ماجرای تجارت سیاهِ دلار از افغانستان به ایران
تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۶۹۲۵۶۶
ساعت24-تجارت پرسودِ انتقال دلار از افغانستان به ایران، این روزها جیبِ برخی شهروندان افغان را پُر از اسکناس کرده است. انتقال ارز از شهرهای این کشور به ایران چنان ابعاد بزرگی به خود گرفته که کمبود دلار در افغانستان و ضربه به اقتصاد این همسایه شرقی، تنها بخشی از نتایج این بده بستانِ های غیرقانونی است.
بحران ارزی در ایران، کلید انتقال روزانه 5 میلیون دلار از افغانستان به کشورمان را بصورت غیرقانونی رقم زده تا صدها افغان بتوانند سود قابل توجهی به جیب بزنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این تجارت جدید در مرزهای شرقی ایران باعث خروج ارز از اقتصاد افغانستان شده و حتی زندگی عامه مردم این کشور را هم تحت تاثیر قرار داده است.
بهاءالدین رحیمی، رئیس اتحادیه صرافان هرات هم دقیقا این موضوع را تایید کرده و گفته روزانه حدود 700 تا 800 شهروند افغان از هرات به ایران سفر می‌کنند و به صورت غیرقانونی، مجموعاً دو تا سه میلیون دلار از افغانستان خارج کرده و به ایران انتقال می دهند.
هر چند به قول او از این که چه میزان دلار از افغانستان به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود، گزارشی در دست نیست اما طبق قوانین افغانستان هر شهروند این کشور می‌تواند فقط تا 20 هزار دلار یا معادل آن را از این کشور خارج کند. در ایران نیز هر مسافر می‌تواند تا 10 هزار یورو یا معادل آن را به صورت فیزیکی از کشور خارج و وارد نماید.
رئیس اتحادیه صرافان هرات به این نکته هم اشاره کرده که انتقال هر 10 هزار دلار از هرات به مشهد حداقل یک و نیم میلیون تومان سود دارد چرا که قیمت دلار در هرات، ارزان‌تر از بازار آزاد ایران است و دلارهای منتقل‌شده به مشهد، گران‌تر فروخته می‌شود.
کسانی که از شهرهای غربی افغانستان دلار می‌خرند و آن را وارد شهرهای شرقی ایران می‌کنند، در راه بازگشت به افغانستان نیز اجناس ایرانی مثل روغن، بیسکویت و نوشیدنی می‌خرند تا با فروش آن در بازار افغانستان، سود بیشتری عایدِ خود کنند.
تجارت پرسودِ انتقال دلار به ایران به حرفه ای جدید برای رانندگان و مسافران مسیر هرات به مشهد تبدیل شده چنانچه آن طور که رسانه های افغان گفته اند قرار است دولت افغانستان مثل اوایل دهه 90 که به دلیل تحریم ها قیمت ریال کاهش یافت با اعمال قوانینی مانع از انتقال دلار به ایران شود.
با این تفاسیر اما «سفی الدین سیحون» استاد اقتصاد دانشگاه کابل گفته که دولت نتوانسته جلوی قاچاق ارز را بگیرد. به قول او قاچاق ارز به ایران موجب کمبود دلار آمریکا در افغانستان شده و افت 3 و نیم درصدی ارزش پول ملی افغانستان در ماه جاری را به دنبال داشته است.
«خانجان الوکوزی»، معاون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن افغانستان نیز تاکید کرده که دلالان، دلارها را در بازار سیاه ایران به ریال تبدیل می کنند و پس از قاچاق ریال، آنها را در ایالت های مرزی به نرخ های رسمی می فروشند.
نتیجه اینکه «خلیل صدیق»، رییس کل بانک مرکزی افغانستان در ماه جولای برای ارائه توضیحات در مورد کاهش ارزش افغانی به پارلمان فرا خوانده شده و گزارشی از میزان قاچاق ارزی به پارلمان ارائه داده است؛ از انتقال چمدان های پر از دلار در شهرهای کابل و مزارشریف به دوبی گرفته تا تراکنش غیرقانونی 4 میلیارد دلاری.
هر چند دلالانی که با بلومبرگ مصاحبه کرده اند گفته اند که ویزای رسمی ورود به ایران دارند اما این موضوع را نه دولت ایران و نه افغانستان، تایید نکرده است.
دلالان افغان هر دلار آمریکا را به 120 هزار ریال می خرند چنانچه به گفته «ایمال هاشور»، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان دلالانی که ویزای چند بار ورود به ایران را دارند، ریال ایران را با 30 درصد سود در افغانستان می فروشند.
به هر حال این طور که معلوم است تحریم‌های ایران، حسابی بر حال و هوای اقتصاد افغانستان تاثیر گذاشته طوری که خروج دلار موجب بالا رفتن تورم در این کشور شده و قیمت بسیاری از اجناس را حتی تا 20 درصد هم افزایش داده است.
قاچاق ارز از افغانستان، آن هم به ازای خروج کالاهای اساسی ارزان‌قیمت ایرانی، ماجرایی است که روزانه چندین هزار دلار، سود نصیب قاچاقچیان می کند.
در این میان، ریال حاصل از فروش دلار در خاک ایران به سرعت به مواد غذایی و کالاهای اساسی ارزان‌قیمت موجود در بازار تبدیل می‌شود و با فروش آن در بازار افغانستان، سود بیشتری را عاید این تاجران می کند.
البته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است تجارت سیاه میان افغانستان و ایران کاملا هم به سود همسایه شرقی ایران نبوده بلکه افزایش تقاضای ارز در بازار افغانستان نیز موجب کاهش ارزش افغانی طی ماه‌های گذشته شده است؛ نمونه اش اینکه طی یک سال گذشته ارزش هر افغانی در برابر دلار آمریکا حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و در حال حاضر هر دلار آمریکا در مقابل ۷۲.۳ افغانی مبادله می‌شود.
با این توضیحات از تبعات منفی قاچاق ارز و نتیجه ای که در بلندمدت بر اقتصاد کشور ایران خواهد گذاشت نمی توان غافل شد. دلار در ایران، کمیاب شده و افغانستان که مقررات خرید و فروش ارز در آن چندان سفت و سخت اجرا نمی شود به یکی از منابع مهم تامین ارز مورد نیاز اقتصادی دلاری ایران تبدیل شده و این ماجرای کوچکی نیست. بر اساس شنیده ها افغانستان برای اعمال قوانین جدید در این راستا دست به کار شده چون به هر حال داستان انتقال روزانه 5 میلیون دلار از این کشور به ایران را نمی توان ساده تفسیر کرد.
البته آن طور که حشمت اله فلاحت پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به «خبر جنوب» می گوید این آمار و ارقام ها اصلا مستند نیست و خیلی کمتر از این حرف هاست. فلاحت پیشه به برنامه ریزی های جمهوری اسلامی و داستانِ دیدار پلیس امنیت ملی از مرزهای کشور برای ساماندهی ارز، گریز می زند و تاکید می کند که گرچه بخشی از این مشکلات مربوط به گذشته است اما هنوز که هنوز است مرزهای کشور سامان نگرفته اند و قاچاق ارز آن طور که باید کنترل نمی شود.
از نظر نماینده اسلام آباد غرب، هدف اصلی تحریم ها و آنچه آمریکایی به دنبال آن هستند اتفاقا ایجاد همین نابسامانی اقتصادی است هر چند به قول او کشوری مثل ایران که 15 کشور همسایه و 25 کشور همجوار دارد را نمی توان به راحتی تحریم کرد.
فلاحت پیشه با ارائه این تئوری که آمریکایی ها نمی توانند جلوی واردات ارز به ایران را بگیرند این نکته را نیز تذکر می دهد که بیان این نظریه به این معنا نیست که اجازه داشته باشند اقتصاد ایران را نابسامان کنند و تا آستانه فروپاشی پیش ببرند چنانچه دقیقا هدف تحریم ها نیز تحمیل بی سامانی اقتصاد به ایران است.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، ورود بی سامان دلار به ایران را به قیمت تخلیه منابع کشور و بحران در حوزه ارزی تصور می کند ضمن اینکه معتقد است حتی در این شرایط، زمینه ورود اسکناس و دلارهای تقلبی به ایران نیز تسهیل می شود.
هر چند به قول او ستاد اقتصاد مقاومتی، ورود دلار از افغانستان به ایران را در قالب قاچاق، گنجانده و سیاست هایی برای اصلاح آن در پیش گرفته اما به نظر می رسد باید با جدیت بیشتری این موضوع دنبال شود.
ایسنا
منبع: ساعت24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۶۹۲۵۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
لمس یک میلیارد دلاری صادرات به روسیه
صادرات کالا به همسایه پهناور شمالی ایران به گزینه جدید تجارت خارجی ایران تبدیل شده است. روسیه هم‌اکنون دهمین شریک تجاری ایران است و سهم ایران از بازار ۲۵۰ میلیارد دلاری آن، به ندرت یک میلیارد دلار را لمس کرده. اما تحولات تازه نشان از آن دارد که نگاه دیگری بر تجارت بر روسیه حاکم شده است. چنانکه در تازه‌ترین تحولات، ارزش صادرات کشاورزی و صنایع غذایی به روسیه در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ماقبل خود، ۳۵ درصد رشد داشته است.
به گزارش اعتماد، دی‌ماه سال گذشته، موافقتنامه تجارت آزاد ایران و کشورهای اوراسیا به امضا رسید. بنا بر اطلاعاتی که از این موافقتنامه منتشر شد، طرفین تعرفه‌ها را برای ۸۷درصد اقلام کالایی در مبادلات تجاری خود به صورت کامل حذف خواهند کرد. هر یک از طرفین نیز یک لیست منفی تهیه می‌کنند که شامل کالاهایی می‌شود که برای یکی از طرفین، کالای حساس تلقی شود و امکان حذف تعرفه وجود ندارد.
اتحادیه اوراسیا یک بلوک اقتصادی متشکل از پنج کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که از سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرده و با تولید ناخالص داخلی نزدیک به دو هزار میلیارد دلاری، یکی از مهم‌ترین بازارهای جهانی است که گویا قرار است در دوره تنگنای تحریم‌ها، بخشی از تجارت ایران را شکل دهد.
از آن زمان تاکنون فقط چهار ماه گذشته و حالا انتظار برای به ثمر رسیدن اقدامات تازه در تجارت خارجی با همسایه‌های شمالی بیشتر شده است. اما ابتدا نگاهی بیندازیم به اتفاقاتی که در این حوزه رخ داده است.
اثر افزایشی جنگ اوکرایندر سال ۱۴۰۰ چیزی حدود ۵۵۰ میلیون دلار صادرات کالا از ایران به روسیه صورت گرفته بود. رقمی که البته در ماه‌های سال، به زور خود را از ۵۰ میلیون دلار به‌طور ماهانه بالا می‌کشید. اما با وقوع جنگ اوکراین، فضا برای کالای ایرانی در روسیه باز شد. چنانکه در تیرماه ۱۴۰۱، صادرات ایران به روسیه به نزدیک ۱۱۲ میلیون دلار فقط در یک ماه رشد پیدا کرد. این اتفاق موجب شد تا صادرات ایران به روسیه در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود ۸۰۰ میلیون دلار برسد. این روند البته در سال گذشته نیز تداوم پیدا کرد و حالا صادرات ایران به این کشور به بیش از ۹۴۰میلیون دلار رسیده است. هر چند مسوولان ایران، از هدف‌گذاری تجارت ۱۵ میلیاردی با روسیه صحبت می‌کنند، اما به نظر می‌رسد تا آن زمان راه درازی مانده است.
دلیل کندی کار چیست؟دلایل زیادی را برای کندی تجارت ایران با روسیه می‌توان برشمرد. اما به نظر می‌رسد که نوع نگاه منفی به شرق در جامعه ایران تاثیر بالایی در این اتفاق داشته است. سیاست ایران از لحاظ تاریخی طرفدار همکاری اقتصادی با غرب بوده رواج این طرز فکر منجر به کمپین‌های تبلیغاتی علیه حضور روسیه در ایران شده است. این تلاش‌ها بر ابتکارات رسمی برای دسترسی به بازارهای روسیه تاثیر منفی گذاشته است.
ضمن اینکه ایران همچنان در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف باقی مانده است. هر چند مقامات بانک‌های مرکزی ایران و روسیه برای راه‌اندازی یک شبکه سوییفت مستقل بر پایه روابط پولی تلاش کرده‌اند.
ایران امیدوار است با این کار بتواند به ۷۰۰ بانک روسی متصل شود و شاید این «شبه سوییفت» راه‌حل چیزی باشد که تیم اقتصادی دولت از آن به عنوان «دلارزدایی» یاد می‌کنند.
بازاری مبتنی بر کشاورزیاما مساله مهم‌تر، نوع کالایی است که روس‌ها از ایران می‌خرند. بازار روسیه برای کالای ایرانی، یک بازار کشاورزی محور است؛ بنابراین مهم‌ترین کار برای نفوذ به این بازار، به کارگیری استانداردهای ایمنی بین‌المللی است که با استفاده از مواد ارگانیک در کشاورزی و بسته‌بندی استاندارد و شیوه‌های حمل‌ونقل استاندارد جهانی تعریف می‌شود.
از روند کنونی صادرات کالا به روسیه این‌گونه به نظر می‌رسد که این استانداردها در حال بهبود است. صادرات کالای ایرانی به روسیه ظرف سه سال به نزدیک یک میلیارد دلار رسیده و تقریبا نیم میلیارد دلار رشد کرده. بنابراین شاید این رشد صادرات پس از اجرای برخی استانداردهای مورد نظر کارفرمای روسی به دست آمده است.
چالش‌هایی که باقی استایران از زیرساخت‌های ضعیف به‌ویژه در بنادر، کشتیرانی و شبکه‌های ریلی رنج می‌برد. سایر موانع مربوط به قوانین گمرکی، زیرساخت‌ها یا کمبود کشتی و کامیون مانع تجارت دوجانبه می‌شود. این کاستی‌ها بر کارایی و اثربخشی تعاملات اقتصادی تاثیر می‌گذارد.
این چیزی است که علیرضا پیمان‌پاک، قائم‌مقام وزارت جهاد کشاورزی روی آن دست می‌گذارد. او می‌گوید: «نه در تاجران ما و نه در دولتمردان ما فرهنگ تجارت با روس‌ها وجود نداشت. اما پس از جنگ اوکراین این فضا به وجود آمد. با این‌حال، باید توجه کرد که برای گسترش روابط تجاری با کشوری مثل روسیه باید به واقعیت‌های موجود نیز نگاه کرد.»
او در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌افزاید: «تا پیش از این، هیچ کس به ظرفیت لجستیکی دریای خزر فکر نکرده بود. زیرساخت بندر آستارا و گمرکات آن مورد توجه نبود. ما با یک بازار بکر برای کالای ایرانی مواجه شدیم درحالی که زیرساخت صادرات را نداشتیم. در این شرایط هرگونه توسعه فعالیت‌های دوجانبه، در جامعه تبدیل به ضدارزش می‌شود. در حالی که باید این زیرساخت ایجاد شود تا بتوان تجارت را گسترش داد. شما می‌توانید یک بازار را در ۶ ماه گسترش دهید، اما نیاز به زیرساخت هم دارید.»
مسابقه با چین و ترکیهجنگ اوکراین، ایران را با یک بازار بزرگ مواجه کرد که همین الان ترکیه یا چین در آن سهم بالایی دارند. صادرات چین به روسیه از ۴۱ میلیارد دلار در هشت ماهه ۲۰۲۱ به حدود ۷۲ میلیارد دلار در هشت ماهه ۲۰۲۳ رسیده. صادرات ترکیه به روسیه نیز از سه میلیارد دلار در هفت ماهه نخست ۲۰۲۱ به ۶.۶ میلیارد دلار در هفت ماهه نخست ۲۰۲۳ رسیده است.
بنابراین حالا ایران با لمس صادرات نزدیک به یک میلیارد دلاری به روسیه، فرصت بزرگی برای حضور در بازاری دارد که به دلیل تحریم‌ها، تشنه کالاست. فاصله ایران با کشور همسایه‌ای مانند ترکیه در صادرات به روسیه بسیار زیاد است و پر کردن این فاصله نیازمند اصلاح نگاه و زیرساخت‌ها و تسهیل قوانینی است که بخش مهمی از آنها از سیستم دیوان‌سالاری می‌گذرد.
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت