حکم مسخره کردن و توهين به ديگران چيست؟

خبرگزاري آريا -
مسخره کردن از نظر شرعي حرام مي باشد
دست انداختن، مسخره کردن، شکلک درآوردن و مانند آن که موجب خنده خود و ديگران مي‌شود، از نظر اخلاقي ناپسند و از نظر شرعي حرام و در برخي از موارد گناه کبيره‌اي است که جاودانگي در آتش دوزخ را به همراه دارد. برخي لطيفه‌گويي و مزاح را با مسخره کردن و استهزاء درهم آميخته‌اند و گمان کرده‌اند که تفاوتي ميان اين دو گونه رفتار نيست؛‌ در حالي که مرزهاي معناداري ميان اين دو وجود دارد، به گونه‌اي که خنداندن ديگران با ابزارهاي مشروع نه تنها ناپسند و بد نيست بلکه به سبب ادخال السرور و ايجاد شادماني در ديگران عملي پسنديده و از نظر شرعي مستحب است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مفهوم‌شناسي مسخره کردن:
تمسخر از ريشه (‌س خ ر‌) گرفته شده و در باب تفعل ثلاثي مزيد به کار رفته است. معناي تسخير، تذليل و ذليل کردن در برابر عزيز کردن است. ابن منظور سخر را مقهور کردن و ذليل کردن معنا کرده است و درباره تسخير گفته که آن مکلف کردن شخص به کاري بدون اجرت و مزد است. هر مقهوري که از سوي ديگري تدبير شود و مالک خود نباشد و تحت قهر ديگري عمل کند، مسخر و تسخير شده است.(لسان العرب، ابن منظور، ذيل واژه سخر)
با نگاهي به دو حرف سين و خاء و قرار گرفتن آن در واژگان ديگر، مي‌توان در همه واژگاني که اين دو حرف در آن به کار رفته است، نوعي نرمي و سبکي و ذلت و خفاء را از معاني آن واژگان به دست آورد. اين بدان معناست که سخر نيز دلالت بر چنين احوالاتي دارد.
واژگان ديگري در عربي براي بيان حالت‌هاي گوناگون تمسخر به کار مي‌رود. از جمله هزء، غمز، لمز، همز، ضحک، تهکم، تندر و مانند آن. البته هر يک از اين واژگان با همه اشتراکات داراي افتراق و تمايزهايي است که موجب امتياز به کارگيري هر يک در موقعيت خاص و معين مي‌شود و لطايفي را بيان مي‌کند.
روش‌هاي استهزاء:
خداوند در آيات قرآني به برخي از روش‌هاي مسخره‌کنندگان ‌اشاره مي‌کند که عبارتند از:
1. ‌اشاره چشم: يکي از روش‌هايي که از سوى استهزاگران به کار گرفته مي‌شود ‌اشاره چشم به همديگر براي دست انداختن فردي است که از آن به غمزه تعبير مي‌شود. (مطففين، آيات 29 و 30)
2. حرکت سر و شکلک در آوردن: تکان دادن سر از شيوه‌هاى استهزاگران براى تمسخر ديگران است. اين روش از سوي کافران و منافقان مورد استفاده بوده است. (اسراء، آيه 51)
3. سوت زدن: سوت کشيدن از ديگر شيوه‌هايي است که برخي براي تمسخر ديگران به کار مي‌برند. (ابراهيم، آيه 9)
4. کنايه زدن: استفاده از کنايه‌هاى تمسخرآميز، از ديگر روش‌هاى استهزاگران است. خداوند در آياتي از جمله آيه 64 سوره نساء و 38 سوره هود به اين شيوه‌ اشاره مي‌کند.
5. القاب زشت: نامگذارى زشت و کفرآلود، از شيوه‌هاى ديگر تمسخرکنندگان است. اين روش در ميان برخي از مسلمانان ديده مي‌شود که مثلا افراد را به اسم‌هايي زشت نامگذاري کرده و آنان را در جامعه دست مي‌اندازند. علت اين امر را مي‌بايست در کاستي اخلاقي و رواني افراد و يا حسادت و بيماردلي آنان جست که مي‌کوشند با نامگذاري زشت، ترور شخصيت کنند يا کمبودهاي خود را با ايجاد کمبود‌هاي دروغي در ديگران بپوشانند و يا جبران کنند.(حجرات، آيه 11)
6. درخواست‌هاي نامعقول: گاه براي دست انداختن ديگري از روش درخواست‌هاي نامعقول استفاده مي‌کنند که شخص از انجام يا گفتن آن عاجز است تا اين گونه با فضاسازي و آلوده کردن جو و فضا به مقاصد پليد خودشان برسند. (انعام، آيات 8 و10؛ نحل، آيات 33 و 34)
استفاده از کنايه‌هاى تمسخرآميز، از روش‌هاى استهزاگران است
سوالات شرعي در خصوص مسخره کردن ديگران:
حکم فحش دادن يا بد و بيراه گفتن به کسي وقتي تنها هستيم چيست؟ چه زباني چه در دل؟
فحش دادن و بيراه گفتن به ديگران در صورتي که فرد ديگري نباشد و کسي هم نشنود به خودي خود حرام نيست چون موجب اذيت و يا تهمت و غيبت ديگران نمي باشد، ليکن اين نوع رفتار هرچند در خلوت؛ نفس انسان را آلوده ميکند و زمينه گناه رافراهم مي کند بهتر است از بيراه گفتن به ديگران در خلوت با خود، نيز خود داري شود.
سؤال حضوري از دفتر آيت الله فاضل لنکراني.
وقتي در جمع هستيم و حرف از افراد مشهور به ميان مي آيد مثل سياسيون، ورزشکاران و هنرمندان ناخداگاه پشت سرشان حرف زده مي شود يا حتي ممکن است مسخره شان کنيم آيا اين کار گناه است؟ وقتي مشهور مي شوند نبايد خود را براي اين چيزها اماده کنند؟
در صورتي که عيب آنها گفته شود و يا مسخره نمائيد و کسي که مي شنود بفهمد عيب چه کسي گفته مي شود، گناه است و غيبت و يا مسخره کردن افرادي که مشهور باشند نيز جايز نيست. البته اگر عيب کسي مشهور باشد و همه بداند که اين عيب را دارد و آن عيب گفته شود اشکال ندارد هرچند احتياط در ترک گفتن چنين عيب مي باشد، اما اگر داراي عيب مشهور نباشد، خودش مشهور باشد غيبت کردن و يا تهمت و تمسخر نمودن او حرام است.
سؤال حضوري از دفتر آيت الله فاضل لنکراني.
استهزا و توهين به ديگران در برنامه هاى تفريحى طنز چه حکمى دارد؟
اگر واقعاً توهين باشد، جايز نيست.
لطيفه هايى که درباره اهالى برخى مناطق ايران گفته مى شود، در چه محدوده اى مجاز، و در چه صورت حرام مى باشد؟
در مواردى که باعث هتک اهالى آن منطقه شود، جايز نيست.
لطيفه هايى که درباره ملل غير مسلمان گفته مى شود، چه حکمى دارد؟ در مورد ملل مسلمان چطور؟
در هر دو مورد بايد ادب اسلامى رعايت شود، و هتک و توهينى به عمل نيايد. مگر ملّتهايى که محارب با مسلمين هستند.
آيا تمسخر افرادى که متجاهر به فسق هستند، جايز است؟
در صورتى که راه نهى از منکر، منحصر به اين کار باشد، جايز است.
حکم شرعي مسخره کردن غير مسلمانان (مانند مسخره کردن حرف زدنشان، و يا قد و قامت آنها، و يا کشيدن کاريکاتور آنها) چيست؟
چنين کاري شايسته نيست و اخلاق اسلامي اقتضا مي‌کند نسبت به غير مسلماناني که در همزيستي مسالمت آميز با مسلمانان به سر مي‌برند، برخوردي مناسب صورت پذيرد، اما طبيعتاً و بر اساس آموزه‌هاي قرآني مي‌توان با دشمناني که تمسخر افراد باايمان را رويکرد دائمي خود قرارداده‌اند، مانند خودشان برخورد کرد زيرا «کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است».
احاديث درباره مسخره کردن ديگران:
امام سجاد عليه ‏السلام:
وَ الذُّنُوبُ الّتى تُنزِلُ النِّقَمَ عِصيانُ العارِفِ بِالبَغىِ وَ التَطاوُلُ عَلَى النّاسِ وَ الاِستِهزاءُ بِهِم وَ السُّخريَّةُ مِنهُم؛
گناهانى كه باعث نزول عذاب مى‏شوند، عبارت‏اند از: ستم كردن شخص از روى آگاهى، تجاوز به حقوق مردم، و دست انداختن و مسخره كردن آنان.
حضرت على عليه السلام:
إنّ اللّه تبارك و تعالى أخفى أربعه في أربعه... و أخفى وليّه في عباده فلا تستصغرنّ عبدا من عبيد اللّه فربّما يكون وليّه و أنت لا تعلم. خداى تبارك و تعالى چهار چيز را در چهار چيز پنهان نموده است:... ولىّ خود را در ميان بندگان خويش پنهان داشته است. پس به هيچ بنده‏اى از بندگان خدا با چشم حقارت نگاه مكن كه شايد همان (كسى كه به او بى‏اعتنا هستى‏) ولىّ خدا باشد و تو ندانى.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:
إنّ المُستَهزِئينَ يُفتَحُ لأحَدِهِم بابُ الجَنَّةِ ، فيُقالُ : هَلُمَّ : فَيَجِيءُ بِكَرْبِهِ و غَمِّهِ ، فإذا جاءَ اُغلِقَ دُونَهُ ، ثُمّ يُفتَحُ لَهُ بابٌ آخَرُ··· فما يَزالُ كذلكَ حتّى أنَّ الرَّجُلَ لَيُفتَحُ لَهُ البابُ فيقالُ لَهُ: هَلُمَّ هَلُمَّ ، فما يَأتِيهِ .حديث
دَرِ بهشت به روى يكى از مسخره كنندگان باز مى گردد و به او گفته مى شود : بيا .او با غم و اندوه جلو مى رود و چون نزديك شد ، در به رويش بسته مى شود . سپس در ديگرى به رويش گشوده مى گردد··· اين كار مرتّبا تكرار مى شود تا جايى كه در به رويش باز مى گردد و گفته مى شود : بيا ، بيا ؛ اما او ديگر جلو نمى رود .
امام صادق عليه السلام:
لا يَطمَعَنَّ المُستَهزِئُ بالناسِ في صِدقِ المَوَدَّةِ .حديث
كسى كه مردم را مسخره مى كند ، نبايد به دوستى خالصانه آنها چشم اميد بندد .
گردآوري: بخش مذهبي بيتوته
tasnimnews.com
islamquest.net

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۲۱۲۷۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خجالت بکشید!

نقدی بر اظهارات توهین آمیز یک نماینده مجلس در مورد ملت ترکیه ؛

اخیرا یک نماینده مجلس شورای اسلامی، آقای بانکی پور، در مصاحبه ای با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اظهارات توهین آمیزی در مورد مردم مسلمان ترکیه مطرح نمود. براساس این اظهارات به طور متوسط هر مرد ترک شریک جنسی ۱۵ زن است. این اظهارات سخیف موجی از تاسف آفریده و نگرانیهای زیادی در خصوص تاثیر این توهین نابخردانه بر روابط دو کشور ایران و ترکیه برانگیخته است. در این رابطه ملاحظات چندی قابل طرح است: اولا ایشان مدعی شده این آمار در ترکیه رسما مطرح شده است. ایشان اولا باید بتوانند ثابت کنند کدام مرجع رسمی در ترکیه این آمار را اعلام و منتشر کرده است. چنین مرجعی وجود ندارد و این اظهارات مصداق مشخص تهمت، نه تنها به یک یا دو نفر بلکه به تمامی یک ملت، است که از نظر شرعی گناهی سنگین و جرمی سنگین به حساب می آید. با توجه به جایگاه رسمی ایشان به عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی، جرم ایشان محدود به موازین شرعی نیست بلکه آثار سیاسی و ملی سنگین و سهمگینی در پی دارد. این توهین به یک ملت مسلمان می تواند روابط مهم دو کشور اسلامی مهم منطقه را به خطر بیاندازد. برای فهم تاثیر چنین تهمتی بر ملت ترکیه کافی است تصور کنیم یک نماینده مجلس ترکیه چنین اظهاراتی را در مورد ملت ایران و مردهای آن مطرح نماید. مسلم است با توجه به حساسیت مسائل جنسی و ناموسی در جهان اسلام، این اظهارات جاهلانه می تواند احساسات ضدایرانی را در ترکیه شعله ور نموده و آن چه را وزارت امور خارجه و مسئولان نظام برای تقویت همسایگی و برادری بین دو کشور مبذول می دارند، به آتش بکشد. برخلاف این اظهارات، ملت ترکیه ملتی مسلمان و عاشق اسلام است و در راه اعتلای اسلام و ارزشهای اسلامی زحمات زیادی کشیده است. مساجد زیبای این کشور سمبلی از تلاشهای مردم ترک برای پاس داشتن ارزشهای اسلامی است. به نظر می رسد تصویر ایشان از ترکیه از چند سریال مبتذل ترک و یا شرایط غیرعادی چند نقطه توریستی و سواحل آن در ترکیه گرفته شده در حالیکه ارتباط واقعی با اکثریت مردم ترکیه در سایر مناطق نشان می دهد مردم ترکیه عمیقا به سنتهای اسلامی دلبسته و پایبند می باشند. اظهارات آقای بانکی پور نه تنها از نظر شرعی محکوم است و آسیب جدی به منافع ملی وارد می کند، ضربه ای تاسف برانگیز به اتحاد اسلامی است. این ضربه می تواند دو ملت مسلمان ایران و ترکیه را از هم دور نموده و بذر اختلاف و دشمنی میان این دو بکارد. چنین ضربه ای به وحدت و همبستگی کشورهای اسلامی در برهه ای که کشورهای اسلامی به مقاومت متحد در برابر اسرائیل و تجاوز وحشیانه آن به مردم مظلوم فلسطین در غزه نیاز دارند، دانسته یا ندانسته خدمت به این تجاوز است. این اظهارات در شرایطی صورت می گیرد که ترکیه در اقدامی شجاعانه و تحسین برانگیز روابط اقتصادی خود با رژیم صهیونیستی را قطع نموده و مورد بغض و نفرت اسرائیل قرار گرفته است. براین اساس، این توهین به ترکیه در شرایطی صورت گرفته که این کشور، به دلیل اقدام اخیرش علیه اسرائیل، باید مورد حمایت و تحسین کشورهای اسلامی قرار گیرد. با توجه به ملاحظات یادشده، انتظار می رود ایشان در اولین فرصت از بابت این اظهارات نابخردانه عذرخواهی نموده و با ادای احترام به ملت مسلمان ترکیه این خسارت سنگین را جبران نماید.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901365