به نقل از «تقریب»

حج تجلی‌گاه کلیت و دوام اسلام

تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۲۱۷۴۳۱

اسلام دارای مبانی و ارکانی است که بر آنها بر آن بنا شده، به آنها قوام گرفته، و بدون وجود آنها فرو می ریزد و از آن جز اسمی بی مسما برجای نمی ماند. یکی از این ارکان حج است، همان سان که امام باقر علیه‌السلام فرمود: اسلام بر پنج پایه بنیان نهاده شده است؛ نماز، روزه، زکات، حج و ولایت.
 
بنابراین آنکس که عامداً حج نگذارد، رکنی از ارکان دین الهی خویش را نابود کرده و در نتیجه اسلام کامل را از بین برده است؛ از همین رو خداوند درباره ترک عمدی فرمود: «ومن کفر فانّ الله غنیٌّ عن العالمین» در این آیه از ترک عمدی حج به کفر تعبیر شده است، پس کسی که عمدا به حج نرود عملا کافر است گرچه در ایمان و اعتقاد کافر نباشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 
از آنجا که حج جزو مبانی اسلام قلمداد شده است ناگزیر باید آنچه درباره اسلام وارد شده در حج متبلور گشته و حج نمایشگر این احکام و تجلی‌گاه ظهور آنها گردد.
 
حج؛ تجلی‌گاه کلیت و دوام اسلام
 
از آن جهت که اسلام دین جهان شمول و برنامه آموزنده جهانی است و همواره دو اصل زوال ناپذیر همگانی و همیشگی بودن یعنی کلیت و دوام را گوشزد می‌کند، باید برنامه‌های آن هم جهانی بوده و نمودار زنده ای از کلیت و دوام باشد، بر همین اساس می‌توان حج را به عنوان یکی از شاخص ترین برنامه های جهانی اسلام یادآور شد و همگانی و همیشگی بودن آن را سند گویای کلیت و دوام دین الهی دانست، زیرا حج وظیفه ای دینی است که در بسیاری از مبادی و اصول استوار است و تحقق حج بدون تحقق آن مبادی ممکن نیست و اگر حج همگانی و همیشگی بود، همه آن اصول اعتقادی و مبادی فکری، دارای کلیت و دوام است، هر دستوری جدای از آن اصول اعتقادی نیست و بدون آن‌ها مقبول نخواهد بود.
 
جهان شمولی حج از منظر قرآن کریم
 
برای آنکه جهانی بودن حج به وضوح تبیین شود، ابعاد گوناگون آن را بررسی می‌کنیم تا روشن شود که متن این عبادت دینی گسترش و دوام را به همراه دارد.
 
اولین مرکز جهانی برای عبادت
 
حج همان آهنگ زیارت کعبه و انجام مناسک است که در طی قرون و اعصار به شکل های گوناگون ظهور می کند و کعبه اولین خانه ای است که برای عبادت توده مردم بنا نهاده شده و اولین مرکزی است که عبادت کنندگان را به سوی خود جذب کرده است، همچنان که خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ* فیه آیاتٌ بیناتٌ مقامُ ابرهیمَ و من دَخلَهُ کان آمناً و لله على الناسِ حِجُّ البیت مَنِ استطاعَ الیه سبیلاً و مَن کفرَ فان اللّهَ غنىٌّ عن العالمین».
 
تعبیر از پایگاه کعبه به «بکّه» که به معنای ازدحام و تراکم جمعیت است نشان می‌دهد که کعبه محوری جهانی بوده که از هر سوی عالم در گستره زمان به آن رجوع کرده اند و بر اثر انبوه جمعیت جایگاه آن به بکه نامگذاری شده است.
 
هنگامی که کعبه قبله رسمی مسلمانان شد، پیروان کیش موسی کلیم -علیه السلام- اعتراض کردند که چگونه عنوان قبله از بیت المقدس به کعبه انتقال یافت؟ وحی نازل شد که سابقه کعبه بیش از دیگر بناهای مذهبی عمومی است و کعبه اولین خانه ای است که برای عبادت بندگان خدا و هدایت همگان تأسیس شده است چنانکه با برکت های فراوان و گوناگون همراه است و هدایت آن برای همه جوامع بشری بوده و مخصوص به عصر خاص یا نژاد معنی نیست، به همین جهت از دیرباز همه اقوام و ملتها که به پرستش خدا معتقد بودند به کعبه احترام می گذاشتند و به علل گوناگونی را لازم می دانستند.
 
خلاصه اینکه با استدلال به تقدم کعبه بر بیت المقدس و قدمت تاریخی و سابقه کهن آن به اعتراض پیروان برخی از ادیان آسمانی پاسخ داده شد و شاید از همین بُعد قدمت تاریخی کعبه است که قرآن کریم آن را «بیت العتیق» می‌داند یعنی خانه کهن و دیرپای و سابقه دار، زیرا هر چیز سابقه داری را که از اهمیت و ارزش برخوردار است عتیق، که معادل غیرعربی آن «آنتیک» است، می نامند.
 
محور هدایت جهانیان
 
قرآن کریم همانطور که کعبه را از اولین و با سابقه ترین خانه عبودیت و پرستش می داند آن را برای همه جهانیان نیز می شناسد و می فرماید: «اولین خانه ای که برای همه مردم بنا نهاده شده است و هدایت جهانیان را تامین می کند کعبه است» و هیچ اختصاصی به گروه و نژاد خاصی ندارد و مردم اقلیم معینی سزاوارتر نیستند و مرزهای جغرافیایی نیز در این امر همگانی نقش ندارد.
 
از این رو ملل گوناگون جهان اعم از هندی، فارسی، کلدانی، یهودی و عرب آن را گرامی می داشتند. خدای سبحان در این باره می فرماید: یادآور هنگامی را که مکان کعبه را برای ابراهیم خلیل معین کردیم تا مرجع عبادت پرستندگان را فراهم کند و به او گفتیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و نمازگزاران و راکعان و ساجدان پاکیزه نگه دار و در بین مردم دعوت حج را اعلام کنید تا از هر سو و به هر وضع و با هر وسیله ممکن از پیاده و سواره و از دور و نزدیک به ندای من پاسخ دهند و به منظور انجام حج و زیارت کعبه گرد آیند.
 
شاهد دیگر بر این مطلب، آن است که فرمود: هنگامی که ما کعبه را مرجع همه مردم و جایگاه امان و آرامش قرار دادیم. این تعبیر گرچه به حسب دلالت صریح، مردم اعصار پیشین را شامل نمی شود ولی با توجه به ذیل آیه که فرمود:«واتخذو من مقام ابراهیم مصلا...» روشن می شود که نه تنها مردم جهان بعد از نزول قرآن به زیارت کعبه فراخوانده شده اند، بلکه همه افراد قرون گذشته نیز باید آهنگ کعبه می کردند و به زیارت آن می شتافتند زیرا پیمان الهی نسبت به دو پیامبر بزرگوار یعنی ابراهیم و اسماعیل- علیهما السلام- این بود که کعبه را برای زائران، طواف کنندگان و معتکفان و رکوع کنندگان و سجده گزاران پاک و پاکیزه نگه دارند.
 
قیام جهان شمول در پرتو توجه به کعبه
 
شاهد قرآنی دیگر می فرماید: خداوند کعبه را از حرمت خاصی برخوردار ساخت و عامل قیام همه همگانی و مردمی قرار داد. مهمترین عامل قیام همه مردم جهان خانه ای است که همگان به سوی آن نماز می‌گزارند، برگرد آن طواف می‌کنند، در کنار آن به نیایش می پردازند و در حریم آن به تفکر در آیات الهی می نشیند.
 
دقت کافی در محتوای آیه و انسجام صدر و ذیل آن نشان می دهد که کعبه به عنوان مطاف عمومی عامل قیام همگانی قرار داده شده است، یعنی اگر هدف همه انبیای الهی این است که مردم با یافتن کتاب و میزان و آشنایی با محتوای رهاورد پیامبران به قسط و عدل قیام کنند عامل مهمی که می تواند به این هدف والا تحقق بخشد و زمینه قیام همه مردم را به قسط و عدل فراهم کند و خصوصیت های نژادی و جغرافیایی را کنار زده اختلاف‌های مکانی را درنوردد و پراکندگی های زمانی و زبانی را به یک سو نهد و بیگانگان را آشنا کند کعبه است.
 
از این رو امام صادق -علیه السلام- فرمود: همواره دین پروردگار قائم و زنده است مادامی که کعبه پابرجاست. پس قیام دین به قیام متدینان خواهد بود همچنان کعبه به قیام زائران آن است و همانطور که دین خداوند یکی است و برای همگان است کعبه نیز مطاف عمومی و زیارتگاه جهانی بوده و قیام جهان شمول مردم با توجه مستمر به آن تأمین می گردد.
 
تساوی زائران کعبه
 
در فرهنگ و و زبان قرآن امتثال دستورهای الهی به ویژه زیارت کعبه اختصاص به مردم سرزمین معینی ندارد و افراد هیچ منطقه به انجام مناسک حج از افراد منطقه دیگر سزاوارتر نیستند و بُعد منزل در این سفر روحانی همچون قرب منزل است، همچنان که خداوند می فرماید:«ان الذین کفروا و یصدون عن سبیل الله و المسجدالحرام الذی جعلناه للناس سواء العاکف فیه و الباد». بر اساس این آیه کریمه، مسجدی که در حریم کعبه بنا نهاده شده و محل نماز و نیایش و طواف است برای همه مردم به طور مساوی قرار داده شده و هیچ فرقی در این جهت بین ساکنان مکه و مسافرانی که از نقاط دیگر جهان به آن سو سفر می‌کنند نیست.
 
شهرت جهانی حج
 
بررسی ابعاد گوناگونی حج، جهانی بودن آن را به خوبی نشان می دهد همانگونه که اسلام رفتن به سوی کعبه را هجرت همگان به سوی خدا می شمارد و این هجرت را در پهنه عالم ضروری می‌داند، ادیان الهی دیگر نیز حج را دستوری رسمی می‌دانند. گواه بر شهرت جهانی حج این که  تاریخ، ارقام سال ها را با میزان حد تعیین می کردند چنان که در ماجرای موسی و شعیب -علیهما السلام- از مدت ۸ سال به هشت حج تعبیر شده است زیرا در هر سال یک بار حج بجا آورده می شود بنابراین هشت حج معادل هشت سال است.
 
پس حج به عنوان یکی از مهمترین مظاهر اسلام برای تحقق دو اصل کلیت و دوام شایسته است و از همین رو آنچه برای ابراهیم خلیل و پیش از او برای حضرت آدم اتفاق افتاد، برای خاتم پیغمبران(ص) نیز روی داد؛ از این رو حج منسکی ویژه برای یک ملت یا یک اثر خاص نیست بلکه هدف کلی و دائم است و از همین رو است که در میان امم و اقوام گذشته و در طول قرون از تطاول سال ها و روزها در امان مانده است.
 
بر اساس آنچه بیان شد حج باید تبلور بخش دو اصل مذکور باشد و گرنه برای جهانیان هدایت نخواهد بود بلکه شیوه‌ای خواهد شد برای قومی خاص و این خلاف مبانی تشریع حج و همیشگی و همگانی بودن آن است؛ چنانکه امیر المومنین - علیه السلام- فرمود: آیا نمی‌بینید که خدای سبحان پیشینیان از آدم -علیه السلام- تا پسینیان از این عالم را به سنگ هایی آزمود که نه زیان می رسانند و نه سود می بخشند و نمی بینند و نمی شنوند، پس خدا آن را خانه خود ساخت و آن را موجب پایداری وپابرجایی مردم گردانید.
 

منبع: تقریب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۲۱۷۴۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کریدور امن از تهران تا اسلام‌آباد

  سفررئیس‌جمهور کشورمان به پاکستان که به دعوت رسمی مقامات این کشور صورت گرفت نیز از این دست اقدامات است. آیت‌ا... رئیسی در نخستین سفر خارجی خود در سال جاری که با استقبال زیادی از سوی مردم پاکستان مواجه شد، گفت‌و‌گوهایی را به منظور توسعه و تقویت روابط اقتصادی و تجاری، تعاملات دو‌جانبه و رایزنی‌های منطقه‌ای را با مقامات ارشد اسلام‌آباد به بحث و گفت‌و‌گو گذاشت. دو کشور ایران و پاکستان بابیش از۳۰۰‌میلیون جمعیت از موقعیت ژئوپلیتیک ویژه‌ای که خاورمیانه و خلیج‌فارس را به جنوب آسیا، اقیانوس هند و همچنین اوراسیای مرکزی متصل می‌کند، برخوردار هستند و این مؤلفه به تنهایی کفایت می‌کند تا تراز اقتصادی این دو کشور اثر‌گذار در منطقه افزایش یافته وبه رشد و توسعه این کشورها کمک کند اما ظرفیت‌های ویژه ارتباطی و ترابری در این بخش پاسخگو نیست؛ در حالی که توسعه‌ اقتصادی دو کشور می‌تواند زمینه افزایش امنیت باشد، زیرا تروریست‌ها از فقر مردم منطقه سوءاستفاده کرده و اعمال تروریستی را با بومیان منطقه انجام می‌دهند. علاوه بر منفعت اقتصادی، زمینه‌های مشترک متعدد مرزی، تمدنی وفرهنگی که می‌تواند نقطه اتصال دوملت باشد، وجود دارد تا پیوندهای ایران و پاکستان را مستحکم‌تر کند که به بوته فراموشی سپرده شده است.
   
روابط حسنه دو کشور
استفاده از ظرفیت سازمان‌های منطقه‌ای برای روابط دو‌جانبه، امتیازی است که می‌تواند به روابط تهران و اسلام‌آباد عمق بخشیده و منجر به همگرایی بیشتر دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله شرایط امنیتی باشد تا در این رهگذر، نقش بازیگران ثالث که به مشکلات دامن زده و روابط حسنه دو کشور ایران و پاکستان را به چالش می‌کشند، شناسایی و راهکارهایی برای کنترل آنها و برون‌رفت از این بحران به کار گرفته شود. مقابله یکپارچه و مؤثر علیه تروریسم از‌جمله موضوعات مورد توجه در این دیدارها بود تا اصل نخست در توسعه اقتصادی فراهم شده و طرفین با رایزنی‌های مختلف، متعهد به حفاظت از مرزهای مشترک شوند و از هر اقدامی در داخل سرزمین‌شان علیه دولت‌ دیگر جلوگیری و مطابق پروتکل‌های مرزی و امنیتی بین‌المللی رفتار کنند و به تمامیت ارضی یکدیگر احترام گذاشته و مانع آسیب رسیدن به نیروهای مرزبانی شوند.
   
عملیات «وعده صادق»
عملیات «وعده صادق» صراحتا نشان داد که جمهوری اسلامی ایران هیچ مماشاتی در حفاظت از منافع ملی‌اش ندارد و از امکانات لازم برای تحقق امنیت ملی و منطقه‌ای برخوردار است اما تعاملات دیپلماتیک و گفت‌و‌گو را بر هر شیوه دیگری ترجیح می‌دهد و به نظر می‌رسد ایجاد و افزایش گشت‌های مرزی مشترک، افزایش کنترل دولت پاکستان بر مبادلات مالی و بانکی این کشور به منظور قطع حمایت‌های مالی برخی کشورهای همسایه از گروه‌های تروریستی و افزایش همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی با ایران برای شناسایی پایگاه‌های تروریستی و عملیات نظامی مشترک و هماهنگ برای نابودی گروه‌های تروریستی از‌جمله مطالبات تهران از طرف پاکستانی است تا به این ترتیب از بروز اتفاقات دلخراش تروریستی که منجر به شهادت مرزبانان کشور و نقص تمامیت ارضی کشورمان بود، جلوگیری شود.
   
مرز ۲ کشور یک فرصت است
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان در نشست خبری مشترک محمد شهباز شریف، نخست‌وزیر جمهوری اسلامی پاکستان از نخست‌وزیر و دولت محترم پاکستان برای میزبانی از هیأت جمهوری اسلامی ایران تشکر و قدردانی کرد و گفت: از این‌که امروز در شهر زیبای اسلام‌آباد هستیم ابراز خرسندی می‌کنم از این سخن‌گاه به مردم خوب و دین‌مدار پاکستان عرض سلام و ادب و احترام دارم و به همه خانواده‌های محترم پاکستانی در جای‌جای این کشور از طرف رهبر معظم و فرزانه انقلاب و مردم ایران ابلاغ سلام دارم.وی خاطر نشان کرد: به مردم پاکستان که همواره از اسلام و ارزش‌های اسلامی دفاع کردند و همواره از مظلومان فلسطین و غزه دفاع کرده‌اند در شهرهای مختلف پاکستان، آزادی قدس شریف را فریاد زده‌اند و همواره از حق و عدالت دفاع کرده‌اند، عرض سلام و قدردانی دارم. رئیسی با اشاره به این‌که سازمان‌های بین‌المللی کارآمدی خود را از دست داده‌اند، خاطر نشان کرد: آنچه تمام مردم دنیا را امروز غصه‌دار کرده این است که سازمان‌های بین‌المللی و به ظاهر مدافع حقوق‌بشر کارآمدی خود را از دست داده است، شورای امنیت وظیفه خود را انجام نمی‌دهد و مردم مسلمان و آزاداندیش دنیا به ستوه آمده‌اند.
   
روابط تاریخی تمدنی و اعتقادی
رئیس‌جمهور روابط ایران و پاکستان را پیوندی ناگسستنی تعریف کرد و گفت: ما با کشور دوست و برادر و همسایه‌مان پاکستان فقط به‌عنوان دو کشور همسایه مطرح نیستیم. روابط دو کشور روابط تاریخی تمدنی و عمیق اعتقادی و دینی است. امری که ملت بزرگ ایران را با مردم بزرگ پاکستان پیوند می‌دهد اعتقادات است و این پیوند ناگسستنی است.وی با اشاره به این‌که دو کشور باید در همه سطوح روابط خود را ارتقا بخشند، خاطر نشان کرد: ظرفیت‌های بسیاری بین ایران و پاکستان است که تبادل این ظرفیت‌ها در جهت منافع دو کشور و ملت می‌تواند به کار گرفته شود؛ در نشست‌های‌مان با نخست‌وزیر و دولت تصمیم گرفتیم در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، تجاری و فرهنگی و همه سطوح روابط خود را ارتقا بخشیم.رئیسی مواضع دو کشور در مبارزه با تروریسم را یکسان دانست و تصریح کرد: هر دو در مبارزه با ناامنی‌ها جرائم سازمان یافته مواد مخدر و انواع ناامنی‌ها مصمم هستیم و این نگاه مشترک هر دو کشور است. در یک کلمه دفاع از حقوق‌بشر محور همکاری‌های دو کشور است؛ چه همکاری‌های دوجانبه، چه منطقه‌ای و چه بین‌المللی.رئیس‌جمهور با اشاره به تداوم همکاری بین دو‌ دولت ایران و پاکستان بیان کرد: ممکن است برخی همکاری‌های دو کشور را نپسندند، مهم نیست؛ مهم آن است که تداوم همکاری‌های دولت‌های دو کشور به نمایندگی از مردم آنها ادامه یابد و تصمیم داریم این همکاری‌ها را در سطوح بالا ارتقا ببخشیم.رئیسی سطح روابط اقتصادی و تجاری دو کشور را قابل قبول ندانست و گفت: تصمیم گرفتیم این روابط در گام اول ۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
   
مرز ایران و پاکستان یک فرصت است
رئیس‌جمهور مرز ایران و پاکستان را یک فرصت برشمرد و بیان کرد: مرز دو کشور که طولانی است را یک فرصت می‌دانیم و معتقدیم در جهت رفاه دو ملت به‌ویژه مرزبانان به کار گرفته شود. سفر کوتاه من و نخست‌وزیر به مرزها، برای بازدید و توسعه بازارچه‌های مرزی بود؛ این کار می‌تواند افزایش یابد. گام‌های برداشته شده، کافی نیست و باید این گام‌ها در جهت امنیت مرز و رفاه مردم دو کشور ادامه یابد.رئیس‌جمهور افزود: ممکن است برخی تعمیق همکاری‌ها و روابط دو کشور را نپسندند اما آنچه برای ما اهمیت دارد تداوم همکاری‌های دو کشور در جهت تأمین منافع دو ملت است.رئیسی با بیان این‌که ملت بزرگ ایران تحریم‌های ظالمانه را به فرصتی برای پیشرفت کشور تبدیل کرده‌اند نسبت به انتقال تجربیات و تبادل ظرفیت‌ها دراین زمینه با ملت پاکستان به‌ویژه در بخش‌های مختلف علم و فناوری، تکنولوژی، حمل‌و‌نقل و ترانزیت اعلام آمادگی کرد.رئیس‌جمهور در پایان همچنین ابراز امیدواری کرد که این سفر نقطه‌عطفی در روابط ایران و پاکستان درهمه زمینه‌ها باشد.

امضای ۸ سند همکاری
در جریان برنامه‌های سفررسمی سید‌ابراهیم رئیسی و یات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی همراه به پاکستان مقامات جمهوری اسلامی ایران و پاکستان پس از برگزاری نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه در حضور رئیسی و شهباز شریف؛ هشت سند همکاری در بخش‌های مختلف تجارت، علم و فناوری، کشاورزی، بهداشت، فرهنگ و مسائل حقوقی و قضایی به امضا رساندند. «ایجاد مناطق آزاد تجاری در گذرگاه‌های مرزی مشترک»، «همکاری در بخش سینما و رسانه»، «همکاری در بخش بهداشت دامی»، «همکاری‌های امنیتی»، «همکاری دربخش تعاون و رفاه اجتماعی»، «همکاری در بخش استاندارد» و «همکاری در بخش حقوقی و معاضدت قضایی در امور مدنی و تجاری» از مهم‌ترین اسناد همکاری میان دو کشور بود که از سوی وزرای راه و شهرسازی، دادگستری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهاد کشاورزی و روسای سازمان‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و استاندارد با همتایان پاکستانی به امضا رسید.

«ایران» نام یکی از خیابان‌های اسلام‌آباد شد
رئیس‌جمهور اسلامی ایران و نخست‌وزیر پاکستان پس از دیدار دوجانبه، برگزاری نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه، حضور در مراسم امضای اسناد و تشریح دستاوردها و نتایج رایزنی‌های سران ومقامات دو کشور و... از یادمان نام‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین خیابان‌های شهر اسلام‌آباد به نام «ایران» رونمایی کردند.