مرثیه‌سرایی درباره عاشورا در ادبیات فارسی برجسته است
تاریخ انتشار: ۲۴ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۶۲۲۶۴۹
علی اصغر باباصفری در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره تاثیر واقعه عاشورا در شعر و ادب فارسی، اظهار کرد: این واقعه در دو حوزه زبان و اصطلاحات و مفاهیم، و حوزه مرثیه‌سرایی تاثیرگذار بوده است.
وی ادامه داد: در حوزه زبان و اصطلاحات و مفاهیم شاعرانی داریم که در اشعارشان به صورت نمادین موضوع واقعه کربلا و قیام امام حسین (ع) را به تصویر کشیده‌اند که چنین شاعرانی الزاما از شاعران شیعه نبودند و شعرای اهل سنت هم به این واقعه اشاره‌ای داشته‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این استاد ادبیات دانشگاه اصفهان در خصوص حوزه مرثیه‌سرایی گفت: در این حوزه نیز مراثی زیادی در ادبیات فارسی وجود دارد؛ به‌صورتی که نوعی از ادب غنایی «مرثیه‌های مذهبی» نام دارد و بخش عمده آن مرثیه هایی هستند که در رثای شهدای کربلا سروده شده است.
باباصفری افزود: قدیمیترین مرثیه شعر فارسی مربوط به قرن چهارم و شاعری به نام کسایی مروزی، شاعر شیعه، است. البته قبل از کسایی در شعر شعرا به واقعه کربلا اشاره‌هایی شده بود، اما اولین مرثیه مستقل در شعر کسایی دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه پس از کسایی این نوع قصیده به وفور در ادبیات فارسی دیده می‌شود، گفت: شاعرانی مانند خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، ابن یمین فریمودی و سیف فرحقانی از این دسته بوده و عمدتا نیز از شعرای اهل سنت هستند. در قرن نهم نیز ابن حسام خوسفی شاعری شیعه است که مرثیه‌های متعددی درباره امام حسین (ع) دارد.
باباصفری با اشاره به اینکه دوره صفویه اوج حاکمیت شیعه و شکوفایی این نوع شعر است، تصریح کرد: ترکیب بند معروف محتشم کاشانی نیز در این دوره سروده شده و به تقلید از او ترکیب بندهای فراوانی سروده شده است. در قلمرو شعر نو نیز این زمینه البته به‌صورت غیر مستقل و کمتر دیده شده وجود دارد و مرثیه‌های مستقل بیشتر مربوط به شعرای بعد از انقلاب است.
وی خاطرنشان کرد: درون‌مایه و مضامین شعر معاصر با سبک کلاسیک کاملا متفاوت است. در شعر کلاسیک نمونه‌های مرثیه از شاعران مختلف به وفور یافت می‌شود.
این استاد دانشگاه در خصوص این نوع شعر در آثار مولانا گفت: تاثیر این واقعه در شعر او هم به صورت تلمیح در غزلیات شمس وجود دارد. در مثنوی نیز اشاره‌هایی به واقعه کربلا شده که در آن مولوی با استفاده از این واقعه بعضی از مسائل مانند عزاداری برای امام حسین (ع) را نقد می‌کند و اعتقاد دارد که گریه برای ایشان باید به گونه‌ای باشد که در پس پرده موجب نوعی بیداری شود.
باباصفری با اشاره به این شعر مولوی که گفته است «عزا بر خود کنید ای خفتگان/ چونکه بدخوابی است این مرگ گران»، ادامه داد: از این بیت شعر نوع نگاه مولوی به این مسئله هویدا است؛ مولانا نگاهی فراتر از نگاه‌های ظاهری، فقهی و سنتی دارد، او هنجارهای ظاهر را شکسته و و نگاهی فراتر از آن نسبت به مسائل داشته است.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: ادبیات عاشورایی ادبیات فارسی شعر مولانا باباصفری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۶۲۲۶۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«کلیله و دمنه» در کانون توجه نمایشگاه کتاب ابوظبی
سی و سومین جشنواره بین‌المللی کتاب ابوظبی در حالی آغاز به کار کرده است که بخش ویژه‌ای را به کتاب «کلیله و دمنه» به عنوان یکی از تاثیرگذارترین آثار ادبی جهان اختصاص داده است.
به گزارش ایسنا، سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتب ابوظبی از روز گذشته ۲۹ آوریل (۱۰ اردیبهشت) آغاز به کار کرده و تا پنجم می (۱۶ اردیبهشت) در مرکز نمایشگاه ابوظبی ادامه خواهد شد.
از جمله برنامه‌های نوآورانه‌ای که توسط این رویداد ادبی معرفی شده، برنامه «کتاب‌های جهان» است که به معرفی آثار برجسته‌ای می‌پردازد که تمدن بشری را در طول سال‌ها شکل داده و فرهنگ‌ها را به روش‌های منحصر به فردی تحت تأثیر قرار داده است.
امسال «کلیله و دمنه» ترجمه عبدالله ابن مقفع برای این رویداد انتخاب شده و به موازات نمایشگاه کتاب، نمایشگاه هنری جذابی با عنوان «هنر افسانه ها از کلیله و دمنه تا لافونتن» به میزبانی لوور ابوظبی برگزار می شود که تکمیل کننده این کاوش ادبی است.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب ابوظبی همچنین از انتخاب «نجیب محفوظ» رمان‌نویس مصری به‌عنوان «شخصیت کانونی» برای این رویداد خبر داده است. محفوظ در سال ۱۹۸۸ با ترجمه آثارش به زبان‌های متعدد، اولین نویسنده عرب نام گرفت که موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شد.
نجیب محفوظ، شخصیت ادبی فقید مصر، به عنوان شخصیت کانونی برای دوره امسال انتخاب شده و میراث ادبی استثنایی او تأثیر عمیقی بر چشم‌انداز ادبی عرب بر جای گذشته است. به عنوان اولین نویسنده عرب برنده نوبل ادبیات، آثار او کمک زیادی به غنی‌سازی میراث ادبی عرب کرده است و ترجمه رمان‌های او به زبان‌های مختلف نقشی اساسی در جلب توجه بین‌المللی به دنیای ادبیات داستانی عربی داشته است.
«نجیب محفوظ» که محبوب‌ترین رمان‌نویس دنیای عرب شناخته می‌شود، متولد ۱۹۱۱ در قاهره، در طول ۷۰ سال فعالیت ادبی خود بیش از ۵۰ رمان، پنج نمایشنامه، ۳۵۰ داستان کوتاه و ده‌ها فیلمنامه را به نگارش درآورد و بسیاری از کارهای او در مصر و کشورهای دیگر مورد اقتباس تلویزیونی و سینمایی قرار گرفته‌اند. او در سال ۱۹۸۸ توانست عنوان اولین نویسنده عرب برنده جایزه نوبل ادبیات را کسب کند.
«گدا»، «کوچه مدق»، «خواب»، «جنایت»، «در گذر قصر»، «زیر سایبان»، «راه» و «وراجی روی نیل» از جمله کتاب‌هایی هستند که تاکنون از وی به زبان فارسی منتشر شده است.
دکتر «علی بن تمیم» رئیس مرکز زبان ابوظبی که برگزارکننده این نمایشگاه کتاب است گفت: «بر تعهد این مرکز به تجلیل از نمادهای فرهنگی تأثیرگذار جهان عرب در سطح جهانی تأکید می‌کنم. این نمادهای فرهنگی در شکل‌دهی ایده‌ها در میان نسل جدید نقش اساسی داشته و در ارتقای جایگاه زبان عربی نقش اساسی داشته‌اند. نمایشگاه با ابتکارات الهام بخش خود به غنا بخشیدن به چشم انداز فرهنگی جهان عرب ادامه می‌دهد. مصر به طور خاص در کارهای خلاقانه در زمینه های مختلف از جمله ادبی، هنری، فکری و شناختی پیشگام بوده است. نجیب محفوظ ادبیات عرب و جنبه‌های متمایز فرهنگ محلی مصر را بر بستری جهانی قرار داد، او فرهنگ عرب را به سایر مردم و تمدن‌ها معرفی کرد، دامنه آن را گسترش داد».
او درباره انتخاب کتاب «کلیله و دمنه» برای برنامه تازه راه‌اندازی شده «کتاب‌های جهان» در نمایشگاه ابوظبی نیز گفت: «کلیله و دمنه یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات عرب است که به‌عنوان یک کتاب عربی درجه یک از سوی منتقدان عرب شناخته می‌شود و به عنوان بازنمایی عالی از ترکیب فرهنگی بین تمدن‌ها بر اساس منشأ آن که ترکیبی از زبان‌هایی مانند سانسکریت از هند، پهلوی از ایران و عربی است، عمل می‌کند. عناصر این کتاب به دلیل تأثیرگذاری بر سایر فرهنگ‌ها، به ویژه شاعر بزرگ فرانسوی ژان دو لافونتن که در خلق یکی از بهترین افسانه‌هایش از آن الهام گرفت و احمد شوقی شاعر بزرگ عرب زبان که مجموعه مهم خود را بر اساس آن برای کودکان نوشت، مورد تحسین قرار گرفته است».
انتهای پیام
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور