تحریف در ادبیات آئینی و تاریخ تشیع/ دنبال جاذبههای جدید باشیم
تاریخ انتشار: ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۷۲۶۲۶۶
به گزارش خبرگزاری تقریب، همزمان با یازدهم محرم سیدمهدی شجاعی نویسنده آثار ماندگار ادبیات آیینی در کافه کتاب آفتاب مشهد مقابل مخاطبانش نشست و درباره ادبیات منثور عاشورایی صحبت کرد. * ادبیات آیینی برای من وسیلهای است که آن الگوها را در جامعه معرفی کنم
سیدمهدی شجاعی در ابتدای این دیدار درباره دغدغه های خود درباره انتقال مفاهیم بلند اعتقادی در قالب ادبیات آیینی گفت: از دوران جوانی و نوجوانی دغدغه داشتم که مفاهیم اعتقادی ما که قطعا بلندترین و ارجمندترین مفاهیم در میان مکاتب مختلف است باید با زبان و ادبیات امروز به مخاطب منتقل بشود و این انگیزه های اولیه داستان نویسی من در این حوزه بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این نویسنده توانا در ادامه درباره الگوی واقعی در جامعه و البته به روز بودن الگوهای اعتقادی ما برای جامعه صحبت کرد و گفت: باور من این است که ادبیات آیینی برای من وسیلهای است که آن الگوها را در جامعه معرفی کنم و معتقدم اصل داستان مبتنی بر یک نیاز فطری بشر است. بشر اسطوره می سازد برای این که شخصیتهایی را که دوست دارد داشته باشد ولی ندارد و آنها را در قالب اسطوره آنها را ترسیم می کند. انسان ها دنبال کمالی هستند و وقتی کسی را پیدا نمی کنند آن را می سازند و اسطوره اینجا شکل می گیرد . از دیدگاه من شخصیتهایی دینی که من به آنها پرداختم اسطوره های واقعی هستند و پرداختن به آنها می تواند رشد و آگاهی را در مخاطب ایجاد کند. معتقدم همه آنچه ما دنبال آن می گردیم در این شخصیت ها می توان پیدا کرد چون این الگوها را خدا قرار داده و دست ساز بشر نبوده است. این جدی ترین انگیزه من برای نوشتن از اینها بود.
* گرایش به ادبیات آئینی از خانواده آغاز شد
نویسنده کتاب سقای آب و ادب در ادامه پرداختن به کربلا و عاشورا را فراتر ازذکر یک واقعه تاریخی می داند. او معقتد این افراد برای جامه کنونی ما حرف های زیادی دارند که باید استخراج شود در اختیار مخاطب قرار بگیرد: اگر ما به کربلا و عاشورا می پردازیم برای این نیست که از یک واقعه تاریخی یاد کنیم یا ثوابی ببریم بلکه برای ما حرف دارد و بزرگترین پیامها را برای جامعه ما دارد اگر به آن توجه کنیم و از آن معدن استخراج کنیم. آدمهایی روبروی امام حسین ایستادند کافر و عرق خور نبودند بسیاری از آنها افراد مقدس و مذهبی و پیشانی بسته بودند و اگر این را بفهمیم تکلیفمان مشخص می شود که کفر الزاما لباس کفر پوشیده باشد و خیلی اوقات ضدیت با مبانی حقیقت و مذهب در لباس مذهب اتفاق افتاده است. با این نگرش رجوع کردن به این معادن همیشه برای ما حرف دارد. در کتاب سقای آب و ادب به صراحت آمده است که این مفاهیم به درد امروز هم می خورد بنابر این نیست که از گذشته صرفا مقدسی که حرف زدن ازش ارزشمند است حرف بزنیم بلکه نیاز جامعه امروز ماست که باید از آن حرف زده شود.
شجاعی درباره گرایشش به ادبیات آیینی و تاثر افراد و آثار بر خودش گفت: این مسئله از فضای خانوادگی ما شروع میشود. عمویی داشتم که با علامه امینی همکار بود و تاثیر جدی در من داشت و جزو آخوندهایی بود که درست زندگی می کرد و عمل می کرد. از آثار آنچه پیش از انقلاب یادم می آید آثار مرحوم شریعتی و پرویز خرسند است که آقای خرسند قدم های اولیه را در ادبیات مذهبی و آینی برداشته است. زیان و آثار این دو شخصیت برای من خیلی جدی بود اما از همان گذشته معتقدم که باید زبان آثار را پیدا کرد و ما آن پیدا نکردیم. آثار من هم که چاپ و مورد استقبال واقع شده هم به این زبان دست پیدا نکرده است و من از روی تواضع هم این حرف را نمی زنم.
واقعیت این است که اینها سیاه مشقی است تا برسیم به ادبیاتی که بتواند آن مفاهیم را منتقل کند. خیلی جاها بود که من قلم را عاجز می دیدم از نوشتن. خیلی جاها آدم از دریافت عاجز می شود و با چیزهایی مواجه می شود که نمی تواند آن را درک کند. بسیاری از این مسائل آیینی شهودی است. گاهی اوقات تصویری در ذهن من نقش می بست که اقیانوسی جلوی من هست و باید توشهای از آن برای مردم ببریم و اصطلاحا تنهاخوری نکنیم و آنچه که رسیدیم را به مخاطب منتقل کنیم. خب باید با چه ظرفی اینها منتقل شود؟ خیلی اوقات اینها را با پیاله منتقل می کنیم که قابل قیاس با آن اقیانوس بزرگ نیست. تازه اگر ماهیت آن حفظ شده باشد قابل قیاس نیست. فقط دلخوشی ما این است که از جنس آب است. ما هنوز جنس انتقال را پیدا نکردیم و آن شکل و مواجههای که من با ادبیات آیینی مواجه می شوم نشان میدهم که هنوز دنبال پیدا کردم. وقتی بخواهیم با این کلمات مفاهیم آسمانی را منتقل کنیم حس افراد غارنشین به آدم دست می دهد که نمی تواند مفهوم را برساند و دست و پا می زند برای پیدا کردن کلمه و آخرش هم حس می کند منتقل نشده است.
او در ادامه به بحث ادبیات کهن و تاثیر آن در قوت آثار آیینی اشاره می کند و می گوید: ادبیات کهن نقش جدی در این ماجرا دارد و به ضرس قاطع معتقدم نویسنده ای که با ادبیات کهن آشنا نباشد در این راه موفق نخواهد شد. پایه و استخوان بندی قلم با ادبیات کهن شکل می گیرد و بسیاری از نویسندگان موفق دنیا موفقیت شان به خاطر آشنایی با ادبیات کهن است. در کشور ما جلال آل احمد کسی است که به سبک رسیده و می گوید تاریخ بیهقی را شانزده بار تدریس کرده ام. محمود دولت آبادی هم در ادبیات صاحب سبک است. ما باید ادبیات کهن را در خودمان خرج کنیم و خروجی آن می شود سبک ما و اگر در کسی منحصر شود محدود می شود ولی اگر متنوع شود عصاره آن می شود ادبیاتی که هویت و شناسنامه دارد.
* یکی از سهل نگری برخی نویسندگان ما این است که خیلی زود دنبال خروجی هستند
نویسنده کتاب «کمی دیرتر» در ادامه سخن خود به بحث تحریف آثار تاریخی اشاره می کند. در اینجا اون نقش نویسنده محقق را برجسته می داند و این چنین می گوید: بسیاری از مفاهیم اعتقادی ما در طول تاریخ دچار تحریف شده و برخی هم نابود شده و باید بگردیم آن را در آثار مختلف پیدا کنیم و از این کتاب ها استخراج کنیم. یکی از سهل نگری برخی نویسندگان ما این است که خیلی زود دنبال خروجی هستند. این که من تاکید دارم منابع آثارم در در انتهای کتابهایم بیاورم برای است که نشان دهم مستند است و ثانیا به خاطر تحقیق و تتبع است چراکه ما در مقابل حقیقت مسئول هستیم. در کتاب سقای آب و ادب چون برخی دریافت ها از حد استنادات خارج شد در انتهای کتاب آوردم که این با کتاب قبلی فرق دارد و مثل کشتی پهلو گرفته نیست. در کتاب سقای آب و ادب برخی اتفاقات افتاده که با این که به آنها معتقدم ولی استنادات نداشت و من تاکیدداشتم این مسئله ذکر شود.
در ادبیات کهن ما بیش انکه ما در نثر صاحب گنیجه باشیم در شعر هستیم. اگر می خواهیم نثر قوی داشته باشیم باید شعر کهن را بخوانیم چون داستان های زیادی در شعر داریم. بهترین شعرها و نثرهای ما مضامین عرفانی دارد و همه مفاهیم دینی و مذهبی ما در قالب ادبیات کهن به ما رسیده و این نقش بسیار جدی است. کل ادبیات ما مشحون از مفاهیم دینی و اخلاقی است کسی اگر فقط سعدی را بخواند می توان گفت انسان اخلاقی است. انچه کگه در نثر سعدی هست قواعد اخلاقی در ان هست وقتی با نگاه دقیقی نگاه کردیم مضامین بسیاری از روایات ما هست بدون این که نام برده شود. از این منظر من تحت تاثیر هستم از ادبیات کهن.
* در بحث ادبیات آیینی و تاریخ تشیع به شدت دچار تحریف هستیم
بحث مستند حرف زدن در ادبیات آیینی مسئله دیگری بود که سیدمهدی شجاعی درباره آن سخن گفت: یک بحث جدی در ادبیات آیینی و دینی استنادات است که تناقض با کار هنری و خلاقانه دارد. ما در بخش معصومین معتقدم آنچه نقل می شود برای معصومین که چیزی نسبت داده نشود که خلاف باشد و اگر این محدوده بیرون بیاییم دستمان باز است برای تصویری سازی و تخیل کردن. ضمن اینکه در بعضی موارد برای پرداخت به این فضاها نیازمند تخیل نیستیم بلکه نیازمند تحقیق هستیم مثل فضاسازیها و در اینجا نیازمند مستندات تاریخی هستیم که باید فرهنگ آن دوران را بشناسیم. باورم بر این است که این محدودیت ها وجود دارد و شاید دشواری کار آیینی است که قیدهایی برای نوشتن وجود دارد. دیگر مسئله در ادبیات آیینی این است که مخاطب آخر داستان را می داند و به دنبال باید جاذبه های جدید باشیم تا این خلا جبران شویم. در بحث ادبیات آیینی و تاریخ تشیع به شدت دچار تحریف هستیم و بیقیدی هم از سوی برخی مداحان و ذاکران در این حوزه دارند. در قدیم مداحان و ذاکران مقدی بودند بحث تاریخ را مشخص کنند و یکی از تکنیک های این ماجرا بحث «زبان حال» بود که فاصله گذاری می کرد بین نقل و حرف شخص. متاسفانه این بی قیدی در ادبیات شفاهی و کتبی ما وجود دارد وقتی درباره حضرت عباس تحقیق می کردم به کتاب هایی بر می خوردم که مشحون از فرعیات بود. واقعا چیزی که امروز نقل می شود استعداد و قابلیت دارد به عنوان تاریخ مستند به نسل بعدی منتقل شود.
آخرین بحث سیدمهدی شجاعی در این جلسه مقایسه ادبیات نثر و شعر عاشورایی بود. وی در این حوزه معتقد بود که ادبیات نیر در مقابل شعر کمتر شد کرده و عقب افتاده است: در زمینه ادبیات عاشورایی در حوزه شعر رشد خوبی داشتیم و انصافا استعدادهایی که ظهور کرده حیرت انگیز است و آثار بسیار وزینی تولید شده است مثال آن را در سال های اخیر در شب شعر عاشورایی شیراز می تواند دید که آثار فاخری خلق می شود. در زمینه نثر هنوز خلا داریم و شاید دلیل آن شرایط فرهنگی ما باشد که نویسنده وقتی بخواهد اثری را خلق کند باید چند سال وقت بگذارد ولی حق التالیف آن کافی نیست و ایضا هم مخاطب محدود است در ایران شمارگان کتاب پایین است و هزینه های نویسنده بر نمی گردد. نیاز به مطالعه و پژوهش در کارهای تاریخی عموما با حمایت سیاستگذاران فرهنگی انجام می پذیرد که در ایران اینگونه نیست. البته کارهای خوبی در این زمینه وجود دارد. ما در نیستان مجموعه ادبیات فاخر را منتشر کردیم که بر اساس همین رویکرد بود. اقای یاسین حجازی در این زمینه کارهای خوبی کرده اند. در حوزه اقای داستانی هم هستند نویسندگانی خوبی که آثار شاخصی تولید کرده اند. در بحث ادبیات مقاومت و جنگ آثار خوب و برجسته ای خلق شده که این آثار زبان خودش را پیدا کرده و افرادی چون احمد دهقان از دل جنگ آمدند نویسنده شدند اگر همین میزانی که برای ادبیات مقاومت اتفاق افتاد برای ادبیات مقاومت می افتاد وضعیت بهتری داریم.
یک بحث جدی در ادبیات آیینی و دینی استنادات است که تناقض با کار هنری و خلاقانه دارد. ما در بخش معصومین معتقدم آنچه نقل می شود برای معصومین که چیزی نسبت داده نشود که خلاف باشد و اگر این محدوده بیرون بیاییم دستمان باز است برای تصویری سازی و تخیل کردن. شاید دشواری کار آیینی است که قیدهایی برای نوشتن وجود دارد. دیگر مسئله در ادبیات آیینی این است که مخاطب آخر داستان را می داند و به دنبال باید جاذبه های جدید باشیم تا این خلا جبران شویم.
منبع: تقریب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.taghribnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تقریب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۷۲۶۲۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آغاز توزیع آسیایی سهمیه المپیک قایقرانی؛ ایران به دنبال تاریخ سازی
به گزارش قدس آنلاین، رقابت های قایقرانی در دو بخش آبهای آرام و روئینگ قهرمانی آسیا و انتخابی بازیهای المپیک با حضور پاروزنان کشورمان به ترتیب از پنجشنبه ۳۰ فروردین و جمعه ۳۱ فروردین در دو کشور ژاپن و کره جنوبی آغاز می شود.
مسابقات انتخابی المپیک آسیا و اقیانوسیه در رشته روئینگ ۳۱ فروردین تا ۲ اردیبهشت در چونگجو کره جنوبی برگزار میشود. ملیپوشان روئینگ ایران هم با هدف کسب سهمیه در این مسابقات حضور خواهند داشت. افشین فرزام سرمربی و هما خاتمی مربی تیم ملی روئینگ در این رقابت هستند. مهسا جاور و زینب نوروزی در روئینگ دونفره سبک وزن بانوان، فاطمه مجلل در روئینگ تکنفره بانوان و حمیدرضا رضوانی در روئینگ تکنفره مردان ورزشکاران ایران در این دوره از رقابتها هستند.
مسابقات آبهای آرام قهرمانی آسیا و انتخابی قارهای المپیک هم از ٣٠ فروردین در توکیو ژاپن آغاز میشود و ملیپوشان کشورمان با ۵ قایق در این رقابتها شانس خود را برای حضور در پاریس آزمایش میکنند. الناز شفیعیان در کایاک بانوان و هیوا افضلی در کانوی بانوان با هدایت مهسا مجللی، علی آقامیرزایی در کایاک مردان با هدایت آرش بصارتدار، عادل مجللی و کیا اسکندانی در کانوی دونفره مردان با هدایت دامون صادقی و محمدنبی رضایی در کانوی یکنفره مردان با هدایت ایمان پورعزیز ملیپوشان و مربیان اعزامی به این مسابقات هستند. مسابقات قایقرانی آبهای آرام انتخابی المپیک قاره آسیا تا ۲ اردیبهشت در ژاپن ادامه دارد. ایران در پنج ماده نماینده دارد.
تیم ملی قایقرانی آب های آرام در مسابقات قهرمانی آسیا و انتخابی المپیک
قایقرانان چگونه به سهمیه المپیک پاریس خواهند رسید؟
قایقرانان کشورهای مختلف در این رویداد برای کسب سهمیه بازیهای المپیک به مصاف هم می روند. در بخش آبهای آرام در ماده های یک نفره، دو قایق اول و در قایق های دو نفره تنها قایق نخست که مدال طلا می گیرد جواز حضور در بازیهای پاریس را کسب خواهد کرد. قایقرانان در مواد کانو و کایاک و در مسافت های ۲۰۰ متر، ۵۰۰ متر، هزار متر، یک نفره و دو نفره رقابت می کنند که ایران تنها در ۵ بخش نماینده دارد. توزیع سهمیه مواد چهار نفره آبهای آرام در رقابت های جهانی انجام شده که چین این سهمیه را از آن خود کرد.
در بخش مردان نمایندگان ایران در کایاک تک نفره هزار متر کانوی تک نفره هزار متر و کانوی دو نفره ۵۰۰ متر و در بخش زنان نیز قایقرانان کشورمان در مواد کایاک یک نفره ۵۰۰ متر و کانوی تک نفره ۲۰۰ متر رقابت می کنند.
در بخش روئینگ شرایط کمی متفاوت و شاید سهل تر است. در روئینگ یک نفره ۵ قایق اول در روئینگ دو نفره دو قایق اول صاحب سهمیه بازیهای المپیک خواهند شد. قایقرانان کشورهای مختلف در مواد تک نفره، دو نفره، چهار نفره و هشت نفره رقابت خواهند کرد. اما یک شرط در این بخش وجود دارد. هر کشور تنها دو قایق را می تواند در بازی های المپیک شرکت دهد.
در واقع اگر ایران در تمامی مواد هم صاحب سهمیه شود تنها مجاز به حضور دو قایق خود در رقابت های پاریس خواهد بود و این انتخاب همچون دوره قبل بازیهای المپیک در برزیل برعهده خود کشورهاست. یکی از دلایلی که بهمن نصیری قایقران کشورمان از حضور در المپیک توکیو انصراف داده همین انتخاب یک قایق برای حضور در بازیها بود. نصیری بعد از انصراف از حضور در بازیهای المپیک توکیو به تبعیت کشور آذربایجان درآمد و با این تیم صاحب مدال آسیا و مدال بازیهای دانشجویان جهان هم شد.
نمایندگان ایران در بخش مردان در ماده تک نفره سنگین وزن و در بخش زنان در تک نفره سنگین وزن و دو نفره سبک وزن برای تصاحب سهمیه به مصاف رقبای خود خواهند رفت.
قایقرانی در ادوار المپیک
قایقرانی به طور رسمی ۱۰ نماینده در ادوار المپیک داشته و در سال ۲۰۰۰ با حضور نادر عیوضی و با دریافت وایلد کارت وارد بازیهای المپیک شد. بعد از آن هما حسینی و محسن شادی در ماده روئینگ در المپیک چین صاحب سهمیه شدند. پس از آن در المپیک لندن ایران هم در بخش آبهای آرام وهم روئینگ نماینده داشت. محسن شادی برای دومین مرتبه به همراه احمدرضا طالبیان و آرزو حکیمی و سولماز عباسی در بخش آبهای آرام نمایندگان کشورمان را تشکیل می دادند.
در المپیک ریو مهسا جاور و عادل مجللی در دو بخش روئینگ و آبهای آرام حاضر شدند. در المپیک توکیو هم نازنین ملایی و علی آقا میرزایی شرکت کردند. ملایی در المپیک توکیو با ایستادن در رده هشتم دست به یک کار تاریخی برای این رشته زد و نتیجه ای غیر قابل تصور را برای خود ثبت کرد.
تیم ملی قایقرانی روئینگ در مسابقات قهرمانی آسیا و انتخابی المپیک
سهمیه هایی برای نجات قایقرانی
قایقرانی که در بازیهای آسیایی قول کسب مدال دو رقمی را داده بود تنها با کسب ۵ مدال به کار خود پایان داد. پس از آن خداحافظی دو نفر از کلیدی ترین ورزشکارانش یعنی نازنین ملایی المپین دوره قبل بازیها و تنها قایقران ایرانی که در رده هشتم این بازیها ایستاده است و امیرحسین محمودپور دارنده مدال تاریخی نقره یونیورسیاد دانشجویان جهان شرایط را برای رشته روئینگی که سالهاست در المپیک نماینده دارد سخت تر کرد.
قایقرانی در این ماده نگاهش به قایق دو نفره زنان با ترکیب مهسا جاور و زینب نوروزی است تا بتوانند همچون بازیهای آسیایی هم صاحب مدال شوند و هم ایران را برای اولین بار در قایق دو نفره صاحب سهمیه بازیهای المپیک کنند. در کنار آن در یک رشته گروهی دیگر با کسب سهمیه دست به یک کار تاریخی بزنند تا قایقرانی بعد از کسب نتایج نه چندان رضایت بخش در بازیهای آسیایی بتواند با خیالی آسوده از مسیر انتقادات نجات یافته و مسیر خود را طی کند.
در بخش آیهای آرام که کسب سهمیه منوط به کسب مدال طلا است هم این امیدواری برای قایقرانی وجود دارد که بتواند در بخش قایق دو نفره دست یه یک کار بزرگ بزند.
قایقرانی در چند سال گذشته چندین ستاره خود را به دلایل مختلف از دست داد. عمده خداحافظی این قایقرانان مشکلات مالی و اردوهای فرسایشی بود. اردوهای شبانه روزی دور از خانواده در دریاچه ها و... پاداش های ناچیز و عدم حمایت باشگاه ها در حد مطلوب و نبود اسپانسرهای قدرتمند در مسابقات و لیگ ها ، نبود مربی خارجی زبده و از همه مهمتر عدم کسب تجربه حضور در میادین مختلف و امکانات تجهیزات به دلیل شرایط اقتصادی حاکم باعث دل سرد شدن ورزشکاران بعد از چند سال تلاش می شد.
این بار شرایط برای قایقرانی سخت تر شده است. فرصتی برای کسب سهمیه در بازیهای جهانی نیست و تنها و آخرین فرصت ما برای کسب سهمیه بازیهای المپیک، حضور در مسابقات قهرمانی آسیاست. در بخش روئینگ تک نفره هر دو نماینده کشورمان با توجه به توزیع ۵ سهمیه شانس بالایی برای تصاحب سهمیه دارند. در این شرایط قطعاً اگر نازنین ملایی در ترکیب تیم حضور داشت می توانست از همان ابتدا سهمیه را به نام خود ثبت کند. اما قایقرانی بیشتر از دو قایق انفرادی این بار نگاهش به کسب اولین سهمیه در بخش دو نفره زنان است و این امیدواری را دارد که ترکیب مهسا جاور و زینب نوروزی این آٰرزو را برایش محقق کند.
در بخش آبهای آرام شرایط سخت تر است. تنها با کسب مدال طلا قایق ها راهی المپیک می شوند اما باز هم حضور عادل مجللی با تجربه در کنار کیا اسکندانی نقطه امیدی برای فدراسیون است. با شروع این میدان بزرگ باید منتظر باشیم تا ببینیم آیا قایقرانی می تواند به راحتی ادوار گذشته سهمیه های خود را تکرار کند و حتی دست به تصاحب سهمیه های خاص و تاریخی هم بزند یا خیر.
منبع: خبرگزاری مهر