به نقل از «ایرنا»

بذر بی اعتمادی میان افغانستان و پاکستان پوسیده نمی شود

تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۷۱۵۷۱۱

کابل - ایرنا - برخی تنش ها میان افغانستان و پاکستان قدمتی بیش از 70 سال دارد اما در 17 سال اخیر چالش ها بین دو همسایه در ابعاد سیاسی و اقتصادی پر فراز و فرود بوده و وضعیت به گونه ای است که هر پیشنهاد و گام مثبتی به چشم تردید و توطئه دیده می شود.

به گزارش ایرنا، روابط پر التهاب بین افغانستان و پاکستان بدون سابقه نیست و از سال 1947 میلادی به عنوان مبدا تشکیل کشور مستقل پاکستان نمونه های تاریخی زیادی دارد و برخی از این تنش ها با جدا شدن پاکستان از هندوستان تحت سلطه انگلستان پیوندی آشکار دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پس از استقلال پاکستان از هند، افغانستان در جنوب خود دارای همسایه ای شد که در همان گام نخست، خط مرزی میانشان معروف به خط «دیورند» مورد مناقشه قرار گرفت.
این خط مرزی در حقیقت پیامد معاهده 1893 بین «عبدالرحمان خان» و «سرمارتیمیر دیورند» نماینده کمپانی انگلیس بود و افغانستان برای رفع درگیری ان را با هند تحت سلطه انگلیس منعقد کرده بود اما با ریزش و رویش های جدید در هند تحت استعمار انگلیس، ابعاد این معاهده و حضور پاکستان در منطقه مورد اختلاف قرار گرفت.
افغانستان مدعی است که این معاهده تاریخ انقضا داشته و بعد از صد سال یعنی در سال 1994 به پایان رسیده است یا گفته می شود این معاهده با جبر و اکراه صورت گرفته است و طرف معاهده دولت وقت هند یعنی انگلستان بوده است و بعد از ساقط شدن آن دولت خود به خود معاهده منتفی است زیرا این معاهده هرگز با طرف پاکستانی امضا نشده است .
در آن سوی خط دیورند نیز پاکستان مدعی است که این خط، مرز رسمی پاکستان با افغانستان است و با همین جغرافیا ، استقلال خود را از هند تحت سلطه انگلستان کسب کرده است یا گفته می شود بر اساس موازین بین المللی تمام حق و حقوقی که برای هند وجود داشت، برای پاکستان نیز وجود دارد، و مهم تر از همه این که پاکستان تاریخ صد ساله معاهده را به شدت رد می کند.
معضل دیورند برای هر دو کشور و نوع نگاه پاکستان و افغانستان به این موضوع چالش مستمری بوجود آورده است که بر همین بستر حواشی خط دیورند ، موضوع پناه گرفتن تروریست ها و افراطیون مذهبی در هر دو کشور مشکلی افزون بر دیگر مشکلات تاریخی است.
این کشمکش ها بین افغانستان و پاکستان از بدو تأسیس پاکستان جاری است ،البته پاکستان توانست از بعد استقلال و در این 70 سال با بهره گیری از توازن منفی بین دو ابر قدرت یعنی آمریکا و شوروی سابق روندی پر سرعت را در توسعه نظامی به نسبت افغانستان طی کند و به عنوان تنها کشور مسلمان دارای بمب اتمی جایگاه ویژه ای را در سرفصل برنامه های غرب در جنوب آسیا بازی کند.
در داستان لشگر کشی شوروی به افغانستان در سال 1980میلادی به افغانستان این بهره مندی پاکستان به اوج خود رسید اما پس از حمله آمریکا و متحدانش در سال 2001 میلادی به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم ، روابط وارد مرحله تازه ای شد و دولت افغانستان ، پاکستان را همواره متهم به حمایت از تروریسم فعال در خاک خود کرد و البته مشابه همین اتهام را نیز پاکستان به افغانستان می زند.
پاکستان تا قبل از سال 1991 میلادی یگانه معبر کمک های آمریکا و غرب به برخی مبارزانی بود که در افغانستان علیه ارتش اشغالگر سرخ شوروی سابق می جنگیدند و این کشور در سایه حمایت های آمریکا و دلارهای نفتی عربی جا پای محکمی در افغانستان پیدا کرد؛ به گونه ای که بعد از خروج ارتش سرخ گروه طالبان را که متشکل از طلاب مدارس دینی تحت حمایت مادی و معنوی عربستان بودند برای سلطه بر پهنه خاک افغانستان مناسب تر تشخیص داد .
بعد از آن که تاکتیک آمریکا تغییر کرد و طالبان را ساقط و خود در افغانستان حضور یافت ، همچنان بر نقش پاکستان در افغانستان خرده گرفته نمی شد و اگر هم چیزی در مورد نقش حمایتی اسلام آباد در تحرک تروریست های طالبان گفته می شد، جدی با آن برخورد نمی شد.
در سال گذشته که آمریکا تصمیم به تغییر راهبرد در جنوب آسیا گرفت و قرار شد نقش پاکستان کم رنگ و به هند فرصت بازی بیشتری در افغانستان داده شود که البته همین رویکرد تنش بین هند و پاکستان و افغانستان و پاکستان را بدون هیچ گونه ارایه راه حلی تشدید کرد.
طی چهاردهه جنگ و ناامنی در افغانستان همواره گروه هایی برخاسته از جنوب این کشور با فرض حمایت پاکستان با حاکمان بر سرقدرت جنگیده و این روند هنوز ادامه دارد که اعتماد بین دو کشور را از میان برده و از همین رو هر پیشنهاد و طرحی که روی میز برای کاهش تنش گذاشته می شود عمری کوتاه دارد و با برچسب تردید و احتمال توطئه نادیده گرفته می شود.
دولت جدید پاکستان به رهبری «عمران خان نیازی» که در انتخابات مرداد ماه در آن کشور برنده شد، در زمان کارزارهای انتخاباتی شعارهایی پیرامون بهبود روابط با همسایه ها از جمله افغانستان داد و تأکید کرد که امنیت پاکستان بصورت مستقیم با امنیت در افغانستان بستگی دارد.
عمران خان گفت که مشکل مرز دیورند را نیز با استفاده از الگوی اروپایی مرزهای باز حل خواهد کرد و روابط دو کشور را بهبود خواهد بخشید که بعد از بدست گرفتن قدرت در پاکستان ، وزیر امور خارجه خود رادر اولین سفر خارجی روانه کابل پایتخت افغانستان کرد که می توان آن را نشانگر برداشتن گام های عملی او برای تحقق شعارهای انتخاباتی باشد اما در داخل افغانستان داستان این گونه تفسیر نشد.
در سفر یک روزه «شاه محمود قریشی» به کابل و دیدارهایی که با مقامات دولت وحدت ملی افغانستان داشت هر چند ریز مذاکرات بیرون نیامد و مثل همیشه دولت افغانستان چند جمله دیپلماتیک مانند گفت و گو در مورد امنیت منطقه، مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر را به عنوان چکیده مذاکرات منتشر کرد اما همین اندازه از نتیجه دیدارها نیز از سوی سیاسیون افغان مورد تردید قرار گرفت.
دو روز بعد از سفر قریشی به کابل یعنی 24 شهریور عمران خان نخست وزیر پاکستان در جریان سفر خود به شهر کراچی یکی از بزرگترین شهرهای پاکستان اعلام کرد که به مهاجران خارجی از جمله افغان ها که فرزندانشان در پاکستان متولد و بزرگ شده اند، شناسنامه داده خواهد شد و گفت که در گذشته در حق آنها ظلم شده و آنها سال ها بر خلاف قوانین بین المللی و انسانی در محدودیت و فقر بسر برده اند.
این سخنان عمران خان در داخل پاکستان با استقبال گرم مهاجران افغان مواجه شد و امیدوار شدند که با بدست آوردن شناسنامه پاکستانی از خدمات و زندگی هم سطح شهروندان پاکستانی برخوردار خواهند شد.
اما در افغانستان واکنش ها متفاوت بود و تا امروز تنها وزیر مهاجرین افغانستان از این پیشنهاد استقبال کرده است ، اما در دیگر بخش ها همه با این پیشنهاده به نوعی مخالفت کردند و این طرح را توطئه جدید پاکستان یا برخی ضعیف تر برخورد کردند و به آن با دیده تردید نگاه کردند.
«همایون همایون» معاون مجلس افغانستان در واکنش به این سخنان عمران خان گفت که پاکستان نباید درباره مهاجران افغان با آن جمعیت زیاد در رابطه به توزیع شناسنامه تصمیم یکجانبه بگیرد و این موضوع باید با مشاوره دولت افغانستان انجام شود.
وی از وزارت خارجه افغانستان خواست که در این باره دست بکار شود و اقدام کند تا از تصمیم یک جانبه پاکستان جلوگیری صورت گیرد.
«عبدالستار درزابی» نماینده دیگر مجلس هم با این کار پاکستان مخالفت کرد و گفت که شناسایی تروریست ها پس از عملی شدن این کار ناممکن می شود و اقدام دولت پاکستان را کاری خطرناک دانست.
مجلس سنای افغانستان هم نسبت به توزیع شناسنامه پاکستانی بین مهاجران افغان هشدار داد که این مسئله می‌ تواند عواقب ناگواری را برای کشور در پی داشته باشد.
«فضل‌ هادی مسلم‌ یار» رئیس مجلس سنا هفته گذشته اعلام کرد که جای شرم و سوال است که پاکستان به مهاجران افغان تابعیت می ‌دهد و آنها را از اشتراک در انتخابات‌های افغانستان محروم نگه‌ می ‌دارد.
مسلم ‌یار گفت که عزت مهاجران در برگشت دوباره آنان به وطن است و دولت افغانستان باید مقدمات بازگشت آنان را فراهم سازد.
«محمدعلم ایزدیار» معاون اول مجلس سنا نیز گفت که دولت افغانستان و مهاجران افغان در پاکستان باید در زمینه پیشنهاد نخست وزیر پاکستان مبنی بر دادن شناسنامه به مهاجران افغانی که در آن کشور متولد شده اند، از دقت لازم کار گیرند و این کار می تواند در آینده کشور تبعات بدی داشته باشد.
«احمد سعیدی» دیپلمات سابق افغانستان و آگاه امور پاکستان به این باور است که اگر گفته های نخست وزیر پاکستان عملی شود تعداد زیادی از مردم افغانستان که در حال حاضر در پاکستان مشغول کار و تجارت هستند شناسنامه پاکستانی می گیرند و شماری از سرمایه داران افغان نیز به پاکستان خواهند رفت و این حرکت عمران خان را برای سرنوشت افغانستان خیلی پر چالش و بحران آفرین خوانده است.
البته برخی مانند «امرالله صالح» رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان از تحلیل تند و تیز اجتناب کرده اند و این اقدام دولت پاکستان را تنها گیج کننده خوانده اند که باید دران تامل شود.
امروز که آمریکا در ظاهر کمک های نقدی خود را به پاکستان کم کرده است و پاکستان با متحد سنتی خود یعنی عربستان برای جبران آن کسری توافق کرده اند ، شاید وقت آن باشد که افغانستان بازبینی دقیق تری از نوع تعامل خود با همسایه جنوبی در راستای تامین منافع ملی از گذر استفاده ظرفیت های محلی به جای سیاست های مشکوک کشورهای فرا منطقه ای داشته باشد .
تامل و دور اندیشی در تصمیمات کلان سیاسی در حوزه روابط بین الملل از بدیهیات عقلی است ، اما به نظر می رسد که بدبینی مفرط به حوزه های همکاری میان دو همسایه و البته در غیاب ابزارهای شفافیت زا برای فهم عمق تحولات و خنثی کردن احتمالات ناخواسته کمی دور از تدبیر باشد و باید انتظار داشت روزی بذر بی اعتمادی بین همسایگان پوسیده و اجازه کشت و داشت و برداشت آن را به بیگانگان داده نشود.
آساق*291*1104*1663**

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سياسي افغانستان پاكستان روابط

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۷۱۵۷۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک دستیار نزدیک رهبر طالبان افغانستان در پاکستان کشته شد + عکس

به گزارش جماران؛ ایرنا نوشت: برخی گزارش‌ها در پاکستان از کشته شدن یک عضو طالبان افغانستان و دستیار نزدیک به رهبر این گروه در شهر «کویته» خبر دادند.

منابع خبری پاکستان نوشتند: مولوی محمد عمر جان در منطقه "نوا کلی" در شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان پاکستان توسط مهاجمان ناشناس ‌کشته شد.

وی از اعضای طالبان افغانستان و حتی شخص نزدیک به هبت اله آخند زاده رهبر این گروه شناخته می‌شود.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت سرپرست افغانستان با تایید ترور مولوی محمد به محل کشته شدن وی اشاره‌ای نکرد.