به نقل از «تسنیم»

رازمندی عالم نقطه مشترک فلسفه و شعر است

تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۵۳۴۰۵۷

محمد مهدی سیار، شاعر و دانش آموخته فلسفه با بیان اینکه رازمندی عالم نقطه اشتراک شعر و فلسفه است، گفت: اگر شعر خود را درگیر بنیادی ترین پرسش ها نکند، کارایی ندارد. ۱۸ شهريور ۱۳۹۷ - ۱۰:۵۶ رسانه ها خواندنی نظرات

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، شعر و فلسفه همواره موضوعات فکر و فرهنگ بشری بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در تاریخ فلسفۀ یونان افلاطون از نخستین فیلسوفانی است که به شعر نیز پرداخته است. بسیاری از فیلسوفان یا شاعر بوده‌اند یا متن‌هایی نوشته‌اند که حالت شاعرانه داشته است. محمد مهدی سیار به عنوان شاعری که در رشتۀ فلسفه تحصیل کرده است، در گفتگو با مهر از رابطۀ بین شعر و فلسفه سخن گفته که در زیر می‌خوانیم:

سیار در ابتدا دربارۀ تصوری که از فلسفه و شعر می‌شود بیان کرد: فلسفه و ادبیات پدیده های تاریخی هستند. تصور عمومی این است که شعر و فلسفه دو ساحت متفاوت و متضادند و قابل جمع نیستند. اما در تاریخ که نگاه می کنیم پیوندهای محکم و دیرینه ای میان این دو وجود داشته است. بزرگترین شعرای ما عنوان حکیم داشته اند و بزرگترین فیلسوفان ما نیز هرگز با شعر و ادبیات بیگانه نبوده اند و از فیلسوفانی مانند ابن سینا  و سهروردی آثار ادبی برجای مانده است هرچند که این آثار ادبی به اندازه آثار فلسفی آنها شهرت ندارداما امثال حکیم عمر خیام و ناصر خسرو قبادیانی هم وجود دارند که هم زمان به عنوان فیلسوف و شاعر شناخته شده اند و از اینها هم اثر ادبی و هم رساله فلسفی به دست ما رسیده است. متن های افلاطون هم که به عنوان فیلسوف ستیزه گر با شعر شناخته شده است، بسیار شاعرانه است.

وی در ادامه به تعریف فلسفه پرداخته و عنوان کرد: اول باید ببینیم که فلسفه چیست؟ که این سؤال به یک سؤال فلسفی تبدیل شده است. برای فلسفه نمی توان به یک تعریف واحد دست یافت. فلسفه تصور معنایی گسترده ای دارد. در دوره هایی به دانش، فلسفه می گفتند و هر دانش روش مندی فلسفه نامیده می شد. در واقع مترادف با علم به کار می رفت که با این معنا کاری نداریم. از زمان سقراط و به خصوص ارسطو به بعد فلسفه به این معنا گرفته می شود که فلسفه دانش شناخت موجود است بما هو موجود. این تعریف مهم ترین تعریف برای فلسفه است.

وی افزود: امروزه موضوع علم چیز مهمی نیست و به مرور زمان و در طی یادگیری علم به تصور کلی از موضوع علم مورد مطالعه می رسیم اما در گذشته که تا به امروز هم در بعضی نحله های آموزشی وجود دارد، مقدماتی برای تدریس هر علم را لازم می دانسته اند که یکی از مقدمات آن موضوع علم بوده است که این علم درباره چه چیزی صحبت می کند و سپس علوم را بر  اساس موضوع طبقه بندی می کردند.

وی ادامه داد: پس هر چیزی در اشیاء می تواند موضوع علمی واقع شود و همه این اشیاء یک صفت مشترک دارند و آن این است که موجودند و هستند. دانشی که درباره کلی ترین قوانین حاکم بر موجودات صحبت می کند فلسفه است در واقع فلسفه یعنی شناخت ویژگی های موجودات  از آن جهت که موجودند. یکی از مهم ترین مباحث در این حیطه علیت و معلولیت است. اینکه موجودات اولا هستند و اینکه این هستی علتی می خواهد یا نه و اینکه آیا هر وجودی نیاز به علت دارد از مباحث مهم فلسفه می باشد. پرسش هایی از قبیل وجود خدا، رابطه خدا و مخلوقات، رابطه جسم و غیر جسم، ابزارهای حسی و غیر حسی برای ادراک وجود؛ پرسش هایی هستند که در طول زمان مورد توجه بوده اند و به علم فلسفه تبدیل می شوند. درباره تمام جنبه های وجودی انسان می شود پرسش های فلسفی مطرح کرد، پرسش هایی که در هیچ علم دیگری جای ندارند.

سیار گفت: دانش فلسفه در تعریف اولیه خود یعنی موجود بما هو موجود محدود  نماند و فلسفه با تفکر و اندیشیدن مترادف شده است. حتی در روش شناسی هم پایبند به اصول و روش اولیه نمانده است و علاوه بر روش عقلی، استفاده از تخیل و روش غیر عقلی هم رواج یافته است. به همین دلیل برخی معتقدند میان فلسفه و شعر تمایزی وجود ندارد و هرچه شاعر می گوید هرچند از روش غیر عقلانی استفاده می کند، اندیشه ای است برتر از اندیشه عقلانی. فلسفه دانشی است که نه مقید به تاریخ خود مانده و نه مقید به تعریف خود و حد و مرزی ندارد. در زمینه هر پدیده و دانشی فلسفه ای وجود دارد. بنیادی ترین پرسش ها درباره هرچیز فلسفه نام دارد. اگر شعر خود را درگیر بنیادی ترین پرسش ها نکند، پس کارایی ندارد. اگر شعر حرفی است که ارزش گفتن دارد همان فلسفه است.

این عضو مؤسسۀ شهرستان ادب افزود: پس فلسفه یعنی درگیر شدن با پرسش های بنیادی با هر روشی. فلسفه درگیری با عمیق ترین پرسش ها است و درگیری با بی پاسخ ترین پرسش ها و لذت بردن از این بی پاسخی ها. فیلسوف کسی است که دنبال راه حل نمی گردد. فیلسوف با پرسش ها زندگی می کند و از آنها لذت می برد. فلسفه واقعی یعنی از رمز و راز داشتن هستی مطلع باشیم و بدانیم که رازهایی وجود دارند که با آنها می توان زندگی کرد.

وی ادامه داد: خیام در این باره می گوید: هرگز دل من ز علم محروم نشد/ کم ماند ز اسرار که معلوم نشد/ هفتاد و دوسال فکر کردم شب و روز/ معلومم شد که هیچ معلوم نشد. این رازمندی عالم نقطه مشترک فلسفه و شعر است. معنی فلسفه این است که بدانیم که نمی دانیم، سقراط هم در این باره می گوید که من دوستدار علم و دانش هستم. اگر خیام را به عنوان تعین انسانی پیوند شعر و فلسفه بپذیریم این مصرع خیام تعین کلامی این پیوند است.

وی افزود: حرکت جوهری ملاصدرا  سرفصل شاعرانه ای دارد که توصیه می شود شاعران جوان آن را بخوانند. صورت قدیمی تر این بحث نزد عرفان است که در عرفان نظری با عنوان تجدد امثال آمده است و این در شعر مولوی هم هست که می گوید: هر زمان نو می شود دنیا  و ما بی خبر از نو شدن اندر بقا.

وی گفت: ملاصدرا سعی کرده است به شیوه عقلانی اثبات کند که  تمام این عالم نابود می شود و دوباره آفریده می شود که این نظر اوج تعقل اسلامی هم می باشد و اوج فلسفه اسلامی این عقیده است، می توان گفت که اوج تخیل فلسفه غرب هم به این حد نخواهد رسید.

سیار در پایان اظهار داشت: ملاصدرا درباره زمان عقیده دارد که زمان ادراک ما از نابودی اشیا است و برای همین احساس می کنیم زمان وجود دارد. مفهوم زمان انعکاس ادراک ما در ذهن ما است. انسان توانایی درک تغییر دائمی را دارد و بنابراین انسان و تعریف انسان جایگاه ویژه ای در حرکت جوهری دارد.

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها

R41383/P41383/S9,1299/CT12

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۵۳۴۰۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ناتوانی اسراییل و غرب در مقابل عملیات «وعده صادق» سپاه پاسداران

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام بهروز شمسی فر در خطبه‌های این هفته نمازجمعه خرم‌آباد در مصلای الغدیر این شهر با سفارش همگان به رعایت تقوای الهی و با اشاره به اینکه حدود ۷۵ سال قبل کشوری به نام اسرائیل وجود نداشت، اظهار داشت: با شیطنت و نیرنگ انگلستان و بعد هم حمایت آمریکا در سرزمین فلسطین مستقر و با زور و اسلحه تعداد زیادی از مردم فلسطین را به قتل رساندند، تعداد زیادی را آواره کردند و اسرائیلی که وجود نداشت را عضو دائمی سازمان ملل کردند و این در حالی است که در این مدت بحث شده که فلسطین عضو سازمان ملل باشد یا نباشد!

وی عنوان کرد: این قانون ظالمانه حق «وتو» که به چند کشور بعد از جنگ جهانی داده شده، از سوی آمریکا صورت می‌گیرد و حق مسلم مردم فلسطین را ضایع می‌کند، این در حالی است که دم از حقوق بشر می‌زنند، حقوق بشر را زیر پا می‌گذارند و سپس با پررویی و وقاحت دم از حقوق بشر می‌زنند.

امام‌جمعه موقت خرم‌آباد، بیان داشت: هر جای عالم را که ظلمی صورت‌گرفته و جنایتی شکل‌گرفته دست آمریکا آنجا هست.

حجت‌الاسلام شمسی فر در بخش دیگری از سخنان خود با تشکر از سپاه پاسداران مؤمن و مقتدر که افتخار «وعده صادق» را که از سوی مقام معظم رهبری داده شده بود را برای کشور عزیز عملیاتی کرد، گفت: سپاه با این اقدام دل ملت، جهان اسلام و همه آزادی‌خواهان عالم را شاد کرد.

وی با اشاره به ناتوانی اسرائیل و غرب در مقابل این عملیات سپاه پاسداران، بیان داشت: سه پدافند غیرعامل اسرائیل و گنبد آهنین اسرائیل و هواپیماهای آنها نتوانست مقابل این عملیات سپاه را بگیرند، این در حالی است که عظمت قدرت آتش لحظه‌ای ایران در حد پایین و محدود بود و اگر لازم باشد قدرت ایران را ببینند، آن موقع خواهند دید.

امام‌جمعه موقت خرم‌آباد با اشاره به شکستن لایه‌های متفاوت پدافندی، سردرگمی اسرائیل و حامیانش در مقابل این حمله و دقت و نظم و پیچیدگی این عملیات، گفت: اثرات روحی، روانی و فرسایشی بر دولت اسرائیل، نشان‌دادن ضعف آنها در برابر قدرت جمهوری اسلامی، تثبیت قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی، نواختن سیلی بر این رژیم کودک کش و وحشی و… از دیگر اثرات این عملیات سپاه پاسداران بوده است.

حجت‌الاسلام شمسی فر با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی از صلابت برخوردار است و حق خودش را می‌گیرد، همان‌طور که به آمریکا در عین الاسد سیلی زد، اینجا هم به اسرائیل سیلی زد، افزود: بزرگ‌ترین اشتباه و خطای راهبردی اسرائیل در این بود که کنسولگری ایران را زد، چون بهانه قانونی و مشروعیت را فراهم کرد تا ایران برای اولین‌بار از داخل کشور خودش باقدرت اسرائیل بزند.

وی ادامه داد: پیام این است که از این به بعد در هر گوشه‌ای از عالم منافع ایران، دیپلمات‌های ایران، کارشناسان نظامی ایران توسط هر کشوری هدف قرار گیرد جمهوری اسلامی از داخل خاک خودش آن‌چنان سیلی بر صورتشان خواهد زد که تا ابد فراموش نخواهند کرد.

امام‌جمعه موقت خرم‌آباد، ادامه داد: حالا که سردرگم و گیج شده‌اند، نمی‌دانند چه کاری انجام دهند، اگر بخواهند خطای دوم را تکرار کنند کار برای اسرائیل دشوار خواهد شد، این لطف خدا، عنایت امام‌زمان (عج) و ایمان به خداوند است که کار به جایی می‌رسد که ایران اینها را می‌زند، هیمنه آنها را می‌شکند و آنها نمی‌توانند کاری انجام دهند.

حجت‌الاسلام شمسی فر همچنین به سالروز تشکیل سپاه و دستاوردهای این نهاد در تأمین امنیت عمرانی، محرومیت‌زدایی، زیربنایی و… گفت: هیچ جای عالم این طور نیروهایی نظامی سراغ نداریم که از ایمان، صلابت و قدرت نظامی برخوردار باشند.

کد خبر 6082442