به نقل از «خبرگزاری آریا»

لزوم سرمايه گذاري جهت افزايش توليد و صادرات شاه ميگو

تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۵۲۷۰۷

خبرگزاري آريا - اروميه- ايرنا-شاه ميگوي دراز آب شيرين درياچه سد ارس به عنوان منبع غذايي لوکس در رستوران هاي گران قيمت اروپايي مشتريان خاص خود را دارد اما فقدان سرمايه گذاري براي پرورش و فراوري مدرن اين آبزي از چالش هاي پيش روي توليد و عرضه آن محسوب مي شود.

به گزارش ايرنا، شاه ميگوي دراز آب شيرين که يکي از محصولات داراي نام و نشان آذربايجان غربي در کشورهاي مختلف دنيا به شمار مي رود، جهت پرورش مدرن و صادرات محور به سرمايه گذاري و نقش آفريني شرکت هاي دانش بنيان نياز دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به اعتقاد کارشناسان آبزي پروري، پهنه زندگي و پرورش شاه ميگوي دراز آب شيرين از آناتولي تا درياي خزر است و اين سخت پوست مي تواند به عنوان انديکاتور زيست محيطي عمل کند و پالايشگر باشد.
ميزان توليد اين آبزي که در دهه 1360 شمسي در منابع آبي ارس رهاسازي شده و خاستگاه آن تالاب انزلي است، در اوج برداشت ها حدود 270 تن به ثبت رسيده اما در زمان حاضر به 60 تن کاهش يافته است.
زيست اين آبزي تابعي از درجه حرارت و شرايط اکو زيستي بوده و سه سال طول مي کشد تا در شرايط عادي شاه ميگو به 50 گرم که وزن صادراتي آن است، برسد.
هم اکنون شرکت هاي داراي پروانه در آذربايجان غربي نسبت به صيد اقدام کرده و 90 درصد بسته بندي و فراوري آنها توسط يک شرکت محلي در پلدشت انجام مي شود اما 2 شرکت نيز به صورت خصوصي در گيلان و البرز در فراوري، دسته بندي و بسته بندي بخش اندکي از آن نقش دارد.
ميزگرد ايرناي آذربايجان غربي در خصوص چالش هاي پيش روي توليد و صادرات شاه ميگوي دراز آب شيرين در درياچه سد ارس با حضور مدير شيلات و آبزيان آذربايجان غربي، رييس مرکز تحقيقات آرتميا و جانوران آبزي کشور و يک کارشناس حوزه شيلات و آبزيان، ظرفيت اقتصادي اين بخش جهت سرمايه گذاري را بيش از پيش مشخص مي کند.
** صيد غيرمجاز تهديدي جدي براي ذخاير شاه ميگو
مدير شيلات و آبزيان آذربايجان غربي با بيان اينکه صيد غيرمجاز تهديدي جدي براي ذخاير شاه ميگوي دراز آب شيرين است، گفت: ترويج صيد مسوولانه مهمترين راهکار براي تقويت ذخاير و اشتغال پايدار اين بخش در منطقه مرزي پلدشت محسوب مي شود.
معصوم فصيح با اشاره به اينکه صيد غيرمجاز تمامي برنامه هاي اين بخش را تحت تاثير قرار داده است، اضافه کرد: اين امر موجب برهم خوردن اکوسيستم و شرايط زيستي شاه ميگو مي شود.
فصيح با اشاره به ذخاير مهمترين آبزي درياچه پشت سد ارس، افزود: سالانه بين 60 تا 270 تن شاه ميگو از منابع سد ارس صيد مي شود.
وي با بيان اينکه صيد اين محصولات بعد از پوست اندازي و ريزش مينياتورها يا همان تخم ها صورت مي گيرد، گفت: دست اندازي در زيستگاه شاه ميگو و توراندازي در کف رودخانه ها موجب فرار اين موجود باهوش از محل زيست خود مي شود.
وي با اشاره به فعاليت شرکت هاي بهره بردار در اين زمينه افزود: اغلب، شرکت هاي پروانه دار که داراي کد «EC يا گواهي استاندارد تطبيق محصول با معيارهاي جهاني و کشورهاي اروپايي براي صاردات» از سازمان دامپزشکي است، نسبت به صيد اين آبزيان ارزشمند اقدام مي کنند.
مدير شيلات و آبزيان آذربايجان غربي با اشاره به صادرات زنده اين محصول، گفت: فراوري و دسته بندي اين آبزي در کنار صيد آن در شهرستان پلدشت انجام مي شود و اگر وزن شاه ميگوي صيد شده زير 50 گرم باشد، بايد به منابع آبي بازگردانده شود.
وي با اشاره به مشکلات اين حوزه اضافه کرد: از مسايل قابل ذکر اين حوزه مي توان به کمبود شرکت هاي صادراتي داراي کد صادراتي `EC` اشاره کرد.
وي بيان کرد: شرکت هاي علاقه مند به فعاليت در اين زمينه و فراوري مواد غذايي در صورت متقاضي بودن و تمايل به سرمايه گذاري مي توانند وارد ميدان شوند و دولت نيز از آنان حمايت مي کند.
وي با اشاره به اينکه هم اکنون 70 کارگر و صياد بومي در اين منطقه فعاليت مي کنند و اشتغال زايي اين بخش مربوط به بوميان منطقه است، افزود: شيلات آماده صدور مجوز براي توليد پودر ماهي است ولي متقاضيان آن را به صرفه نمي دانند.
وي مطالعات و تحقيقات را لازمه فعاليت در بخش شيلات عنوان و بيان کرد: موجودات حوضه آبريز خزر، قدرت سازگاري بيشتري در رودخانه هاي زير حوضه دارند.
فصيح با بيان اينکه رهاسازي بدون زيرساخت هاي مطالعاتي آبزيان در منابع آبي موجب نابودي سيستم توليد مي شود، گفت: در دهه 60 کپورها بدون مطالعه در هامون رها شد و اکوسيستم بهم خورد و شاه ميگو نبايد اينگونه رهاسازي شود.
وي افزود: شاه ميگو را بعد از بررسي و مطالعه مي توان در منابع ديگري از جمله سد ارس 2 و گيگاج و کرم آباد نيز رهاسازي کرد.
فصيح نداشتن دانش فني کافي در توليد آبزيان را از مشکلات کشور بيان کرد و افزود: با توجه به نقش تکنولوژي هاي جديد در توليد آبزيان، پرورش در منابع بکر نيازمند دانش فني و بيوتکنيک است که فعلا ما از آن محروم هستيم.
وي افزود: هم اکنون گروه شيلات در دانشگاه اروميه و پيام نور فعال بوده و با دانشگاه اروميه در پژوهشکده آبزي پروري کارهاي مطلوبي انجام شده است.
فصيح ادامه داد: دانشگاه اروميه بازوي علمي مناسبي در بحث شاه ميگو و اصلاح نژاد ماهيان قزل آلا و در روش هاي پرورشي و توليد بوده و پايان نامه هايي نيز در اين زمينه ارائه شده است.
وي گفت: در طول سال هاي اخير در بحث هاي مختلف از جمله روش هاي بهينه سازي در توليد و اصلاح نژاد ماهيان قزل آلا همکاري هاي مستمري بين مديريت شيلات استان و دانشگاه اروميه صورت گرفته است.
وي با اشاره به مصرف کم آبزيان در استان اضافه کرد: مصرف شاه ميگو به دلايل فرهنگي و حليت در داخل کشور بسيار کم بوده و سرانه آبزيان در استان 6.5، کشور 10 و دنيا 20 کيلوگرم است.
** نياز کشور به تحقيقات کاربردي در بخش شيلات و آبزيان
رييس مرکز تحقيقات آرتميا و جانوران آبزي کشور با بيان اينکه تحقيقات کاربردي نياز امروز اين بخش در سطح کشور است، گفت: نياز به يک ديدگاه وسيع تر و حمايتي براي کارهاي پژوهشي احساس مي شود تا کمک حال بخش اجرايي (شيلات و آبزيان) باشد.
علي نکوئي فر با اشاره به پرورش و بيوتکنيک شاه ميگو افزود: اين امر در استان انجام شده است ولي هر اقليم براي خود ويژگي هايي دارد و نمي توان نسخه گيلان را در آذربايجان غربي پيچيد.
وي اضافه کرد: کارهاي پژوهشي و تحقيقاتي بايد از حالت روزمرگي خارج شود و ترويجي، کاربردي و پايان نامه محور باشد؛ به گونه اي که کارهاي تحقيقي به تحقيقي - ترويجي و سپس به سايت الگويي تبديل شود.
نکوئي فر با تاکيد بر اينکه کارگروهي بايد تشکيل و تحقيقات مورد نياز بخش شيلات نوشته شود، بيان کرد: تامين اعتبار چالش اصلي فعاليت هاي ترويجي و تحقيقاتي آبزي پروري است.
وي با بيان اينکه يکهزار گونه از سخت پوستان در استان وجود دارد که شاه ميگو جزو اين گونه هاست، ادامه داد: 12 درصد از سخت پوستاني که در رده شاه ميگو قرار دارند، تجاري بوده و شاه ميگوي دراز آب شيرين جزو اين سخت پوستان است.
وي پهنه زندگي و پرورش اين نوع شاه ميگو را از آناتولي تا درياي خزر بيان کرد و گفت: شاه ميگو مي تواند به عنوان انديکاتور زيستي محيطي عمل کند و پالايشگر باشد.
نکوئي فر بيان کرد: شاه ميگوي دراز آب شيرين جزو سخت پوستان و آبزي سرد آبي مي باشد و تکثير آن در آب هاي سرد ممکن است.
وي اضافه کرد: شاه ميگويي که در استان مورد بهره برداري قرار مي گيرد در منابع آبي اکوسيستمي پرورش يافته است و اين موضوع بايد از شاه ميگوي توليد شده در کشورهايي که از طريق سرمايه گذاري تجاري توليد و عرضه مي شود، تفکيک شود.
نکوئي فر بيان کرد: در زمان حاضر توليد شاه ميگو در کشور محدود به منابع آبي پشت سد ارس مي باشد که وسعت آن 15 هزار هکتار است.
وي با اشاره به ضرورت توليد و سرمايه گذاري در اين زمينه گفت: قانون تجارت محدوديتي براي سرمايه گذاران ندارد و هر فردي بتواند محصول را درست فراوري و صادر کند، برنده است.
رييس مرکز تحقيقات شيلات و آبزيان کشور افزود: صادرات شاه ميگو يک پروسه تخصصي مي باشد زيرا پس از دسته بندي و فراوري بايد از نظر بهداشتي با قوانين صادرات اروپا مطابق باشد.
وي با بيان اينکه شرکت هاي بسته بندي فعال در اين زمينه بايد داراي کد `EC` باشد، ادامه داد: شرکت هاي اندکي در استان داراي اين کد است در حالي که شرکت هاي دنيا هم اکنون در حال ارتقاي خود به کد `EEC` هستند.
وي افزود: کشور ترکيه در دهه هاي قبل هر ساله 2 هزار تن شاه ميگو توليد مي کرد اما اين ميزان به علت طاعون شاه ميگو در سال هاي گذشته به 50 تن رسيد و هم اکنون در پي مدرنيزه کردن و پرورش آن در استخرهاي خاکي و قفس در مناطق مستعد آب و هوايي است.
رييس مرکز تحقيقات شيلات و آبزيان کشور افزود: معرفي موجود زنده براي پرورش در يک محيط آبي از يک پروتکل بين المللي پيروي مي کند.
نکوئي فر با بيان اينکه بايد از نظر زيست محيطي اين پروتکل رعايت شود، گفت: موجود زنده در يک قرنطينه در کنار محيط اصلي بايد نگهداري شود تا زنجيره هاي غذايي آن مشخص و زاد و ولد آن در طولاني مدت روي آبزيان آن بررسي شود.
اين محقق افزود: برخي گونه ها مخاطره ساز هستند و اگر بدون مطالعه رهاسازي شوند، مي توانند خسارت هاي جبران ناپذيري به بار آورند.
وي با بيان اينکه بازارهاي اروپايي، شاه ميگوي وحشي توليد شده در آب هاي بکر را مي طلبد، گفت: آمريکا بزرگترين توليد کننده شاه ميگو از گونه هاي ديگر مي باشد و اين کشور شاه ميگو را در طول ايام سال به انواع مختلف فراوري و عرضه مي کند اما ايران گونه منحصر به فرد خود را داراست.
** کمبود تکنولوژي و مراکز فراوري چالش پيش روي توليد
کارشناس حوزه شيلات و آبزيان آذربايجان غربي نيز در اين ميزگرد گفت: در حالي که شاه ميگوي دراز آب شيرين پشت درياچه سد ارس مشتري هاي خاص خود را در دنيا داراست، کمبود تکنولوژي و مراکز فراوري از چالش هاي پيش رو در توليد مداوم و نامحدود آن محسوب مي شود.
ايرج سليمي بيان کرد: بازارهاي جهاني به ويژه اروپا جزو متقاضيان مستمر شاه ميگوي توليدي در آب هاي شيرين استان هستند و اين ظرفيت اقتصادي صادرات محور، افزايش توليد را مي طلبد.
وي گفت: بايد بستر براي توسعه فعاليت هاي صيد و صيادي در اين زمينه افزايش يابد زيرا اين آبزي با اکوسيستم موجود در استان سازگار شده و برند آن به نام آذربايجان غربي در کل کشور ثبت شده است.
سليمي با اشاره به کاهش صادرات استان از 270 تن در دهه هاي قبل به 30 تن در سال 1396 ادامه داد: در سال گذشته وضعيت نامناسبي در بازارهاي جهاني براي کشور در اين زمينه گزارش شد و اجازه صيد بيشتر داده نشد.
وي با بيان اينکه قبل از سال 1393 بخش عظيمي از صادرات توسط شرکت هاي غيربومي به کشورهاي اروپايي انجام مي شد، افزود: بيش از 90 درصد صادرات امسال توسط شرکت هاي بومي انجام مي شود.
وي با اشاره به نقش انجام مطالعات در برداشت از ذخاير شاه ميگوي استان، گفت: درياچه 15 هزار هکتاري پشت سد ارس از ظرفيت فراوري بسيار بالايي برخوردار است ولي نسخه هاي تجويز شده بايد کارشناسي شده باشد.
اين کارشناس بيان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده از سال 1390 تا 1396، شاه ميگو با وزن کمتر از 50 گرم بايد صيد نشود و صيد بيش از 80 تن نيز در زمان حاضر به ذخاير لطمه وارد مي کند.
وي با ارزيابي فعاليت هاي کشور ترکيه در زمينه توليد شاه ميگو، گفت: ترکيه به مدت 10 سال از بازارهاي جهاني به خاطر طاعون شاه ميگو حذف شده بود و از سال 1393 حضوري دوباره و مضاعف در بازارهاي جهاني پيدا کرده است زيرا دولت حمايت جدي از مراکز توليد دارد.
سليمي با بيان اينکه اين موجود بايد به صورت زنده صادر شود، گفت: شاه ميگو در خارج از فصل صيد به صورت فراوري شده ارائه مي شود و آذربايجان غربي در خارج از فصل صيد به دليل بالا بودن هزينه هاي توليد نمي تواند از نظر قيمت با ساير توليدکنندگان رقابت کند.
اين کارشناس با اشاره به اينکه صادرات شاه ميگوي دراز آب شيرين هوايي بوده و صادرات زميني فقط از مرز ارمنستان صورت مي گيرد، گفت: در صادرات شاه ميگوي دراز آب شيرين هزينه حمل و نقل براي هر کيلوگرم 12 هزار تومان است.
وي درباره بازارهاي داخلي اين محصول نيز گفت: در سال هاي 1373 و 1374 که شرکت هاي غيربومي وارد عرصه توليد شدند اين محصول را با برند ايراني موجود به اروپا معرفي کردند؛ با وجود تقاضاي بالا براي اين محصول در اروپا، تقاضاي چنداني در داخل کشور براي شاه ميگو وجود ندارد.
سليمي با اشاره به اينکه در بازارهاي اروپايي از جمله روسيه و ارمنستان تقاضاي بسياري براي اين محصول است، افزود: برداشت بي رويه و بدون مطالعه، شيوه هاي غلط صيد و صيادي و صيد غيرمجاز از علل کاهش ذخاير است.
اين کارشناس افزود: گزارش ها و بررسي ها بيانگر اين است که جمهوري خودمختار نخجوان که در طرف ديگر اين درياچه قرار دارد، در زمينه بهسازي ذخاير هيچ اقدامي انجام نمي دهد.
به گزارش ايرنا هر شاه ميگوي دراز آب شيرين پشت سد ارس سه سال طول مي کشد تا در منابع به وزن عادي 50 گرم براي عرضه در بازار برسد و هر کيلوگرم آن به قيمت 10 تا 13 يورو صادر مي شود.
زمان ممنوعه براي صيد شاه ميگوي دراز آب شيرين در درياچه پشت سد ارس از آبان تا اوايل خرداد است.
3072/7125
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۵۲۷۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افتتاح نخستین طرح پیشران اقتصادی کشور با سرمایه‌گذاری «ومعادن»

رییس جمهور در آیین افتتاح طرح توسعه نیروگاه شهید باکری سمنان گفت: هشت هزار مگاوات ظرفیت تولید برق به همت دولتمردان و بخش خصوصی وارد مدار شده است که نقشی مهم در کاهش ناترازی انرژی در کشور دارد.

به گزارش روابط‌عمومی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، آیت الله سید ابراهیم رئیسی روز پنجشنبه ۳۰ فروردین در آیین افتتاح طرح توسعه نیروگاه شهید باکری سمنان افزود: ۲۲۲ هزار مگاوات ناترازی برق در کشور وجود داشت که با همت، تلاش و همراهی وزارت نیرو و صنعت، معدن و تجارت بخشی از این کمبود با اقدام جهادی در زمینه افزایش ظرفیت تولید برق رفع شد.

وی ادامه داد: وارد مدار شدن هشت هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق در یک اقدام جهادی، بخشی از ناترازی‌ها کاهش یافت.

وی بیان کرد: نیروگاه سیکل ترکیبی شهید باکری سمنان با ظرفیت ۳۶۶ مگاوات وارد مدار شده است که افزایش این میزان ظرفیت تولید برق در مدت زمان کوتاه، جای قدردانی دارد.

آیت الله رئیسی بیان کرد: بخش دولتی و خصوصی در کنار هم نشان داده می‌توان کارها و طرح‌های بزرگ را با تکیه بر متخصصان بومی به سرانجام رساند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات نیز در حاشیه این افتتاحیه طی نشست خبری با اصحاب رسانه گفت: نیروگاه سیکل ترکیبی شهید باکری سمنان به عنوان اولین طرح از ۴۸طرح پیشران پیشرفت اقتصاد ایران در دولت سیزدهم تعریف شده بود که در کمتر از یکسال توسط (ومعادن ) نهایی شد. از زمانی که قرارداد منعقد شد یک خط ۱۸۳ مگاواتی ظرف ۷ماه و خط دوم در ۵ ماه بعدی افتتاح شد که مجموعا در دوازده ماه به تولید رسید.

دکتر اردشیر سعد محمدی از اتصال ۳۶۵ مگاوات برق جدید به شبکه سراسری و اقدامات انجام شده برای افزایش کیفیت و ظرفیت برق تولیدی خبر داد.

مدیرعامل «ومعادن» اظهار داشت:  جهت افزایش کیفیت و بهره‌وری مجموعه، تکمیل پست چهارصد کیلو ولت در دستور کار قرار گرفت که خوشبختانه الان در مرحله بهره برداری نهایی است.

به گفته وی یکی از این پروژه‌ها، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های خنک‌کننده سلولزی برای هوای ورودی بود که منجر به افزایش ۱۵ درصدی راندمان تولید برق و کاهش هزینه‌ها شده است. همچنین با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، ۴ درصد به ظرفیت تولیدی مجموعه اضافه شده است. این افزایش ظرفیت با تغییر در زاویه پره‌های توربین انجام می‌شود و راندمان کار را تا ۴ درصد افزایش می‌دهد.

مدیرعامل هلدینگ «ومعادن» افزود: خوشبختانه در حال حاضر تمام ظرفیت تولیدی نیروگاه را به صنایع اختصاص داده‌ایم. صنایع می‌توانند با توجه به شرایط پیش رو، تابستان نزدیک و قراردادهای منعقده، از برق بدون قطعی استفاده کنند.

وی افزود: با اجرای فاز سوم این پروژه و تکمیل سیکل ترکیبی در بخش بخار، ظرفیت نهایی نیروگاه به ۱۱۰۰ مگاوات خواهد رسید. این امر نویدبخش آینده‌ای روشن در زمینه تامین برق و توسعه زیرساخت‌های انرژی کشور به ویژه تأمین برق صنایع است.

سعدمحمدی خاطرنشان کرد: تکمیل بخش بخار علاوه بر اینکه میزان تولید برق را افزایش می‌دهد، میزان راندمان سیکل توربین‌های E گازی را نیز به میزان ۵۴ درصد ارتقا می‌دهد که در کاهش قیمت تمام‌شده و افزایش درآمد مجموعه تاثیر گذار است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در ادامه سخنان خود با اشاره به اهمیت توجه به مسائل زیست‌محیطی و تعهدات بین‌المللی، اظهار داشت: ایران با امضای کنوانسیون سال ۲۰۱۵، تعهد و تمایل خود را در زمینه انرژی سبز را نشان داده است. احداث این نیروگاه جدید می‌تواند در راستای تحقق این هدف مهم و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی قدم مثبتی به شمارآید.

وی با مقایسه راندمان نیروگاه‌های سیکل گازی و بخار، افزود: با احداث نیروگاه بخار، راندمان و سوددهی افزایش یافته و میزان انتشار CO2 به نصف کاهش پیدا خواهد کرد.

سعدمحمدی در ادامه به اهمیت توسعه صنعت برق در چشم‌انداز آینده انرژی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ۳۹ درصد از انرژی مصرفی جهان از نفت، ۲۱ درصد از برق، ۱۶ درصد از گاز، ۱۳ درصد از زغال‌سنگ و مابقی از منابع نوین تامین می‌شود. اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، تحولات قابل توجهی در این زمینه رخ خواهد داد.

وی با ارائه آمار و ارقام، ادامه داد: میزان سهم نفت در تامین انرژی از ۳۹ درصد فعلی به ۴ درصد کاهش خواهد یافت و سهم برق از ۲۱ درصد به ۵۱ درصد افزایش می‌یابد. این موضوع نشان‌دهنده نقش کلیدی سیستم‌های برقی در تامین انرژی آینده جهان است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به اهمیت تحقیق و توسعه در زمینه فناوری‌های نوین انرژی اشاره کرد و گفت:در حال حاضر استفاده از انرژی هیدروژن به عنوان آخرین فناوری در حوزه انرژی مورد توجه جدی قرار گرفته است. امیدواریم با تلاش متخصصان داخلی، شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه در کشورمان باشیم.