به نقل از «ایرنا»

تعزیه سیار اراک، مرثیه ای به بلندای قدمت این شهر

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۶۷۴۹۵۰

اراک - ایرنا - تعزیه سیار اراک با قدمت 200 سال مناسکی آیینی در روایت مصیبت کربلا است که شبیه خوانان در ایام دهه اول ماه محرم الحرام آن را در مجموعه بازار سرپوشیده این شهر برگزار می کنند و برآیندی از هنر تعزیه در این دیار است.

به گزارش ایرنا، تعزیه با آرایه های قوی هنری و خمیرمایه مذهبی ریشه در تاریخ کهن ایران زمین دارد و محتوای اصلی آن را رویارویی نیروی خیر و شر ، نور و ظلمت، اهورا و اهریمن و در نهایت جاودانگی و پیروزی حق بر باطل شامل می شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بن مایه های اساطیری تعزیه در ایران آمیختگی زیبایی را از موضوعات دینی و اسلامی گرفته به طوری که اوج هنرمندی و بروز این نمایش آیینی با روایت مصائب کربلا عجین شده و با پیام های عمیق و ماندگار و انتقال احساسات پاک انسانی در دل و جان مردم جای دارد.
تعزیه خوانان در جریان سوگواری های ماه محرم و عزاداری سالار شهیدان حضرت امام حسین ( ع ) برای عرض ارادت و اخلاص به اولیا با رعایت آداب و رسوم و تمهیدات خاص و بهره گیری از ابزار و نواها، رنگها و گاه نقوش زنده ، واقعه کربلا را مقابل چشم بینندگان باز آفرینی می کنند و از آن به عنوان رسانه اصیل و مردمی در پیام رسانی بهره می برند.
تمامی نقاط استان مرکزی به خصوص شهرستان های اراک، فراهان و تفرش از دیرباز خاستگاه شبیه خوانان بزرگی بوده است که حتی در زمان سلطنت قاجاریه شماری از این شبیه خوانان در تکیه مخصوص سلطنتی(دولت) تعزیه اجرا می کرده اند.
تکایای بزرگ شهرستان تفرش از قبیل شش ناو، خلچان و میانده قدمتی 400 و 500 ساله دارند که این مهم نشان از اهمیت تعزیه خوانی در این شهرستان دارد.
آیین تعزیه خوانی سیار اراک قدمتی کهن دارد و ارادتمندان اهل بیت(ع) از دیرباز در مناطق شهری و روستایی این شهرستان با حضور در مجالس تعزیه گردانی، کاروان های نمایشی سوگ و عزا و تعزیه رو حوضی نشان داده اند که با این هنر ناب مذهبی الفت خاصی داشته اند.
مسئول هیات قلعه اراک در خصوص تعزیه در گفت و گو با ایرنا، گفت: تعزیه سیار اراک از آیین هایی است که تا اوایل دهه 60 اجرا می شد اما از این تاریخ تا سال 1392 به دلایل مختلف متوقف و دست فراموشی سپرده شده بود اما دوباره به همت بازماندگان هیات قلعه اراک احیا شد و پنج سال است که دوباره کاروان تعزیه در آستانه تاسوعای حسینی میهمان بازار تاریخی اراک است و مردم نیز از آن استقبال گرمی دارند.
«امیرحسین پزشکیان» افزود: نقطه آغازین تعزیه سیار اراک مشخص نیست اما به گفته بزرگان شهر اراک قدمت این هنر معنوی را می توان با تولد شهر اراک عجین دانست چرا که عامل اصلی شکل گیری این هنر بازاریان و تجار بودند.
وی اظهار داشت: پیش از این تعزیه سیار اراک در 2 نوبت صبح از سوی هیات قلعه و عصر از سوی هیات حصار به راه می افتاد و محل استقرار تعزیه خوان های هیات قلعه نیز مسجد حاجی علی خیابان محسنی و محل تجمع تعزیه خوانان محله حصار نیز مسجد حصار بود و به علت رقابت دیرینه ای که بین این 2 محله بود هر تعزیه خوان باید در یک هیات تعزیه اجرا می کرد.
مسئول هیات قلعه اراک بیان کرد: حدود 30 سال تعزیه سیار اراک خاموش بود اما سال 1392 اعضای قدیمی و سالخورده هیات قلعه اراک تصمیم گرفتند که این هنر را احیا کنند که مقدمات کار نیز در همان سال فراهم شد و تا کنون نیز ادامه دارد.
وی بیان کرد: مسئولان استانی و شهرستانی نه تنها هیچ مخالفتی با تعزیه سیار اراک ندارند بلکه بسیاری از آنان نیز از این هنر معنوی استقابل و حمایت کردند بنابراین در راستای حفظ این هنر اصیل به عنوان نماد عزاداری شهر اراک باید جوان ها وارد میدان شده در کنار بزرگان و پیشکسوتان هم در اجرایی تعزیه و هم در مدیریت هیات نقش آفرینی کنند.
پزشکیان افزود: شهرستان اراک شبیه خوانان بزرگی دارد که در ایام دهه نخست محرم به دعوت مردم تعزیه دوست میهن اسلامی به نقاط مختلف کشور سفر می کنند و باید شرایطی را فراهم کرد که همه این افراد در دهه محرم در تعزیه سیار اراک نقش آفرینی کنند.
وی گفت: از سال 1392 تا سال گذشته تعزیه سیار با پشتیبانی هیات قلعه اراک وارد بازار می شد اما پارسال هیات حصار نیز پای کارآمد و عصر روزهای هشتم، نهم و دهم ماه محرم الحرام تعزیه سیار اراک در 2 نوبت صبح و عصر به حرکت درمی آید.
یکی از تعزیه خوان های پیشکسوت اراک در گفت و گو با ایرنا، گفت: بافت قدیم شهر اراک دارای 2 محله به نام حصار و قلعه بوده که هیات های مذهبی در آن اجتماع می کردند و ضمن عزاداری به تماشای تعزیه و کار هنرمندان تعزیه خوان در بازخوانی حوادث و حماسه های حسینی می پرداختند.
«حسن مجللی» افزود: تعزیه خوان های بازار تاریخی اراک که این دو محل را به هم وصل می کرده به طور معمول از بین پیشکسوتان هنر تعزیه خوانی انتخاب می شدندکه از بین این افراد ورزیده ترین آنان به عنوان «شاه نسخه خوان» برگزیده می شده است .
پس از انتخاب تعزیه خوانان و مشخص شدن نقش ها، هریک، نسخه، لباس و وسایل مورد نیاز را از لباس دار هیات تحویل گرفته و پس از اتمام تعزیه وسایل را به لباس دار برمی گرداندند.
وی ادامه داد: تعزیه گردان طبق فهرست تمامی لوازم و تجهیزات مورد نیاز را آماده می کرد و به ترتیب نوبت از جایگاه به طرف بازار حرکت می داد.
این تعزیه خوان پیشکسوت اراک افزود: تعزیه سیار بازار اراک با حرکت قاصد اسب سوار که ورود امام حسین (ع)را به کربلا خبر می داد آغاز می شود و پس از آن هیات تعزیه خوانان و نقاره خانه، شامل چند نفر شتر که طبل های بزرگی به پشت آنان بسته شده بود با لباس های مخصوص آبی رنگ و کلاه های منگوله دار زری دوزی شده پس از قاصد با نواختن آهنگ های حزن انگیز وارد بازار می شوند.
وی ادامه داد: بعد از نقاره خانه، سقاها با لباس مشکی و جمعی از کودکان که لباس سفید به تن دارند وارد بازار می شوند و بعد از آن نیز علامت ها، چلچراغ ها، کتل ها و پرچم های رنگارنگ و سپس دسته های سینه زنی یا زنجیر زنی وارد می شوند.
مجللی گفت:اشتیاق مردم برای تماشای تعزیه به حدی بود که از ساعات اولیه صبح به بازار می آیندو زنان برای تماشا در یک طرف و مردان در طرف دیگر بازار می ایستند.
وی اظهار داشت: برای جلوگیری از هرگونه اختلاف، بزرگان هیات های قلعه و حصار توافق کرده بودند که صبح ها تعزیه خوانان هیات قلعه و عصر هیات حصار در بازار اراک نقش آفرینی کنند و در روز عاشورا نیز ابتدا هیات حصار و در پی آن هیات قلعه وارد بازار می شود.
این تعزیه خوان پیشکسوت تعزیه اراک ادامه داد: هیات های محله حصار از مسجد مرحوم آخوند خیابان مولوی و محله قلعه از خیابان محسنی به طرف بازار حرکت می کنند و میدان ارک پایان کار است.
وی افزود: بعد از آنکه تعزیه خوانان وارد بازار شدند برای آنکه صدای تعزیه خوان کوپه ( گروه )اول مزاحم کوپه بعدی نشود فاصله بین دو کوپه را چندین پرچم و چلچراغ پر می کنند.
مجللی افزود: تعزیه خوانها ، هر روز از ششم تا دهم محرم را به یکی از شهدا نسبت می دهند و تعزیه مخصوص او از جمله امام حسین ( ع )، حضرت عباس( ع ) و حر را اجرا می کنند.
یکی دیگر از تعزیه خوان های پیشکسوت اراک در گفت و گو با ایرنا، گفت: تعزیه های شهادت«حضرت علی اکبر(ع)»، «حضرت قاسم(ع)»، «حضرت ابوالفضل(ع)»، «حضرت مسلم»، «حر ریاحی»، «وداع شهربانو(س)»، «شهادت امام حسین(ع)» و «شهادت 2 طفلان حضرت زینب(س)» در تعزیه سیار اراک اجرا می شود.
«اسماعیل تاج آباد» افزود: نسخه های تعزیه با حضور پیشکسوتان به قطعه های مختلف تقسیم شده و به عنوان مثال در تعزیه شهادت حر ریاحی 2 نفر به قطعه گفت و گوی «حر با ابن زیاد»، 2 نفر قطعه «حر با حضرت ابوالفضل» و 2 نفر نیز قطعه «حر با امام حسین(ع)« را اجرا می کنند.
وی بیان کرد: تعزیه خوان ها از روز اول ماه محرم در گروه های 2 و یا سه نفره موسوم به «کوپه» سازماندهی می شوند و معین البکا نسخه های آنان را تحویل داده و از شب سوم نیز در مسجد حاجی علی و یا در منزل روسای هیات ها تمرین ها پیگیری می شود.
این تعزیه خوان پیشکسوت بیان کرد: مرحوم «عبدالواحد حاجیان»، «محمد حمصی»، «ابوطالب فتحی»، «محمد نگارنده»، «رضا مقیمی»، «رجب صالحی»، «جواد قناتی»، «مصطفی راهزانی»، «عظیم راهزانی» و « رضا قهیه» از جمله تعزیه خوانان معروف اراک بودند که در بازار تاریخی این شهر تعزیه می خواندند.
وی ادامه داد: «حسن مجللی»، «اسماعیل تاج آباد»، «کریم ابراهیمی»، «حجت مولایی»، «عباس فارسی»، «عزیز الله ترابی» و «رضا عرب» نیز ازتعزیه خوانان بنام اراک هستند که هنوز هم به اجرای نقش می پردازند.
تاج آباد بیان کرد: نسخه های تعزیه به شکلی قطعه بندی می شود که یک تعزیه توسط یک گروه 30 نفری و به صورت قطعه بندی کامل اجرا شود.
تعزیه خوان ها از بامداد امروز در مسجد حاج علی خیابان محسنی اراک دور هم جمع شده بودند تا یکبار دیگر تعزیه سیار اراک را که قدمتی یکصد ساله دارد را به راه بیندازند.
در آغاز این آیین نوازندگان نقاره ها و طبال ها که سوار بر شتر بودند با نواختن مارش های عزا وارد بازار تاریخی اراک شدند و پس آن نیز گروه های تعزیه خوان پشت سر هم وارد بازار می شدند.
قسمت هایی از تعزیه های شهادت حضرت عباس(ع)، شهادت حضرت مسلم(ع)، شهادت حضرت علی اکبر(ع)، شهادت حضرت قاسم(ع) و شهادت حر توسط یکصد شبیه خوان در 15 گروه مجزا اجرا شد.
در امتداد گروه های تعزیه خوان، اقشار مختلف مردم به خصوص جوانان با نوحه خوانی و سینه زنی به عزاداری برای سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) پرداختند.
بانوان و افراد سالخوره نیز با اجتماع در مقابل حجره های بازار در ماتم حضرت سیدالشهدا(ع) اشک ماتم می ریختند.
بازار تاریخی اراک که حدود یک کیلومتر طول دارد به دلیل برخورداری از سقف های سیزی( قوس دار ) بهترین قابلیت در انعکاس صدا را دارد و مکان مناسبی برای اجرای تعزیه است.
پیش از حرکت تعزیه سیار، هیات های مذهبی قدیمی شهر اراک از قبیل هیات محمدی و باب الحوائج وارد بازار می شوند و بازارایان نیز با خلوص نیت منحصر به فردی از تعزیه خوان ها و همچنین مستمعین با چای، شیرینی و شربت پذیرایی می کنند.
بیش از 400 گروه تعزیه خوانی در استان مرکزی سازماندهی شده است.
شهرستان اراک 640 هزار نفر جمعیت دارد.
3017/6013/

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي هنري تعزيه استان مركزي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۶۷۴۹۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فوری؛ ژاوی در بارسلونا می‌ماند

تصمیم اسطوره بلوگرانا در نهایت تغییر کرد و او به کار خود در کاتالونیا ادامه خواهد داد.

طرفداری | ژاوی و بارسلونا برای ادامه همکاری به توافق رسیدند.

به گزارش فرناندو پولو از موندو دپورتیوو، ژاوی حداقل تا پایان فصل 25-2024 سرمربی بارسلونا خواهد ماند. پس از جلسه امروز ژاوی، خوان لاپورتا، دکو و دیگر اعضای کادر مدیریتی بارسلونا، توافقی مبنی بر ادامه کار این سرمربی تا پایان قراردادش در باشگاه کاتالان حاصل شد. خوان لاپورتا، رییس باشگاه بارسلونا فردا شخصاً در خصوص جزئیات این جلسه و ادامه همکاری با ژاوی صحبت خواهد کرد.

از دست ندهید ????????????????????????

افتضاح تاریخی و رکورد بی‌سابقه چلسی در لیگ برتر دل هوادار کودک چلسی شکست؛ قرار بود بجنگید! سرمربی پاری سن ژرمن قول چهارگانه داد! حمایت امیر جعفری از سیدحسین حسینی + عکس