سود صادرات، در جیب خارجی‌ها!
تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۸۶۵۴۹۱
ایران اکونومیست - به گزارش ایران اکونومیست، در تجارت خارجی چه می‌گذرد؟ برای این سوال هر روز با پاسخی متفاوت روبه‌رو می‌شویم. پیش از این در گزارشی با عنوان «گل به‌خودی با حصر تجارت» تبعات بخشنامه‌های ارزی که موجب بروز حقه‌های جدید در تجارت شده بود، توضیح داده شد. گزارش پیشرو در ادامه روند سیاست‌گذاری‌های اشتباه ارزی است که بخش دیگری از مشکلات صادرکنندگان را به تصویر می‌کشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشکلاتی که تا قبل از نخستین بخشنامه ارزی (۲۱ فروردین ۹۷) خبری از آنها نبود. در این گزارش برخی از فعالان اقتصادی مساله‌ای را بیان کرده‌اند که نشان می‌دهد صادرات ایران به سمت معاملات ریالی درحال حرکت است. اتفاقی که از فرار از پیمان‌سپاری ارزی و ناتوانی پرداخت هزینه‌های فوب برای صادرات نشات می‌گیرد. این دو عامل موجب می‌شود برخی از بنگاه‌ها تن به فروش ریالی کالاهایشان به خارجی‌ها دهند.
اما تداوم صادرات ریالی تبعاتی همچون کاهش قیمت صادراتی، تحت‌تاثیر قرار گرفتن برندهای صادراتی و بازنگشتن ارز صادراتی به کشور به‌دلیل فعالیت کارت‌های اجاره‌ای و تعهد ارزی صوری را به همراه خواهد داشت. چندی پیش مساله‌ای مطرح شد که با توجه به نوسانات ارز، خریداران کالاهای ایرانی از جمله محصولات کشاورزی از کشورهایی مانند روسیه و عراق وارد ایران می‌شوند و کالاهای خود را به‌صورت ریالی از فروشندگان ایرانی می‌خرند.
این خریداران خارجی دلار را وارد ایران می‌کنند و دلار را در صرافی‌ها به ریال تبدیل می‌کنند و پول خرید کالا و محصولات کشاورزی خود را به‌صورت ریال می‌پردازند. در مقابل هم فروشنده محصولات کشاورزی که به‌عنوان صادرکننده به طرف روسی شناخته می‌شود، باید کالای خود را به گمرک اظهار کند تا از آن طریق به دست خریداری که کالا را در ایران خریده و پول آن را هم به‌صورت ریال پرداخت کرده است در روسیه برسد.
به این ترتیب صادرکننده ایرانی عملا ارزی برای ارائه در سامانه نیما ندارد و ملزم‌شدن صادرکنندگان به ارائه ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما مشکلاتی را در بخش صادرات محصولات کشاورزی به روسیه به‌وجود آورده است. به غیر از این، شنیده می‌شود که پای دلال‌های خارجی نیز به بازارهای صادراتی باز شده است.
به این معنی که خریداران به‌صورت مستقیم وارد ایران نمی‌شوند، بلکه واسطه‌هایی در ایران حضور دارند که کالاها را به قیمت درب کارخانه خریداری کرده و به‌واسطه کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای به کشور مقصد صادر می‌کنند. این واسطه‌ها به‌دلیل اینکه وضعیت اقتصادی بنگاه‌های ایران را می‌دانند و کاهش ارزش پول ملی را رصد می‌کنند، با قدرت چانه‌زنی بالا وارد معامله می‌شوند. برخی از آنها حتی کالاها را مدت‌دار خریداری می‌کنند.
مبنای معامله انجام شده نیز ریال است نه دلار. آنها با آگاهی از اینکه بنگاه‌های ایرانی در تنگنا هستند، روی قیمت‌های صادراتی فشار می‌آورند و تخفیف می‌گیرند. در واقع تولیدکننده ایرانی به‌دلیل وضعیت اقتصادی بنگاهش، بالاجبار به خریداران امتیاز می‌دهد. این موضوع کاسبی جدیدی را برای خارجی‌ها ایجاد کرده است. مسلم است که نوسانات ارزی، خارجی‌ها را ترغیب به تبدیل دلار به ریال و خرید ریالی می‌کند.
به عبارت دیگر با خرید ارزان‌تر کالاهای صادراتی و انتقال آن به کشورهای مقصد سود صادراتی (به‌دلیل اختلاف قیمت در داخل و خارج کشور) به جیب خارجی‌ها می‌رود.
چه کسانی صادرات ریالی انجام می‌دهند؟
دلال‌های خارجی فعال در بازار صادراتی اغلب با تولیدکننده‌هایی که قدرت فوب کردن و نقدینگی لازم را ندارند وارد معامله می‌شوند چراکه برای فوب کردن، فروشنده یا همان صادرکننده باید کلیه مخارج تا زمان تحویل کالا بر روی عرشه کشتی را بپردازد و خطر‌های احتمالی را بپذیرد و به خرج خودش مجوز‌های صدور یا هر مجوز دولتی دیگری که در این فرآیند نیاز است را فراهم کند. همچنین باید به خرج صادرکننده، کالا بسته‌بندی شود. هزینه‌های کنترل کالا و سندهای متعارف برای اثبات تحویل کالا روی عرشه کشتی نیز بر عهده صادرکننده است.
در نتیجه این گروه از تولیدکنندگان به‌دلیل اینکه قدرت و نقدینگی لازم را ندارند، تن به معاملاتی از این دست می‌دهند. اما زمین برای تاختن واسطه‌ها در این شرایط فراهم‌تر است. دلال‌ها، کالاها را با قیمت ارزان‌تری از این بنگاه‌ها خریداری می‌کنند و حتی پرداخت‌های آنها به‌صورت ریالی بلندمدت تعیین می‌شود. از طرفی شرکت‌های اشاره‌شده، زیر بار تعهد ارزی و ارائه کارت بازرگانی هم نمی‌روند. از این‌رو پای کارت‌های اجاره‌ای هم به این مهلکه باز می‌شود.
خرید مدت‌دار برای صادرات
بارها بخش‌خصوصی اعلام کرده که بازگرداندن ارز در مدت زمان تعیین شده از سوی دولت(سه‌ماهه) برای صادرکنندگان کالاهای با پایه غیرنفتی امکان‌پذیر نیست، چراکه آنها به روش‌های مختلفی از جمله فروش‌های امانی و مدت‌دار، کالاها را در بازار صادراتی به فروش می‌رسانند. حال این مساله به دلال‌های خارجی حاضر در ایران هم سرایت کرده است. واسطه‌های خارجی کالا را به قیمت درب کارخانه مانند یک مشتری داخلی خریداری می‌کنند.
در نتیجه برخورد تولیدکننده با دلال مثل برخورد با مشتری داخلی است. به این معنی که مشتری هم می‌تواند به‌صورت نقد آن کالا را خریداری کند و هم می‌تواند به‌صورت چک، پول کالا را بپردازد. اما دلال‌ها گزینه دوم را انتخاب می‌کنند، چراکه نوسانات نرخ ارز را می‌سنجند و برآورد می‌کنند که اگر دلارشان را مثلا سه ماه دیرتر به ریال تبدیل کنند و پول را بپردازند، برایشان به صرفه‌تر است. گفته می‌شود این موضوع در مورد کارخانه‌هایی که تولید و مزیت نسبی آنها بالاست، رایج شده است. به‌عنوان مثال در مواد معدنی، مزیت نسبی وجود دارد.
در مورد کالاهایی که عرضه زیاد است این اتفاق می‌افتد و فروشنده با هرشرایطی کالا را می‌فروشد. برای او فرقی ندارد که خریدار داخلی یا خارجی باشد چراکه بیشتر این تولیدکنندگان هزینه‌های فوب کالا را ندارند. البته در برخی از مواد معدنی که خاص‌تر هستند، اگر خریدار خارجی باشد قیمت متفاوت است و باید با دلار پرداخت شود. اما اگر خریدار داخلی باشد باید پروانه بهره‌برداری داشته باشد و به‌صورت ریالی قیمت‌گذاری کنند.
تبعات حرکت به سوی ریالی شدن صادرات
اگرچه برخی از بنگاه‌های ایرانی این شیوه را برای امرار معاش خود در پیش می‌گیرند اما حرکت به سوی صادرات ریالی این بنگاه‌ها می‌تواند بر کل صادرات تاثیرگذار باشد. مهمترین تاثیر آن، کاهش قیمت در کالاهای صادراتی است. از سوی دیگر برندهای صادراتی ایران تحت‌تاثیر این شیوه قرار می‌گیرند چراکه کالاهای ارزان‌تر با برندهای ناشناخته و حتی کیفیت پایین‌تر، مشتریان را به سمت خود می‌کشد.
اما پس از مدتی، این کالاها که در مجموع به نام کالای ایرانی وارد آن بازار شده‌اند، به‌دلیل کیفیت نامناسب، مشتری‌های خود را از دست می‌دهند و این امر باعث می‌شود برندهای مطرح ایرانی نیز تحت تاثیر این اتفاق قرار بگیرند و بازارشان را از دست بدهند. علاوه بر این استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای در این شیوه موجب می‌شود که تعهد ارزی از کسی گرفته شود که عملا تاجر نیست. در این شرایط امیدی به بازگشت ارز صادراتی نیز وجود ندارد. د
ر این میان نمی‌توان شرکت‌های ایرانی فروشنده را هم ملزم به پرداخت ارز حاصل از صادرات کرد؛ چراکه در ایران، تمام صادرکنندگان لزوما تولیدکننده نیستند. البته درحال‌حاضر پایش کارت‌های بازرگانی در اتاق‌های بازرگانی درحال انجام است. چنانچه این پایش با شیوه درست پیش رود بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: صادرات صادرکنندگان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۸۶۵۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نمایش توانمندیهای صادراتی نخبگان کشور در «ایران اکسپو ۲۰۲۴»
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در دولت سیزدهم، قصد دارد همزمان با برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۴ با در اختیار گرفتن فضایی مناسب، توانمندیهای صادراتی فناوران نخبه کشورمان در عرصه‌های مختلف را به رخ بازدیدکنندگان خارجی بکشاند؛ رویدادی که به طور حتم گشودن دریچه بزرگ صادراتی به روی دانش‌بنیان‌ها خواهد بود.
ششمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۴) با پیش بینی بازدید بیش از دو هزار و ۵۰۰ تا سه هزار تاجر و بازرگان خارجی از بیش از ۹۰ کشور دنیا قرار است از هشتم تا دوازدهم اردیبهشت جاری در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران برگزار شود.
یکی از رویکرد‌های مهم دولت سیزدهم، ارتباط نزدیک و قدرتمند با بخش خصوصی به منظور صادرات محصولات ایرانی به سایر کشورهای دنیا است و به طورحتم نخستین گام در تحقق هرچه بهتر این هدف، توسعه روابط اقتصادی و تجاری، معرفی ظرفیت‌ها و توانمندیهای داخلی به فعالان اقتصادی خارجی و البته شناخت متقابل از ظرفیت‌های کشورهای دیگر است.
عرضه هزار و ۵۰۰ محصول دانش‌بنیان در اکسپو ۲۰۲۴
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری نیز عزم خود را جزم کرده است که همچون گذشته همزمان با برگزاری نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۴) به عنوان بزرگترین نمایشگاه معرفی دستاورد‌ها و محصولات ایرانی، همچون سال‌های گذشته با در اختیار گرفتن فضایی مناسب، توانمندیهای صادراتی فناوران فعال در شرکت‌های دانش بنیان کشورمان اعم محصولات نوآورانه ایرانی قابل رقابت با محصولات مشابه سایر کشور‌ها در بخش‌های مختلف را به رخ بازدیدکنندگان خارجی کشیده و برای آشنایی بیشتر آنها به نمایش بگذارد.
سید مجتبی قدمگاهی با بیان اینکه، نمایشگاه اکسپو ایران را سازمان توسعه تجارت ذیل وزارت صمت هر سال برگزار می‌کند، افزود: این نمایشگاه در واقع ارائه دستاورد‌ها و محصولات ایران برای مجموعه‌های خارجی است و هدف آن بیشتر معرفی و نمایش آخرین دستاورد‌های شرکت‌های ایرانی در این گردهمایی بزرگ است.
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی با بیان اینکه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری سالن A ۳۷ در سه طبقه را به صورت سالن دائمی و اختصاصی به نمایش محصولات دانش بنیان اختصاص داده است، اظهار داشت: قصد داریم محصولات دانش بنیان کشورمان را در این نمایشگاه با هدف آشنایی و بازدید مهمانان و شرکت‌های خارجی با آخرین دستاورد‌های ایران در حوزه‌های مختلف فناوری به نمایش بگذاریم.
قدمگاهی با بیان اینکه، در این نمایشگاه حدود ۱۵۰۰ محصول نوآورانه به نمایش گذاشته خواهد شد، افزود: اگرچه ظرفیت ایران بیش از این تعداد است، اما درصدی از شرکت‌های تراز اول و مناسب را توانسته ایم برای حضور در این رویداد دورهم جمع کنیم.
۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در اکسپو ایران حضور خواهند داشت
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در ادامه تصریح کرد: حدود ۷۰۰ شرکت دانش بنیان و فناور ایرانی در نمایشگاه اکسپو ایران ۲۰۲۴ حاضر خواهند بود و آنها می‌توانند دستاورد‌های خود را به بازدیدکنندگان خارجی ارائه کنند.
قدمگاهی یکی از اهداف دعوت از دانش بنیان‌ها برای حضور در این نمایشگاه را ایجاد تسهیلات ارتباطی برای دانش بنیان‌ها در ارتباط با شرکت‌های خارجی برای معرفی محصول خود و همچنین مذاکره و انعقاد قرارداد فروش و همچنین انعقاد تفاهم نامه همکاری با شرکت‌های خارجی عنوان کرد.
وی با بیان اینکه، معاونت علمی در خصوص این نمایشگاه از تجربیات ارزنده‌ای برخوردار است، خاطرنشان کرد: سال گذشته قریب به ۵۰۰ میهمان و شرکت خارجی در اکسپو ۲۰۲۳ حضور داشتند و برآوردمان این است که امسال نیز همین تعداد مهمان از حوزه‌های مختلف تجاری و تولیدی خارجی در این نمایشگاه حضور یابند.
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در ادامه اظهار امیدواری کرد که با برگزاری اکسپو ایران ۲۰۲۴ بتوانیم به صورت هدفمند شرکت‌ها و بازدیدکنندگان خارجی را برای صادرات محصولات ایرانی ترغیب کنیم.
برگزاری جلسات تجاری بین دانش‌بنیان‌های ایرانی و طرف‌های خارجی
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری همچنین در ادامه از برگزاری جلسات B ۲ B و تجاری بین دانش بنیان‌های ایرانی و طرف‌های خارجی همزمان با برگزاری ششمین نمایشگاه اکسپو ایرانی خبر داد.
قدمگانی افزود: این نشست‌های تجاری به موازات بازدید‌های هیات‌های خارجی در هر کدام از غرفه‌ها در محلی که برای این هدف طراحی شده است در سالن آی هیت برگزار می‌شود و با طراحی انجام شده شرکت‌های فناور هر کدام غرفه خود را به صورت موضوعی در این سالن برپا خواهند کرد.
شناخت خارجی‌ها از توانمندی دانش‌بنیان‌های ایرانی مطلوب نیست
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری همچنین تصریح کرد: امسال مهمانان خارجی می‌توانند در حاشیه برگزاری نمایشگاه اکسپو ایران ۲۰۲۴ از پارک‌های علم و فناوری و همچنین شرکت‌های دانش بنیان بزرگ کشور و خطوط تولید و ظرفیت‌های نوآورانه و فناورانه آنها بازدید کنند.
قدمگاهی در خصوص دلایل دعوت خارجی‌ها به بازدید از مجموعه‌های دانش بنیان کشور توضیح داد: با توجه به تجربیات موجود خارجی‌ها شناخت کافی نسبت به دانش بنیان‌های ایران ندارند و حتی شاید باور اینکه فناوران ایران در این لایه و سطوح بالا به فناوری‌های گوناگون قابل رقابت با شرکت‌های اروپایی دست پیدا کرده اند، سخت باشد.
وی افزود: حتی گاهی مشاهده شده که بازدیدکنندگان خارجی با رویت محصول فناورانه ایرانی به یقین نرسیده اند که محصول مورد نظر در ایران تولید می‌شود، اما هنگام بازدید از خطوط تولید متوجه می‌شوند که از کوچکترین قطعه همچون پیچ تا قطعات فناورانه در بدنه شرکت‌های فناور ایرانی تولید می‌شود.
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: آنها به هنگام بازگشت به کشورشان می‌توانند هر کدام سفیرانی برای معرفی وضعیت واقعی حوزه فناوری ایران باشند.
قدمگاهی همچنین گفت: همچنین در سالن دیگری نیز در نمایشگاه اکسپو ایران ۲۰۲۴ غرفه‌ای مربوط به معاونت توسعه کسب و کار بین المللی و معرفی اقدامات معاونت علمی در کریدور صادرات، باشگاه سرآمدان صادراتی و صندوق توسعه صادرات برپا خواهد شد.
وی افزود: این غرفه در سالنی است که زنجیره‌های ارزش استانی هم توسط وزارت کشور قرار است معرفی شود و ما از این فرصت استفاده خواهیم کرد برای اینکه زنجیره ارزش صادراتی استانی را از درگاه‌ها و پایگاه‌های صادراتی خودمان در سراسر دنیا به یک شبکه تبدیل و آنها را به دنیا معرفی کنیم.
معاون توسعه کسب و کار بین المللی سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه بین المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال که برای چند کشور خارجی جهت حضور در اکسپو ایران ۲۰۲۴ دعوت نامه ارسال شده است، گفت: سازمان توسعه تجارت به صورت ویژه‌تر پای کار است و از کشورهای مختلف دعوت کرده است. ما هم به نوبه خود در معاونت علمی دعوت نامه برای چندین کشور ارسال کرده ایم.
وی افزود: بر اساس هماهنگی به عمل آمده و فعال کردن نمایندگی‌های ایران در کشور‌ها مختلف، آنها متناسب با حوزه کاری معاونت علمی و دانش بنیان‌ها که علم و فناوری است، مهمان دعوت کرده اند ضمن اینکه پایگاه‌های صادراتی را هم به صورت هدفمند درگیر کردیم تا بتوانیم شاهد حضور مهمانان مناسب این رویداد باشیم.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد