به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

سهم ۵۰ درصدی ایران از دریای خزر چقدر به واقعیت نزدیک است؟

تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۳۱۰۴۵

 به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ این روز‌ها همزمان با برگزاری اجلاس سران کشور‌های حاشیه دریای خزر، بار دیگر بحث رژیم حقوقی این دریا و سهم ایران از آن، بر سر زبان‌ها افتاده است.

شاه بیت گفتگو‌ها نیز این است: ایران و شوروی سابق، به عنوان دو کشور ساحلی دریای خزر، هر کدام مالک ۵۰ درصد از این دریا بوده اند و در معاهده ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ نیز که بین دو کشور امضا شده، این مالکیت ۵۰ درصدی به رسمیت شناخته شده است؛ و با این مقدمه، این اتهام را وارد می‌کنند: دولتمردان ایرانی، از حقوق ملت ایران و مالکیت ۵۰ درصدی ایران بر خزر عقب نشینی کرده اند و قرار است سهم ایران به ۱۱ تا ۲۰ درصد کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما اگر بخواهیم بر اساس واقعیت و نه صرفاً احساسات و حب و بغض‌های سیاسی موضوع را بررسی کنیم باید به دو نکته توجه کنیم:

۱ - اگر خزر، یک دریای دایره شکل بود و ایران و شوروی در دو طرف این دایره به طور مساوی ساحل داشتند، طبق منطق و مقررات بین المللی، مالکیت هر کدام بر این دریا، ۵۰ درصد بود و هر گونه تغییری در جغرافیای سیاسی شوروی نمی‌توانست به ۵۰ درصد ایران خللی وارد کند.

اما واقعیت جغرافیا که مقابل چشمان ماست، چیز دیگری است: خزر، ۶۵۰۰ کیلومتر ساحل دارد؛ از این میزان، ۵۸۴۳ کیلومتر متعلق به شوروی بود و تنها ۶۵۷ کیلومتر آن برای ایران است.

حال چگونه و بر اساس کدام منطق عقلی و قاعده بین المللی می‌توان پذیرفت کشوری که ۹ برابر دیگری ساحل دارد، سهمی مساوی از دریا داشته باشد.

نقشه دریای خزر را ببینید؛ حالا یک خودکار بردارید و خط مرزی دریای خزر بین ایران و سایر کشور‌های ساحلی را طوری ترسیم کنید که ۵۰ درصدش به ایران برسد؛ می‌بینید که اساساً و حتی روی کاغذ هم نمی‌توان این تقسیم بندی را بر اساس منطق جغرافیایی انجام داد چه برسد به مقررات بین المللی حاکم بر حقوق دریاها.

هم اکنون که شوروی از هم پاشیده و در آن سوی خزر، به جای یک کشور با ۴ کشور روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان مواجه هستیم، سهم ایران همچنان همان ۶۵۷ کیلومتر ساحلی است و میزان مالکیت ایران بر دریا نیز بر اساس همین میزان ساحل باقی است؛ الباقی دریا نیز بر اساس سهم ۵۸۴۳ کیلومتری شوروی سابق، بین ۴ کشور دیگر تقسیم می‌شود و سهمی از ایران کم نمی‌شود.

علاوه بر تقسیم دریا بر اساس میزان نوار ساحلی هر کشور، فرمول‌های دیگری نیز در حقوق بین الملل وجود دارد که بر اساس هیچ کدام از آنها، سهم ایران از ۱۱ الی ۲۰ درصد فراتر نمی‌رود. این سهم حداکثر ۲۰ درصدی (تقسیم خزر بر ۵ قسمت مساوی) هم تنها در صورتی پذیرفته می‌شود که کشوری مانند قزاقستان که ۱۹۰۰ کیلومتر از سواحل خزر را در اختیار دارد، رضایت دهد که از حق خود بگذرد و با ایرانی که تنها ۶۷۵ کیلومتر دارد، حق السهم یکسانی در خزر داشته باشد!
بد نیست بدانیم کمترین میزان ساحل در خزر متعلق به ایران است: قزاقستان ۱۹۰۰، ترکمنستان ۱۷۶۸، روسیه ۱۳۵۵، آذربایجان ۸۲۰ و ایران ۶۵۷ کیلومتر.

۲ - گفته می‌شود: درست است که ایران کمترین سهم ساحل را در خزر دارد، ولی ایران و شوروی در سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰، معاهداتی داشته اند که طبق آن‌ها مالکیت خزر به ۲ قسمت ۵۰ درصدی تقسیم شده است.

راستی آزمایی این ادعا اصلاً کار سختی نیست؛ می‌توان به متن این دو معاهده مراجعه کرد: در هیچ بندی از این دو معاهده، کوچکترین اشاره‌ای به مالکیت ۵۰ درصدی دو کشور نشده است. در معاهده ۱۹۲۱ حق کشتیرانی ایران در خزر به رسمیت شناخته شده است؛ بر اساس معاهده ترکمانچای ایران از حق کشتیرانی در خزر ممنوع شده بود که دولت جدید شوروی در آن دوران، با معاهده ۱۹۲۱ این حق را به ایران برگرداند. مواد دیگر این معاهده و معاهده ۱۹۴۰ درباره بهره برداری از شیلات، عوارض بندری، نحوه حمل و نقل مسافر و بار و نظایر این‌ها سخن می‌گوید.

بنابر این، کسانی که به این دو معاهده استناد می‌کنند، حتی یک بار هم آن را نخوانده اند یا می‌دانند، ولی قصد دیگری دارند.

ایکاش در این معاهده آنچه ادعا می‌کنند، وجود داشت یا‌ای کاش، جغرافیای خزر و مقررات بین المللی اجازه می‌داد که نه فقط نصف خزر که کل آن برای ایران باشد، ولی واقعیت ها، با "ای کاش"ها و "توهمات" عوض نمی‌شوند.

بعد از تحریر:
در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد که اجلاس سران خزر برگزار شد، همین بحث که ایران سهم خود را به دیگران می‌دهد از سوی برخی اصلاح طلبان مطرح شد و مشخص بود که کاملاً جناحی و علیه دولت وقت است. در آن زمان هم عصر ایران همین بحث فوق که چنین چیزی وجود ندارد را مطرح و مفاد قرارداد‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ را منتشر کرد.

منبع: عصر ایران 

انتهای پیام/

سهم ایران از خزر چقدر است؟

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: دریای خزر ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۳۱۰۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ادعای تخریب رادار اس ۳۰۰ پایگاه شکاری اصفهان واقعیت دارد؟

خبرگزاری ایسنا در مطلبی به ادعای تخریب رادار اس ۳۰۰ پایگاه هشتم شکاری اصفهان پرداخته است. این رسانه ضمن تکذیب این موضوع تصاویری که در رسانه‌های خارجی در این رابطه منتشر شده است را بازنشر داده است.

این خبرگزاری نوشته است: علیرغم داغ شدن بازار اخبار کذب رسانه‌های معاند درباره «تخریب گستره» رادار اس ۳۰۰ پایگاه هشتم شکاری اصفهان و ربط دادن این موضوع به پیدا شدن بقایای دو موشک در خاک عراق، تصاویر ماهواره‌ای که اخیرا منتشر شده، حاکی از سلامت کامل پایگاه هشتم شکاری اصفهان و رادار اس ۳۰۰ دارد.

به گزارش ایسنا، در حالی طی یک هفته اخیر و مشخصا سه روز گذشته برخی رسانه‌های غربی مدعی انهدام یا ایجاد خسارت به بخش مهمی از پدافند هوایی اس-۳۰۰ پایگاه هشتم شکاری اصفهان از سوی اسرائیل هستند و رسانه‌های معاند فارسی زبان خارج از کشور نیز ادعا‌های مطرح شده را با آب و تاب فراوان پمپاژ می‌کنند که تصاویر ماهواره‌ای چیز دیگری را بیان می‌کند.

گرچه رویت ریزپرنده‌ها طی صبح جمعه ۳۱ فروردین ماه در اطراف پایگاه هوایی هشتم شکاری اصفهان و متقابلا فعال شدن پدافند هوایی در آن منطقه برای از بین بردن تهدیدات، بر تصور غلط حمله اسرائیل به ایران دامن زد؛ اما مقامات نظامی ایرانی از همان ابتدا اعلام کردند که شنیده شدن صدای نسبتا شدید در شرق اصفهان، مربوط به شلیک پدافند هوایی به «اشیای مشکوک» بوده که هیچ خسارت و حادثه‌ای نداشته و مشخص نیست این تهدید از سوی اسرائیل انجام شده است یا خیر؟

اما؛ در مقابل از همان ساعات اولیه صبح جمعه، رسانه‌های غربی شروع به ارائه تحلیل در خصوص ابعاد این قضیه کردند. تحلیل‌هایی که بر مبنای پیش فرض مد نظر آن‌ها و در راستای آنچه منافعشان ایجاب می‌کند، ارائه و نهایتا منجر به انتشار اخبار ضد و نقیضی درباره حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان شد.

هرچند این دستاوردسازی برای رژیم صهیونیستی و تزریق حس حمله اسرائیل به ایران در ابتدا از سوی مقامات ارشد رژیم صهونیستی نیز تایید نمی‌شد؛ اما گویا رفته رفته اسرائیل نیز خود باور کرد که می‌تواند حمله ریزپرنده‌ها را به اسم خود ثبت کند و با گردن گرفتن این اتفاق، افتخاری پوشالی را به پای خود بنویسد.

با این حال شواهدی مبنی بر ارتباط ریزپرنده‌های رویت شده در آسمان اصفهان با اسرائیل وجود ندارد و سناریوی دلخواه رژیم صهیونیستی و کشور‌های حامی آن اعم از آمریکا یعنی «حمله اسرائیل به ایران» از طریق ریزپرنده‌ها، همچنان اثبات نشده باقی ماند. شاید همین امر باعث شد رژیم صهیونیستی و شرکای آن به سراغ سناریویی جدید بروند و با ارجاع به نشانه‌هایی از جمله کشف بوستر دو موشک بالستیک هواپرتاب در خاک عراق اعلام کنند حمله اسرائیل به ایران فراتر از چند ریزپرنده بوده و جمهوری اسلامی درصدد مخفی کردن آن است.

به طوری که رسانه‌های معاند فارسی زبان خارج از کشور و برخی از رسانه‌های غربی اصرار بیهوده‌ای برای القای این موضوع دارند که اتفاق صبح جمعه ۳۱ فروردین ماه به یک حمله «ریزپرنده‌ای» محدود نمی‌شود؛ چراکه طبق تصاویر ماهواره در اختیار این رسانه‌ها، تخریب گسترده‌ای در بخش مرکزی سیستم پدافندی اس-۳۰۰ ایجاد شده و این امر ناشی از برخورد یک پرتابه هدایت‌شونده مشابه خانواده موشک‌های هوا به زمین اسپارو/راکس است.

پافشاری رسانه‌های معاند بر روی «حمله اسرائیل به ایران» و «آسیب گسترده به سایت اس ۳۰۰ اصفهان» که ناشی از برخورد یک پرتابه هدایت‌شونده است، نه تنها بی‌پایه و اساس و بدون هیچ مدرک و تصویر هوایی بیان و پمپاژ می‌شود؛ بلکه تطبیق برد موشک‌هایی که رژیم صهیونیستی از مبدا پرتاب تا اصفهان نشان می‌دهد که امکان برخورد کلاهک این موشک‌ها با سایت اس ۳۰۰ اصفهان وجود ندارد؛ بنابراین پیدا شدن بقایای موشک‌های یافت شده در منطقه لطیفیه و عزیزیه عراق را نمی‌توان به سناریو ایجاد خسارت در سایت اصفهان گره زد.

ادعای تخریب سایت اس ۳۰۰ اصفهان درحالی از سوی رسانه‌های معاند و با استناد به تصاویر ماهواره‌ای ثبت شده از این سایت و همزمان کشف چند بوستر موشک بالستیک هواپرتاب در خاک عراق، به حمله اسرائیل به ایران در صبح جمعه ۳۱ فروردین ماه منتسب می‌شود که نه تنها تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده همان روز چنین گزاره‌ای را اثبات نمی‌کنند؛ بلکه تصاویر ماهواره‌ای که اخیرا منتشر شد نیز گویای حقیقتی خلاف ادعای یاد شده است.

جمعه ۳۱ فروردین، شبکه سی‌ان‌ان در خبری اختصاصی اعلام کرد که مطابق با تصاویر ماهواره‌ای به دست آمده، پایگاه هوایی اصفهان هیچ آسیبی ندیده است.

از طرف دیگر به تازگی تصاویر ماهواره‌ای تهیه شده در شرکت Planet Lab از خبرگزاری آسوشیتدپرس منتشر شد که نشان می‌دهد به سایت S ۳۰۰ پایگاه اصفهان هیچ صدمه یا خسارتی وارد نشده است. در این بین باید دید داستان سرایی و تخیل قوی رسانه‌های معاند درباره آنچه صبح جمعه ۳۱ فروردین رخ داده است تا کجا ادامه پیدا می‌کند و درحالی تمام شواهد بر سلامت سایت اصفهان مهر تایید می‌زند، اینبار برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی از چه سناریویی استفاده خواهند کرد.