به نقل از «تسنیم»

درآمد کشورهای آسیایی از بازارسازی فرهنگی چقدر است؟/ ما هنوز آدم‌های شنبه هستیم

تاریخ انتشار: ۴ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۳۱۸۹۱۸

در حالی که «باربی‌»ها به بازار ایران آمده و محبوب شده‌اند، برخی از کشورهای آسیایی به فکر خلق کاراکترهای بومی هستند. درآمد بازارسازی فرهنگی در برخی از این کشورها از فروش نفت یک سال برخی از کشورهای خاورمیانه بیشتر است. ۰۴ شهريور ۱۳۹۷ - ۱۲:۱۲ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در حالی که بخش عمده بازار محصولات فرهنگی ایران به ویژه در بخش محصولات مرتبط با کودک و نوجوان، پر است از کالاهایی که با طرح‌های غربی روانه بازار شده‌اند، دیگر کشورها تلاش دارند تا با برنامه‌ریزی در این رابطه، سهم کارکترهای غربی را به حداقل برسانند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بازارسازی فرهنگی در سال‌های گذشته به یک صنعت پردآمد برای کشورهای مختلف تبدیل شده است. سود حاصل از این محصولات در برخی از کشورها حتی از فروش سالیانه نفت یک کشور در خاورمیانه نیز بیشتر است.

محصولات در بازارسازی فرهنگی طیف گسترده‌ای دارند؛ از اسباب‌بازی‌ها و انیمیشن‌ها گرفته تا لوازم‌التحریر، لباس، کتاب و حتی فرش و کاغذ دیواری و ... . تمامی این محصولات علاوه بر نقش‌آفرینی در صنعت و داشتن سودآوری اقتصادی، از نظر فرهنگی نیز تأثیر عمیقی بر مخاطب خود دارند. برخی از این اقلام، مانند نوشت‌افزارها هرچند عمر کوتاهی برای مصرف‌کننده دارند،‌ اما به سبب مواجهه و استفاده مکرر تأثیرات بیشتری بر ذهن مخاطب خود می‌گذارند. طبق بررسی‌های انجام شده، عمده افراد نوشت‌افزارهای دوران کودکی خود را به یاد می‌آورند.

با وجود این اهمیت و تأثیرات اقتصادی و فرهنگی این محصولات، تا چه اندازه در توسعه و تنوع‌بخشی به این محصولات موفق عمل کرده‌ایم؟ بازارسازی فرهنگی در جهان چگونه تعریف شده و چه نتایجی را به همراه داشته است؟ سهم ایران از این بازار گسترده و متنوع چقدر است؟ کشورهای آسیایی تا چه اندازه در توسعه این بازار موفق عمل کرده‌اند؟ و... . این‌ها پرسش‌هایی است که در چند سال گذشته میان فعالان فرهنگی کشور مطرح است. پرسش‌هایی که در نهایت به تلاش‌هایی ختم شده که گاه ناکام مانده‌اند و گاه نیز موفقیت‌هایی در داخل کشور به دست آورده‌اند.

بیشتر بخوانید:

میزان فروش انیمیشن‌‌های «مانگا» بیش از فروش نفت ایران است

درآمد سالانه «باب اسفنجی»، یک‌سوم درآمد نفتی ایران

محمدمهدی ایزدخواه، از جمله کارشناسان فرهنگی است که به این موضوع پرداخته است. او در کتاب «بازارسازی فرهنگی» می‌نویسد: طبق بررسی‌های انجام شده حجم کل فروش جهانی انواع نوشت‌افزار تولید شده مبتنی بر شخصیت‌های و نمادهای فرهنگی، در سال 2014، نزدیک به 8 میلیارد دلار بوده که این رقم، در حدود سه درصد کل بازار خرده‌فروشی محصولات مبتنی بر شخصیت‌ها و نمادهای فرهنگی را شامل می‌شود. در حدود 66 درصد از محصولات فروخته شده در این بخش، مبتنی بر نمادهای خاستگاه‌ سرگرمی بوده‌اند. این سهم معادل با فروش بیش از 5/2 میلیارد دلاری این محصولات در کل جهان بوده است. پس از خاستگاه سرگرمی، خاستگاه‌های ورزش و برندهای شرکتی، به ترتیب 12 و 10 درصد فروش محصولات نوشت‌افزار مبتنی بر نمادهای فرهنگی را در اختیار داشته‌اند.

تبلیغات یکی از برندهای معروف موکت در ایران با طرح انگری بردز

منطقه آمریکای شمالی با حجم فروش بیش از 4 میلیارد دلار در حدود نیمی از بازار جهانی نوشت‌افزار مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی را در اختیار داشته است. پس از این منطقه، آسیای شرقی و اروپای شمالی به ترتیب با فروش 832 و 757 میلیون دلاری، هر یک تقریباً 10 درصد از بازار فروش جهانی این محصولات را در اختیار داشته‌اند و پس از این مناطق، آمریکای لاتین با فروش حدود 629 میلیون دلاری، 8 درصد بازار جهای را تشکیل داده است.

نکته جالب توجه در خصوص نوشت‌افزارهای مبتنی بر نمادها و شخصیت‌های فرهنگی این است که کشورهای منطقه اروپای جنوبی، کمترین سهم از بازار جهانی این محصولات را داشته‌اند. کل حجم خرید و فروش محصولات در این منطقه در حدود 365 میلیون دلار برآورد شده که در حدود 5 درصد سهم بازار جهانی آن را تشکیل می‌دهد. سهم بازار کشورهای منطقه خاورمیانه و آفریقا از این بازار نیز کمی بیش از منطقه اروپای جنوبی و در حدود 406 میلیون دلار برآورد شده است.

تصویری از تبلیغات فروش کیف و کفش در ایران با طرح باب اسفنجی؛ محبوب‌ترین کاراکتر بچه‌های ایرانی در سال 96

در میان کشورهای جهان، آمریکا با فروش بالغ بر 3/8 میلیارد دلار، نزدیک به نیمی از بازار نوشت‌افزار مبتنی بر نمادهای فرهنگی در جهان را دارا بوده است. پس از آمریکا، کشور ژاپن در این بخش با فروش 413 میلیارد دلاری، در حدود 5 درصد بازار را در اختیار داشته است.

بیشترین سهم فروش از محصولات کاراکتر محور در تمامی حوزه‌ها از جمله نوشت‌افزار به منطقه آمریکای شمالی اختصاص دارد. بررسی‌های انجام شده در حوزه کشورهای آسیایی حکایت از این دارد که منطقه خاورمیانه در کنار امریکای جنوبی کمترین سهم را در جهان دارد. این در حالی است که تلاش‌های برخی از کشورهای آسیایی مانند ژاپن و اخیراً در چین، سبب شده تا این موضوع به یک صنعت پردرآمد برای این کشورها بدل شود. به عنوان مثال، کشور ژاپن توانسته پس از آمریکا و کانادا به سومین بازار بزرگ اسباب‌بازی مبتنی بر شخصیت و نمادهای فرهنگی تبدیل شود.

نکته جالب توجه، علاقه کشورهای پردرآمد و توسعه‌یافته به کارکترهای آمریکایی است. ایزدخواه در این رابطه به تسنیم می گوید: در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان هشت کاراکتر جذاب برای بچه‌ها آمریکایی هستند. در کشورهای آسیایی، در چین از 10 کاراکتر برتر، پنج کاراکتر به آمریکا تعلق دارد، سه کاراکتر ساخت چین و دو کاراکتر نیز ساخته ژاپن است. جالب است بدانید که در ژاپن، هر 10 کاراکتر محبوب بچه‌ها ساخت این کشور است. آنقدر در حوزه تولید محتوا کار کرده و این محتوا را مطابق سلیقه مخاطب کودک و نوجوان خود شکل داده‌اند که مخاطب هدف نیز به این کاراکترها اقبال نشان می‌دهد. امروزه تولید و کار کردن در این حوزه به صنعتی با عنوان (Merchadising) شکل گرفته است. درآمد حاصل از این صنعت نیز کم نیست، در سال 2015، این صنعت 241 میلیارد دلار درآمد داشته است؛ یعنی نیم درصد اقتصاد دنیا. تجارت پرسودی است. به عبارت دیگر، تقریباً هشت برابر درآمد نفتی ایران در یک‌سال درآمد دارد. یکی از کاراکترهای پرمخاطب در این بخش، «باب اسفنجی» است. تنها محصولات این کاراکتر هشت میلیارد دلار فروش رفته است؛ یعنی یک‌سوم درآمد نفتی ایران در یک سال. این میزان فروش رسمی است.

امسال بازار نوشت‌افزار ایران پر است از طرح های مختلف «فروزن». فروزن محبوب‌ترین کاراکتر دختربچه‌های ایران در این روزهاست

در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در جهت شکل‌دادن بازارسازی فرهنگی در ایران صورت گرفته است. «دارا و سارا» مشهورترین این تلاش‌هاست که متاسفانه به دلایل مختلف با بی‌مهری مواجه شد و شکست خورد. امروزه از جلوی هر فروشگاهی که عبور کنید، با محصولات مختلف با طرح‌ها و کاراکترهای غربی مواجه می‌شوید. امروز دیگر این کاراکترها فقط اسباب‌بازی‌های کودکان نیستند، به اتاق خواب آنها نیز راه یافته‌اند؛ قهرمان‌هایی که با هویت ملی و دینی تناسبی ندارند امروز همه جا هستند.

به طور کلی محصولات بازارسازی فرهنگی در ایران را می‌توان به سه دسته نوشت‌افزارها، اسباب‌بازی و عروسک‌ها و سایر محصولات مانند وسایل اتاق کودک، وسایل کادویی و ... تقسیم‌بندی کرد. هرچند در سال‌های گذشته تلاش‌هایی در زمینه بازارسازی فرهنگی در حوزه نوشت‌‌افزارها صورت گرفته، اما هنوز در این بخش نیز ضعف‌ها و خلأهای بسیاری دیده می‌شود. عمده بازار نوشت‌افزار ایران از محصولات کشورهای چین، ویتنام، هند و مالزی است و سهم تولیدکنندگان داخلی در رده بعدی قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، گاه برخی از کاراکترهای بومی به کار رفته در این محصولات جذابیت چندانی برای گروه مخاطبان خود نداشته و گاه نیز سنخیتی با گروه‌های هدف ندارد.

تولید شخصیت‌های جدیدی که کودک امروز بتواند با آن ارتباط برقرار کند، در مراکز فرهنگی ما به کندی پیش می‌رود. شاید از این نظر بچه‌های دهه 60 و کمی 70 خوش‌شانس‌تر از بچه‌های الآن باشند که مجبوراند خاطرات خود را با انیمیشن‌های آمریکایی گره بزنند. امروزه از موفقیت شخصیت‌هایی مانند کلاه قرمزی که هم‌سن بچه‌‌هایی دهه 60 است، زیاد سخن به میان می‌آید، اما سؤال اینجاست که در تمام این سال‌ها که کشورهای مختلف برای توسعه محصولات فرهنگی خود به فکر برنامه‌ریزی هستند، چند شخصیت‌ مانند «کلاه قرمزی» توانسته به قهرمان بچه‌های ایران تبدیل شود؟ و اگر تولید شده، چقدر از آن حمایت صورت گرفته است؟ حالا دیگر فقط حرف از «باربی» و موفقیت او در رقابتش با «دارا و سارا» مطرح نیست، شخصیت‌های دیگری مانند «فروزن» و «باب اسفنجی» هم به ایران آمده‌ و رکورد باربی را شکسته‌اند، اما هنوز به درک این واقعیت نرسیده‌ایم که بچه‌های ایرانی قهرمان ایرانی ندارند.

محصولات مختلف کاراکترهای غربی در ایران از تبلیغات گسترده‌ای برخوردارند. این عکس نمونه‌ای از تبلیغات یک فروشگان برای تخت و کمد کودک است

حقیقت آن است که دوران طلایی توجه به حوزه کودک و نوجوان دارد به دفتر خاطرات می‌پیوندد و آنچه در این وادی هر زمان نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند، آینده کودکانی است که به واسطه کم‌کاری برخی از نهادهای تأثیرگذار ذهنی آشفته از شخصیت‌های مختلف با فرهنگ‌های گوناگون دارند. ما آدم‌های شنبه هستیم. همیشه رفع مشکلاتی را که به درکی برای رفع آن نرسیده‌ایم و مستقیماً به آب و نان ما مربوط نمی‌شود، به شنبه‌ها موکول کرده‌ایم.

انتهای پیام/

R1013197/P1013197/S4,35/CT7

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۳۱۸۹۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزارت بهداشت زیر بار صدور مجوز به سیگارهای الکترونیک نمی‌رود

بهزاد ولی‌زاده با بیان اینکه در ارتباط با مضرات مصرف سیگارهای الکترونیک اطلاع‌رسانی کرده‌ایم، افزود: تمام این سیگارها از مسیرهای غیررسمی وارد کشور می‌شوند.

وی با بیان اینکه جلسه‌ای با ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزار کرده‌ایم، گفت: موضوع خطرات سیگارهای الکترونیک، قوانین ممنوعیت فروش و وجود این محصولات در بازار غیررسمی کشور در این جلسه مطرح و مقرر شد ستاد برنامه ریزی لازم را برای برخورد با این کالای قاچاق با همکاری ارگان های ذیربط انجام دهد. 

ولی‌زاده درباره برخورد با متخلفان عرضه محصولات دخانی نوپدید گفت: دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات از طریق مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، به منظور نظارت و بازرسی اماکن فروش دخانیات و برخورد با متخلفانی که سیگارهای الکترونیک را عرضه می‌کنند، بخشنامه‌های لازم را به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی سراسر کشور ابلاغ کرده است.

مبارزه با سیگارهای الکترونیک در دستور کار ۲ وزارتخانه

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت ادامه داد: سیگارهای الکترونیک جزو موارد قاچاق به حساب می‌آیند و به همین دلیل می‌توان از ظرفیت قانونی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز استفاده کرد. موضوع مبارزه با سیگارهای الکترونیک در دستور کار دو وزارتخانه «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و «صنعت، معدن و تجارت» قرار گرفته است.

زیر بار صدور مجوز به سیگارهای الکترونیک نمی‌رویم

وی درباره برخی از تقاضاها برای رسمیت بخشیدن عرضه سیگارهای الکترونیک به صورت قانونی گفت: اگرچه تلاش‌ها و اقداماتی برای مبارزه با سیگارهای الکترونیک صورت گرفته اما تقاضاهایی برای اجازه فعالیت در زمینه تولید، عرضه و رسمیت بخشیدن این سیگارها انجام می‌شود. وزارت بهداشت زیر بار صدور مجوز برای تولید، فروش و عرضه سیگارهای الکترونیک نمی‌رود؛ چرا که مضرات این سیگارها شناخته شده است.

ولی‌زاده گفت: وزارت بهداشت نسبت سمی بودن و سرطان‌زا بودن مواد سیگارهای الکترونیک گزارش داده است؛ همچنین مواردی در ارتباط با انفجار در صورت مصرف‌کننده‌ها گزارش شده است. افرادی که با وجود تمام اطلاع‌رسانی‌ها صورت گرفته و هشدارهای داده شده، نسبت به مصرف این سیگارها اقدام می‌کنند، با اراده خود از مواجهه با خطرات این محصولات آسیب‌رسان استقبال می‌کنند.

اعتیاد جوانان؛ هدف صنایع دخانی

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با بیان اینکه این یک باور غلط است که سیگارهای الکترونیک دارای آسیب کمتری هستند، افزود: نگاه مردم باید نسبت به محصولاتی که آسیب‌رسان سلامت هستند تغییر کند و در ارتباط با مصرف این کالاها باید تجدید نظر کنند. هدف صنایع دخانی از تولید و ترویج این محصولات به اعتیاد کشاندن نوجوانان و جوانان به نیکوتین و حفظ بازار سمی و مرگبار خود است. این صنایع باید بهای اقدامات خود را بپردازند. 

گزارش تخلف فروش سیگارهای الکترونیک به ۱۹۰

وی با بیان اینکه سیگارهای الکتروینک جزو موارد قاچاق هستند، ادامه داد: مردم از طریق سامانه ۱۹۰ می‌توانند هرگونه تخلف درباره فروش سیگارهای الکترونیک را گزارش کنند

منبع: خبرگزاری ایسنا