به نقل از «آنا»

پاسخ وزارت امور خارجه به برخی سؤال‌های متداول درباره اجلاس خزر

تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۲۶۸۸۶

اسناد امضاشده در اجلاس کشورهای ساحلی دریای خزر شامل موافقت‌نامه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت، تجاری و اقتصادی، مبارزه با تروریسم، مبارزه با جرائم سازمان‌یافته، تعامل و همکاری‌های مرزبانی و پیشگیری از درگیری‌های نظامی خواهند بود.

به گزارش حوزه دیپلماسی گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا،‌ مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه برای برخی پرسش‌های متداول در خصوص اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در قزاقستان پاسخ‌هایی را ارائه کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

۱- به طور کلی، اجلاس سران کشورهای عضو دریای خزر از چه زمانی آغاز شد؟

پس از فروپاشی شوروی سابق، نخستین اجلاس کشورهای ساحلی دریای خزر در تهران تشکیل شد که در آن اجلاس، موضوع محیط زیست مورد بررسی و تصویب قرار گرفت. در آن اجلاس یک اعلامیه سیاسی ۲۵ ماده‌ای هم منتشر شد و بعد از آن در کشورهای مختلف جلسات دیگری هم تشکیل و درباره ابعاد مختلف دریای خزر بحث و بررسی شد.

۲- اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر با چه هدفی برگزار می‌شود و ایران به دنبال چه دستاوردی از این اجلاس است؟

پس از دو دهه مذاکره بین پنج کشور ساحلی خزر، در سایه اراده مثبت رهبران کشورهای ساحلی و فضای دوستانه و سازنده حاکم بر این نشست‌ها، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، نهایی و مورد موافقت کشورهای عضو قرارگرفته و در نظر است که در حاشیه نشست سران در آکتائو قزاقستان، متن این کنوانسیون به همراه 6 موافقت‌نامه دیگر به امضاء برسد. این کنوانسیون حاصل اجماع پنج کشور بوده و پس از هزاران ساعت بحث و بررسی و مذاکره حاصل‌شده است. در این سند، منافع همه کشورهای ساحلی رعایت شده و از آن می‌توان به‌عنوان یک سند ارزشمند در روابط خارجی کشورمان یادکرد. ۲۱ روز قبل هم، پروتکل اثرات فرامرزی زیست‌محیطی (EIA) امضا شد. این رویدادها مجموعاً نویدبخش آینده بسیار روشن برای ملت‌ها و دولت‌های ما به شمار می‌رود.

۳- 6 سند دیگر مورد اشاره که همراه کنوانسیون رژیم حقوقی به امضاء می‌رسد کدام هستند؟

این اسناد شامل موافقت‌نامه‌های حمل و نقل و ترانزیت، تجاری و اقتصادی، مبارزه با تروریسم، مبارزه با جرایم سازمان یافته، تعامل و همکاری‌های مرزبانی و پیشگیری از درگیری‌های نظامی خواهند بود.

۴- اهمیت امضای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در چیست؟

کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر مثل قانون اساسی کشورها می‌باشد، یعنی سندی جامع و چارچوبی است که بر اساس آن حقوق و تعهدات کشورهای ساحلی مشخص می‌گردد. متعاقباً بر پایه این اصول کلی، کشورهای ساحلی خزر با امضای موافقت‌نامه‌های تخصصی به جزئیات خواهند پرداخت.

امضای کنوانسیون رژیم حقوقی گام بسیار مهم و حائز اهمیتی است که برداشته می‌شود و به مذاکرات ۲۱ ساله در این خصوص خاتمه می‌بخشد. البته باید اذعان کرد که امضای این کنوانسیون، پایان همه مذاکرات و اقدامات در خزر نیست و درواقع نقطه عطف و آغازین برای اجرای تفاهم‌های، نظارت بر اجرا و همچنین شروع مذاکرات برای امضای موافقت‌نامه‌های جدید و ضروری به شمار می‌رود.

۵- آیا موارد دیگری در خصوص خزر باقی‌مانده که در آینده نیاز به مذاکره بیشتر بین کشورهای عضو داشته باشد؟

تقریباً ۹۰ درصد کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر نهایی شده که در آکتائو به امضاء خواهد رسید. تنها دو مورد تعیین خطوط مبدأ و تحدید حدود بستر و زیر بستر دریا باقی‌مانده که نیاز به مذاکره بیشتر و تعامل بین کشورهای عضو دارد. امیدواریم که با همکاری همه کشورها، این دو مورد نیز هر چه سریع‌تر نهایی گردد. بنابراین اجماع بی‌نظیری میان کشورهای ساحلی دریای خزر حاصل‌شده که برای همه این کشورها یک پیروزی به شمار می‌رود.

۶- خطوط مبدأ و تحدید حدود، چه زمانی مشخص خواهد شد؟

در کنوانسیون مزبور روشن می‌شود که خطوط مبدأ برای رژیم حقوقی با اتفاق نظر پنج کشور بعداً تعیین شود؛ البته در مورد خطوط مبدأ نکاتی در این کنوانسیون آمده و مخصوصاً در یک بند قید شده که شرایط ساحل بعضی از کشورها به گونه‌ای است که نیازمند مقرراتی ویژه می‌باشد و این به ساحل دریای خزر اشاره می‌کند که این ماده برای ما بسیار اهمیت دارد، اما در عین حال خط مبدأ هنوز در این کنوانسیون روشن نیست و در موافقتنامه‌های بعدی باید روشن شود.حدود بستر و زیر بستر هم در این موافقتنامه روشن نیست و تعیین آن به آینده واگذار می‌شود و این یکی از مسایلی بوده که حدود ۲۲ سال است راجع به دریای خزر بین این پنج کشور مذاکره می‌شود.

۷- ویژگی‌های کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر چیست؟

خزر یک دریاچه است که طبیعتاً رژیم حقوقی آن خاص و ویژه خودش می‌باشد و با رژیم حقوقی دریاهای آزاد مندرج در کنوانسیون سال ۱۹۸۲ حقوق دریاها نیز متفاوت است. ما و کشورهای ساحلی با الگوبرداری از رژیم حقوقی سایر دریاچه‌ها و استفاده از مفاد کنوانسیون حقوقی دریاها و تطابق آنها با وضعیت دریای خزر، یک رژیم حقوقی خاص و منحصربه‌فرد برای خزر تنظیم کرده‌ایم. در این کنوانسیون تصریح‌شده که همه مسائل حقوقی دریای خزر تنها با اتفاق‌نظر پنج کشور عملی و اجرایی بوده که این نکته بسیار مهم و اساسی است و کاملاً رژیم حقوقی این دریا را از کنوانسیون دریاها جدا می‌کند. همچنین این کنوانسیون، رفت و آمد کشتی‌های نظامی خارجی را در این دریا کاملاً ممنوع می‌کند.
این موضوع اهمیت بسیاری ازلحاظ امنیت ملی کشورهای حاشیه خزر دارد. در کنوانسیون ذکرشده سرزمین دریایی مشخص و مناطق انحصاری ماهیگیری و رفت‌وآمد کشتی‌ها تعیین می‌شوند. درمجموع، این‌یک کنوانسیون بسیار مهم است که ما را یک قدم به جلو می‌برد، اگرچه هنوز مسائل بسیار مهمی برای آینده باقی می‌مانند.

۸- علت طولانی شدن مذاکرات مربوط به کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر چه بوده است؟

بلافاصله پس از فروپاشی شوروی سابق و تشکیل چهار جمهوری مستقل در اطراف خزر، بحث و گفتگو برای تعیین یک رژیم حقوقی کامل برای دریای خزر به‌گونه‌ای که همه کشورهای ساحلی بتوانند از منافع این دریا در یک چارچوب مدون و مشخص استفاده کنند آغاز شد. با توجه به اختلاف نظرات کشورهای عضو در مسائل مختلف، این مذاکرات تاکنون به درازا کشیده و همان‌طور که ذکر شد دو مورد تعیین خطوط مبدأ و تحدید بستر و زیر بستر همچنان موردبحث است که امیدواریم با همکاری سایر کشورها بتوانیم این موضوعات را نیز نهایی نماییم. یعنی به‌عبارت‌دیگر در خصوص این مسائل مهم، کشورهای ساحلی هنوز به تفاهم و جمع‌بندی نهایی نرسیده‌اند.

۹- وضعیت نیروهای نظامی و امنیتی در دریای خزر چگونه خواهد بود و آیا کشورهای ثالث نیز در این دریا حضور نظامی خواهند داشت؟

بر اساس توافق کشورهای ساحلی خزر، این دریا به عنوان یک دریای صلح و دوستی بین کشورهای عضو خواهد بود و حضور نیروهای نظامی ثالث در خزر ممنوع می‌باشد. همچنین دریانوردی در این دریا تنها زیر پرچم ۵ کشور ساحلی انجام خواهد شد و کشورهای ساحلی نمی‌توانند قلمرو خود را جهت اقدام و تجاوز به سایر کشورها در اختیار بیگانگان قرار دهند. جای خرسندی است که در کنوانسیون، بر انحصار حضور و دریانوردی هرگونه شناور صرفاً با پرچم یکی از کشورهای ساحلی و همچنین ممنوعیت حضور و عبور نیروهای نظامی بیگانه و غیر ساحلی اتفاق نظر دارند.

۱۰- با توجه وجود منابع غنی نفت در دریای خزر، آیا در مورد نحوه برداشت از این منابع توافقی حاصل شده است؟

منابع نفتی که مورد منازعه نباشد توسط خود کشورها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. در خصوص منابع مشترک یا مورد اختلاف نیز، اصل بر این است که دو یا سه کشور ذینفع در این خصوص با یکدیگر توافق و نسبت به بهره‌برداری از منابع نفتی اقدام کنند. چنانچه در این خصوص بین کشورها توافقی حاصل نشود، از آن منابع بهره‌برداری صورت نخواهد گرفت.

۱۱- مسأله ترانزیت در دریای خزر تا چه میزان برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت دارد؟

مسأله ترانزیت یکی از مسائل بسیار مهم برای دریای خزر، کشورهای ساحلی و منطقه محسوب می‌شود. شرق خزر، یعنی ترکمنستان و قزاقستان به ایران و از آن طریق به آب‌های جنوب و خلیج‌فارس و دریای عمان متصل شده است؛ برای اتصال غرب دریای خزر هم‌قدم‌های اولیه برداشته‌شده و پروژه آستارا – آستارا اجراشده است و ما به فکر اجرای خط آهن رشت به آستارا هستیم که با همکاری دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، این کار انجام می‌گیرد. ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی از این دو کریدور بزرگ در شرق و غرب دریای خزر و از طریق این راه مهم ترانزیتی به آسیای میانه، قفقاز، روسیه و به اروپا متصل می‌شوند.

۱۲- آیا موضوعات دیگری نیز در زمینه همکاری بین کشورهای عضو، در اجلاس سران مطرح می‌شوند؟

کشورهای ساحلی دریای خزر ظرفیت‌ها و فرصت‌های بسیار خوبی مخصوصاً ازلحاظ اقتصادی، حمل‌ونقل، جابجایی کالا و مسافر و مسئله گردشگری دارند که در کنار مباحثی که در این جلسات مطرح می‌شوند، این ظرفیت‌ها نیز موردبحث قرار می‌گیرند. دریای خزر، دارای نفت و گاز است که می‌تواند به‌عنوان پیشران توسعه باشد. همکاری‌های بین کشورها درزمینه استخراج، بهره‌برداری از نفت و همچنین سوآپ نفتی و گازی ازجمله مواردی است که همواره بین ما و کشورهای ساحلی دیگر موردبحث و بررسی قرار می‌گیرد و در این اجلاس هم این مباحث ادامه می‌یابد.

انتهای پیام/4077/4068

منبع: آنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۲۶۸۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انگلیس سفیر روسیه را احضار کرد

وزارت امور خارجه انگلیس روز جمعه «آندره کلین» سفیر روسیه در لندن را به اتهام آنچه فعالیت‌های سازمان‌دهی شده و مخرب روسیه در خاک انگلیس نامید احضار کرد.

به گزارش مشرق، وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیه‌ای افزود که دولت لندن نسبت به «الگوی رفتاری گسترده‌تری که از سوی روسیه برای حمایت از رفتارهای مخرب در قلمرو سایر کشورهای مستقل شاهد هستیم» ابراز نگرانی کرد.

این بیانیه می‌افزاید: ما خواستار توقف فوری این فعالیت‌ها هستیم و به همکاری با متحدان خود برای ایجاد بازدارندگی و دفاع در برابر خطرات ناشی از روسیه ادامه خواهیم داد.

سفیر روسیه در حالی احضار شد که دادستانی انگلیس ساعاتی پیش دو شهروند بریتانیایی را به همدستی با سرویس جاسوسی روسیه برای خرابکاری در انگلیس متهم کرد.

بر اساس گزارش‌ها دیلان ارل ۲۰ ساله و جیک ریوز ۲۲ ساله متهم هستند که در عملیات آتش‌سوزی یک انبار تجاری مرتبط با اوکراین در شرق لندن مشارکت داشته‌اند. آن‌ها نخستین کسانی هستند که در چارچوب قانون جدید امنیت ملی انگلیس مصوب سال ۲۰۲۳ متهم شده‌اند.

دیوید کامرون وزیر امور خارجه انگلیس در این باره گفت: در حالی که ما باید اجازه دهیم تا این پرونده روند قضایی خود را طی کند، اما من عمیقاً نگران ادعای مشارکت اتباع انگلیسی در عملیات مجرمانه به نفع دولت روسیه هستم.

وی افزود: ما از تمام وزن سیستم کیفری استفاده خواهیم کرد تا هر کسی را که در جرایم مرتبط با دخالت خارجی مجرم شناخته می‌شود، پاسخگو کنیم.

همچنین جیمز کلورلی، وزیر کشور انگلیس با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: اقدامات خارجی خصمانه هرگز در خاک بریتانیا قابل تحمل نخواهد بود. اگر امنیت بریتانیا را تهدید کنید، با عدالت روبرو خواهید شد.

منبع: ایرنا