دست برنجکاران مازني زير سنگ شاليکوبي داران

خبرگزاري آريا - ساري - ايرنا - برداشت کشت اول برنج مازندران در حالي به روزهاي پاياني خود نزديک مي شود که شاليکوبي هاي استان ديگر گنجايش پذيرش و تبديل شالي به برنج را ندارند و بسياري از کشاورزان با حول و ولا منتظر گذر سالم از اين مرحله هستند.

به گزارش خبرنگار ايرنا، گسترش برداشت مکانيزه شالي در چهار سال اخير که امسال به 95 درصد رسيده است، شاليکوبي ها را به تنها محل دپوي دسترنج کشاورزان تبديل کرده تا در کوتاه ترين زمان با استفاده از دستگاه خشک کن، اين محصول را به برنج تبديل کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برداشت مکانيزه با همه مزيت هايش، اين مشکل را براي برنجکاران ايجاد کرده که نتوانند محصولشان را پس از برداشت حتي براي مدتي کوتاه در انبارهاي خانگي نگهداري کنند.
بر اساس اعلام کارشناسان جهاد کشاورزي، در روش مکانيزه ، شالي برداشت شده حاوي 25 تا 30 درصد رطوبت است که ضريب ماندگاري آن را در انبار به کمتر از يک هفته کاهش مي دهد و کشاورزان مجبورند براي جلوگيري از پوسيدن و فساد محصول آن را بلافاصله به شاليکوبي بسپارند تا بعد از خشک شدن در دستگاه خشک کن به برنج تبديل شود.
در برداشت مکانيزه شالي، دانه در حالي از خوشه طلايي جدا مي شود که هنوز ريشه شالي در گل قرار دارد و ساقه داراي رطوبت بالاست . با توجه به اين که در اين روش درو و خرمنکوبي در يک مرحله صورت مي گيرد ، رطوبت باقي مانده در ساقه زنده همچنان در خوشه و شلتوک جريان دارد و به همين دليل محصول بايد در کمتر از 24ساعت از گوني خارج و به مدت 48 تا 72 ساعت در دماي 30 تا 40 درجه خشک و تبديل به برنج شود.
اين در حالي است که در روش سنتي و برداشت دستي ، شالي از ساقه با داس درو و به مدت سه روز در مزرعه در معرض هواي آفتابي پهن و رها مي شود تا طوبت ساقه و دانه به کمترين ميزان ممکن برسد و بعد از آن جمع آوري و خرمنکوبي مي شود.
شلتوکي که از خرمنکوبي به روش سنتي به دست مي آيد به خاطر رطوبت کم قابليت ماندگاري تا چند ماه را در انبار خانگي کشاورزان دارد ، در حالي که در روش ماشيني و مکانيزه چنانچه کشاورز بخواهد شلتوک را نگهداري کند بايد آن را براي چند روز با زحمت زياد در هواي آفتابي خشک کند و حتي در اين صورت هم مشخص نيست بتواند برنج مرغوبي در مرحله شاليکوبي از آن به دست بياورد.
کشاورزان برنجکار مازندران معتقدند هر مقدار که فاصله ميان برداشت شلتوک تا تبديلش به برنج فاصله بيشتر بيفتد ، برنج مرغوبتر با شکستگي کمتر به دست مي آيد و اين مزيت هم در حال حاضر از برنجکاران سلب شده است .
اين روزها نزديک شدن به شاليکوبي داران از طرق مختلف براي جلو انداختن نوبت تبديل شالي به برنج در حال جاافتادن به عنوان يک رويه است که احتمالا اگر مسئولان امر دير بجنبند ، کسب و کار جديدي براي عده اي سودجو ايجاد خواهد شد .
بر اساس آمار جهاد کشاورزي مازندران، امسال 208 هزار از 230 هزار هکتار شاليزاري استان زير کشت اول برنج رفت و تاکنون نيز برداشت شالي از سطح بيش از 150 هزار هکتار برداشت شده است .
امسال حدود چهار هزار دستگاه کمباين مخصوص برداشت شالي وارد شاليزارهاي مازندران شد که به معناي برداشت 95 درصدي برنج کشت اول به روش مکانيزه است .
** نگراني از تغيير رنگ و شکستگي برنج
واقعيت اين است که زنجيره کشاورزي مکانيزه در مازندران در تمامي بخش ها با مشکل مواجه است و اکنون که در بخش کاشت و برداشت برنج به نقطه حساسي رسيده ، بيش از همه نقصانش را نمايان کرده است .
کمبود دستگاههاي خشک کن در شاليکوبي ها مهم ترين علت نگراني کشاورزان در باره سرنوشت مبهم دسترنج يک ساله اشان است، وضعيتي که براي آنان نه راه پس باقي گذاشته است و نه راه پيش .
به اعتقاد کشاورزان، خشک نشدن بموقع و مناسب شلتوک در شالي کوبي ها سبب مي شود تا هنگام تبديل شدن به برنج سفيد، محصول علاوه بر تغيير رنگ، بنددار شده و درصد شکستگي آن نيز افزايش يابد.
در حال حاضر بررسي هاي ميداني خبرنگار نشان مي دهد به دليل حجم بالاي شالي هايي که روزانه پس از برداشت مکانيزه روانه شاليکوبي ها مي شود، شاليکاران با تحويل نگرفتن شالي از سوي صاحبان کارخانه ها هم مواجه هستند.
شاليکاران از اينکه محصولشان پس از برداشت مکانيزه بايد پشت نوبت خشک کن هاي شاليکوبي ها به مدت 10تا 15 روز بماند به شدت نگرانند و مي گويند که نگهداري شلتوک خشک با رطوبت 25 تا 30 درصد به مدت 10 تا 15 روز سبب نفوذ رطوبت به دانه ها سفيد برنج مي شود که نتيجه آن تغيير رنگ برنج پس از شاليکوبي و افزايش شکستگي است .
غافلگيري شاليکوبي داران و کشاورزان در سال جاري بيشتر ناشي از افزايش ناگهاني سطح برداشت مکانيزه شاليزارهاي استان است ، در حالي که در سه سال گذشته روند تدريجي افزايش برداشت به اين روش سبب شده بود تا مديريت زنجيره توليد راحت تر انجام شود .
کارشناسان کشاورزي مي گويند که از همان ابتدا با افزايش يکباره برداشت مکانيزه بروز کمبود در يک يا چند بخش زنجيره توليد برنج قابل پيش بيني بود و بايد در اين مورد به کشاورزان اطلاع رساني مي شد .
به اعتقاد اين کارشناسان، افزايش دستگاههاي کمباين مخصوص در چند سال گذشته هر چند موجب کاهش زمان و هزينه برداشت شده، اما ارسال يکباره صدها هزار تن شالي براي تبديل کردن به برنج با توجه به ساختار فرسوده شاليکوبي ها و نيز نبود تجهيزات ديگر چون خشک کن ، موجب ضرر و زيان به کشاورزان مي شود.
بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزي مازندران از يکهزار و 268 هزار واحد شاليکوبي داراي پروانه بهره برداري در استان ، 950 واحد فعال هستند و از اين تعداد 350 واحد مدرن و پيشرفته به شمار مي روند.
بر اساس اين آمار، ظرفيت روزانه خشک کن هاي شاليکوبي هاي استان روزانه حدود 30 هزار تن است، در حالي که روزانه بيش از 40 تا 45 هزار تن شالي نمناک به صورت مکانيزه برداشت مي شود که بايد در کمتر از 72 ساعت وارد خشک کن شود.
در حال حاضر بسياي از شاليکاران بناچار به منظور جلوگيري از افزايش رطوبت، بند دار شدن و افزايش شکستگي ، براي خارج کردن شالي خيس و پهن کردن در فضاي باز ، هزينه سه تا چهار هزار توماني به ازاي هر گوني را متقبل مي شوند، ولي اين کار ضمن به صرفه نبودن ، قابل استمرار نيست و همچنين مشخص نيست برنج به دست آمده از اين شالي ها تا چه حد مطلوب نظر کشاورز و مصرف کننده باشد.
رمضان علي نيا يکي از شاليکاران بخش لاله آباد بابل با بيان اينکه اين روزها همه مشغول درو شاليزارهايشان با کمباين هستند، گفت: صاحبان شاليکوبي براي خشک کردن شالي نوبت هفت تا 10 روزه مي دهند که در اين زمان ، شالي هاي در اثر رطوبت از بين مي روند.
وي افزود: اگر چه درو مکانيزه هزينه ها را بشدت کاهش داده است، اما شالي با رطوبت بالا بايد در کمتر از 24 ساعت از گوني ها خارج شود تا آسيب نبيند.
اين کشاورز شاليکار توضيح داد: شالي تازه برداشت شده حکم نوزاد تازه متولد شده را دارد که همواره بايد تحت مراقبت شديد باشد و اگر شالي داراي رطوبت بالا و خيس در اسرع فقط در دماي مناسب خشک نشود و به صورت نامناسب خشک شود، موجب بند دار شدن و افزايش شکستگي خواهد شد.
وي افزود: در سه سال اخير با ورود کمباين هاي مخصوص، برداشت شالي مکانيزه شده است براي اين که در مقابل به دليل گرماي شديد و بالا بودن دستمزد، گرفتن کارگر هم به صرفه نيست و هم بموقع وجود ندارد و به همين دليل برداشت سنتي با داس در اين منطقه به صفر رسيده است.
علي نيا گفت: البته صاحبان شاليکوبي ها هم بر اساس ظرفيت خشک کن ها شالي ها را پذيرش و طبق نوبت کار مي کنند، اما به هر حال شالي خيس پس از 24ساعت همواره در خطر از بين رفتن قرار دارد و از همين رو بسياري کشاورزان بناچار با متقبل شدن هزينه هاي اضافي، شالي ها را از گوني خارج و در فضاي بيروني شاليکوبي ها پهن و پشت و رو مي کنند.
وي افزود: ابري بودن هوا و بارندگي هاي اخير هم سبب شده تا کشاورزان در حدود 10 روز گذشته اين فرصت را هم نداشته باشند که محصولشان را در هواي آزاد پهن و خشک کنند و از اين بابت نگراني ها افزايش يافته است .
احمد عسکري يکي از شاليکوبي داران آمل هم به خبرنگار ايرنا گفت: برداشت مکانيزه سبب شد تا روزانه حدود 30 تن شالي وارد کارخانه ام شود، در حالي ظرفيت خشک کن کارخانه کمتر از 20 تن است.
وي با بيان اينکه خطر شکستگي زياد ، رشته و بنددار شدن شالي خيس خطر و نگراني جدي اين روزهاي شاليکاران پس از برداشت است، گفت: ما نيز بر اساس ظرفيت خشک کن ها شالي را پذيرش مي کنيم و تعهدي در قبال بند دار شدن شالي متقبل نمي شويم.
عسکري توضيح داد: با توجه به اين که رطوبت شالي در برداشت مکانيزه تا 30 درصد نيز مي رسد ، شالي ها بايد با دماي 30 تا 35درجه به مدت 2 تا سه روز در فرهاي خشک کن ها بمانند و عملا نمي توان ظرفيت پذيرش و خشک کردن را در شرايط حاضر افزايش داد.
وي بروز مشکل کمبود خشک کن و نوبت گيري طولاني را براي کشاورزان و بقيه دست اندرکاران زنجيره توليد برنج غافلگير کننده دانست و توضيح داد: در برداشت سنتي، کشاورزان شالي را پس از خرمنکوب کردن به مرور زمان در سه نوبت و يک دوره 6 ماهه پس از برداشت روانه شاليکوبي مي کردند، اما اکنون زمان برداشت به کمتر از يک ماه در کل مازندران کاهش يافت و طبيعي است که شاليکوبي ها چنين ظرفيتي ندارند.
عسکري افزود: اگر چه طي چند سال گذشته در روند مکانيزاسيون کشاورزي مازندران در بسياري از شاليکوبي ها خشک کن هاي جديد راه اندازي شده و ظرفيت ها هم افزايش يافته، ولي اين ميزان با ورود يکباره تعداد زياد کمباين به شاليزارها و جمع کردن سر و ته برداشت شالي در يک بازه زماني يک ماهه همخواني ندارد.
وي خارج کردن شالي خيس از گوني و پهن کردن آن در فضاي باز را کاري سخت و طاقت فرسا دانست و افزود: اگر شرايط آب و هوايي را هم به اين وضعيت اضافه کنيم مانند يک هفته اخير که همواره هوا ابري و باراني بود، کار براي کشاورز بسيار سخت مي شود.
عسکري که دستي هم در بازار برنج مازندران دارد، گفت: اگر شالي بموقع خشک نشود علاوه بر افزايش درصد شکستگي، باعث بنددار شدن برنج مي شود که به معناي کاهش 50 درصدي قيمت آن در بازار است، براي اين که اين نوع برنج بازارپسند نيست.
** جهاد کشاورزي به دنبال راهکار
مدير صنايع کشاورزي سازمان جهاد کشاورزي مازندران در گفت و گو با خبرنگار ايرنا با اشاره به اينکه امسال بيش از چهار هزار دستگاه کمباين دروگر وارد شاليزارهاي استان شد، گفت: اگر زنجيره توليد برنج به روش مکانيزه در تمام بخش ها ايجاد نشود، ضايعات توليد چندين برابر مي شود.
مسعود غلامي دغدغه و نگراني شاليکاران را از برداشت شالي نمدار جدي دانست و افزود: مشکل کمبود خشک کن و نگراني افزايش درصد شکستگي جدي است.
وي توضيح داد: از آنجايي که ظرفيت خشک کن ها در شاليکوبي هاي استان در مقايسه با حجم شالي برداشت شده به صورت مکانيزه تنها نيمي را پوشش مي دهد، شاليکاران بشدت نگران بند دار شدن و در نتيجه بالا رفتن درصد شکستگي محصول خود هستند.
اين مسئول جهاد کشاورزي مازندران گفت: در حال حاضر کشاورزان شالي برداشت شده را بناچار به صورت سنتي و طبيعي در آفتاب خشک مي کنند که اين کار سخت و طاقت فرسا نيز علاوه بر افزايش هزينه، خطر بارندگي و ابري بودن هوا را هم در پي دارد.
وي علت اصلي استقبال شاليکاران به برداشت مکانيزه را کمبود کارگر و هزينه بالاي دستمزد دروي شالي به صورت سنتي دانست.
غلامي از حمايت نامحدود سازمان جهاد کشاورزي براي ساخت خشک کن در انبار شاليکاران و صاحبان شاليکوبي ها خبر داد و گفت که دولت تسهيلات قابل توجهي را با کارمزد 10 تا 15درصدي براي اين کار تخصيص داده است و محدوديتي هم در پرداخت آن وجود ندارد.
** طرح اصلاح شاليکوبي ها از سنتي به مدرن
اين مسئول همچنين از اجراي طرح اصلاح ساختار شاليکوبي ها با هدف کاهش ضايعات برنج از 25 درصد به حدود 10 درصد خبر داد و گفت : از يکهزار و 268 واحد شاليکوبي استان که از سوي سازمان هاي صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزي مازندران داراي پروانه بهره برداري هستند ، 950 واحد فعال هستند.
وي با بيان اينکه با حمايت هاي دولت در يک دهه اخير 350 شاليکوبي استان پيشرفته و مدرن شدند، افزود: اکنون ضايعات کيفي تبديل شالي به برنج سفيد در اين واحدها به هفت تا 10 درصد کاهش يافته است.
غلامي گفت: کاهش 15درصدي ضايعات کيفي در تبديل يک ميليون و 350 هزار تن شالي به برنج سفيد در شاليکوبي هاي مدرن برابر با 75 هزار تن افزايش توليد است.
کاهش ضايعات کيفي به معناي کاهش ميزان نيم دانه و شکستگي برنج است که در شاليکوبي هاي سنتي ميزان شکستگي در هر 100 کيلوگرم تا 25 کيلوگرم مي رسد.
اگر چه دانه هاي شکسته که به آن ` نيم دانه ` گفته مي شود در صنعت آرد برنج فراوري مي شود، اما ارزش آن براي کشاورز نصف قيمت برنج و يا حتي کمتر است.
به هر حال، مکانيزاسيون کشاورزي در مازندران قدم بزرگي است که برداشته شده ولي تکميل زنجيره آن بايد با نگاه علمي و حفظ منافع کشاورز و امنيت غذايي کشور شتاب بيشتري بگيرد.
کارشناسان کشاورزي هشدار مي دهند که در صورت کم توجهي به اين مقوله ممکن است اصل مکانيزه کردن کشاورزي در مازندران به خاطر به خطر افتادن منافع کشاورزان زير سئوال برود که در اين صورت امنيت غذايي کشور هم آسيب ديده و سر و کله دلالان و سودجويان بار ديگر از شکاف ديگر در روند کشاورزي سر بر خواهد آورد.
گزارش از : سيدرضا هاشمي کروئي
6990/1654
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۹۲۴۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رکورد داران خطای پنالتی در تاریخ لیگ برتر فوتبال

علیرضا حقیقی، دوباره مرتکب خطای پنالتی شد.

به گزارش تابناک ورزشی؛ دروازه‌بان هوادار، رکورد تازه‌ای در دادن پنالتی به حریف ثبت کرد. پنالتی برابر هوادار یازدهمین پنالتی‌ بود که علیرضا حقیقی در تاریخ لیگ برتر مرتکب شد تا با این خطا از دو دروازه‌بان با سابقه ادوار مسابقات یعنی وحید طالب‌لو و مهدی رحمتی که ۱۰ خطای پنالتی انجام دادند سبقت بگیرد و به تنهایی بین دروازه‌بان‌ها در لیگ برتر رکورددار شود.

به نوشته سایت ۳۶۰؛ امیرحسین صادقی با ارتکاب ۱۴ پنالتی رکورددار تاریخ مسابقات است. پس از این مدافع دیگر مدافع استقلالی یعنی حنیف عمران‌زاده با ۱۳ پنالتی قرار دارد.

 هادی عقیلی با ۱۲ پنالتی سوم است و علیرضا حقیقی در کنار وحید حمدی‌نژاد، هادی شکوری و محمد نصرتی در رده چهارم جای دارند.