به نقل از «ایرنا»

وقف سنتی ماندگار در دانشگاه

تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۷۹۵۹۷۵

تهران - ایرنا - سنت حسنه وقف در حوزه علوم و مدارس علمیه و دانشگاهی سال هاست که مورد توجه مردم مومن ایران است و ارتقاء و پیشرفت کشور را درپی داشته که با بازتعریف مجدد سنت حسنه وقف و بازتنظیم عملیات اجرایی آن سبب رونق بیشتر وقف در حوزه علم و دانش خواهد شد.

به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، یکی از مهم ترین تمهیدات دین اسلام در راستای دور اندیشی و تامین آینده مسلمین و فرزندانشان پایه ریزی سنت حسنه وقف است، چنان که وقتی به قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) و سنت عملی ایشان رجوع می کنیم، اهمیت دو چندان این سنت زیبا را در می یابیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

احکام وقف در کنار آداب مربوط به زیارت و نذورات از کهن ترین و دیربازترین رفتارهای بشری در بین ادیان و آیین های مذهبی مختلف به شمار می رود و تاریخ ایران زمین نیز سرشار از اهتمام ارزنده مردمان این دیار بویژه در زمینه علمی و ترویج دانش است.
ربع رشیدی و موقوفات آن، یکی از مثال های بارز در دیرپایی سنت وقف علمی در ایران است.
به گفته مدیرکل اسناد و ثبتی معاونت اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه، قدیمی ترین موقوفه در کشور را مربوط به یک هزار و ۱۱۸ سال پیش در اصفهان دانست که قاضی القضات مصر نیز آن را مهر کرده و بعد از آن به این وقف عمل شده است.
وقف، این کهن ترین سنت زیبای بشری هم اکنون نیز از جایگاه ارزشمندی در بین ایرانیان برخوردار است به گونه ای که بسیاری از مراکز آموزشی و درمانی کشور زیر چتر حمایتی موقوفه هایی هستند که به این امر اختصاص یافته اند.
بر پایه این گزارش در بسیاری از دانشگاه های کشور نیز موسسه هایی خیریه ای وجود دارد که با تامین بخشی از هزینه های مالی دانشگاه ها سعی در افزایش بالندگی علمی جوانان این دیار کهن دارند؛ به گونه ای که به گفته معاون فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه هم اکنون 500 دانشگاه در استان های مختلف موقوفه هستند.
معاون فرهنگی دانشگاه تهران در همین زمینه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: وقف ریشه فرهنگی عمیقی در کشور دارد و افراد با نیات مختلف تمام یا بخشی از امکاناتشان را در راستای این کار خیر وقف می کنند.
مجید سرسنگی گفت: خوشبختانه در این راستا دانشگاه ها هم مستثنی نبوده اند به گونه ای که به طور مثال دانشگاه تهران تعداد زیادی وقف نامه از همان سال های تاسیس خویش تا الان دارد.
معاون فرهنگی دانشگاه تهران افزود: هر چند که واقفین زیادی در کشور بوده و هستند که ملک و اموالشان را وقف امور آموزشی و پژوهشی کرده اند اما متاسفانه به لحاظ عملکرد نه چندان مناسب و مطلوب متولیان پذیریش وقف، متاسفانه اهتمام مردم به این مهم در 2 دهه اخیر کم رنگ تر شده است.
وی ادامه داد: گاهی واقفین احساس می کنند که نیاتشان آنگونه که شایسته است؛ متجلی نمی شود و همین امر سبب کم رنگ شدن موقوفه های علمی در این سال ها شده است.
سرسنگی خاطرنشان کرد: البته عمده موقوفه های دانشگاه تهران در راستای فعالیت های علمی و فرهنگی بوده است که به طور نمونه باغ موزه نگارستان بخشی از مجموعه آثار هنرمندان را که وقف شده اند؛ در دل خود جای داده است.
وی اظهار داشت: منیر فرمانفرمائیان چندی پیش ۵۱ اثر خویش را وقف دانشگاه تهران کرده بود؛ این نخستین تالار موزه‌ای یک هنرمند زن در تاریخ هنر ایران به شمار می‌رود.
این مسئول گفت: دانشگاه تهران هم در قبال این بزرگ منشی موظف شد در باغ نگارستان، مجموعه‌ای را به نام ایشان نامگذاری کند و تا زمانی که پایه ‌های این دانشگاه پا برجاست آثار وی همچون نگینی در این دانشگاه بدرخشد.
معاون فرهنگی دانشگاه تهران در ادامه افزود: معتقدم باید کارها و اقدامات جدی تر دیگری در راستای وقف با توجه به شرایط کنونی انجام دهیم. چرا که یکی از راهکاری موثر عبور دانشگاه ها و مراکز علمی کشور از مسایل جدی کمبود اعتبارات مالی همین موقوفه ها هستند.
وی از دیگر اثرات حسنه وقف در مراکز آموزش عالی را پیوند خوردن دانشگان به مردم و جامعه دانست و گفت: شهروندان در انجام این مهم دانشگاه ها را همچون اموال خویش دانسته و امکاناتشان را صرف ارتقای علمی و آموزشی کشور خواهند کرد.
سرسنگی با بیان اینکه وقف علمی به صورت مستقیم صرف توسعه و سرافرازی کشور می شود، یادآور شد: متاسفانه در حوزه ترویج این فرهنگ حسنه دچار کم کاری هایی بوده ام به گونه ای که بسیاری از افراد نمی دانند که برای وقف کردن اموال و امکانات سخت افزاریشان چه اقداماتی را باید انجام دهند.
وی اظهار داشت: همچنین بایستی مسیر موقوفه کردن را هم برای شهروندان ساده تر کنیم و نباید افراد در سیستم های دانشگاه ها از دهلیزهای پیچیده عبور کنند چرا که برخی در نهایت عطای این کار خیر را به لقایش می بخشند.
معاون فرهنگی دانشگاه تهران گفت: باید ارتباط دانشگاهیان در این زمینه افزایش یابد و به سمت جامعه هدف بروند و نباید منفعلانه رفتار کنیم و سبک و سیاق همانند گذشته باشد.
سرسنگی خاطرنشان کرد: اگر جامعه توجیه به اهمیت کار دانشگاه شود و اطمینان حاصل کند که به نیات واقفین به صورت کامل عمل می شود؛ شاید در آینده بخش عمده افرادی که امکانات مالی و سخت افزاری دارند برای وقف به سمت و سوی دانشگاه ها و مراکز علمی گام بردارند.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز در گفت و گو با ایرنا در خصوص سابقه دانشگاه صنعتی شریف برای تنوع بخشی به درآمدها از جمله استفاده از وقف هم اظهارداشت: خوابگاه های طرشت 2 و 3 و خوابگاه احمدی روشن همچنین زمین موقوفه ای در منطقه قلعه حسن خان به ابعاد 18 هکتار که مکانی برای اجرای پروژه های نمونه سازی و طرح های نیمه صنعتی دانشگاه است؛ از جمله موقوفات این دانشگاه هستند.
محمود فتوحی با بیان اینکه مرکز تحقیقات عصبی هوشمند موفقیان در خیابان خارک نیز از دیگر موقوفات دانشگاه است، تصریح کرد: ارزش موقوفه های دانشگاه تاکنون بالغ بر 100 میلیارد تومان است.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف در پایان به ضرورت تنوع بخشی در تامین منابع درآمدی دانشگاه ها تاکید کرد و گفت: وقف علمی به عنوان یکی از این راه ها موجب نزدیک و اتصال دانشگاه و مردم است زیرا میزان رضایتمندی جامعه را از عملکرد مرکز دانش اندوزی نشان می دهد.
محمود فتوحی با اشاره به بررسی تجربیات دانشگاه های موفق در جذب کمک های خیرین افزود: در پی این بررسی ها متوجه شدیم اگر خود خیرین عهده دار این فعالیت باشند، بهتر جواب می گیریم و دانشگاه تنها دو نقش باید ایفا کند؛ یکی اینکه نیازهای خود را به صورت مدون و مستدل بیان کند و با توجه به موانع قانونی و حقوقی تسهیل کننده این فعالیت ها باشد.
9187** 1200

منبع: ایرنا

کلیدواژه: علمی آموزشی وقف دانشگاه سنت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۷۹۵۹۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

راهکارهایی برای به روزرسانی نقشه جامع علمی کشور

ایسنا/اصفهان جلسه‌ای دیگر از سلسله نشست‌های هیئت اندیشه ورز استان اصفهان، با حضور جمعی از صاحب نظران استان اصفهان به صورت برخط و حضوری با عنوان «نشست تخصصی روز آمدسازی نقشه جامع علمی کشور» در دانشگاه اصفهان برگزار شد.

در نشستی از سلسله نشست‌های هیئت اندیشه ورز استان اصفهان که در دانشگاه اصفهان برگزار شد، رضا انصاری، عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه اصفهان، اظهار کرد: هیئت‌های اندیشه ورز استانی به جهت یاری رساندن به نقشه جامع علمی کشور تشکیل شده است. نقشه جامع علمی کشور یکی از اسناد مهم ملی ما است که در سال‌های گذشته با تاکیدات رهبر معظم انقلاب در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و به تصویب رسید. پیگیری، به روز رسانی و اجرایی کردن نقشه جامع علمی کشور یکی از دغدغه‌های مسئولین کشور در سطوح مختلف است.  

وی با بیان اینکه ستاد علم و فناوری ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده، ادامه داد: ذیل ستاد، هیئت‌های اندیشه ورز استانی شکل گرفته است و در این راستا، یکی از برنامه‌های مهم در دستور کار هیئت اندیشه ورز استان اصفهان که به ریاست حسین هرسیج شکل گرفته، مشارکت در بروز رسانی نقشه جامع علمی کشور است. از این‌رو، دانشگاه اصفهان تصمیم دارد سلسله نشست‌هایی را با حضور اندیشمندان و صاحب‌نظران برای تحقق این مهم در اندیشکده حکمرانی برگزار کند.

در ادامه، علی ذاکری، عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده آینده پژوهی دانشگاه اصفهان،  به بیان نکاتی در خصوص خط‌مشی‌ گذاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری و نیز جایگاه فعلی و آینده علمی کشورهای دنیا پرداخت.

تفاوت دو رویکرد «گذشته محور» و «آینده محور» در حوزه برنامه ریزی

این عضو هیئت علمی دانشگاه در تبیین دو رویکرد اساسی در حوزه برنامه ریزی، تشریح کرد: وقتی ما به برنامه‌ریزی فکر می‌کنیم دو رویکرد کلی را می‌توان در نظر گرفت: planning from the past که بر اساس آن برنامه‌ریزی را از گذشته شروع می‌کنید (رویکرد گذشته محور) و تکنیک در حوزه فناوری، تکنیک مهندسی معکوس است. در این مورد، رویکرد راهبردی، تطبیق پذیری است و شما به دنبال شکل‌دهی به آینده نیستند. رویکرد دوم planning from the future است و در این رویکرد ما می‌بینیم که چه چیزهایی از آینده به سمت ما می‌آیند (رویکرد آینده محور) و سعی می‌کنیم آن‌ها را به دست بیاوریم. در واقع، در این حوزه، شناسایی اینکه چه چیزی در آینده ثروت آفرین و ارزش آفرین است به راحتی میسر نیست.

ایران جزء ۱۰ کشور برتر دنیا، در دو حوزه «نانو فناوری» و «بیو فناوری»

ذاکری عنوان کرد: در نگاه به آینده، برخی عوامل مانند دانه‌های زیر خاک هستند که به آن‌ها "emerging issues" به معنای پدیده‌های نوظهور می‌گوییم. داشتن نگاه Backcasting و شناسایی فرصت‌های استراتژیک از اهمیت زیادی برخوردار است. او معتقد است که اگر می‌خواهید سهم بری خودتان را از آینده افزایش دهید، بزرگترین فرصت‌ها در پدیده‌های نوظهوری است که هنوز کسی به سراغ آن‌ها نرفته است. کیون لی می‌گوید اگر می‌خواهید نقشه جامع علمی و فناوری بنویسید باید این نکته را در نظر بگیرید که پدیده‌های نوظهوری که اقتصادهای آینده را شکل می‌دهند چه مواردی هستند. یکی از ویژگی‌های آن‌ها این است که با وجود سرمایه گذاری‌هایی که انجام شده، هنوز کسی صاحب مطلق آن‌ها نیست. در ایران ما توانسته‌ایم در دو حوزه «نانو فناوری» و «بیو فناوری» موفق‌های را کسب کنیم. کشور ایران جزء ۱۰ کشور برتر دنیا در این دو حوزه به شمار می‌رود.  

اهمیت کربن و رد پای کربن در برنامه‌ریزی کشورها

وی یادآور شد: با تاکید بر اینکه آگاهی از رد پای کربن هر فرد، به این معنا که سالانه هر فرد چند تن کربن وارد جو می‌کند، نکته‌ای بسیار مهم است، حسابداری کربن به ما می‌گوید که در ۲۰ سال آینده، در کنار پول، کربن هم یکی از فاکتورهای اصلی در برنامه‌ریزی کشورها خواهد بود. از این‌رو، برای تولید هر کالا دو سوال اساسی مطرح می‌شود؛ اول اینکه هزینه کالای تولید شده چقدر است و ما چقدر می‌توانیم آن را به فروش برسانم؟ به عبارتی، اگر آن را در مقیاس بالا تولید کنیم، هزینه به چه میزان کاهش پیدا می‌کند که ما بتوانیم به نقطه سودآوری برسیم؟ و پرسش دیگر اینکه برای تولید این محصول چقدر کربن وارد جو می‌شود و آیا خریدار حاضر است چنین محصولی که برای آن به این میزان کربن تولید شده را خریداری کند یا خیر؟ همچنین، ۱۳۰ کشور دنیا به این توافق رسیده‌اند که تا افق ۲۰۵۰ رد پای کربن را به صفر برسانند. ما در کشور ناترازی انرژی داریم و چاره‌ای به جز حرکت به سمت انرژی‌های تجدید پذیر نداریم. باید در نظر داشته باشیم که بالاترین توان تابشی دنیا در اختیار ایران است و چیزی که قرن‌ها بزرگترین نقطه ضعف ما بوده، اکنون می‌تواند به بزرگترین نقطه قوت ما تبدیل شود. همچنین، قنات‌هایی که روزی توسط اجداد ما ساخته شدند، از چنین ظرفیتی برخوردارند.

رابطه علم و فناوری خطی نیست

رئیس دانشکده آینده پژوهی دانشگاه اصفهان، در پایان صحبت‌های خود با بیان اینکه ما نمی‌توانیم علم را از فناوری جدا کنیم، گفت: این نکته بسیار مهم است و باید به این فکر کنیم که چطور علم را به فناوری و ثروت تبدیل کنیم. به عبارتی، نگاه ما در ایران، در توزیع علم، تکنولوژی و فناوری، یک نگاه جزیره‌ای است و یک نگاه سیستماتیک و یکپارچه نداریم. تحقق این امر نیازمند این است که در کنار شناسایی پدیده‌های نوظهور، یک نگاه سیستماتیک و یکپارچه به علم، تکنولوژی و نوآوری داشته باشیم. همچنین، نگاهمان به تکنولوژی باید در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای، بخشی و تکنولوژیکال باشد.

همچنین، سید محمد قلمکاریان، عضو هیئت علمی و مسئول نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه پیام نور استان اصفهان، با تمرکز بر سند و مبانی نقشه جامع علمی کشور، اظهار کرد: مقوله علم و فناوری، از مهمترین زیرساخت‌های پیشرفت کشور و ابزار جدی رقابت در عرصه‌های مختلف است. به این ترتیب تحقق آرمان‌هایی نظیر احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در میان ملت‌ها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان، در گرو پیشرفتی همه جانبه در علم است؛ علمی که دارای سه شاخصة عدالت، معنویت و عقلانیت باشد.  

وی ادامه داد: اکنون که ۱۳ سال از عمر نقشه جامع علمی کشور می‌گذرد، فرصت خوبی است که کامیابی‌ها و کاستی‌ها استخراج شود و روز آمدسازی لازم صورت گیرد. دنیای علم مدام در حال تغییر است و ما باید اسناد بالادستی محکم در حوزه های مختلف داشته باشیم.

پیشنهادهای عملی بر اساس پژوهش

در این خصوص، این عضو هیئت علمی دانشگاه پیشنهادهایی را بر اساس پژوهش‌ها ارائه کرد و آن‌ها را بر شمرد وی گفت: با در نظر گرفتن تاثیرات جهانی شدن بر آموزش عالی، باید آمادگی لازم جهت رویارویی با پیامدهای جهانی شدن کسب شود و با برنامه ریزی دقیق، اصولی و حساب شده، زمینه بومی سازی آن‌ها فراهم شود. همچنین، با توجه به اینکه اهداف آموزش عالی بصورت بسیار کلی و بدون در نظر گرفتن تاثیرات جهانی شدن بر آموزش عالی بیان شده است، پیشنهاد می‌شود که اهداف مصوب آموزش عالی به صورت دقیق تبیین و نگاشته شود و در این زمینه پیامدهای جهانی شدن در اولویت قرار گیرد.

قلمکاریان افزود: با توجه به تشکیل و سازماندهی مرکز مطالعات جهانی شدن در کشور و تعیین ریاست آن توسط ریٔیس جمهور، پیشنهاد می‌شود که مرکزی مشابه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاسیس شود و با تعامل و بررسی همه جانبه به ارایٔه راه‌های نهادینه کردن تاثیرات جهانی شدن به ویژه در حوزه اهداف آموزش عالی بپردازند. علاوه بر این، بعد اقتصادی جهانی شدن که اکنون به عنوان یکی از جهات مهم و سرنوشت ساز مطرح است، با عنایت به لزوم تعامل کشور با سازمان‌های جهانی، بانک‌های بین المللی مورد توجه همه جانبه قرار گیرد و روند تاثیر پذیری مثبت آن مشخص شود

مسئول نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه پیام نور، عنوان کرد: در ارتباط با تاثیرات بعد سیاسی جهانی شدن بایستی آمادگی لازم در دولت به ویژه در نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها پدید آید تا امکان استفاده بهینه از جنبه‌های مثبت اثرات فراهم شود. بعد فرهنگی جهانی شدن به دلیل ویژگی‌های خاص فرهنگ ایرانی و اسلامی توجه ویژه‌ای را می‌طلبد، لذا بایستی ارزش‌ها و هنجارهای اسلامی در مواجهه با پیامدهای جهانی شدن حفظ و صیانت گردد و در این زمینه برنامه‌ریزی و هدف گزینی دقیق صورت پذیرد.

انتهای پیام