طرح عفو عمومی، جبران جرم‌انگاری گسترده در قوانین
تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۷۴۱۱۴۲
تهران _ ایرنا _ حدود دو هزار عنوان مجرمانه در کشور داریم که شانس مجرمیت افراد را بالا می‌برد. اجرای قانون عفو عمومی می‌تواند تا حدی این ضعف حقوقی را جبران کند.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، طرح دو فوریتی با بیش از 70 امضاء در خردادماه امسال،به هیات رییسه مجلس ارایه شده بود که بر اساس آن عفو عمومی، تخفیف و تبدیل برخی مجازات‌ها و همچنین مصونیت ایرانیان مقیم خارج از کشور از تعقیب قضایی پیش‌بینی شده بود .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بررسی محتوای این طرح واستثناهای آن ازاین جهت واجد اهمیت است در بند دوم این طرح پیش‌بینی شده که محکومان و متهمان جرایم سیاسی و امنیتی مشمول عفو عمومی شوند. عفو عمومی جزو حدود و صلاحیت و اختیارات قانونگذار است و همان‌طور که قانونگذار می‌تواند عنوان مجرمانه تعیین کند، می‌تواند نسبت به برخی مجازات‌ها هم فرمان عفو صادر کند البته این با عفو خصوصی که جزو اختیارات و صلاحیت‌های رهبری است متفاوت است.
دراین طرح استثناء و شروطی هم مطرح است از جمله اینکه این متهم به جرم امنیتی اقدام خرابکارانه فیزیکی انجام نداده باشند و یا مرتکب جرم جاسوسی نشده باشند . خبرنگار ایرنا پژوهش در همین زمینه با «تهمورث بشیریه»، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی مصاحبه انجام داده‌است. وی معتقد است علی‌رغم وجود برخی از موانع سیاسی، این طرح می‌تواند ضعف موجود در حوزه قوانین جزا را تا حدی جبران نماید. ایشان معتقداست از مهم‌ترین معضلات حقوقی کشور یکی جرم‌انگاری گسترده و دیگری برخی از ابهامات قوانین در زمینه تشخیص مصداق است که زمینه برخوردهای سیاسی را فراهم می‌کند. طرح عفو عمومی می‌تواند تا حدی این معضلات را جبران نماید.
** ایرنا: چه ضرورتی موجب این طرح در فضای کنونی کشور شده‌است؟
• تصویب و اجرای این طرح از دو جنبه ضرورت دارد. اول اینکه کمک می‌کند جرم‌انگاری‌های فراوان و غیرضروری که در قوانین کشور وجود دارد تا حدی جبران شود. در کشور ما از نظر جرم شناسی انگ بسیاری به افراد زده می شود و همچنین شانس مجرمیت افراد بالا است. در قوانین کشور حدود دو هزار عنوان مجرمانه وجود دارد که در نوع خود بالا است. حالا که چنین مسیر اشتباهی رفته ایم، ضروری است تا با تصحیح آن مسیر، اقدامات جبرانی صورت پذیرد. دوم اینکه در فضای عمومی کشور نیاز زیادی به انسجام اجتماعی داریم. از طرفی فشارهای بین الملل و از طرف دیگر به دلیل وضعیت اقتصادی کشور به خصوص در چند ماه اخیر، ما باید مراقبت کنیم که به سمت گسست حرکت نکنیم. با یک عفو می توانیم خیلی از افرادی که از کشور دور شده‌اند و بریده اند، برگردانیم.
** ایرنا: آیا اینکه تا کنون با مجرمین سیاسی از در تساهل و تسامح برخورد نشده است ایا این امر ناشی از ضعف در قوانین است یا ریشه‌های سیاسی دارد؟
*پاسخ به این سوال خیلی مفصل است و نیاز به تحلیل مبنای حقوقی دارد. اما اجمالاً اینکه ما یک سری مواد قانونی داریم که این اجازه را می دهد که از آن تفاسیر متفاوتی بشود. اساسا این شیوه ابهام در قانون نویسی، آن هم قانون نویسی جزایی کار صحیحی نیست که در قوانین ما اتفاق افتاده. این ابهام زمینه‌ساز برخوردهای سیاسی می‌شود. ما با طرح عفو می‌توانیم تا حدی این وضعیت را جبران کنیم و گام بعدی می تواند حذف این نوع قوانین یا حقوقی‌تر و صریح و شفاف توشتن آن ها باشد.
** به نظر شما فضای سیاسی کشور چقدر آماده پذیرش چنین طرح‌هایی است؟
*به نظر من فضای سیاسی کشور کاملا آمادگی این طرح را دارد. البته طبیعی است که این طرح مخالفانی داشته باشد. این حد از مخالفت در هر جامعه‌ای وجود دارد. اما در کل به نظر می رسد فضای سیاسی کشور آماده پذیرش این طرح است.
** با این حساب می‌توان گفت طرح برای تصویب در مجلس و شورای نگهبان با چالش جدی‌ای مواجه نخواهد شد.
*البته نمی توان قاطعانه نظر داد. اما با توجه به فضای کلی کشور و فضای حاکم بر مجلس احتمال تصویب این طرح کم نیست. طرح نه ایراد حقوقی دارد و نه جنبه غیرشرعی. بعید است که شورای نگهبان طرح را رد کند. مگر اینکه بخواهد برخورد سیاسی با طرح داشته باشد. به صورت کلی طرح با چالش حقوقی خاصی مواجه نیست. تنها چالش بحث حقوق خصوصی است که آن هم زیرمجموعه عفو قرار نمی‌گیرند و اساساً چالش حقوقی خاصی ندارد. اما ممکن است با برخی چالش‌های سیاسی مواجه شود. برخی از گروه‌های سیاسی که از مشی آسان گیری برخوردار نیستند و از تساهل و تسامح پیروی نمی کنند، طبیعی است که برای عدم تصویب این طرح فشار آوردند.
**این طرح چه نتایجی در فضای سیاسی و اجتماعی کشور خواهد داشت؟
به نظرم این طرح می تواند باعث رشد فضای سیاسی کشور شود. هر چقدر ما بتوانیم از افراد جامعه انگ زدایی کنیم و آن ها را به دامن جامعه برگردانیم آن ها را به کشور علاقه‌مندتر می کنیم. طبیعتا این مساله می تواند باعث شود فضای عمومی کشور در همه حوزه ها از جمله حوزه سیاسی رشد کند. طی سال‌‌های اخیر مقام رهبری بر جذب حداکثری تاکید داشتند. یکی از طرقی که ما می توانیم دنبال جذب حداکثری باشیم می تواند همین عفو باشد.
به علاوه ما می توانیم سرمایه عده زیادی از ایرانیان که صرفا به دلایل خیلی کوچکی احساس نگرانی می‌کنند به ایران برگردانیم. منظور فقط سرمایه‌های مادی نیست. سرمایه های فکری نخبگانی است که از ایران رفته‌اند و حتی ما تکلیف داریم شرایط بازگشت این هم وطنان را فراهم کنیم. آنها هم مثل ما می خواهند در این آب و خاک باشند، در این هوا نفس بکشند، این حق آن ها است. می خواهند کمک کنند به رشد این مملکت و خیلی‌هاشان با نگرانی‌هایی مواجهه هستند. با اجرای این طرح زمینه بازگشت این افراد به کشور فراهم می شود.
شما فرض بفرمایید یک خواننده که هیچ تخلفی را مرتکب نشده، تحت تاثیر فضای ابتدای انقلاب به خارج از کشور رفته و شاید در آن فضای هیجانی یک مصاحبه ای هم کرده، مردم هم به او علاقه مند هستند. ترانه‌ها و موسیقی‌اش با خواننده‌های داخلی هیچ فرقی نمی‌کند. اما برای همین شخص مردم مبالغ زیادی را هزینه می‌کنند و به کشورهای دیگر می روند تا در کنسرت او شرکت کنند. خب چه اشکالی دارد که با رعایت موازین قانونی این اتفاق در داخل کشور بیافتد و این همه سرمایه مالی از کشور خارج نشود.
منبع: ایرنا
کلیدواژه: سياسي طرح عفو عمومي
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۷۴۱۱۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کمبود بارش‌ها ۱۵ درصدی شد
زینب مرزوقی در روزنامه فرهیختگان نوشت: اواسط زمستان ۱۴۰۲ کارشناسان هواشناسی و محیط زیستی‌ها معتقد بودند تنش آبی امسال از بهار و پیش از تابستان آغاز خواهد شد. تا جایی که حتی بهمن‌ماه نیز مرکز ملی اقلیم و مدیریت خشکسالی اعلام کرد میزان بارش‌های سال آبی امسال ۴۵ درصد نسبت به بلندمدت کاهش یافته است.
کارشناسان محیط‌زیست و البته هواشناسان معتقد بودند تغییرات اقلیمی و جهان گرمایی تاثیر جدی بر میزان بارش‌های سال آبی جاری گذاشته است و از آنجایی که ایران در کمربند کویری جهان قرار دارد، این کمبود بارش‌ها تشدید شده است.
برخی معتقد بودند پس از به اتمام رسیدن زمستان دیگر خبری از بارش نخواهد بود و اگر هم بارشی داشته باشیم، کمبود بارش‌ها به‌طور قابل توجهی جبران نخواهد شد. برخی نیز بر این باور بودند از آنجایی که تغییرات اقلیمی در جهان، معادلات و پیش‌بینی‌های نزولات جوی را به‌هم زده است، نمی‌توان به طور قطع گفت دیگر خبری از بارش نخواهد بود.
نزولات جوی، اما آنگونه که پیش‌بینی می‌شد نبود و از اسفند‌ماه علاوه بر بارش برف در برخی از نقاط کشور، شاهد بارش‌های سنگین و سیلاب هم در جنوب استان سیستانوبلوچستان بودیم؛ بنابراین احتمالات و حتی انتظارات از وضعیت جوی تغییر کرد. هواشناسی برای فروردین‌ماه و در همان ایام تعطیلی، احتمال وقوع سیلاب را پیش‌بینی کرد و در برخی نقاط کشور هم سیلاب‌های جزئی رخ داد. در نهایت و در روزهای پایانی سال آبی امسال، در برخی حوضه‌های آبریز بارش‌ها بیش از حد انتظار بود و در برخی حوضه‌های آبریز نیز تنش آبی همچنان باقی مانده است.
مثلا بارش‌های جنوب‌شرق کشور به‌ویژه در استان‌های سیستانوبلوچستان و هرمزگان با مقادیر بی‌سابقه بارشی در روزهای ۲۸ تا ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ در حالی به‌وقوع پیوست که در ۵ ایستگاه باران‌سنجی بارش‌های بالای ۲۰۰ میلیمتر ثبت شد و ایستگاه زرآباد نیز با بارش بالای ۲۷۰ میلیمتر رکورد بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد.
بیش از ۵۰ درصد متوسط بارش سیستانوبلوچستان تحقق یافتمتوسط بارش استان سیستانوبلوچستان حدود ۱۰۰ میلیمتر است، اما در سامانه بارشی اخیر، بیش از ۵۰ درصد بارش استان تحقق یافت و بارش استان نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۶۰ درصد رشد را ثبت کرد. این در حالی است که استان‌هایی مانند تهران، قزوین و سمنان همچنان با تنش آبی جدی مواجه هستند و تنها ۴۶ درصد از آب لازم از ابتدای سال‌جاری تا آخر فروردین‌ماه ۱۴۰۳ تامین شده است.
اوضاع دامنه جنوبی البرز نگران‌کننده استاحد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور در گفتگو با «فرهیختگان» گفت: «بارش‌های اخیری که صورت گرفت، خصوصا در مناطق مرکزی و جنوب شرقی می‌تواند تا حدودی کمبود بارش‌ها را جبران کند، اما هنوز ۱۵ درصد وضعیت‌مان نسبت به نرمال کمتر است. به‌هرحال این عدد از حدود ۲۲ الی ۲۳ درصد، با بارش‌هایی که صورت گرفت نسبتا بهبود یافت، اما همچنان ۱۵ درصد تا عدد نرمال فاصله داریم. این عدد از منظر میانگین کشوری است.
اما در برخی استان‌ها مانند تهران، قزوین، سمنان و خراسان رضوی این کمبود‌ها بسیار بیشتر است. در استان‌های غربی‌مان مانند کردستان، کرمانشاه، ایلام، آذربایجان غربی و اردبیل وضعیت مطلوبی داریم و بارندگی آنها تقریبا نرمال بود.»
بارندگی‌های تهران ۴۰ درصد کمتر از نرمال بودوظیفه همچنین ادامه داد: «چهارمحال‌وبختیاری و کهگیلویه‌و‌بویراحمد تقریبا ۲۰ درصد از نرمال پایین‌تر هستند، اما استان‌هایی مانند سمنان، تهران، قزوین، البرز و خراسان رضوی وضعیت‌شان چندان مناسب نیست. مثلا در تهران ما ۴۰ درصد از بارندگی‌هایمان کمتر از نرمال است. با توجه به اینکه دیگر وارد اردیبهشت شدیم و میزان بارندگی در اردیبهشت نیز حتی در عرصه‌ها شمالی نسبت به فروردین‌ماه بسیار کمتر است، بنابراین به احتمال بالا در استان‌هایی که در حاشیه رشته کوه البرز یعنی استان‌های مرکزی قرار دارند، این کم بارشی‌ها جبران نخواهند شد.
گرچه این هفته هم امیدواریم بارش‌های خوبی در همین حاشیه البرز و دامنه جنوبی کشور داشته باشیم، اما کمبود‌های دامنه جنوبی البرز فراتر از چیزی است که این بارش‌ها بتواند آنها را جبران کند.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور به این مساله اشاره کرد ما چند سال گذشته هم در این مناطق کم‌بارشی و عموما کم‌بارشی‌های قابل ملاحظه‌ای داشتیم. وی همچنین گفت: «این کمبود‌ها در طبیعت فراموش نمی‌شود. طبیعتی که ۴ سال پی در پی کم‌بارشی داشته، به‌هرحال در جایی این کمبود‌ها بروز پیدا می‌کند.
مانند افت سطح آب‌های زیرزمینی که رفته‌رفته آب‌ها از اعماق بیشتری استخراج شوند و همین امر باعث می‌شود که آب‌ها شورتر شوند، ای‌سی آب بالاتر می‌رود و باعث خشکی چشمه‌ها و کمبود آب در طبیعت هم می‌شود. همچنین کشت دیم در طبیعت نیز آسیب می‌بیند و از سمت دیگر علفزار‌ها با کمبود آب مواجه شده و خشک می‌شوند. حیات وحشی که در کوهستان قرار دارند هم به‌نوعی تحت تاثیر تنش‌های آبی قرار می‌گیرند.
این وضعیت کلی کشور تا به این لحظه است. امیدوارم اردیبهشت خوبی داشته باشیم. مدل‌ها هم خبر از این می‌دهند هفته اول اردیبهشت‌ماه هفته خوبی است. هفته دوم نیز به‌نظر می‌رسد بارش قابل توجهی در اغلب نقاط کشور نداشته باشیم.»
جبران کمبود ۱۵ درصد بستگی به میزان بارش‌ها داردوی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا بارش‌های اردیبهشت‌ماه کمبود ۱۵ درصدی را تا حدودی جبران خواهند کرد، گفت: «بستگی به میزان بارش‌ها دارد. اما به‌طور کلی بارش‌های اردیبهشت‌ماه نسبت به فروردین بسیار کمتر است. ممکن است این درصد در کل کشور تغییر کند، اما آنچه قطعی‌تر بوده این است که در استان‌های تهران، سمنان و خراسان رضوی این کمبود‌ها جبران نشود و همچنان در تابستان روبه‌رو در دامنه‌های جنوبی البرز یعنی در استان‌هایی مانند تهران، قزوین، سمنان و استان‌های خراسان رضوی تا مرکزی؛ با تنش آبی جدی مواجه خواهیم بود. اما باز هم در همین هفته بخش‌های اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری بارش‌های خوبی خواهند داشت و بخشی از کمبودهایشان ترمیم پیدا می‌کند.»
کدام استان‌ها بیش از نرمال بارندگی داشتند؟جدول منتشر شده از سوی سازمان هواشناسی نشان می‌دهد در استان تهران تنها ۴۶ درصد از میزان آب لازم در سال آبی تامین شده است. همچنین خراسان رضوی ۵۲ درصد، سمنان ۴۳ درصد، قزوین ۴۷ درصد و استان البرز ۵۹ درصد میزان آب لازم یک سال آبی آن تامین شده است. این در حالی است که در استان‌های سیستانوبلوچستان ۱۲۱ درصد، کرمانشاه ۹۳ درصد، همدان ۸۴ درصد و یزد ۹۸ درصد بوده و به عبارتی بارش‌های این استان‌ها بیش از حد نرمال بوده است.
واکنش دادستان رفسنجان در مورد فوت یک دانشجو