نسبت حج با انسان امروز؛ پاسخ‌گویی به نیاز مستمر انسان به معنویت

بخشعلی قنبری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا؛ به تشریح فلسفه و اسرار حج و مولفه‌های حج ابراهیمی پرداخت. در قسمت اول این گفت‌گو که با عنوان «نسبت حج با انسان امروز؛ تمرین آخرت زیستی» روی خروجی ایکنا قرار گرفت، قنبری معتقد است که خداوند متعال و بزرگان دین با پرداختن به حج می‌خواهند در دنیا قیامت را به تصویر بکشانند؛ از این رو اصطلاح حج در فرهنگ اسلامی تمرین آخرت زیستی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! در این گزارش، بخش دوم و ادامه این گفت‌وگو پیرامون ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که حج فراهم می‌کند و نسبت آن با انسان امروز را می‌خوانید؛   ایکنا: اگر بگوییم حج تعطیل‌بردار نیست و برگزاری آن ضرورت دارد، با توجه به هجمه‌هایی که این مدت به رفتن یا نرفتن به حج می‌شد، اساسا حج در دنیای معاصر چه ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی را فراهم خواهد کرد؟ و چه دستاورد‌هایی خواهد داشت و وزن این دستاورد‌ها در مقابل پیامد‌هایی که در ابعاد مختلف دارد، چیست؟
درباره اینکه این حج چه ظرفیتی را می‌تواند برای ما انسان‌ها داشته باشد، مخصوصا الان با توجه به مسائل سیاسی میان ایرانیان و عربستان به وجود آمده، آیا با وجود اینکه ما می‌دانیم در عربستان حکومت عدالت محوری نیست که اسلام آن را بپذیرد، به رغم این همه مباحث آیا ارزش دارد پولمان را در جیب عرب‌ها بریزیم؟ باید گفت؛ به نظر می‌رسد اگر همه جانبه نگاه کنیم و از یک طرف مهم بدانیم که بالاخره حج یک عمل عبادی است و حج را نمی‌توانیم تعطیل کنیم، الا اینکه مصلحت بسیار بالایی مطرح شود و آن مصلحت بسیار بالا به تعبیر امام خمینی (ره) باعث شود ما با استناد به احکام ثانویه، انجام احکام اولیه را برای مدت کوتاهی تعطیل کنیم.

اگر چه رهبران جمهوری اسلامی و نیز مراجع عظام تقلید به این نتیجه نرسیده‌اند که ما بگوییم بر اساس حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی و بر اساس احکام ثانویه حج تعطیل است. از آن طرف هم با یک عمل عبادی دینی مواجه هستیم، بنابراین حج به عنوان یک وظیفه و واجب دینی تعطیل‌بردار نیست و بعلاوه اگر یک مقدار کلی‌تر نگاه کنیم واقعیت این است که به رغم آنکه مسئول حج دولت عربستان است، ولی ما می‌توانیم با ملت‌های مختلف ارتباط خوبی داشته باشیم و بتوانیم از این طریق پیام‌هایی که داریم را با استفاده از ظرفیت حج منتقل کنیم. همچنین بتوانیم در داخل کشور هم اخلاق و معنویت دینی را رواج بدهیم و در کنار آن با ملت‌های دیگر ارتباط برقرار کنیم و این ارتباطات شاید بتواند در حل مشکلات ایرانیان و بقیه مسلمانان گام بلندی را بردارد.

اگر حج را از جمیع جهات بررسی کنیم، واقعیت این است که دستاورد‌های حج از هزینه‌های آن بیشتر است و صرف دارد که ما آن را انجام بدهیم. یک زمانی است که ما به این نتیجه می‌رسیم که در جامعه ما مستطیع وجود ندارد یا کشور ما این‌قدر از نظر اقتصادی ضعیف است که نمی‌تواند حج را انجام دهد. برخی کشور‌های اسلامی وجود دارند که توان انجام حج را ندارند و حتی در این زمینه کشور‌های ثروتمندی مانند خود عربستان و بعضی از کشور‌های اسلامی هزینه آن‌ها را تقبل می‌کنند.

اگر کشور ما خدای نکرده به آنجا برسد شکی نیست که رفع نیاز‌های داخلی قطعا از پرداختن به پاره‌ای از مسائل دیگر اولویت خواهد داشت. خوشبختانه جمهوری اسلامی ما به آن فلاکت نرسیده است، چون ندارد بنابراین تعطیل شود و لذا هزینه است. ولی اگر هزینه‌ها را در مقایسه با دستاورد‌ها نگاه کنیم به نظر می‌رسد دستاورد‌های آن در مقایسه با هزینه‌ای که می‌شود زیاد است.
{$sepehr_media_۱۰۰۴۸۹۰_۴۰۰_۳۰۰}

تا زمانی که علمای ما این فتوا را نداده‌اند و به این نتیجه نرسیده‌اند و نیز رهبر انقلاب حکم و فتوا نداده‌اند که نمی‌توانیم حج را برگزار کنیم، حج انجام می‌شود. چنان‌که در سال‌های گذشته این اتفاق افتاد، در سال ۶۶ وقتی آن حادثه رخ داد، حج تعطیل شد.   ایکنا: آیا در روایات ائمه (ع) به این مسئله (تعطیلی حج) اشاره‌ای شده است؟
در نهج‌البلاغه جمله‌ای است و حضرت علی (ع) بیان می‌کنند که من تعجب می‌کنم از مردمی که برای بدنشان هزینه می‌کنند و برای روحشان هزینه نمی‌کنند، در حالی که این بدن تابع آن روح است، چطور شما به بدنتان این‌قدر اهمیت می‌دهید و تمام نیاز‌های بدنتان را تامین می‌کنید تا در آسایش زندگی کند، اما به آرامش و آخرت و معنویات که می‌رسید می‌گویید امکانات نیست! اگر کسی پولی دارد که بخواهد برای معنویت خود هزینه کند، یکی از اثرگذارترین اعمال معنوی همین حج است. به جرات می‌توانم بگویم که حج در میان اعمال دینی ما اثرگذاری بی‌نظیری دارد؛ بنابراین آن‌هایی که انتقاد می‌کنند باید به این جنبه‌ها توجه لازم را داشته باشند.

در نهج‌البلاغه، حضرت امیر (ع) در نامه‌هایی که به والیان می‌نویسند به صراحت بیان کرده‌اند که زمینه‌های انجام حج را فراهم کنید. یعنی در حکومت نزدیک به ۵ ساله امیرالمومنین (ع) تعطیلی حج اصلا محل بحث نبوده و اتفاقا در مورد استمرار و انجام آن بحث شده است.

ایکنا: کشور ما چگونه و با چه ساز و کاری می‌تواند از ظرفیت‌های حج برای رسیدن به وحدت کشورهای جهان اسلام استفاده کند؟

اگر به خطبه ۱۹۲ نهج‌البلاغه که در بعضی نسخه‌ها ۲۳۴ است نگاه کنیم، در آنجا حضرت علی (ع) ظرفیت‌های حج را برشمرده است و یکی از ظرفیت‌های آن را این‌گونه تبیین می‌کنند: حج در سرزمین لم یزرع است و اگر شما می‌بینید که حج محل رفت و آمد کاروان‌ها شده، بنای این کار از زمان حضرت آدم (ع) تا به ابراهیم (ع) اسماعیل (ع) بوده است. در همین خطبه بیان می‌کنند که؛ سرزمین حج به جایی رسیده است که مردم از جا‌های مختلف کاروان‌های خود را به آنجا می‌فرستند و این کاروان‌ها با هم برخورد می‌کنند و در اثر برخوردی که دارند گفت‌وگو‌هایی انجام می‌دهند و ثمراتی را می‌توانند به دست بیاورند و توانایی آن ثمرات باعث می‌شود بخش عمده‌ای از مشکلات خود مسلمانان در دنیا حل شود.

این ظرفیت معیشتی حج است که ما استفاده می‌کنیم یا نمی‌کنیم جای بحث دارد. دولت‌ها اجازه استفاده را نمی‌دهند اگر نه ملت‌ها می‌توانند خوب از این ظرفیت استفاده کنند. حتی اگر ملت‌ها بخواهند مخصوصا با این فضای مجازی که داریم استفاده خیلی راحت‌تر می‌شود. نزدیک به سه میلیون نفر در موسم حج حضور دارند و اگر ۸۰ هزار نفر آنجا به عنوان مبلغ فعالیت کنند با بسیاری از مسلمانان می‌توانند ارتباط برقرار کنند.

امروز فضای مجازی فقط فضای سلام و علیک نیست. اکنون این فضا، فضای کسب و کار شده است و یکی از جا‌هایی که می‌توانیم از آن استفاده کنیم، در سطح بین‌المللی است. اخروی هم اگر نگاه کنیم واقعا اثرگذاری معنوی حج بی‌نظیر است و نباید این‌طور تصور کنیم که فقط عرفا می‌توانند اثرگذاری حج را بفهمند. عوام مردم هم اگر یک مقدار چشمشان باز شود از این اثرگذاری بهره می‌برند و وقتی برگردند عوض می‌شوند.   یک اشکالی که در انجام اعمال حج از سوی حاجیان همواره وجود دارد این است که حاجیان چنان درگیر صورت حج هستند که از معنای حج غافل می‌شوند. به همین دلیل حاجی که قبل از رفتن حج گناهی هم انجام می‌داد بعد از بازگشت از حج هم همان کار‌ها را دنبال می‌کند. چرا که تمام حواسش در حج به این بود که چه زمانی موی سرش را بتراشد. باید با آموزش خیال مردم را راحت کنیم.
{$sepehr_media_۱۰۰۴۸۹۵_۴۰۰_۳۰۰}

حاجیان باید بدانند چرا در حج راه یک زن را ادامه می‌دهند. تازه یک زنی که حره هم نیست و کنیز است و الگوی ما در حج این شخصیت است. این واقعا مسئله ایجاد نمی‌کند؟ در حالی که حاجی ما اینجا قبل از حج همسر خود را کتک می‌زند، برمی‌گردد هم همان روند را ادامه می‌دهد و این حاجی متوجه نشد که به آنجا رفت و به یک کنیز اقتدا کرد. این سوال برانگیز نیست؟ اینجا است که حج بی‌بدیل می‌شود.

ایکنا: حج در جهان معاصر چه نسبتی با انسان امروز دارد؟

واقعیت این است که حج در دنیای امروز جایگاه والایی دارد. با مکتب‌های معنویت‌گرا مانند معنویت سکولار (Spirituali) که امروز در دنیا مطرح شده روبرو هستیم. این دیدگاه معتقد است انسان امروز به رغم تامین نیاز‌های مادی، اما بدون توجه به معنویات زندگی او ناقص است و دل‌چسب نیست و خیلی خشک خواهد بود. برای اینکه این خشک بودن را از بین ببریم و دل‌چسب بودن را به دست بیاوریم، ناچار هستیم دنبال معنویت دنیوی برویم. معنویت سکولار یعنی معنویتی که در دنیا پیدا می‌شود، در آخرت معنا ندارد. حتی انسان معنوی در این مکتب ممکن است به خدا هم اعتقاد نداشته باشد. اما الان می‌خواهد معنوی زندگی کند.   اگر ما در روزگاری که انسان‌ها این‌قدر به معنویت احساس نیاز می‌کنند، چرا در عصر جدید ما معنویت گم شده انسان را در اعمال حج به انسان‌ها نشان ندهیم؟ ما می‌توانیم بگوییم تا زمانی که انسان به معنویت و فردیت نیازمند است و می‌خواهد از خود بیگانه نشود و معنوی زندگی کند و این معنویت را در اوج آن داشته باشد، تا آن زمان حج نیاز است؛ بنا بر این حج منافاتی با پست مدرن و مدرنیزم ندارد. زمانی را فرض کنید که آن زمان انسان وجود داشته باشد، ولی به معنویت هیچ نیازی نباشد، چنین زمانی را نخواهیم داشت. بنابراین، چون معنویت نیاز مستمر انسان است در نتیجه حج هم پاسخگوی مستمر نیاز انسان است.
{$sepehr_media_۱۰۰۴۸۹۶_۴۰۰_۳۰۰}   گفت‌وگو از مریم روزبهانی   انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا دانشگاه حج مکه تمتع حج 97

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۴۰۵۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قیمت دلار، سکه و طلا در بازار امروز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳

آفتاب‌‌نیوز :

بازار امروز شاهد روند صعودی قیمت‌ها در جریان معاملات نسبت به روز گذشته است.

آخرین نرخ اونس طلا

هر اونس طلا، امروز به ۲،۳۰۹ (دو هزار و سیصد و نه) دلار رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۰.۲۵ درصدی داشته است.

قیمت گرم طلا ۱۸ عیار امروز

قیمت طلا افزایش یافت و هر گرم طلا ۱۸ عیار، امروز به ۳،۴۴۹،۹۰۰ (سه میلیون و چهارصد و چهل و نه هزار و نهصد) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۲.۴ درصدی داشته است.

آخرین نرخ مثقال طلا ۱۸ عیار

همچنین هر مثقال طلا ۱۸ عیار با افزایش ۲.۳۸ درصدی نسبت به روز قبل، ۱۴،۹۴۰،۰۰۰ (چهارده میلیون و نهصد و چهل هزار) تومان معامله شد.

آخرین نرخ دلار مبادله‌ای

قیمت دلار مبادله ای، امروز به ۴۴،۵۸۸ (چهل و چهار هزار و پانصد و هشتاد و هشت) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۰.۳۳ درصدی داشته است.

آخرین نرخ یورو مبادله‌ای

یورو مبادله ای، امروز به ۴۷،۹۸۲ (چهل و هفت هزار و نهصد و هشتاد و دو) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۰.۲۸ درصدی داشته است.

قیمت پوند امروز

پوند امروز با افزایش ۱.۱ درصدی، از ۷۶،۴۰۰ (هفتاد و شش هزار و چهارصد) تومان به ۷۷،۲۵۰ (هفتاد و هفت هزار و دویست و پنجاه) تومان رسید.

قیمت درهم امارات مبادله‌ای امروز

همچنین درهم امارات مبادله‌ای با افزایش ۰.۳۳ درصدی نسبت به روز قبل، ۱۲،۱۴۱ (دوازده هزار و یکصد و چهل و یک) تومان معامله شد.

آخرین نرخ لیر ترکیه

لیر ترکیه، امروز به ۱،۹۰۰ (یک هزار و نهصد) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۱.۰۵ درصدی داشته است.

آخرین نرخ دلار کانادا

دلار کانادا امروز با افزایش ۰.۷۷ درصدی، از ۴۴،۵۵۰ (چهل و چهار هزار و پانصد و پنجاه) تومان به ۴۴،۹۰۰ (چهل و چهار هزار و نهصد) تومان رسید.

قیمت دلار استرالیا امروز

همچنین دلار استرالیا با افزایش ۱.۲۲ درصدی نسبت به روز قبل، ۴۰،۷۰۰ (چهل هزار و هفتصد) تومان معامله شد.

آخرین نرخ دینار عراق

دینار عراق، امروز به ۴۷ (چهل و هفت) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۲.۱۲ درصدی داشته است.

آخرین نرخ سکه امامی

قیمت سکه امامی به ۴۱،۲۰۰،۰۰۰ (چهل و یک میلیون و دویست هزار) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۰.۲۴ درصدی داشته است.

آخرین نرخ نیم سکه

نیم سکه، امروز به ۲۴،۱۰۰،۰۰۰ (بیست و چهار میلیون و یکصد هزار) تومان رسید که نسبت به روز قبل، افزایش ۲.۰۷ درصدی داشته است.

قیمت ربع سکه امروز

همچنین ربع سکه با افزایش ۴.۵۱ درصدی نسبت به روز قبل، ۱۵،۵۰۰،۰۰۰ (پانزده میلیون و پانصد هزار) تومان معامله شد.

آخرین نرخ سکه گرمی

هر سکه گرمی در بازار داخلی هم ۷،۲۰۰،۰۰۰ (هفت میلیون و دویست هزار) تومان قیمت خورد.