دست خالی ایران از بازار جهانی گیاهان دارویی
تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۹۵۵۸۴
تهران - ایرنا - ایران با پیشینه دیرینه در استفاده از گیاهان دارویی، تنوع اقلیمی و انحصاری بودن برخی از این گیاهان به دلایل مختلف از جمله کم آبی، اتخاذ سیاست ها و برنامه های غیراصولی، مکانیزه نبودن کاشت، داشت و برداشت و دلالی افراد سودجو، سهم ناچیزی در بین کشورهای صادر کننده دارد.
به گزارش گروه علمی ایرنا، اگرچه طبیعت ایران روی کمربند خشک و نیمه‌خشک زمین واقع شده اما این طبیعت از قابلیت های بسیار فراوانی برخوردار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امروزه به رغم فراوانی داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی در حال افزایش است و تولید و تجارت این گیاهان رقم قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده است.
براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو)، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی که اکنون در حدود 100 میلیارد دلار در سال است، در سال ٢٠٥٠ میلادی به رقم پنج تریلیون دلار خواهد رسید.
کشور ایران با داشتن 11 اقلیم از 13 اقلیم جهان و دارا بودن تنوع گیاهی بیشتر از قارهٔ اروپا، هم اکنون فقط 600میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است که از این مقدار نیز بخش عمده‌ای مربوط به صادرات زعفران به میزان حدود 450 میلیون دلار است.
هرچند کارشناسان این حوزه معتقد هستند گیاهان دارویی ظرفیت جایگزینی نفت را دارند، اما به دلیل آماده نبودن بسترهای مناسب اغلب صادرات گیاهان دارویی ما از عرصه های طبیعی به صورت خام و فله ای صورت می گیرد که این کار علاوه بر تخریب طبیعت و از بین بردن ذخایر ژنتیکی، ارزش افزوده چندانی هم ندارد.
از طرف دیگر بخشی از گیاهان دارویی صادراتی ما پس از فرآوری در بسته بندی های مناسب و با قیمت های بسیار بالاتر وارد کشور شده و برخی از ایرانی ها از این محصولات وارداتی استفاده می کنند.
** صادرات خام گیاهان دارویی، تهدید جدی برای عرصه های طبیعی
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا با اشاره به اینکه صادرات خام و فله ای گیاهان دارویی یک تهدید بسیار جدی است، گفت: اغلب این محصولات از طبیعت برداشت شده و بدون استانداردهای لازم به خارج از کشور صادر می شود.
دکتر فاطمه سفیدکن اظهار داشت: در سال های اخیر خشکسالی، افزایش دما و دخل و تصرف غیراصولی در طبیعت از عوامل مهم کاهش تنوع ژنتیکی ما در طبیعت هستند که به همه این عوامل برداشت بی رویه گیاهان برای صادرات خام و فله ای هم اضافه شده و روند کاهش تنوع ژنتیکی را سرعت بخشیده است.
وی ادامه داد: صادرات خام و فله ای گیاهان دارویی به منزله فروش منابع و ذخایر ژنتیکی ما به ارزان ترین قیمت ممکن است که علاوه بر ایجاد مشکلات، نفع چندانی هم عاید کشور نمی کند.
وی بیان داشت: باریجه و آنغوزه از مهمترین اقلام صادراتی ما در حوزه گیاهان دارویی است که همچنان برداشت آنها از طبیعت انجام و صادرات ما هم به صورت خام صورت می گیرد.
** تلاش برای کنترل صادرات برخی از گیاهان دارویی
سفیدکن ادامه داد: تلاش هایی برای کنترل و نظارت بر روی صادرات برخی از گیاهان دارویی انجام شده و به طور مثال سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، دستورالعمل هایی صادر کرده که برداشت و صادرات برخی از گیاهان دارویی غیرمجاز اعلام شده است.
وی بیان داشت: اما این دستگاه آنطور که باید و شاید، سازوکار نظارت بر این موضوع را ندارد یعنی اگر کسی گیاهان دارویی را از مبادی رسمی بخواهد صادر کند، می توان جلوی آن را گرفت یا از آن مجموعه، مدارکی بخواهند که مشخص شود گیاهان از عرصه برداشت نشده است.
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع افزود: اگر صادرات به صورت غیر قانونی انجام گیرد یا محصولات به عطاری ها یا به صنایع داخلی فروخته شود، هیچ کنترلی نمی توان بر روی برداشت بی رویه و صادرات خام انجام داد.
سفیدکن افزود: اگر برداشت ها به صورت کنترل شده رخ دهد، به طور مثال از میوه یک گیاهی برداشت شود یا در حدی برداشت صورت گیرد که گیاه زادآوری طبیعی را از دست ندهد، مشکلی نخواهد بود، اما افراد با کدام علم و آموزش اقدام به برداشت گیاهان دارویی می کنند و کدام نظارت بر روی آنان وجود دارد؟
وی ادامه داد که آیا فقط با گفتن این موضوع که از برداشت بی رویه باید جلوگیری کرد، مشکل برطرف خواهد شد. فرهنگ سازی و آموزش لازم متضمن رعایت برداشت اصولی از طبیعت است که باید در این زمینه اقدام جدب انجام گیرد.
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع افزود: با وجود دلالان، سودجویان و همچنین مردم ناآگاه، برداشت بی رویه از طبیعت همچنان وجود خواهد داشت که با اجرای اقدامات جدی تر این روند باید تغییر پیدا کند.
** فرآوری نشدن، مهمترین مشکل صادرات گیاهان دارویی
رییس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی ایران، مهمترین مشکل صادرات گیاهان دارویی ما را فرآوری نشدن گیاهان اعلام کرد و گفت: در صورت ایجاد فرآوری، علاوه بر افزایش ارزش افزود، شاهد اشتغال بیشتر هموطنان خواهیم بود.
دکتر محمدباقر رضایی، تنوع تولیدات و افزایش درآمدهای ارزی را از دیگر مزایایی صادرات فرآوری شده گیاهان دارویی اعلام کرد و گفت: در این شرایط سرمایه گذاران هم رغبت بیشتری برای حضور در این بازار را خواهند داشت.
وی تاکید کرد که برطرف شدن مشکلات تولید و صادرات گیاهان دارویی نیاز به عزم ملی ملی داشته و فقط با یک وزارتخانه نمی توند این مشکلات را برطرف کند.
رضایی افزود: برای توسعه کار و استفاده بهینه از این سرمایه ملی باید از ظرفیت مراکز دانشگاهی، علمی و تحقیقاتی به نحوه مطلوب بهره برد تا علاوه بر رشد و شکوفایی فعالیت های این حوزه، شاهد حضوری قوی در بازارهای بین المللی و کسب سهم مناسب از این بازار باشیم.
رییس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی ایران اظهار داشت: کشور ما دارای تنوع فراوان گیاهان دارویی است و با فرآوری برخی از آنها می توان درآمدهای صادراتی را به نحو چشمگیری افزایش داد.
وی ادامه داد: فرآوری از اجرای مختلف گیاهان داروی می تواند صورت گیرد که در حال حاضر فقط این فرآوری به صورت ساده و سنتی در حد گرفتن عرقیات گیاهان، می باشد.
** اغلب صادرات گیاهان دارویی از عرصه های طبیعی برداشت می شود
رییس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی ایران اظهار داشت: در حال حاضر اغلب صادرات گیاهان دارویی از عرصه های طبیعی برداشت می شود که این موضوع می تواند مشکلاتی را به بار آورد.
وی ادامه داد: تا چند سال های اخیر، گیاهان دارویی فقط از عرصه های طبیعی برداشت می شد و به همین دلیل ارگانیک بوده و کشورهای خارجی هم خواهان این محصولات بوده اند اما در سال های اخیر مقداری تولید زارعی در این زمینه انجام شده که از کیفیت محصولات کاسته شده و طرف های خارجی خواهان گیاهان ارگانیک هستند.
رضایی بیان داشت: باقیمانده سموم در گیاهان دارویی تولید زارعی شده بیش از حد طبیعی است و به همین دلیل بیشتر از گیاهان دارویی عرصه های طبیعی در صادرات استفاده می شود.
وی بر لزوم کاشت، داشت و برداشت مکانیزه گیاهان دارویی تاکید کرد و گفت: این کارها باید به صورت مکانیزه انجام شود. با این اقدامات محصول اقتصادی می شود و وقتی محصول اقتصادی باشد کشاورزان با رغبت بیشتری اقدام به تولید گیاهان دارویی می کنند.
رضایی به درگیر بودن کشورهای صادرکننده عمده گیاهان دارویی مانند یمن و مصر، اشاره کرد و افزود: در حال حاضر بهترین فرصت است تا بتوانیم سهم بیشتری از بازار بین المللی گیاهان دارویی را بدست آوریم.
رییس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی ایران ادامه داد: برای کسب سهم بیستر بازار جهانی، دولت، مراکز تحقیقاتی و بخش خصوصی باید کنار هم باشند تا با مساعدت و همکاری هم این کار بزرگ را به سرانجام برسد.
** سهم پایین ایران در بازار جهانی گیاهان دارویی
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی اظهار داشت: ایران سهم پایینی از بازار جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده که با برنامه ریزی های مناسب این روند باید تغییر پیدا کند.
حسین زینلی ادامه داد: سالانه 450 میلیون دلار ارزش صادرات گیاهان دارویی است. حدود 70 درصد این مبلغ به صادرات زعفران اختصاص دارد و شیرین بیان، موسیر، گشنیز و انواع زیره ها در رده های بعدی قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه بیشتر گیاهان ارگانیک ما به کشور آلمان صادر می شود، بیان داشت: این محصولات بیشتر به کشورهایی مانند امارات، هنگ کنگ، چین و آلمان صادر می شود.
زینلی ادامه داد:تراز تجاری ما در حوزه گیاهان دارویی مثبت است. ما در صدد هستیم با کاهش واردات و افزایش صادرات گیاهان دارویی، تراز مثبت تجاری کشور را افزایش دهیم.
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه سطح زیر کشت به دلیل خشکسالی کاهش یافته است، اظهار داشت: به شدت در صدد گسترش سطح زیر کشت گیاهان دارویی هستیم.
وی با اشاره به اینکه سطح زیر کشت گیاهان داریی تا سال 1404 باید به 500 هزار هکتار برسد، گفت: در حال حاضر حدود 180 هزار هکتار از اراضی کشور به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد.
علمی ** 1201 **1440
منبع: ایرنا
کلیدواژه: علمي آموزشي گياهان دارويي صادرات خام تخريب طبيعت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۹۵۵۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شناسایی بازارهای جهانی برای صادرات آبزیان از خوزستان
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، مرتضی سوری با اشاره به شعار سال اظهار کرد: خوزستان به صورت بالقوه از ظرفیت‌های بالای شیلاتی برخوردار است که از آنها می‌توان به آبزی‌پروری در پشت سد‌ها و منابع آبی غنی اعم از تالاب‌ها و رودخانه‌ها اشاره کرد و هر ساله در اداره‌کل شیلات استان برنامه‌های تکلیفی داریم که طبیعتا باعث رشد در تولیدات آبزی‌پروری می‌شود.
وی ادامه داد: حدود ۲۲۰ کیلومتر خط ساحلی داریم که ظرفیت خوبی در حوزه اقتصاد دریامحور است؛ با توجه به کمبود منابع آبی شیرین، عمده هدفگذاری‌ها در حوزه آبزی‌پروری استفاده از منابع آبی شور، پس‌آب‌ها و آب دریا است و در این حوزه برنامه داریم.
مدیرکل شیلات خوزستان گفت: تنوع آب و هوایی در استان وجود دارد که باعث تنوع پرورش گونه‌های مختلف آبزی می‌شود و امکان پرورش و تکثیر آبزیان مختلف سطح کشور در استان وجود دارد که بخشی از این ظرفیت فعال شده است.
سوری با اشاره به شعار سال عنوان کرد: مقام معظم رهبری امسال را سال «جهش تولید با مشارکت مردمی» نامگذاری کردند و در شیلات نیز، برنامه‌ها به گونه‌ای تنظیم شده‌اند تا علاوه بر رشد تولیدات، شاهد رشد خارق العاده و جهش در این حوزه باشیم.
وی با اشاره به اینکه بازارهای هدف جهانی برای صادرات آبزیان شناسایی می‌شوند، گفت: بخشی از فعالیت‌های شیلات، مربوط به مزارع فعال در استان است و هدف اصلی افزایش بهره‌وری مزارع فعال است و توسعه افقی در این حوزه کمتر دیده می‌شود و تمرکز بر توسعه عمودی خواهد بود، یعنی تولیدات با استفاده از مکانیزاسیون، هواده‌ها، بهره‌وری مناسب از منابع آبی و استفاده از دانش شرکت‌های دانش بنیان، افزایش خواهد یافت.
مدیرکل شیلات خوزستان عنوان کرد: راه‌اندازی واحد‌های تولیدی غیرفعال موجود، بخشی دیگر از برنامه شیلات است. این واحد‌های تولیدی ممکن است به دلیل مشکلات متعدد از جمله تسهیلات و نقدینگی غیرفعال شده باشند که با گره‌گشایی و تدبیر و رفع موانع می‌توان این واحد‌ها را به چرخه تولید بازگرداند.
وی با بیان اینکه فعال‌سازی این واحد‌های تولیدی اتفاق مبارکی است، گفت: تولیدات آبزی، محصولاتی سالم هستند و افزایش تولید آنها به سلامت جامعه کمک خواهد کرد. همچنین از این طریق ارزآوری خواهیم داشت و به اقتصاد، بهبود معیشت مردم استان و اشتغال نیز کمک خواهد شد.
مدیرکل شیلات خوزستان گفت: در حال پیگیری هستیم تا همسو با راه‌اندازی واحد‌های تولیدی غیرفعال، مجتمع‌های آبزی‌پروری نیمه تمام را تکمیل و فعال کنیم. مجتمع‌های آبزی‌پروری در استان وجود دارد که در دولت‌های قبل کلید خورده‌اند، اما نیمه‌تمام باقی مانده‌اند. یکی از اهداف میان مدت این است که مجتمع‌ها تکمیل و سرمایه‌گذاران وارد شوند.
سوری بیان کرد: شاید دو سوم اشتغال‌های ایجاد شده در مشاغل خرد است، چون این بخش چابک است و نیاز به سرمایه‌گذاری کلان ندارد، از سویی به بهبود معیشت مردم نیز کمک می‌کند. در شیلات، آبزی‌پروری تلفیقی را تعریف کردیم که در برخی شهرستان‌ها کلید خورده است.
مدیرکل شیلات خوزستان ادامه داد: با توجه به ظرفیت بالای کشاورزی در استان، بدون نیاز به تخصیص منابع آبی جدید، کشاورزان و باغداران می‌توانند پیش از هدایت آب به مزارع و باغ‌ها، حوضچه‌های کوچک پرورش آبزی را راه‌اندازی کنند و آب را به این حوضچه‌ها هدایت کنند. مجوز‌های انجام این طرح ارائه می‌شود و امیدواریم در سال ۱۴۰۳ کلید بخورد و شاهد تحول در مشاغل خرد روستایی و خانگی باشیم؛ این طرح قطعا باعث اشتغالزایی می‌شود.
سوری عنوان کرد: برنامه‌ای برای تقویت منابع آبی، رودخانه‌ها، سد‌ها و دریاچه‌ها و تالاب‌ها داریم؛ بخشی از جامعه محلی و بومی هر ساله با صید ارتزاق می‌کنند. امسال به صورت جدی به این موضوع پرداخته می‌شود. هدف تکثیر و رهاسازی ماهیان بومی است و پنج ماهی بومی در استان وجود داد که پس از تکثیر به این منابع آبی تزریق می‌شوند.
وی ادامه داد: این ماهیان پس از رهاسازی طبیعتا توسط جامعه محلی صید می‌شوند که علاوه بر تغذیه از این منابع معیشت مردم را نیز بهبود می‌بخشد و باعث جلوگیری از مهاجرت از روستا‌ها می‌شود. هدف عمدتا بر مبنای ایجاد ثبات، پایداری و اصلاح زیستگاه‌های طبیعی در منابع آبی است و در این زمینه هدفگذاری شده ۵۰۰ زیستگاه به زیستگاه‌های موجود اضافه شود.
مدیرکل شیلات خوزستان عنوان کرد: بر اقتصاد دریامحور حساب ویژه باز شده است؛ ۳۰ هزار هکتار مزارع مستعد پرورش میگو در خط ساحلی استان شناسایی و مطالعات آنها انجام شده و در دست بررسی‌های تکمیلی است و دنبال جذب سرمایه‌گذار پیگیر و توانمند هستیم تا شاهد تحولی در اشتغال و معیشت مردم باشیم.
سوری افزود: مصرف آبزیان در استان سنتی است؛ سرانه مصرف در استان خوزستان نسبت به کشور بالاتر و نزدیک به نرم جهانی است. در کشور سرانه مصرف حدودا ۱۴ کیلیوگرم است، اما در استان ۱۸.۳ کیلوگرم است. همچنین این میانگین در جهان ۲۰ کیلوگرم است که خود می‌تواند نویدبخش باشد.
وی یادآور شد: در صادرات آبزیان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، شاهد رشد ۶۱ درصدی بودیم و ۴۲ هزار تن صادرات آبزیان از استان خوزستان صورت گرفت. امیدواریم در سال ۱۴۰۳، با بازاریابی جهانی و وجود آبزیان با کیفیت، شاهد رشد و تحول در این زمینه باشیم.
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد