نظام اجتماعی اسلام بر عقیده بنیان شده است/ تبیین سنن اجتماعی قرآن
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۵۲۷۶۴۳
به گزارش ایکنا؛ حجتالاسلام والمسلمین حسن خیری، معاون پژوهشی پژوهشگاه جامعه المصطفی(ص) امروز17 شهریورماه در نشست تخصصی شاکله نظام اجتماعی اسلام از سلسله نشستهای طرح نظامسازی قرآنی که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن برگزار شد، گفت: در نظامسازی اسلام، هم بعد نظام اجتماعی به معنای وجود ضوابط و قوانین بیرونی اعمالشده بر فرد وجود دارد که با عنوان سنت و ناموس الهی مطرح میشود و هم بعد جهانزیست اجتماعی انسان مورد تائید هست که به معنای اختیار و گزینشهای عقلانی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مدیر سابق مرکز مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: افراد در نظام اجتماعی از مراجع و منابع ساخت اجتماعی بهرهمند هستند که باعث تداوم و بقاء نظام اجتماعی میشود؛ بر این اساس، هنجارها و ضوابط ثابتی وجود دارد و برخی ضوابط متغیر که مربوط به احساسات و عواطف انسان میشود و مجموعه این عوامل سبب ایجاد نظم اجتماعی هستند.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه نظام اجتماعی، ریشهدار، پویا و با ثبات است، تصریح کرد: وجدان جمعی مورد نیاز و متوقع از سوی شارع در جامعه سنتی و مدرن وجود دارد که سریش اجتماعی جامعه است، ولی در جوامع مدرن در حداقل و در جوامع سنتی حداکثری است؛ به عنوان مثال قوم لوط به حداقل وجدان جمعی پایبند نبودند و از هم پاشیدن.
خیری با طرح این سؤال که در دوره امروزی چرا غرب که گریبانگیر مشکلات اخلاقی است فروپاشیده نمیشود؟ عنوان کرد: بنده در تحقیقاتی که داشتهام باید بگویم ما حقالله و حقالناس داریم؛ حقالله یعنی حق اجتماعی اجتماع و نه فرد؛ معیاری که شارع مقدس برای حداقل نظم اجتماعی در نظر گرفته حقوق دهگانهای است که در فقه شیعه ده و در اهل سنت هفت مورد است و حفظ این حقوق باعث حفظ نظم اجتماعی است که از منظر اهل سنت، دین و مال و ناموس و جان و عقل، حق الاجتماع است و کسی حق مصالحه در آن را ندارد.
خیری بیان کرد: آمار ثابت میکند که حتی در جوامع غربی هم این مسائل حرمت دارد و میانگین مردم آنجا این موضوعات را رعایت میکنند و به همین دلیل منجر به فروپاشی نیست.
وی به بحث حجاب پرداخت و تصریح کرد: وقتی حجاب، حقالله است، حق اجتماعی محسوب میشود و شوهر حق ندارد که بگوید من دوست دارم همسرم بیحجاب باشد. اگر این طور وارد بحث شدیم، ادبیات ما در حقالله و حقالناس شکل میگیرد و عقبه تئوریک برای مباحث خواهیم یافت؛ بنابراین این سؤال که آیا دولت حق دارد وارد این مسئله (حجاب) شود یا نه که اگر حقالله بود، مسلما دولت میتواند ورود کند.
خیری بیان کرد: در فقه در مورد تازه مسلمانان مقداری در اعمال حکم فقهی اسلامی با رأفت و مهربانی بیشتر برخورد میشود یعنی هنوز به لحاظ اجتماعی در وجدان جمعی قرار نگرفته است اگرچه قرار گرفتن در جامعه اسلامی به عنوان علم تلقی شده و همین علم کافی است که او را جزء وجدان جمعی قرار دهد.
این محقق و پژوهشگر عنوان کرد: پایه و اساس هویت فرد و بنیاد جامعه را عقیده و باور تشکیل میدهد، لذا باورها باید در فضای مناسب تولید و بیان شود و اشاعه یابد تا در اذهان افراد پذیرفته و مطلوب جلوه کند و این مهم نیازمند مستعدسازی اجتماعی است.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: با توجه به جایگاه بنیادین نظام معرفتی در نظام اجتماعی اسلام، شناخت اسلام و ارزشهای آن از اصول حاکمیت و مدیریت جامعه به شمار میرود و دین عقلا نمیتواند در برابر رهبری و مدیریت جامعه بی توجه باشد.
خیری با اشاره به نظریه استخلاف شهید صدر بیان کرد: این نظریه شامل دو بخش احساس مسئولیت و امانتداری است و براین اساس، اصل تکلیفمداری و مسئولیتپذیری و امانتداری و اصل رضایت الهی در ساحتهای فکر، اراده و عمل همچنین اصل پویایی حرکت و تکامل مهمترین اصول حاکم بر رفتار فرد مسلمان در عرصه فردی و اجتماعی محسوب میشود.
وی با اشاره به انواع سنتهای اجتماعی در قرآن گفت: برخی سنتهای اجتماعی مختص مومنان است، مانند سنت هدایت، سنت آزمایش و سنت امداد مومنان. همچنین برخی از جنس سنت پیروزی نهایی حق بر باطل مانند سنت زیادت ضلالت، سنت تزئین اعمال، سنت املا و استدراج، سنت شکست از دشمنان، سنت ابتلاء به مصائب و سنت تسلط مجرمان و مترفان در قرآن کریم وجود دارد.
وی در تقسیم سنتهای الهی به سه دسته مطلق، مشروط و موضوعی اظهار کرد: برخی از سنتهای مطلق و موضوعی مانند سنت رحمت الهی، سنت هدایت عامه، تغییر مسئولیت انسان، ابتلاء و امتحان، اختیار و آزادی و اراده انسان و ... وجود دارند همچنین سنتهایی مانند سنتهای اهتداء، سنتهای انحراف، سنتهای تغییر اجتماعی و سنتهای تباهی و انحطاط جامعه از سننی هستند که مشروطند.
خیری با اشاره به راههای بیان سنتها در قرآن تصریح کرد: بیان فکر کلی سنتهای تاریخی، بیان سنتها در خلال مصادیق، سفارش و تحریک به توجه به پدیدهها و اتفاقات تاریخی همچنین تبیین حرکت جوامع از سادگی به پیچیدگی و نقد دیدگاه حرکت دورانی و سیر جوامع در فرایندی چون مراحل دوران عمر یک موجود زنده و ... از جمله راههای بیان سنت در قرآن کریم است.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: قرآن ایکنا خیری المصطفی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۵۲۷۶۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آیتاللّه العظمی نوری همدانی: اسلام بزرگترین حامی حقوق زن است/ اسلام «زن» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد
به گزارش جماران؛ متن پیام آیتاللّه العظمی نوری همدانی به همایش هویت عصری زنان در آینه قرآن و حدیث بدین شرح است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا أَبِی الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّد وَ عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ سیَّما بَقیَّهَ اللَّهِ فِی الأرَضینَ.
با سلام و تحیت به آن مجمع محترم؛
موضوع «جایگاه و موقعیّت بانوان» از دیر باز مورد گفتمان اندیشمندان و صاحب نظران بوده و نویسندگان و نظریه پردازان در این زمینه دیدگاههای گوناگونیارایه داده و هر یک از آنان برداشت و تحلیلی داشته و طبق جهان بینی خود آن را ابراز داشتهاند. که این موضوع با مطالعه تاریخ اقوام و ملل روشنتر میشود.
در این میان مکتب حیات بخش اسلام که کاملترین ادیان است با توجه به نظر واقع بینانه به انسان و وظایف و تکالیف او، موقعیت بانوان را به نحو اصولی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با عنایت به ساختار خلقت زنان به تبیین حقوق آنها پرداخته است که با نگرش دقیق و خالی از اغراض باید گفت: در هیچمکتب و گرایشی اینگونه حریم و حقوق زنان مورد حمایت قرار نگرفته و شأن و منزلت آنان مصونیت پیدا نکرده است.
مگر نه این است که پیش از ظهور اسلام با زنان در همه نقاط جهان به بدترین نوع برخورد میشده و از کمترین حقوق اجتماعی محرومشان داشته بودند.
که در آن فضای مسموم حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) رفعت مقام و شأن والای بانوان را با کمال صراحت اعلام و قوانینی بر اساس فطرت انسان مقرّر داشت.
و مگر نه این است که با استقبال از حضور زنان در عرصههای جهادی و آموزشی و پرورشی و اجتماعی سالهای نخستین ظهور اسلام به عصر طلایی تبدیل شد و بر تارک جبین تاریخ اسلام درخشید.
انسانی در میان دو دیوار بلندِ تحجر و تمدّنِ کاذب. محبوسی در اعماق دو زندان: زندان جاهلیّت و زندان بردگی مُدِرن. اسیر دو کمند: کمند اوهام و خرافات و کمند تهمت و افتراءآت. مقهور دو فرهنگ، فرهنگ جاهلی و فرهنگ کلمات فریبنده به نام آزادی و بعنوان علم و تمدن و تساوی حقوق. بالاخره فریادگری بدون فریادرس! و مُجرمی بدون ارتکاب جرم، مظلومی به ظلم مضاعف و محروم از حقوق زندگی صحیح!
در روزگاری که در تمام فرهنگهای اقوام و ملل جهان «زن» بعنوان یک «موجود پست » و «طفیلی » و انسان درجه دوّم مطرح بود و تلخی و محرومیّت بر همه ابعاد و زندگی او چه سیاسی، چه فرهنگی و چه اقتصادی سایه افکنده و مورد بدبینی ها و آماج تهمتها بود و از هیچ روزنهای بر افق زندگی او روشنایی نمیتابید، و همه درها بر روی او بسته بود، خورشید اسلام طلوع کرد و افق زندگی او را از کَران تا کَران روشن نمود و ندای عطوفتآمیز پیغمبر رحمت، حضرت محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله) روح نشاط و امید در کالبد او دمید و راه ترقی و تکامل را به روی او از همه جهت باز کرد.
حضرتش موقعیّت مهم «زن» در اجتماع بشری و جایگاه بلند او و شایستگی ها و استعدادهای فراوانی را که دست آفرینش در وجود اینموجود بدیع قرار داده است را گوشزد کرد و آیههایی از قرآن مجید را در رابطه با معرفی مقام مهم زن و ارزش والای او برای مردم بیان نمود. «زن» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایسته همهکمالات و کرامتهای انسانی است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد.
«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»
«إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا»
و این نمونهای از آیات قرآن در عظمت زنان است و بر همین اساس همانطور که نمونهای از مردان برای الگوسازی ذکر نمود، از زنان شایسته نیز به عنوان الگو معرفی میشود:
« ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَقِیلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ»
و در روایات ما نیز احادیث مختلف و متواتر درباره حقوق و جایگاه بانوان ذکر شدهاست که توصیه میشود به کتب حدیثی ما مراجعه کرده و با در نظر گرفتن سند احادیث بعضی از مطالب جعلی که با قرآن کریم مطابقت ندارد را استثناء نمود.
امروز نیز دنیای کفر با متهم ساختن اسلام نسبت به حقوق زن آنچه را که خود در عمل انجام میدهد به دین مقدس ما نسبت میدهد در حالی که با این عمل میخواهد پرده سیاه بر حقایق و موقعیت زن در اسلام بپوشاند و عمل ننگین خود را نسبت به بانوان توجیه نماید، اما باید با صدای رسا و بلند اعلام کرد که این دین بزرگترین حامی حقوق زن میباشد.
در پایان از همه حاضرین، خصوصاً از برگزار کنندگان این جلسه محترم و بویژه نماینده معظم ولی فقیه آیت الله آقای نورمفیدی کمال سپاس و تشکر را دارم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم و متلمس دعای خیر میباشم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
قم مقدسه
حسین نوری همدانی