حتی اروپایی‌ها با سمپاشی‌های مختلف ایران را یک تهدید برای کشورهای همسایه نشان داده‌اند. این امر باعث شده نتوانیم از موضع برابر وارد بحث مذاکرات شویم. ما با این ترس بر سر میز مذاکره نشستیم که نکند قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان پای ایالات متحده و متحدانش را به این منطقه باز کنند. از دیدگاه یک حقوقدان چنین شرایطی هیچ‌گاه شرایط مطلوبی برای نشستن بر روی میز مذاکره نیست.

از طرفی دیگر شرایط ذهنی و سیاسی ایران و مردمان ایران برای پذیرش چنین تعهدی آماده نیست. پان‌ ایرانیست‌ها، تفکرات غیرکارشناسی، معاملات و معدلات سیاسی جناحی از جمله فاکتورهایی هستند که امضا کنندگان باید پاسخی برای آنها داشته باشند. از دیدگاه ما آماده کردن جامعه سیاسی ایران با مقوله دریاها و نُرم‌های بین‌المللی حداقل به 20 تا 30 سال زمان نیاز دارد که مبداء شروع آن دانشگاه است.

از منظر حقوقی و فنی نیز نقدهای جدی به برخی از مواد کنوانسیون و موضوعات مندرج در آن وارد است. این موضوع اصلاً یک بحث سیاسی و رسانه‌ای نیست. باید توجه داشت که احترام به نظرات کارشناسان حقوقی و فنی داخلی می‌تواند منافع ملی طرف ایرانی را به نحو مطلوب‌تری تامین و تضمین کند. از جمله نقدهای وارده به کنوانسیون حاضر فرمول‌های مربوط به تحدید حدود، عدم اشاره به عبور کشتی‌ها نظامی کشورهای خارجی، تعیین عرض 10 مایلی برای منطقه ماهیگیری، عدم تعیین منطقه انحصاری-اقتصادی، عدم توجه به فاکتورها و اصل انصاف، لحاظ شدن جزایر در پروسه تحدید حدود و مواردی از این دست است.

انتهای پیام/

R1396/P1396/S8,95,1414/CT2 واژه های کاربردی مرتبط دریای خزر

منبع: تسنیم

کلیدواژه: دریای خزر دریای خزر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۰۷۳۴۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت اقدامات عملی برای توقف ماشین کشتار رژیم صهیونیستی

به گزارش خبرگزاری مهر، «کنستانتینو چیونگا» معاون رئیس جمهور زیمباوه با امیر سرتیپ «محمدرضا آشتیانی» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در تهران دیدار و گفت‌وگو کرد.

امیر آشتیانی در این دیدار با اشاره به سفر سال گذشته رئیس جمهور ایران به «حراره» و سفر آتی رئیس جمهور زیمباوه به تهران اظهار داشت: این تعاملات نشان‌دهنده اهمیتی است که دو کشور در سطوح عالی برای توسعه روابط فی‌مابین قائل هستند.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران با اشاره به سوابق تاریخی روابط ایران و زیمباوه، یادآور شد: حدود ۱۰ سال پیش وزارت دفاع ایران، میزبان جناب آقای «مانانگا گوا» رئیس جمهور بود که در آن زمان ایشان به عنوان وزیر دفاع به تهران سفر کردند.

وی با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی، قاره آفریقا در سیاست خارجی کشور ما از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است، گفت: این جایگاه متأثر از جوهره انقلاب اسلامی مبنی بر حمایت از کشورهای مستقل و انقلابی از یک سو و تلاش کشورهای آفریقایی جهت کسب استقلال از کشورهای استعمارگر و سلطه‌طلب بوده است.

امیر آشتیانی ادامه داد: در میان کشورهای انقلابی، کشور زیمباوه به دلیل رهبران و مردم انقلابی، حفظ روحیه استقلال‌طلبی، مبارزه با استعمار نقش مثبت و سازنده‌ای که در منطقه جنوب آفریقا ایفا می‌کند، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

وزیر دفاع تأکید کرد: وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران اراده خود را جهت برقراری روابط دوستانه با تمامی کشورهای آفریقایی به‌ویژه کشورهای مستقل و انقلابی زیمباوه اعلام می‌کند.

وی با اشاره به پدیده تروریسم به عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدات امنیت منطقه و محیط بین‌الملل اظهار داشت: متأسفانه شاهد استانداردهای دوگانه دنیای غرب در قبال تروریسم هستیم.

امیر آشتیانی با اشاره به کشتار وحشیانه و قتل عام نزدیک به ۴۰ هزار نفر از مردم و به‌ویژه کودکان فلسطین توسط رژیم صهیونیستی به سبب حمایت آمریکا و کشورهای غربی و همچنین سکوت نهادها و مجامع بین‌المللی گفت: بر همه کشورهای آزاد و مستقل لازم است تا ضمن اعلام انزجار خود از اقدامات این رژیم، اقدامات عملی خود را درخصوص توقف ماشین کشتار رژیم صهیونیستی به کار گیرند.

معاون رئیس جمهور زیمباوه نیز در این دیدار با ابراز تسلیت بابت شهادت جمعی از مستشاران نظامی ایران در حمله به کنسولگری ایران و محکوم کردن این اقدام توسط رژیم صهیونیستی گفت: حمله اخیر اسرائیل به فلسطین نیز نشان‌دهنده سیاست‌های دو گانه و یک بام و دو هوای غرب است.

کنستانتینو چیونگا با بیان اینکه ایران و زیمباوه تحت تأثیر تحریم‌های کشورهای غربی هستند، گفت: ایران از شرکای زیمباوه است و آمادگی داریم در زمینه همکاری‌های دفاعی و اقتصادی روابط خود با ایران را توسعه دهیم.

وی با اشاره به سفر آتی رئیس جمهور زیمباوه به تهران گفت: این سفر نقطه عطفی در توسعه روابط بین ایران و زیمباوه خواهد بود.

معاون رئیس جمهور زیمباوه با اشاره به ریاست زیمباه بر اتحادیه اقتصادی جنوب غرب آفریقا (سادَک) گفت: این موضوع ظرفیت‌های زیمباوه را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با ایران بیشتر می‌کند.

در پایان این دیدار هر دو طرف با اشاره به ظرفیت‌های اقتصادی و دفاعی و امنیتی دو طرف آمادگی خود را برای تبادل هیئت در زمینه‌های مختلف اعلام کردند.

کد خبر 6092264 هادی رضایی