به نقل از «مهر»

برجسته سازی عناصر فرهنگی رمز توسعه بازار «چهارراه رسولی» زاهدان

تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۱۹۸۸۲۲

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مریم گمشاد: در گذشته بسیاری از بازارها به واسطه نقش تجاری و بازرگانی ستون فقرات شهرها را تشکیل می دادند به طوری که سابقه بازار در ایران به دوره ساسانی باز می گردد، با گسترش روابط خارجی و ثبات امنیت که نقطه اوج آن به دوره صفوی  می رسد واژه  ایرانی بازار از راه روابط تجاری به  زبان های اروپایی، هندی، عربی، ترکی و عثمانی نیز راه یافت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  

اقتصاد زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان نیز به واسطه کم رونقی صنعت و نیز شرایط خاص این شهر بر مبنای تجارت و بازرگانی شکل گرفته که یکی از مکان های کلیدی تجاری این شهر نیز بازار «چهارراه رسولی» است که قدمت آن به قبل از انقلاب اسلامی می رسد، بسیاری از اجناس این بازار از کشورهای پاکستان و افغانستان و گاهی توسط تجار ثروتمند کشورهای عربی خلیج فارس وارد می‌شود به طوری که نقش سازماندهی ارسال بسیاری از این اجناس را به سایر شهر های ایران دارد. تجارت پارچه، ادویه، چای و لباس های ارزان بخشی از کیفیت مطلوب این بازار است اما متاسفانه فروش لباس های دسته دوم (تاناکورا) و کم رنگی عناصر فرهنگی سیستان وبلوچستان از معایب این بازار سنتی شهر زاهدان است. 

توسعه گردشگری در بازار کم رونقی مثل «چهارراه رسولی» زاهدان فرصتی طلایی برای تحولاتی عمیق در سطح ملی و فرا ملی برای مردم این شهر ایجاد می کندبازارهای های ایرانی به دلیل موقعیت تاثیرگذارشان و به عنوان ستون فقرات شهرها همواره نقشی همه جانبه در روابط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی داشته و دارند به طوری که توسعه گردشگری در بازار کم رونقی مثل «چهارراه رسولی» زاهدان فرصتی طلایی برای تحولات عمیق در سطح ملی و فرا ملی برای مردم این شهر ایجاد خواهد کرد.

این درحالی است که این بازار به دلیل تکثر قومیت‌ها، مذاهب و فرهنگ های خود افرادی را که به آن مراجعه می کنند را در معرض ارتباطات و تاثیرگذاری هایی در حوزه های مختلف فرهنگی‌، اقتصادی و اجتماعی قرار می دهد به طوری که می توان با برجسته سازی عناصر فرهنگی این خطه تصویری مثبت در ذهن گردشگر ایجاد کرد و بر پرستیژ این بازار گردشگری در سطح  ملی و بین المللی افزود.

از سوی دیگر طبیعتا این امر به توسعه همه جانبه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کم برخوردار کشور کمک خواهد کرد به طوری که همراه با افزایش احترام و نشان دادن چهره توانمند مردم سیستان و بلوچستان جهانگردان، سرمایه گذاران و تجار زیادی برای افزایش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی به این منطقه تمایل پیدا می کنند.

دیپلماسی فرهنگی بستر ساز همزیستی مسالمت آمیز

دیپلماسی فرهنگی بر محور مردم در شرایط تیره و تار نیز زمینه روابط بین دولت ها و ملت‌ها را فراهم می کند زیزا استراتژی آن بر مبنای همزیستی مسالمت آمیز است و قطعا اثرات زیادی بر تقویت تفاهم میان کشورها و گسترش روابط سیاسی و اقتصادی خواهد داشت.

 از سوی دیگر ضرورت گسترش استفاده از فضای سایبری در این خطه از کشور با تاکید بر تبلیغات و نشانه‌های فرهنگی سیستان و بلوچستان می تواند نقش مهمی در ایجاد تصویری مثبت از این منطقه در اذهان عمومی داشته باشد به طوری که با برجسته سازی عناصر فرهنگی این منطقه میزان متقاعد سازی افزایش پیدا کرده و زمینه توسعه گردشگری در سطح ملی و  فراملی در این خطه فراهم می کند که  بسترساز سهولت ارتباط نیز خواهد بود. 

همچنین با گسترش هنرها و صنایع دستی سیستان و بلوچستان در بازار «چهارراه رسولی»، می توان  بعد فرهنگی این بازار را تقویت کرد، علاوه بر اینکه برای بخش های کم برخوردار نیز منبع درآمدی خواهد بود.

تنوع فرهنگی حاکی از اقتدار و عظمت پایدار هر جامعه ای است

زهرا حسین آبادی عضو هیئت علمی دانشگاه درباره ویژگی های مهم  دست آفریده های سیستان و بلوچستان در  یکی از مقالات خود می نویسد: عناصر گوناگون  فرهنگی در هر جامعه چگونگی سیر تاریخی و تحولات آن را نشان می دهد. این گوناگونی و تنوع فرهنگ ها حاکی از اقتدار و عظمت پایدار هنرهای جاودانه و تشکیل دهنده فرهنگ آن جامعه است زیرا این عناصر فرهنگی سندی از وقایع و تحولات جوامع گذشته آن منطقه است که در صورت تعمق و بررسی بیشتر از هر منبع و سند تاریخی بسیاری از خصوصیات فرهنگی گذشتگان را نشان می‌دهد.

وی در این مقاله می افزاید:  برای پی بردن به مفاهیم شکلی و رنگی نهفته در نقوش و رنگ‌های نظم یافته می توان از جهات مختلفی روابط فرهنگی و فکری حاکم بر اجتماع هر منطقه ای را در دوره های تاریخی متفاوت بررسی کرد. این فرهنگ همه دست آفریده ها و اندیشه آفریده‌های، جوامع انسانی را از آغاز تا به امروز در بر می گیرد یعنی تمامی میراث اندیشه، رفتارها، تجربه ها، آیین ها و ابزار سازی ها انسان را شامل می شود.

بازار ستون فقرات سازمان دهنده عناصر معماری شهر

از سوی دیگر گذشته تاریخی هر فردی بخشی از هویت او محسوب می‌شود به طوری که  بازنمایی فرهنگ و هویت سپری شده و  بازسازی آنها در بستر شرایط زندگی اجتماعی  و فرهنگی جدید سبب اتصال گذشته به حال می شود اما بازار «چهارراه رسولی» به عنوان قلب گردشگری زاهدان در مقایسه با بازارهای شیراز، اصفهان و تبریز معماری غنی و چشم نوازی ندارد به طوری که گنجینه ارزشمند معماری اصیل و کهن سیستان و بلوچستان با قدمت ۵ هزار ساله  نه تنها در این بازار مغفول مانده بلکه در بسیاری از اماکن عمومی مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است.

به نظر بسیاری از کارشناسان بازار به عنوان ستون فقرات سازمان دهنده عناصر معماری شهر بر فعالیت های اجتماعی تاثیر گذار  است به طوری که هیچ یک از ساخته های معماری سنتی تنوع کالبدی و کارکردی بازار را دارا نیست.

از همین رو مهدی حمزه نژاد، مدرس معماری و شهر سازی در یکی از مقالات خود می نویسد: برای اینکه یک اثر در گذر زمان رو به زوال نرود و همچنان یک اثر هنری قلمداد شود از بدو خلق باید گروهی وسیعی از مخاطبان را مجذوب خویش کند و به بیان دیگر، اثر ماندگار تنها نتیجه مدل انسانی و شخصی یک فرد نیست بلکه نتیجه تولد اندیشه به وسیله مجموعه ای از انسان ها یا انسان جمعی است. در واقع معمار با مخاطب قرار دادن انباشته های حافظه جمعی مردمان دست به طراحی ماندگار می‌زند. 

وی در این مقاله می افزاید: آن دیوار و آن نبش و این گذر و این کنج بیش از دیوار گذر باشند، مکان انباشت خاطره های جمعی ما هستند مکان انباشت فرهنگ ما، سنت های جاری و مکان صور خیال مردمان شهر ما.

 از سوی دیگر طبق نظر کارشناسان، برای پویایی و سرزندگی در بافت های قدیمی مناطقی همانند سیستان و بلوچستان با تبعیت از قواعد معماری بومی و با توجه به شرایط اقلیمی در تلفیقی محتاطانه با معماری نو می توان به معماری با ثبات دست یافت که بازار «چهارراه رسولی» زاهدان نیز می تواند از این قاعده پیروی کند.

البته همانطور که بیان شد هنرها و صنایع دستی هر منطقه ای نیز تداعی کننده اندیشه، ذوق و میراث گذشتگان آن است به طوری که اصالت فرهنگی هر مرزو بومی را به یدک ‌می کشد اما متاسفانه امروز  نقش این آثار نیز در بازار «چهارراه رسولی» زاهدان کم رنگ است.

سفال کلپورگان

سفال کلپورگان از جمله مشهورترین صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان است که ساخته دست زنان روستای «کلپورگان» با قدمتی چند هزار ساله است اما متاسفانه اثری از این هنر نیز در بازار «چهار راه رسولی» زاهدان مشاهده نمی شود.

این سفال تصویری از اعتقادات و اندیشه های بومی قوم بلوچ است که زنان این قوم با تمام محرومیت ها و محدودیت ها نقش مهمی در حفظ و انتقال این هنر به زندگی امروز داشته اند که با جهانی شدن این هنر بر غنای فرهنگی آن نیز افزوده شده است.

موسیقی از تولد تا مرگ در زندگی بلوچ و سیستانی عجین شده است

به گفته بسیاری از کارشناسان، موسیقی سیستان و بلوچستان نشانی بارز از فرهنگ و تمدن کهن مردمان این دیار است به طوری که از تولد تا مرگ پیوندی ناگسستنی با تمام شئونات زندگی بلوچ و سیستانی برقرار کرده از سوی دیگر این هنر باستانی ادوات مختلفی همانند «نی»، «دونلی»، «قیچک»، «رباب»، «بنجو»، «تنبورگ»، «ساز و دهل»، «طبلک»، «تشت کوزه»، «چنگ» و «سیمرغ» دارد اما متاسفانه این هنر و ادوات آن نه تنها در این بازار مورد غفلت قرار گرفته بلکه به صورت مطلوبی حتی شناسایی نیز نشده است.

 پرفسور ژان دورینگ فرانسوی موسیقی دان و خاور شناس بزرگ موسیقی ایران و موسیقی اقوام ایران، درباره اهمیت موسیقی بلوچ در یکی از رسانه ها گفت: برای من موسیقی اغلب اقوام ایرانی مثل لری، کردی، آذری و خراسانی خوب هستند و شخصیت دارند ولی به‌عنوان یک موزیکولوگ می‌شود گفت که موسیقی بلوچی یک درجه بالاتر و حرفه‌ای‌تر است؛ مثلا ساز سرود (قیچک بلوچی) یک ساز استثنایی است.

وی ادامه داد: من سرود (قیچک بلوچی) نداشتم و خودم دست به کار شدم و با تیشه به جان چوب گردو افتادم و «سرود» را با تیشه تراشیدم و درست کردم  چه کسی می‌تواند مانند این بسازد یا این را کوک کند یا با این بنوازد؛ ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم که موسیقی بلوچی ٢٥ «زهیریگ» دارد اما موسیقی ایرانی ١٢ دستگاه و مقام دارد.  

وی خاطر نشان کرد: آن زهیریگ‌های موسیقی بلوچی مال خودشان است؛ از هندوستان نیامده، از موسیقی ایران هم نیامده، از موسیقی اعراب گرفته نشده؛ مال خودشان است. حالا ما می‌گوییم موسیقی کوچه و خیابان، این صحیح نیست؛ موسیقی مال همه است؛ موسیقی متعلق به حرفه‌ای‌هاست و هنری که مهجور مانده، رشد نمی‌کند.

البه متاسفانه موسیقی بلوچستان با توجه به قدمت و اصالت کهن آن همزمان با رشد و تکامل جامعه جلو نرفته و مورد غفلت و بی توجهی قرار گرفته اس.

از همین رو گسترش ساخت و ابزارهای موسیقی سیستان و بلوچستان و آموزش موسیقی دان های توانمند می تواند نقش مهمی در پیشرفت این هنر و پخش و اشاعه آن در سطح ملی و فرا ملی داشته باشد.

سوزن دوزی بلوچی هنری منحصر به فرد

سوزن دوزی بلوچی هنری اصیل است که برگرفته از اندیشه ناخوآگاه زنان بلوچ است که در قالب سازگاری با طبیعت متجلی شده و بیشتر نقوش سوزن دوزی برگرفته از نقوش حیوانی، گیاهی و نقش های وابسته به محیط پیرامون است. برخی از پژوهشگران بر این باور هستند که  هنرمندان بلوچ از اوایل اسلام با این هنر آشنا بوده و نقطه اوج این هنر به دوره صفوی و تیموری می رسد.

سوزن دوزی بلوچی همان هویت و اصالت کهن قوم بلوچ است که  زنان با تمام  مشقت ها و سختی‌هایی  که در طول تاریخ با آنها دست و پنجه نرم می کردند، نقش مهمی در انتقال آن به نسل امروز داشته اندسوزن دوزی بلوچی همان هویت و اصالت کهن قوم بلوچ است که  زنان با تمام  مشقت ها و سختی‌هایی  که در طول تاریخ با آنها دست و پنجه نرم می کردند، نقش مهمی در انتقال آن به نسل امروز داشته اند.

متاسفانه طی سال های  اخیر برخی سوزن دوزی ها با کیفیت نامرغوب از افغانستان به صورت قاچاق وارد کشور می شود که به صورت جدی اصالت و هویت این هنر ارزشمند را با تهدید مواجه کرده است.

فرش سیستان هنری به قدمت تاریخ

مهدی مرتضوی کارشناس میراث فرهنگی درباره اهمیت فرش سیستان در یکی از مقالات خود می نویسد: بر اساس مظالعات باستان شناسی بافندگی در سیستان سابقه ای بس طولانی دارد به طوری که پیشینه آن را می توان از هزاره سوم قبل از میلاد در این منطقه رد یابی کرد. سنت بافندگی سیستانیان به بافته های سکایی جهان باستان می پیوندد به گونه ای که در منابع قدیم نیز از فرش سیستان در ردیف بهترین یافته ها یاد شده است.

اما متاسفانه فرش سیستان که از ذهن خلاق هنرمندان این مرز و بوم سرچشمه می گیرد و با فرهنگ و محیط طبیعی این منطقه نیز سازگار است امروزه نه تنها در بازار «چهارراه رسولی» مشاهده نمی‌شود بلکه رونق گذشته را نیز ندارد.

تجارت مناسب باید جایگزین  فروش لباس های تاناکورا شود

  به گفته  عده ای از فروشندگان لباس های تاناکورا، اغلب این اجناس دست دوم از  برخی کشورهای ثروتمند اروپایی و آسیایی وارد دبی و با وساطت تجار پاکستانی  به سمت «کراچی» هدایت می شود و سپس فروشندگان و فعالان  کار بلد  این اجناس را از مرز سراوان وارد زاهدان می‌کنند.

این در حالی است که  این لباس ها از لحاظ  بهداشتی به شدت سلامت جامعه را تهدید می کند به طوری که به گفته همین فروشندگان بارها بهداشت برای جمع کردن کسب و کارشان وارد عمل شده است اما این فروشندگان در مطالبه‌گری های خود با  برخی از نهاد های دولتی بیکاری و نبود تنوع فرصت های شغلی در زاهدان را مطرح کرده اند تا اجازه فعالیت مجدد اقتصادی شان صادر  شده است.  

اما با توجه به اینکه این البسه به شدت سلامت جسمی جامعه را تهدید می کند، چندی پیش یکی از متخصصان پوست در باره عوارض استفاده از این  لباس ها  درگفت و گو با یکی از رسانه ها گفت: بیماری هایی مانند التهاب، اگزمای پوستی و کهیرهای تماسی از طریق استفاده از لباس‌های دست دوم حتی ضدعفونی شده به انسان منتقل می‌شود.

مصرف لباس های دست دوم در افرادی که بیماری نقص ایمنی یا دیابت دارند، عواقب جبران ناپذیری به وجود می آورد و به رشد عفونت های قارچی و ویروسی در بدن آنان کمک می کندوی افزود: مصرف لباس های دست دوم در افرادی که بیماری نقص ایمنی یا دیابت دارند، عواقب جبران ناپذیری به وجود می آورد و به رشد عفونت های قارچی و ویروسی در بدن آنان کمک می کند.

در مجموع آن چیزی که واضح است اینکه با توجه به هم مرز بودن زاهدان با کشورهای خارجی، همواره تجارت پایه و اساس اقتصاد آن را شکل داده است از همین رو با توسعه فعالیت های تجاری و بازرگانی می توان از بازار «چهاراه رسولی» برای رونق اقتصادی استفاده بهینه کرد اما در این میان باید به نکات بسیاری توجه داشت.

به عنوان مثال با توجه به اینکه مرکز تجارت زاهدان در «چهارراه رسولی» واقع شده ساخت مراکز تجاری بزرگ خرید و توسعه شرکت های بازرگانی جایگزین مناسبی برای کسب و کارهایی همچون لباس های تاناکورا است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه در زمان شکل گرفتن این بازار سنتی کمترین توجهی هم به ساده ترین امکانات شهری همانند، فضاهای همگانی، طراحی و زیباسازی، فضاهای عمومی شهری، عرض پیاده رو، ترافیک، پارکینگ و مبلمان شهری نشده است امیدواریم مسئولین برای پویایی، زیباسازی و توسعه همه جانبه فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی این بازار قدم های بزرگی بر دارند.

کد خبر 4377380

منبع: مهر

کلیدواژه: اقتصاد بازار کار زاهدان سیستان و بلوچستان شهرداری زاهدان گردشگری مردم علیه احتکار روز خبرنگار خبرگزاری مهر کرمانشاه بوشهر گرگان احتکار شهرکرد مشهد شیراز بیرجند خطبه های نماز جمعه یاسوج مجلس شورای اسلامی تبریز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۱۹۸۸۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

راه‌اندازی موزه تئاتر و اختصاص بودجه ویژه برای بخش موسیقی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، محمدمهدی اسماعیلی در حاشیه جلسه هیئت وزیران در جمع خبرنگاران، با اشاره به برنامه این وزارتخانه برای کاهش قیمت بلیط کنسرت‌ها، تصریح کرد: با همکاری خوب تهیه‌کنندگان اجراهای صحنه و معاونت هنری وزارتخانه، کنترل و نظارت قوی‌تر پیدا می‌کند تا قیمت بلیط این مراسم‌ها به زیر یک میلیون تومان و حداکثر ۹۰۰ هزار تومان کاهش یابد.

او با تشریح آخرین اقدامات وزارتخانه تحت امرش برای سند ملی پویانمایی، گفت: با ابلاغ رییس‌جمهور اواخر اسفند ۱۴۰۲ بنیاد ملی پویانمایی را افتتاح کردیم. کارهای توسعه‌ای با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مساعدت رییس‌جمهور حل شده است. اعضای پیشنهاد برای هیات امنای بنیاد ملی پونمایی را معرفی کردیم و به زودی اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آن تعیین می‌شوند.

اسماعیلی از دنبال کردن شهر جهانی صنایع خلاقیت فرهنگی سخن گفت و افزود: ایجاد مجموعه‌های شهرک‌های تولید صنایع خلاق فرهنگی را در شهرهای اصفهان، کیش، تهران، مشهد، پرند و تبریز که تاثیر بسزایی در جهش اقتصاد فرهنگ‌بنیاد دارند، دنبال می‌کنیم. آثار خوب آن به زودی برای همه قابل مشاهده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به طرح بازسازی تئاتر شهر، گفت: این پروژه از ابتدای دی ۱۴۰۲ آغاز شده است و حداکثر تا سال آینده حریم تئاتر شهر با ایجاد فضاهای جدید نمایشی خارج از محدوده در اختیار اهالی تئاتر قرار می‌گیرد. ساماندهی دست‌فروش‌ها در این منطقه نیز توسط شهرداری در جریان است.

وی ادامه داد: سند هنر نمایشی و تئاتر از قبل از عید نوروز در شورای هنر مطرح شده و ان‌شاءالله به زودی تصویب می‌شود. در بازدید از اداره تئاتر شهر تهران با مخروبه شدن این اداره روبرو بودیم که ان‌شاءالله ۸ پلاتوی جدید تا پایان سالجاری در این اداره در اختیار اهالی تئاتر قرار می‌گیرد.