طرح بی‌دلیل و غیردانشگاهی فوران احتمالی دماوند/ راه‌اندازی کمیته تخصصی پایش مخاطرات طبیعی

دانش > طبیعت - ایرنا نوشت: دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی نبود داده‌های دقیق، علمی و تخصصی در زمینه دلائل بروز حوادث طبیعی همچون زلزله و فوران‌های آتشفشانی را یکی از مسائل جدی کشور دانست و از عزم جدی این ستاد برای راه‌اندازی کمیته تخصصی پایش مخاطرات طبیعی خبر داد.

 

به دنبال وقوع سیل اخیر در منطقه گزنک استان مازندران برخی شایعات در فضای مجازی و رسانه‌ها علت این سیل را ذوب شدن ناگهانی یخچال‌های قله دماوند به خاطر گرم شدن بدنه آن عنوان کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سال گذشته نیز دو کوهنورد با انتشار فیلمی مدعی شدند که آتشفشان دماوند فعال‌شده و مواد مذاب بیرون می‌ریزد که این خود واکنش‌های متفاوتی را از سوی متخصصان و کارشناسان به دنبال داشت.

در این خصوص، محمدجواد بلورچی مشاور عالی و سخنگوی سابق سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور نیز ضمن ابراز نگرانی، احتمال گرم‌تر شدن بدنه قله دماوند و ذوب شدن برف‌های روی آن و به وجود آمدن سیل گزنگ را دور از ذهن ندانسته است.

وی درعین‌حال بابیان اینکه آتشفشان در صورت پایش دائم و مستمر قابل‌پیش‌بینی و قابل مدیریت است، اعلام کرد: متأسفانه هیچ پایشی نه‌تنها درباره دماوند بلکه در خصوص هیچ‌یک از آتشفشان‌های دیگر ایران نمی‌شود.

مسئله‌ای که البته دبیر ستاد فناوری‌های انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم به‌عنوان یک متخصص علوم زمین‌شناسی به آن اذعان دارد.

کامبیز مهدی زاده فرساد که روز دوشنبه با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می‌گفت، افزود: معتقدم باوجود رشد و پیشرفت علم و فناوری در حوزه‌های مختلف به‌خصوص ماهواره‌ها و انواع و اقسام ابزارها و تجهیزات مربوط به جمع‌آوری داده‌ها به‌منظور بررسی، آزمایش و پایش مخاطرات طبیعی، هنوز کارشناسان و متخصصان در کشورمان در اعلام دلیل قطعی یک مخاطره طبیعی همچون سیل، زلزله و یا فوران آتشفشانی با مشکل مواجه هستند.

 

**تشخیص بروز پدیده آتشفشان مستلزم شناسایی علائم خاص است

مهدی زاده بابیان این‌که وقوع زلزله یا فعال شدن و فوران یک آتشفشان احتمال پذیر است، درعین‌حال تشخیص بروز این پدیده‌ها را مستلزم شناسایی یکسری علائم خاص دانست که به‌زعم وی، این علائم در حال حاضر در کوه آتشفشان دماوند دیده نمی‌شود.

این کارشناس علوم زمین‌شناسی تغییر و جابجایی چشمه‌های آب گرم، افزایش درجه حرارت چشمه‌های آب گرم، تغییر در پوشش گیاهی منطقه و همچنین بروز آشفتگی و سردرگمی در پرندگان و حیوانات را ازجمله مهم‌ترین علائم فوران یک کوه آتشفشانی برشمرد.

مهدی زاده تحلیل برخی از کارشناسان از وضعیت دماوند را بر اساس مشاهده یک کلیپ تهیه‌شده از سوی چند جوان دانست و گفت: درواقع، مشاهدات این جوان‌ها مربوط است به خروج گوگرد و گاز متصاعد شده از کوه دماوند و تصور کرده بودند این‌ها گدازه است که البته تعریف گدازه چیزی دیگری است.

 

**مخاطرات طبیعی در کشور علمی کنکاش نمی‌شود

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی در ادامه با تأکید بر این‌که بحث پیشگیری بهتر از درمان است، اظهار داشت: ما بایستی مسائلی همچون زلزله و آتشفشان‌ها را که وقوع آن‌ها در کشورمان نیز پرتکرار است، موردبحث و بررسی و کنکاش علمی قرار دهیم و طرح بی‌دلیل و غیردانشگاهی این مسائل در جامعه صحیح نیست.

مهدی زاده ادامه داد: اینکه دلیل یک سیل را فعال شدن آتشفشان دماوند عنوان کنیم، علمی نیست چراکه وقوع این سیل‌ها در فصول گرم تابستان امری عادی است که حتی ممکن است همراه با گل‌ولای و تکه‌های سنگ باشد، بخصوص در برهه حاضر که دمای کره زمین نیز افزایش‌یافته است، وقوع این نوع سیل‌های فصلی با افزایش همراه خواهد بود.

وی یکی از چالش‌های بزرگ در کشور را که گاه باعث تشویش اذهان عمومی و نگرانی مردم می‌شود اظهارات غیر کارشناسانه و بی‌اساس برخی افراد تنها برحسب یکسری مباحث تئوریک در خصوص وقوع سیل، زلزله و فوران آتشفشان‌ها در برخی خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری و شبکه مجازی عنوان کرد.

مهدی زاده با اظهار تأسف از انتشار برخی تحلیل‌های بی‌پایه در برخی سایت‌های خبری گفت: اینکه گفته‌شده است دمای هوا در تهران 200 تا 300 درجه گرم‌تر می‌شود کاملاً غیرعلمی است چراکه محاسبه براساس دمای گدازه و بر اساس فاصله کیلومتری کوه دماوند با تهران صورت گرفته است.

 

**فوران تفتان محتمل‌تر از دماوند

مهدی زاده در ادامه بابیان این‌که به‌عنوان یک زمین‌شناس معتقد است فوران کوه تفتان در سرحد سیستان و بلوچستان شهرستان خاش و وجود گدازه در این کوه در مقایسه با دماوند محتمل‌تر است، افزود: برخی شواهد مربوط به تفتان در سال 1394 ازجمله متصاعد شدن گاز آتشفشانی که به بوی تخم‌مرغ گندیده شباهت دارد نشانه‌ای از احتمال فوران این کوه آتشفشانی است که البته از سوی رسانه‌ها کمتر بدان پرداخته شده است.

 

**عزم ستاد فناوری انرژی برای ایجاد کمیته پایش مخاطرات طبیعی

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نبود اقدامات تخصصی در زمینه حوادث طبیعی همچون زلزله و فوران های آتشفشانی و نبود منابع اطلاعاتی کافی در این زمینه را یکی از مسائل جدی کشور دانست و تصریح کرد: باوجود زحمات زیاد سازمان زمین‌شناسی که درواقع متولی اصلی این بحث ها در کشور است، این منابع اطلاعاتی برای کشوری که دارای انواع قله های آتشفشانی است و روی کمربند لرزه خیز دنیا قرار دارد، ناکافی است.

این کارشناس علوم زمین‌شناسی از عزم ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی معاونت علمی برای ایجاد یک کمیته پایش مخاطرات و سوانح طبیعی با همکاری سازمان زمین‌شناسی و حضور جمعی از متخصصان خبر داد، کمیته ای که مسئولیت رصد و پایش دوره ای تغییرات زیست محیطی و زمین‌شناسی در منطقه را داشته باشد.

مهدی زاده افزود: با راه اندازی کمیته مخاطرات و سوانح طبیعی و پایش اطلاعات می توان ضمن پیش بینی های صحیح، از بروز خسارات مالی و جانی فراوان جلوگیری کرد.

وی ادامه داد: این کمیته در صورت راه اندازی برای تشخیص فعال شدن یک کوه آتشفشانی ابتدا با بررسی تغییر دمای چشمه‌های آب گرم و تغییرات پوشش گیاهی و اندازه گیری گازهای متصاعد شده در منطقه بصورت دوره ای اطلاع رسانی می کند. یا ممکن است فعالیت آتشفشانی باعث فعال شدن گسل ها و ایجاد تکان ها و زلزله شدید در تهران شود که ما با ایجاد کمیته پایش می توانیم این مسائل را شناسایی و در راستای مقابله با آن اقدامات مناسب داشته باشیم.

 

 

5656

منبع: خبرآنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۵۵۲۱۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برخورد دو شراره خورشیدی قوی به زمین

منطقه لکه خورشیدی موسوم به AR ۳۶۶۳ دو شراره خورشیدی قدرتمند را در عرض تنها شش ساعت از یکدیگر شلیک کرد.

به نقل از اسپیس، اولین فوران در شب ۲ مه رخ داد، زمانی که خورشید شراره خورشیدی کلاس X خود را آزاد کرد که قوی‌ترین دسته از شراره‌ها است، باعث خاموشی امواج کوتاه رادیویی در سراسر استرالیا، ژاپن و بخش بزرگی از چین شد.

فوران بعدی در صبح روز ۳ مه رخ داد، زمانی که خورشید یک شراره خورشیدی کلاس M را شلیک کرد که دومین دسته در قدرتمندترین شراره‌هاست.

کیت استرانگ فیزیکدان خورشیدی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: یک شراره در کلاس X! منطقه لکه خورشیدی AR ۳۶۶۳ به تازگی یک شراره X ۱.۷ تولید کرده است که یازدهمین شراره بزرگ تاکنون در این چرخه خورشیدی است. این یک شراره تکانشی بود که در مجموع حدود ۲۵ دقیقه طول کشید.

منطقه AR ۳۶۶۳ یک منطقه میزبان لکه‌های خورشیدی است که به تازگی ظاهر شده است و کشف شده که دو شراره قدرتمند را در یک فاصله کوتاه شلیک می‌کند.

شراره‌های خورشیدی فوران‌های بزرگ تابش الکترومغناطیسی خورشید هستند که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشند. این طغیان ناگهانی انرژی الکترومغناطیسی با سرعت نور حرکت می‌کند، بنابراین اثر آن بر سمت روز زمین و بر جو بیرونی آن قابل مشاهده است.

شراره خورشیدی از انفجار بزرگ در جو خورشید به وجود می‌آید و باعث آزاد شدن انرژی در حد یک ششم انرژی خروجی از سطح خورشید در هر دقیقه می‌شود. این پدیده در سایر ستارگان هم دیده می‌شود که به آنها نیز «شراره ستاره‌ای» گفته می‌شود. شراره خورشیدی کلیه لایه‌های سطح خورشید شامل شیدسپهر، تاج خورشیدی و فام‌سپهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث گرم شدن پلاسما تا چندین میلیون درجه کلوین می‌شود. همچنین باعث سرعت گرفتن الکترون‌ها، پروتون‌ها و یون‌های سنگین تا نزدیکی سرعت نور می‌شود. همچنین اشعه‌ای را تولید می‌کند و لایه‌های الکترومغناطیس را ایجاد می‌کند که شامل کلیه امواج الکترومغناطیس از امواج رادیویی تا اشعه گاما است. شراره‌ها خود را از آزادسازی انرژی مغناطیسی ذخیره‌شده در تاج خورشیدی تغذیه می‌کنند.

در زمان هر دو فوران، لکه انفجاری خورشید رو به زمین بود و یک پرتاب جرم تاجی (CME) می‌توانست حداقل یکی از این شراره‌های خورشیدی را همراهی کند. پرتاب جرم تاجی یک دفع بزرگ پلاسما و میدان مغناطیسی است.

خروج جرم از تاج خورشیدی فورانِ پرجرم از باد خورشیدی و افزایش میدان‌های مغناطیسی است که از تاج خورشید بیرون می‌آید و در فضا منتشر می‌شود. خروج جرم از تاج خورشیدی معمولاً با دیگر پدیده‌های خورشیدی مانند شراره خورشیدی همراه است. این پدیده از مناطق فعال خورشید مانند لکه‌های گروهی خورشید برمی‌خیزد و در بیشینه، روزانه سه بار فوران جرم از تاج خورشید در قالب باد خورشیدی در فضا منتشر می‌شود که سرعت مافوق صوت معادل ۲۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر بر ثانیه دارند و این مقدار در کمینه به یک خروج در هر پنج روز می‌رسد.

بر اساس گزارش پایگاه Spaceweather، اندکی پس از شلیک شراره کلاس X، نیروی هوایی ایالات متحده یک انفجار رادیویی خورشیدی نوع ۲ را گزارش کرد که نوعی سیگنال رادیویی طبیعی منتشر شده توسط گاز لبه جلویی یک پرتاب جرم تاجی است.

نرخ رانش داخل این انفجار نشان دهنده سرعت پرتاب ۹۶۰ کیلومتر بر ثانیه‌ای است. تصاویر تاج نگاری SOHO از آن زمان وجود پرتاب جرم تاجی را تایید کرده است. بخش اعظم آن از شمال سیاره ما عبور خواهد کرد و جناح جنوبی آن در اواخر امروز (۵ مه) یک ضربه چشمگیر به زمین وارد می‌کند.

یک پرتاب جرم تاجی هدایت شده به سمت زمین می‌تواند شبکه‌های برق، شبکه‌های مخابراتی و ماهواره‌ها را مختل کند و فضانوردان را در معرض دوز‌های خطرناک تشعشع قرار دهد.

با این حال، ناظران آسمان از آنها استقبال می‌کنند، چرا که می‌توانند طوفان‌های ژئومغناطیسی را برانگیزند که به نوبه خود نمایش‌هایی بی‌نظیر در قالب شفق قطبی را ارائه می‌دهند.

هنگامی که یک شراره خورشیدی به اندازه کافی قوی شلیک شود، یونیزاسیون در لایه‌های پایین‌تر و متراکم‌تر یونوسفر اتفاق می‌افتد. امواج رادیویی که با الکترون‌ها در این لایه تعامل دارند، به دلیل برخورد‌های مکرر که در محیط چگالی بالاتر یونوسفر رخ می‌دهد، انرژی خود را از دست می‌دهند و شفق قطبی را پدید می‌آورند.

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی علوم فضایی و نجوم