به نقل از «تسنیم»

دوران گذار نوشتار زنانه در ادبیات ایران

تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۸۵۱۶۲۸

جلسه نقد و بررسی کتاب «نخ قرمز به جای لب‌هایش» عصر روز گذشته در شهر کتاب مرکزی و‌ با حضور جمعی از نویسندگان و‌ منتقدان ادبی برگزار شد. ۰۸ مهر ۱۳۹۷ - ۱۵:۴۴ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، نشست نقد و بررسی «نخ قرمز به جای لب‌هایش»، اولین مجموعه داستانی زهرا نوری، نویسنده جوان افغانستانی، با حضور فرحناز علیزاده، علی مسعودی‌نیا و جمعی از علاقه‌مندان به ادبیات مهاجران افغانستای در شهر کتاب مرکزی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

فرحناز علیزاده، نویسنده و منتقد ادبی در ابتدای این نشست، گفت: ما با 11 داستان در این کتاب رو برو هستیم و به نظر من همه آنها را در ژانر بومی-اقلیمی می‌گنجند؛ چون لحن و شبهه لحن دارند. از سویی فضا و اشیا مربوط به یک خطه هستند. اما آنچه باید در اینگونه کتاب‌ها مورد توجه قرار داده شود فقط فضای مربوط به این منطقه نیست بلکه گفتمان و تفکر غالب یک اقلیم باید در کل داستان‌ها وجود داشته باشد.

او در ادامه تصریح کرد: زندگی زنان و سختی‌هایی که به آنها وارد می‌شود، موضوع قابل توجهی در همه داستان‌هاست. گفتمان غالب هم دیدگاه دیگران بر زنان است و زنان این داستان‌ها به شکل‌های مختلف تاکید دارند که مردان دیدگاه مثبتی به زنان ندارند. اما مسئله اینجاست که اگر قرار است از معضلات زیست محیطی چه مسائل زنان و چه مسائل اجتماعی سخن بگوییم، باید با نمایش دادن این مسائل آنها را بیان کنیم اما نویسنده ما در این کتاب بیشتر دغدغه گفتن دارد تا نشان دادن لایه‌های مختلف این مشکلات و این موضوع در چند داستان قابل توجه است.

این منتقد ادبی به ویژگی دیگری از ژانر بومی-اقلیمی اشاره کرد و افزود: در داستان‌های بومی و اقلیمی نویسندگان با دو‌ رویکرد به مسائل موجود می‌پردازند؛ برخی نویسندگان خرافات و معضلات را پررنگ کرده و از سنت‌ها و خرافاتی می‌گویند که نباید باشد و به نوعی علیه آنها می‌نویسند؛ دسته دوم نویسندگان اما بر این سنت‌ها صحه می‌گذارند و خانم نوری از دسته اول است و معتقد است که سنت‌های کهنه باید کنار گذاشته شوند.

علیزاده همچنین تأکید کرد: ما چند نوع خواننده داریم؛ دسته اول داستان کوتاه نمی‌خوانند. اگر داریم داستان کوتاه می‌نویسیم باید بدانیم که مخاطب ما داستان کوتاه‌خوان است بنابراین در داستان‌ها فقط باید به او نشانه‌هایی بدهیم؛ زیرا خواننده بیشتر می‌خواهد به جای واگویه، کنش ببینند و درد در حرکت نشان داده شود.

او خاطر نشان کرد: اطلاعات در داستان کوتاه باید به صورت قطره‌چکانی به مخاطب داده شود؛ مثل درست کردن پازل باید اجازه دهیم تا خواننده به کشف و شهود برسد اما موضوع قابل توجه در این کتاب این بود که داستان‌ها بیشتر دغدغه گفتن دارند تا نشان دادن. یعنی مسئله پیام دادن و معنا‌محور بودن باعث شده داستان‌ها بیشتر روایت شوند و همین موضوع باعث تکرارپذیری آنها شده است. همچنین بعضی از داستان‌ها هنوز طرح‌واره هستند و داستان نشدند.

این نویسنده در بخش دیگری از سخنان خود به زوایای دید موجود در داستان‌های این کتاب اشاره کرد و گفت: در این کتاب با من‌های راوی بیشتر از زوایای دیگر روبرو هستیم اما استفاده از زاویه دید دوم شخص در سه داستان قابل توجه است.

او با انتقاد از استفاده زاویه دید دوم شخص در این داستان‌ها، توضیح داد: دیدگاه دوم شخص مخاطب را به سمت نثر شاعرانه می‌برد و خانم نوری تقریباً در سه داستان از این دیدگاه استفاده کرده است؛ در حالی که راوی‌های این داستان‌ها متفاوت هستند هرچند که نویسنده در این داستان‌ها تجربه‌ورزی کرده است اما در استفاده از زاویه‌دید‌ها اولاً باید نگاه کرد که در داستان فرد خودش نمی‌تواند حرف بزند؟ اگر به هر دلیلی نمی‌تواند حرف بزند اینجا شما باید فرد را مخاطب قرار دهید در حالی که افراد این داستان‌ها همگی خودشان می‌توانند حرف بزنند بنابراین انتخاب زاویه دیده دوم هوشمندانه نبوده و فقط برای این انتخاب شده که با احساس خواننده همراهی بیشتری داشته باشد. بنابراین هر زاویه دید نه به جهت زیبایی بلکه برای این باید انتخاب شود که که در خلق موقعیت همخوانی ایجاد کند.

علی مسعودی‌نیا، روزنامه‌نگار و‌ منتقد ادبی نیز در بخشی از این نشست به بحث و بررسی پیرامون این کتاب پرداخت. او در بخشی از سخنان خود گفت: از مجموع داستان‌ها نوعی شعارگونگی به چشم می‌آید. به طور کلی در دوران گذار نوشتار زنانه به طور دغدغه مطرح می‌شود تا جایی که به وجه عصیانی می‌رسد و جنبش مانند می‌شود بنابراین بیشتر متون داستانی ما هم گزارش دادن وضعیت موجود توأم با مویه و مرثیه‌خوانی برای این زنان است.

او تصریح کرد: کتاب نوری هم دوران گذاری است بر سرنوشت زنان و این گزارش و شرح ماوقع شاید خیلی در این کتاب تلخ رقم زده شده که در سرنوشت کتاب هم دخیل بوده است.

این منتقد ادبی همچنین به موضوع حجاب در این کتاب اشاره و تاکید کرد: موضوع قابل توجه دیگر این است که در ادامه مسئله پوشش، در خصوص مسائل مرتبط با نهادهای اجتماعی، عرفی و سنتی هم صحبت می‌شود. مسائلی مانند غیرت، ازدواج، قاعدگی و تربیت. بنابراین تمام مسائل مرتبط با زنان را از همین وجه مورد پوشش قرار می‌دهد و به نوعی میانجی قرار داده می شود.

مسعودی‌نیا خاطر نشان کرد: از طرف دیگر اتفاقی که در این مجموعه می‌افتد این است که دغدغه نویسنده غیر از گزارش عینی، ارائه فرصت بازنمایی‌های سوبژکتیو است و این وجوه هذیانی و کابوس‌وار در کنار روایت گزارش‌ها و وجوه ذهنی قابل توجه است. به همین روال داستان‌ها شخصیت‌محور شدند و به نوعی با اعمال تکراری در همه داستان‌ها مواجه هستیم. به نحوی که شیوه توصیف داستان‌ها مشابه است.

او در ادامه به ذکر یکی از نقاط ضعف کتاب پرداخت و گفت: موضوع دیگر که ایراد بزرگی هم محسوب می‌شود این است که ما دسته‌های مختلف سنی در داستان‌ها داریم اما تفاوت معناداری بین زن، بچه، پیرمرد و پیرزن نمی‌بینیم. به نوعی مشخص است که همه داستان‌ها را یک راوی روایت می‌کند درحالی که ما در کتاب به لحن گردانی، دیالوگ و مونولوگ متفاوت نیاز داریم.

این منتقد ادبی تاکید کرد: این موضوع باعث شده متوجه تفاوت داستان‌ها نشویم. حتی تفاوت شخصیت‌ها در داستان‌ها وجود ندارد البته داستان کوتاه محل تجربه است اما خانم نوری در شکل روایت محافظه‌کار عمل کرده در عین حال ویراستاری کتاب هم در چند جا کج‌سلیقگی دارد و حتی در بعضی صفحات زمان افعال به هم ریخته است.

در این نشست همچنین به حاضرین در سالن فرصت‌هایی داده می‌شد تا نظرات خود را در رابطه با کتاب ارائه دهند. در پایان این نشست نیز زهرا نوری نویسنده کتاب، در سخنان کوتاهی گفت: جلسات نقد جلسات بسیار خوبی است و من روی نقد، نقد نمی‌آورم. وقتی کتابی چاپ می‌شود دیگر فقط برای نویسنده نیست و اگر حرفی روی کتاب زده می‌شود یعنی اینکه کتاب حرف دارد. من سالها تلاش کردم، در جمع‌های زنانه نشستم، به گریه انداختم و گریه کردم تا این کتاب را بنویسم.

«نخ قرمز به جای لب‌هایش» نوشته زهرا نوری از سوی انتشارات پیدایش منتشر و روانه بازار کتاب شده است.

انتهای پیام/

R1013197/P1013197/S4,35/CT12 واژه های کاربردی مرتبط ادبیات داستانی

منبع: تسنیم

کلیدواژه: ادبیات داستانی ادبیات داستانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۸۵۱۶۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برنامه‌های جدید کانون پرورش فکری برای بچه‌ها

مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از برنامه‌های جدید این انتشارات برای تولید محتوا و کتاب ویژه گروه سنی کودک و نوجوان گفت. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عباس محمددینی، مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، درباره وضعیت کتاب کودک و نوجوان و انتشارات کانون گفت: وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در حال حاضر وضعیت مطلوب و بدون مشکلی نیست که بتوان روی آن بحث و اظهار کرد. ادبیات در چند سال اخیر در صنعت نشر، تولید محتوا و کتاب‌سازی دچار افول شده به‌ویژه این ضعف در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز دیده می‌شود. یکی از مشکلات نیز مراجعه ناشران به ترجمه است که از 25 سال پیش تاکنون با رفتن تمام توان ناشر به این سمت، به ضعف مؤلفان و آثار تألیفی برای گروه سنی کودک و نوجوان انجامیده است.

بازگشت به تألیف

او ادامه داد: در این چند سال که ناشران نگاه‌شان به سمت تالیف بازگشت، اما به دلیل همان ضعف، این صنعت هنوز به مطلوبیت خود نرسیده است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشارات آن نیز با نگاهی که به بازار و مخاطب خود دارد و با توجه به ریز موضوعاتی که مخاطب در صنعت ترجمه داشته، دوباره به سمت تألیف بازگشته است تا بتواند آن مطلوبیت از دست رفته را برای نشر و ادبیات کودک و نوجوان به صورت بالادستی ایجاد کند.

مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون گفت: ما در حال تلاش هستیم و به نویسندگان نوقلم و مؤلفان کودک و نوجوان عرصه می‌دهیم تا بتوانند فعالیت کنند و به محصول برسند، تا آن قوت ایجاد شود و در چند سال آینده بتوانیم به مطلوبیت خود برگردیم.

محمددینی همچنین به ملاک و معیار‌هایی که برای نشر مدنظر قرار می‌گیرد، اشاره کرد و افزود: ادبیات در پایان قرار است یک کودک را برای حضور در اجتماع بسازد و نیازمند تعهد است تا بتواند کودک متعهد بسازد. ادبیات در واقع زیربنا و پایه اصلی است و این زیربنا نمی‌تواند در اختیار آدم‌های غیرمتعهد قرار گیرد. از سوی دیگر تخصص است؛ ادبیات کودک و نوجوان یک امر بسیار تخصص محور است و نمی‌تواند در اختیار افرادی قرار گیرد که تخصص ندارند. این تخصص حتی به روان‌شناسی کودک و نوجوان، نظام‌های تربیتی و... نیز برمی‌گردد.

از «سیمرغ» تا «قاف»؛ طرح‌های جدید کانون برای خلق ادبیات بومی

او با اشاره به اینکه کانون عرصه را برای مؤلفان و مصنّفان متخصص ایجاد کرده است تا بیایند و کار کنند، گفت: انتشارات کانون در گذشته به صاحب قلم بودن افراد تأکید داشت، ما نیز این امر را لازم می‌دانیم، اما به صاحب قلم‌های تازه نفس و کسانی که این امکان برای‌شان تاکنون فراهم نشده بود، نیز اجازه می‌دهیم تا بیایند و در ورطه امتحان قرار گیرند و در حوزه‌های کارشناسی مشغول شوند. تاکنون چند حوزه کارشناسی فعال کرده‌ایم تا آثار این نویسندگان را مورد پالایش قرار دهند و از سوی دیگر اثرشان به همراه متخصصان متعهد و متعدد دیده و سنجیده شود تا هم کارهای‌شان دیده شود و هم مشغول به کار شوند.

انتشار کتاب‌های تعاملی

محمددینی اضافه کرد: در کتاب‌های ترجمه نیز به این سمت می‌رویم تا آثار با تعهد و تخصص را انتخاب کنیم و از مؤلفانی بهره گیریم که در بخش ترجمه حائز این ویژگی‌ها هستند. ما کتاب‌هایی داریم که خاص هستند؛ بنابراین به سراغ مؤلف مترجمانی می‌رویم که ما را به خواسته خود برسانند. در حال حاضر آثار ترجمه در بازار نشر بسیار زیاد است، ضمن اینکه ما در کانون دغدغه رقابت با کسی را نداریم؛ زیرا می‌خواهیم خلأها را پر کنیم و در این پازل نیز به سراغ جاهای خالی رفته‌ایم. وقتی می‌بینیم دیگر انتشاراتی‌ها غایت خود را روی ترجمه گذاشته‌اند، ما به سمت ترجمه‌های بسیار خاص می‌رویم که کار بزرگی در دنیا انجام می‌دهند. در واقع به سراغ آثاری می‌رویم که انتشارات دیگر به خاطر هزینه و یا به دلیل حقوق مؤلف به آن ورود پیدا نمی‌کنند.

او در پاسخ به این سوال که برای کانون بحث ادبیات اهمیت دارد یا وجه بازی و سرگرمی، توضیح داد: در حال حاضر ما چند پروژه همزمان داریم که کتاب‌های‌مان همراه با بازی، سرگرمی و عروسک است. برای آینده نیز کتاب‌های تعاملی را در نظر داریم. این‌ها اصول و جذابیت‌هایی است که در بازارپردازی غیرمحتوایی برای کودک انجام می‌شود. ما در بحث ادبیات نوجوان نیز در حال ورود هستیم تا کتاب‌های‌مان واقعیت افزوده داشته باشند و نوجوانان بتوانند وارد تعامل شوند و برای محتوا و کتاب شاخ و شونه بکشند تا محتوا را بهتر کنند و یا داستان را به سمتی که دوست دارند پیش ببرند.

مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون تصریح کرد: پیش از این در این بخش ضعف‌هایی وجود داشت، چرا که محتوای کتاب جامد است نه سیال و این کتاب بود که برای محیط خود تعیین تکلیف می‌کرد و مخاطب نیز آن را می‌پذیرفت. بسیاری از مخاطبان امروز نیز همچنان به همین سو گرایش دارند. اما در حال حاضر بسیاری از کتاب‌ها صوت، عروسک و بازی با خود به همراه دارند و حتی بعضی از این کتاب‌ها سرگرمی با خود به همراه می‌آورند و روی سکوها می‌روند. حتی گاهی تعامل دارند و از مخاطب می‌خواهند تا ادامه داستان را پیش ببرد و یا این‌که تعیین و تکلیف کند. در واقع کتاب‌ها امروز از جماد خارج شده و به سیالیت ورود کرده‌اند. انتشارات کانون نیز در حیطه عملیاتی خود در حال نگارش این موضوع است تا به‌زودی انجام شود.

برنامه‌های جدید کانون برای کتاب‌های صوتی

محمددینی درباره کتاب‌های صوتی و استفاده از صداها و چهره‌های شناخته شده در تولید این آثار نیز توضیح داد و گفت: انتشارات کانون به سمتی می‌رود که سکوی خاص خودش را در این بخش داشته باشد. ما پیش از این در بخش کتب صوتی فعالیت‌هایی داشتیم و برای تولید این کتاب‌های صوتی به سراغ هنرمندان رفتیم، اما در دوره جدید به سراغ خوانش اثر از سوی خود مؤلف رفته‌ایم و در سوی دیگر نیز به دنبال استعدادسنجی در صداهای خوب میان کودکان در مراکز کانون هستیم. خوشبختانه استعدادهای بسیار شاخصی هستند و حتی برخی از آن‌ها در مراکز صداوسیما نیز مشغول به کارند.

او در ادامه و در پاسخ به پرداخت حق مؤلف در کتاب‌های الکترونیکی نیز گفت: در این مورد ما از برنامه‌های قراردادی که قبلاً امتحان خود را پس داده‌اند، استفاده می‌کنیم و بسیار دقیق و با وسواس این کار را انجام می‌دهیم تا حقی از مؤلفی ضایع نشود.

عرضه هزار عنوان کتاب کودک و نوجوان در غرفه کانون

محمددینی در پایان سخنان خود درباره غرفه کانون در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: در نمایشگاه، امسال هزار عنوان کتاب داریم. تعدادی کتاب نیز چاپ اولی هستند. از همه دعوت می‌کنم تا در نمایشگاه کتاب  تهران به غرفه کانون سر بزنند. در طول مدت نمایشگاه  ما هر روز پذیرای یکی از بزرگان ادبیات کودک و نوجوان خواهیم بود. رونمایی از کتاب نیز از دیگر برنامه‌های کانون در این ایام است.

سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 19 تا 29 اردیبهشت 1403 در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این نمایشگاه با آثار خود حضور دارد.

انتهای پیام/