مروری بر زندگی و مرگ آیت الله طالقانی

در روزهای پایانی سال 1289 پسری در دهکده‌ گلیرد طالقان به دنیا آمد که بعدها طرفدارانش او را «ابوذر زمان» خواندند و همچنان یکی از روحانیون محبوب در ایران است. آیت‌الله سیدمحمود علائی طالقانی مردی بود که در ادوار مختلف، مورد رجوع اکثریت گروه‌ها قرار گرفته بود تا حدی که پس از انقلاب آنقدر رفت‌وآمد به خانه‌اش زیاد شد که ناگزیر از تغییر خانه‌اش می شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از گیلرد تا سپهسالار

سید محمود خواندن و نوشتن را در مکتبخانه گیلرد فرا می‌گیرد. او با یادگیری قرآن شروع کرده و با «موش و گربه» عبید زاکانی تحصیلش را ادامه می‌دهد. هفت ساله که می‌شود به همراه پدرش راه تهران را در پیش گرفته و در محله قنات‌آباد ساکن می‌شود اما تنها سه سال در تهران می‌ماند و در 10 سالگی با تصمیم پدرش به قم می‌رود. در قم مدرسه‌های رضویه و فیضیه را تجربه می‌کند تا سال 1310 که راهی نجف می‌شود و پس از شش سال از آیت‌الله اصفهانی اجازه‌ اجتهاد می‌گیرد و به ایران برمی‌گردد و در ایران از آیت‌الله حائری اجازه اجتهاد و از آیت‌الله مرعشی اجازه‌ حدیث می‌گیرد. او که حالا آیت‌الله شده، زندگی در تهران را از سر می‌گیرد و برای تدریس مدرسهٔ سپهسالار (شهیدمرتضی مطهری) را انتخاب می‌کند.

آغاز مبارزه و زندان

طالقانی یکی از ستون‌های انقلاب بود و فعالیت‌های مبارزاتی‌اش برای استقرار یک حکومت دینی را از زمان رضاشاه آغاز کرده بود. او برای اولین بار در سال 1318 به زندان می‌افتد و برای شش ماه زندگی در حبس را تجربه می‌کند. او نخستین زندانی سیاسی است که در زمان رضاشاه، به جرم دفاع از زن محجبه‌ای که مأموران شاه به وی توهین کرده و قصد برداشتن چادر وی را داشتند، دستگیر و زندانی می‌شود. آنان عدم جواز حمل عمامه از جانب وی را بهانه دستگیری طالقانی قرار می‌دهند. این ماجرا، آخرین تجربه زندانی شدنش نبوده است، زندگی او با زندان و تبعید عجین شده بود. سال 41 تجربه بعدی اوست که البته کوتاه است اما بازداشتش در سال 42 با صدور حکم 10 ساله زندان به همراه تبعید همراه می‌شود. طالقانی در آن سال به دنبال شرکت در قیام پانزدهم خرداد و انتشار اعلامیهٔ معروف «دیکتاتور خون می‌ریزد!» دستگیر می‌شود اما حبس او 10 سال طول نمی‌کشد و نهم آبان سال 46 زندان را ترک می‌کند.

در سال 50 به دلیل پناه دادن به سیدمجتبی نواب صفوی که فراری محسوب می‌شد و انتشار اعلامیه‌های اعتراضی، یک ماه در خانه حبس می‌شود و بعد از آن، حمایت از مردم فلسطین برایش تبعید یک سال و نیمه به همراه می‌آورد. طالقانی که از از فعالان نهضت ملی شدن نفت، نهضت مقاومت ملی و از بنیانگذاران جبهه ملی دوم و نهضت آزادی ایران بود، آخرین بار سال 57 زندان را تجربه می‌کند.

مسجد هدایت در نزدیکی لاله زار

آیت‌الله طالقانی مرد ایستادن در میانه بود. همه گروه‌ها به سراغش می‌آمدند، حتی مجاهدین خلق هم او را قبول داشتند و او را «پدر» می‌خواندند. او اولین روحانی‌ای بود که با روشنفکران باب گفت و گو را گشود. او از طرفداران مصدق بود و تنها روحانی‌ای بود که از دکتر علی شریعتی دفاع کرد. مهدی طالقانی، پسرش می‌گوید: «آقا می‌گفت اگر من و همفکران یک جا بنشینیم یک فکر را ارائه می‌دهیم اما باید تضارب آرا باشد و برای پیشرفت کردن و حرف نو داشتن باید افراد مختلف با افکار متنوع حضور داشته باشند».

 طالقانی در سال 1327 برای فعالیت‌های انقلابی‌اش مسجد هدایت در خیابان جمهوری را برمی‌گزیند. جایی بسیار نزدیک به خیابان لاله زار تا امکان تعامل و گفت و گو با کسانی را داشته باشد که به دنبال «تجدد» رفته‌اند. سخنرانی‌ها و فعالیت‌های او در مسجد هدایت با نام «تبیین رسالت برای قیام به قسط» شناخته می‌شود.

تهدید آیت الله طالقانی توسط سازمان مجاهدین خلق
حنیف‌نژاد و محسن که سر کلاس‌های تفسیر آیت‌الله طالقانی حاضر می‌شدند؛ آیات قرآن را به شکل متفاوتی می‌فهمیدند و بیشتر سراغ آیات مربوط به جهاد می‌رفتند و حتی در کتاب‌هایی که بعدها نوشتند نیز محور مباحث‌شان بیشتر روی آیات جهاد بود. تا سال 49 هیچ اسمی از سازمان مجاهدین خلق نبود و این‌ها تحت عنوان «سازمان آزادی‌بخش ایران» فعالیت می‌کردند و تا سال 49 مشغول تکمیل مانیفست خود بودند تا این که در سال 50 نام سازمان مجاهدین خلق را در زندان برای خود انتخاب کردند.

حنیف‌نژاد و محسن در سال 51  اعدام می‌شوند و از پایه‌گذاران اصلی سازمان مجاهدین مسعود رجوی و موسی خیابانی و تعدادی دیگر باقی می‌مانند. عده‌ای از سران مجاهدین در بیرون از زندان تصمیم می‌گیرند که مارکسیست شوند و در بیانیه‌ای موسوم به بیانیه سبز این اعتقادات خود را آشکار می‌کنند که این بیانیه به زندان هم وارد می‌شود و در آن زمان آیت‌الله طالقانی در زندان بود یکی از مسئولین مجاهدین به نام وحید افراخته از بیرون زندان به آیت‌الله طالقانی پیغام می‌دهد که «اگر واکنشی به مارکسیست‌شدن ما نشان دهی تو را می‌کشیم» با این وجود آیت‌الله طالقانی به همراه آیت‌الله منتظری، آیت‌الله انواری و آیت‌الله ربانی شیرازی بر علیه آنها اعلامیه ارتداد و نجاست را صادر کرد.

عده‌ای از عوامل مجاهدین همچون لبافی‌نژاد و شریف‌واقفی حاضر نشدند که مارکسیست شوند و توسط  وحید افراخته ترور شدند. پس از ورود این بیانیه به زندان اعضای مجاهدین به دو دسته تقسیم شدند. عده‌ای رسماً اعلام کردند که مارکسیست شدند و عده ای همچون رجوی‌، خیابانی، محسن مخملباف و وحید لاهوتی اعتقاد مارکسیستی خود را پنهان کردند و نماز می‌خواندند اما اعتقادی به روحانیت، اجتهاد و تقلید نداشتند.

آیت‌الله طالقانی در زندان به خاطر مارکسیست‌شدن این جوانان مسلمان بسیار ناراحت شد و تلاش بسیاری کرد که این‌ها را به راه بیاورد. اما آنها آن‌قدر بر مواضع خود پافشاری کردند که منجر به صدور اعلامیه ارتداد و نجاست شد و ما در زندان وسایل شخصی خود همچون دمپایی و بند رخت و حتی اتاق‌ها و غذاها را از آنها جدا کردیم یعنی این‌ها چون مانند کمونیست‌ها وجود خدا را انکار می‌کنند نجس هستند. البته ساواک هم از این ماجرا نهایت سوءاستفاده را کرد و زندانیان را به جان هم انداخت. آیت‌الله طالقانی در زندان با اعضای مجاهدین قطع رابطه کرد.

زندگی هفت ماهه پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 او همچنان مظهر تعامل ماند. طالقانی یکی از افرادی بود که از نزدیک شاهد غائله کردستان در فروردین ۱۳۵۸ بود و در حل این مساله از افراد پیشرو بود. او که یکی از ستون‌های انقلاب بود، پس از ترور مرتضی مطهری، مسئولیت شورای انقلاب را به عهده می‌گیرد. سپس با رای بالایی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی می‌شود، اما پس از آن، نه در انتخابات ریاست این مجلس شرکت می کند و نه در انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا می‌شود. در جلسات مجلس خبرگان عموما به جای صندلی بر زمین می‌نشست و باعث می‌شد بزرگان زیادی در کنارش بر زمین بنشینند.

پس از انقلاب مشکلی هم برای پسرش پیش می‌آید. روزی به آیت‌الله خبر می‌دهند که پسرش بازداشت شده است. او در اعتراض تهران را ترک می‌کند البته این بازداشت چندان طولانی نمی‌شود.

خانواده طالقانی در ماه‌های آخر عمر آیت‌الله مجبور می‌شوند خانه‌شان را ترک کنند، آنقدر که مردم برای حل مشکلاتشان به آنجا مراجعه می‌کردند، فرصتی برای زندگی شخصی باقی نمانده بود؛ از پیچ شمیران به خیابان سمیه می‌روند اما جلسات رسمی طالقانی در خانه یکی از آشنایان در خیابان ایران برگزار می‌شد.

اولین و آخرین نماز جمعه

اولین نماز جمعه پس از انقلاب در تهران روز پنجم مرداد سال 58 برگزار می‌شود و سید محمود طالقانی اولین امام جمعه این شهر بوده است، امام جمعه‌ای که تنها فرصت اقامه پنج نماز جمعه را می‌یابد. پس از رحلت مرحوم طالقانی، آیت‌الله علی خامنه‌ای جای خالی او را پر می‌کند.

طالقانی در شانزدهم شهریور ۱۳۵۸ در بهشت زهرای تهران، آخرین نماز جمعه خود را می‌خواند و در آن اعتراض خود نسبت به وضعیت کشور را بیان می‌کند. تأکیدش بر مسئلهٔ شورا و عدم توجه به آن‌ها در مجلس خبرگان قانون اساسی بود. او در بخشی از این خطبه‌ها گفت: گروه‌ها و افراد دست اندرکار شاید این‌طور تشخیص بدهند که اگر شورا باشد دیگر ما چه کاره‌ایم؟ شما هیچ! بروید دنبال کارتان! بگذارید مردم مسئولیت پیدا کنند. این مردمند که کشته دادند. این‌هایی که این جا خوابیدند از همین توده‌های جنوب شهر بودند.

روز آخر

نوزدهم شهریور سال 1358 آیت‌الله با یک هیات از شوروی دیدار می‌کند. دیدار در خانه آقای چهپور صورت می‌گیرد. هیأت روسی تا پاسی از شب در آنجا بودند. وقتی می‌روند آیت‌الله دردی در ناحیه سینه‌اش حس می‌کند، به آقای چهپور اطلاع می‌دهد اما وقتی صاحبخانه می‌خواهد با تلفن دکتر خبر کند، می‌بیند تلفن قطع است. پای پیاده راه می‌افتد اما وقتی برمی‌گردد میهمانش دیگر جان در بدن نداشته است. اگرچه او هم در آن نیمه شب دکتری نیافته بوده است.

دربارهٔ درگذشت او ابتدا ولادیمیر کوزیچکین (مأمور سازمان اطلاعات و جاسوسی شوروی سابق «کا گ ب» در ایران طی سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۲) مرگش را مشکوک می‌خواند و سال‌ها بعد فرزندان او این موضوع را مطرح می‌کنند.

      

منبع: اکوفارس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۵۶۲۶۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌اللّه العظمی نوری همدانی: اسلام بزرگترین حامی حقوق زن است/ اسلام «زن‌» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد

به گزارش جماران؛ متن پیام آیت‌اللّه العظمی نوری همدانی به همایش هویت عصری زنان در آینه قرآن و حدیث بدین شرح است:

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا أَبِی ‌الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّد وَ عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ سیَّما بَقیَّهَ اللَّهِ فِی الأرَضینَ.

با سلام و تحیت به آن مجمع محترم؛

موضوع «جایگاه و موقعیّت بانوان‌» از دیر باز مورد گفتمان اندیشمندان و صاحب نظران بوده و نویسندگان و نظریه پردازان در این زمینه دیدگاههای گوناگونی‌ارایه داده و هر یک از آنان برداشت و تحلیلی داشته و طبق جهان بینی خود آن را ابراز داشته‌اند. که این موضوع با مطالعه تاریخ اقوام و ملل روشنتر می‌شود.

در این میان مکتب حیات بخش اسلام‌ که کامل‌ترین ادیان است با توجه به نظر واقع بینانه به انسان و وظایف و تکالیف او، موقعیت بانوان را به نحو اصولی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با عنایت به ساختار خلقت زنان به تبیین حقوق آنها پرداخته است که با نگرش دقیق و خالی از اغراض باید گفت‌: در هیچ‌مکتب و گرایشی اینگونه حریم و حقوق زنان مورد حمایت قرار نگرفته‌ و شأن و منزلت آنان مصونیت پیدا نکرده است‌.

مگر نه این است که پیش از ظهور اسلام با زنان در همه نقاط جهان به بدترین نوع ‌برخورد می‌شده و از کمترین حقوق اجتماعی محرومشان داشته بودند.

که در آن فضای مسموم حضرت رسول اکرم‌(صلی الله علیه و آله) رفعت مقام و شأن والای ‌بانوان‌ را با کمال صراحت اعلام و قوانینی بر اساس فطرت انسان مقرّر داشت‌.

و مگر نه این است که با استقبال از حضور زنان در عرصه‌های جهادی و آموزشی و پرورشی و اجتماعی سالهای نخستین ظهور اسلام به عصر طلایی تبدیل شد و بر تارک ‌جبین تاریخ اسلام درخشید.

انسانی در میان دو دیوار بلندِ تحجر و تمدّن‌ِ کاذب‌. محبوسی در اعماق دو زندان‌: زندان جاهلیّت و زندان بردگی مُدِرن‌. اسیر دو کمند: کمند اوهام و خرافات و کمند تهمت و افتراءآت‌. مقهور دو فرهنگ‌، فرهنگ جاهلی و فرهنگ کلمات فریبنده به نام آزادی ‌و بعنوان علم و تمدن و تساوی حقوق‌. بالاخره فریادگری بدون فریادرس‌! و مُجرمی بدون ارتکاب جرم‌، مظلومی به ‌ظلم مضاعف و محروم از حقوق زندگی صحیح‌!

در روزگاری که در تمام فرهنگهای اقوام و ملل جهان «زن‌» بعنوان یک‌ «موجود پست » و «طفیلی » و انسان درجه دوّم‌ مطرح بود و تلخی ‌و محرومیّت بر همه ابعاد و زندگی او چه سیاسی‌، چه فرهنگی و چه اقتصادی ‌سایه افکنده و مورد بدبینی‌ ها و آماج تهمت‌ها بود و از هیچ روزنه‌ای بر افق زندگی ‌او روشنایی نمی‌تابید، و همه درها بر روی او بسته بود، خورشید اسلام طلوع ‌کرد و افق زندگی او را از کَران تا کَران روشن نمود و ندای عطوفت‌آمیز پیغمبر رحمت‌، حضرت محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله) روح نشاط و امید در کالبد او دمید و راه ‌ترقی و تکامل را به روی او از همه جهت باز کرد.

حضرتش موقعیّت مهم «زن» در اجتماع بشری و جایگاه بلند او و شایستگی‌ ها و استعدادهای فراوانی را که دست آفرینش در وجود این‌موجود بدیع قرار داده است را گوشزد کرد و آیه‌هایی از قرآن مجید را در رابطه با معرفی مقام مهم زن و ارزش والای او برای مردم بیان نمود. «زن‌» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایسته همه‌کمالات و کرامت‌های انسانی است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد.

«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»

«إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا»

و این نمونه‌ای از آیات قرآن در عظمت زنان است و بر همین اساس همانطور که نمونه‌ای از مردان برای الگوسازی ذکر نمود، از زنان شایسته نیز به عنوان الگو معرفی می‌شود:

« ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَقِیلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ»

و در روایات ما نیز احادیث مختلف و متواتر درباره حقوق و جایگاه بانوان ذکر شده‌است که توصیه می‌شود به کتب حدیثی ما مراجعه کرده و با در نظر گرفتن سند احادیث بعضی از مطالب جعلی که با قرآن کریم مطابقت ندارد را استثناء نمود.

امروز نیز دنیای کفر با متهم ساختن اسلام نسبت به حقوق زن آنچه را که خود در عمل انجام می‌دهد به دین مقدس ما نسبت می‌دهد در حالی که با این عمل می‌خواهد پرده سیاه بر حقایق و موقعیت زن در اسلام بپوشاند و عمل ننگین خود را نسبت به بانوان توجیه نماید، اما باید با صدای رسا و بلند اعلام کرد که این دین بزرگترین حامی حقوق زن می‌باشد.

در پایان از همه حاضرین، خصوصاً از برگزار کنندگان این جلسه محترم و بویژه نماینده معظم ولی فقیه آیت الله آقای نورمفیدی کمال سپاس و تشکر را دارم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم و متلمس دعای خیر می‌باشم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

 

قم مقدسه

حسین نوری همدانی