به نقل از «الف»

اسلامی کردن بانک‌ها بدون تغییرات اساسی مثل تبدیل پراید به کامیون است

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۹۱۹۲۹۳

تسنیم نوشت: شریان مالی‌ کشور ما با بانک گره خورده و باید گفت سیستم اقتصاد ما بانک محور است و تقریبا 80درصد تامین مالی موجود از این نهاد تغذیه می شود و هر خانواده ای چه مستقیم و چه غیر مستقیم با آن دست و پنجه نرم می کند. اما امروز وضعیت این نهاد حیاتی به گونه ای شده که جدا از نارضایتی عمومی نسبت به نرخ سود و مسائل شرعی تقریبا کمتر کارشناس مالی و اقتصاددانی پیدا می شود که بُعد فنی و علمی بانکهای ایران را مطلوب بداند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در عرصه بین الملل سیستم بانکی ما نسبت به جهان به‌روز نیست و قابلیت رقابت در فضای اقتصادی و جهانی را ندارد و نیز در داخل گریبانگیر معضلات مهمی همچون: شرکت داری، ضعف نظارت، دارایی های منجمد و سمی، زیان دهی و شکاف بین دارایی و بدهی، سودهای نجومی و نامشروع، خلق پول و ضریب فزاینده غیر اصولی و به تبع آن افزایش انبوه نقدینگی، قراردادهای صوری، فرار از شراکت در سود و زیان، طمع غیر شرعی دریافت جریمه دیرکرد و... هست. درباره بانکداری اسلامی و طرح جدید و چگونگی تغییر ساختار بانکداری گفت گویی داشته با غلامعلی معصومی نیا عضو شورای فقهی بورس و رئیس گروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی.

*3نوع تفکر درباره بانک وجود دارد؛ هر سه مخالف وضع موجوداند

 حال و هوای امروز اقتصاد ما به گونه ای است که روز به روز اهمیت تغییر و اصلاح سیستم بانکی پر رنگ تر می شود. نظر شما در این باره چیست؟

الان اجماع بین کارشناسان وجود دارد که اجرای قانون عملیات بانکداری بدون ربای سال 63 تاکنون موفق نبوده است. انواع تفکراتی که در کشورمان نسبت به بانکداری اسلامی وجود دارد را اگر جمع بندی کنیم 3 نوع رویکرد بدست می آید: 1. یک دسته به هیچ وجه اصلا به اقتصاد و بانکداری اسلامی اعتقادی ندارند همانند عده‌ای از اقتصادانان لیبرال و پیشنهاد می‌کنند که بانکداری غربی و نظام بهره متعارف پیاده‌سازی شود. 2. دسته دوم طرفداران اقتصاد و بانکداری هستند که ادعا می‌کنند ما بانک را با انجام یکسری اصلاحات می‌توانیم اسلامی کنیم 3. دسته سوم در حقیقت ایده‌شان این است که ما باید جدای از نظام اقتصادی غربی که نهاد بانک در آن به وجود آمده یک نظام و نهاد پولی و مالی مستقل اسلامی تشکیل بدهیم.

چرا که نمی‌توان بانک متولد شده از نظام لیبرال غربی را اسلامی سازی کرد.حالا همانطور که گفتم هر 3 طیف گفته شده اجماع مرکب دارند که بانکداری اسلامی تا الان در کشور موفق اجرا نشده است که اسم این اجماع را مرکب می‌نامیم. هرکدام از این 3 دسته دلایل مختلفی را برای عدم توفیق بانکداری اسلامی در کشور بیان می‌کنند.

 این گروه ها متناسب با رویکردشان دقیقا نقایص بانکداری ما را چه می دانند؟

گروه دوم یعنی طرفداران احیا بانکداری اسلامی اشکالات ضعف اجرایی را اینگونه برمی شمارند: 1- عدم آموزش صحیح مبانی اسلامی به کارکنان بانکها، 2- سوری بودن قراردادهای بانکی، 3- ناعادلانه بودن توزیع منابع بانکی بین همه اقشار جامعه، 4- ضعف‌های قانونی، 5- درک نادرست از عقود اسلامی، 6- قطعی تلقی کردن سود علی‌الحساب توسط بانکها، 7- ضعف نظارت شرعی دقیق بر روی فعالیت بانکها، 8- متنوع نبودن و کمبود ابزارهای اسلامی، 9- تعدد بیش از اندازه قراردادهای اسلامی و به تبع آن مشکل بودن حسابداری این قراردادهاست به طوری که در عقد قرض ربوی حسابداری بسیار آسانی برای آن می‌توان در نظر گرفت اما در سیستم بانکداری اسلامی شما باید برای هر قرارداد شرعی مثل مضاربه، جعاله و... یک سیستم حسابداری مجزا در نظر بگیرید تا بتوانید سود و زیان را به طور دقیق محاسبه کنید.

*کارمند بخواهد هم نمی تواند به بانکداری اسلامی عمل کند؛ نباید از پراید توقع کاربری کامیون داشت

این مشکلات قابل حل هستند؟ اگر یک نهاد نظارتی قوی و یک شورای فقهی قدرتمند بتواند شکل بگیرد می تواند مفید باشد؟

خب به نظر بنده این تحلیل‌ها و اشکالات سطحی و روبنایی است چرا که همه این موارد دارای یک علت عمده واحد هستند که سرچشمه تمامی این مشکلات است و اول از همه باید آن را اصلاح کرد و آن ام الفساد مربوط به ساختار و شاکله بانک است. ادعا می‌کنند کارکنان بانک به خوبی آموزش شرعی ندیده‌اند، اتفاقا من خلاف این نظر را دارم چرا که اکثر فعالیتهای بانک براساس سیستم کامپیوتری شکل می‌گیرد و حتی اگر کارمند هم بخواهد اعمال نظر خود را بکند نمی‌تواند.

 وقتی بانک از ریشه خراب است هر چه نظارت شرعی داشته باشیم شاید مقداری عکس‌العمل مثبت نشان دهد ولی در آخر باز به ذات و اصل فاسد خود و صوری‌سازی بازمی‌گردد چرا که بانک اراده لازم را برای اجرای صحیح قراردادهای اسلامی ندارد همانند اینکه شما از پراید توقع کاربری کامیون را داشته باشید. تا وقتی ساختارها اصلاح نشود اجرای عقود شرعی در بانک کار را بدتر خواهد کرد. چرا که سیستم معیوب صوری شدن عقود اسلامی، انواع فسادها و رانت‌ها را ایجاد خواهد کرد بنابر این یک دلیل که می‌گویم بانکداری غربی بهتر از بانکداری فعلی ماست همین شاکله غلط صوری‌سازی عقود شرعی است که یک سیستم بلشویی را در عملیات بانکی ایجاد کرده است.

*تمام بانکداری ما بر اساس سه پیش شرط ثابت (مبلغ - مدت - نرخ) است

خشت کج و ساختار معیوب بانکداری در ایران از کجا نشات می گیرد؟ کدام قسمت عملیات بانکی نیازمند اصلاح فوری است؟

شیوه تجهیز و تخصیص منابع از بنیان و ریشه در بانکها دچار مشکل شرعی است. باید پرسید چه چیزی باعث تشکیل این ساختار غلط شده است؟ به طور خلاصه باید گفت بانک نهادی است که براساس 3 پیش شرط (مبلغ - مدت - نرخ) سازمان پیدا کرده است و از مردم سپرده می‌گیرد و یا به مردم وام می‌دهد براساس این سه مولفه و تمامی مفاسد و اشکالات بانک هم در همین مقوله خلاصه می‌شود. الان انتقادات زیادی بر سر صوری سازی عقود مطرح می‌شود و افراد دلسوزی دائما نامشروع بودن این عقود را گوشزد می‌کنند اما متاسفانه علت اصلی این قضیه را به درستی درک نکرده‌اند که مربوط به همان شاکله غلط (مبلغ - مدت - نرخ) می‌شود.

یعنی پولهای بانک براساس این 3 مولفه ثابت و از پیش تعیین شده به جامعه تزریق می‌شود و هرچقدر هم عقود شرعی را در اینجا دخالت بدهیم آخر سر بانک پولهای خود را در قالب غیراسلامی به شما تحویل می‌دهد و اگر همه جوانب شرعی هم در نظر گرفته شود باز هم قراردادها توسط بانک صوری می‌شود و بانک بدون در نظرگیری اقتصاد واقعی و تولید واقعی و با پذیرش فاکتورسازی وام را به مردم پرداخت می‌کند زیرا که ذاتش نمی‌تواند عقود اسلامی را که هدفش تولید واقعی و نه صوری کالا و اجناس و خدمات است را بپذیرد بنابراین چاره‌ای جز صوری‌سازی ندارد.

*3نهاد جداگانه غیر از بانک شکل بگیرد

شما چه پیشنهادی برای تغییر ساختار نظام بانکی دارید؟ آیا باید بانک را حذف کرد؟

یک نوع تغییر ساختار می تواند این باشد الان می بینیم نظام پولی به 3نوع خدمت شامل خدمات بانکی، قرض الحسنه و سرمایه گذاری نیازمند است بنابراین لازم است چند نهاد پولی مستقل غیر از شکل بانک کنونی تشکیل بشود. بدین گونه یک نهاد عملیات بانکی انجام ندهد و صرفا کارش خدمات بانکی همچون ضمانت نامه، اعتبارات اسنادی، تراکنش، حوالجات و... بشود. از سوی دیگر برای یک نهاد جداگانه برای ارائه قرض الحسنه شکل بگیرد و نیز یک نهاد صرفا سرمایه گذاری که بتواند چرخ تولید و بخش واقعی اقتصاد را به حرکت بیاندازد شکل بگیرد. اسم این می شود تحول و تغییر ساختار و در طرح جدید بانکداری باید این نوع تحولات ریشه ای شکل بگیرد.

منبع: الف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۹۱۹۲۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بین منافع پست بانک ایران و کارکنان بانک مرزی وجود ندارد

امتداد - بهزاد شیری مدیرعامل بانک در سومین نشست صمیمی با معاونان ادارات ستادی و مستقل با بیان اینکه هیچگاه بین منافع بانک وکارکنان بانک، مرزی وجود نداشته و این دو با هم عجین شده است و باید توجه داشته باشیم که بر طبق تعاریف قوانین بالادستی منافع سهامدار، همکار، سایر ذی‌نفعان جایگاه خود را داشته و ما نمی‌توانیم از حقوق هر کدام در جهت منافع بخش دیگر صرف‌نظر نماییم.

به گزارش پایگاه خبری امتداد ، شیری در این دیدار که عصر روز دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ماه  سال جاری در سالن اجتماعات ساختمان آموزش برگزار شد، با اشاره به اینکه هدف از برگزاری این جلسات در راستای شعار سازمانی سال ” سرمایه انسانی هسته‌ اصلی توسعه بانک” در راستای شنیدن ایده‌های نو است تا با حفظ و ارتقا جایگاه بانک در عرصه رقابت شبکه بانکی کمک کنیم و بانک را چندین قدم به جلو حرکت دهیم، ادامه داد:  اصل و بنای کار، اثربخشی و کارایی است تا با ابزارهای دقیق این ایده‌ها را اجرا کنیم که در کنار منافع کارکنان برای بانک نیز سودمند باشد.بالاترین مقام اجرایی بانک با تاکید بر اینکه باید با تشریک مساعی و ارائه تجربیات بانک‌های دیگر، ظرفیت‌های جدیدی را برای استفاده سرمایه انسانی از منافع بانک فراهم کنیم، تصریح کرد: هر یک از معاونان در محل کار خود بخشی از سیستم مدیریتی هستند و جمعی از همکاران را راهبری و هدایت می‌کنند و این جایگاه بسیار ارزشمند است.
مدیرعامل بانک با اشاره به اینکه اعتقاد دارم اگر بانک می‌خواهد برای حل مشکلات در فرایندهای اجرایی، ایده‌ها و خلاقیت‌ها، بهبود روشها و راحتی همکاران برنامه‌ای داشته باشد، کوتاه ترین مسیر برگزاری اینگونه جلسات است تا از نظرات دیگران بهره‌مند ‌شویم، اظهار کرد: اگر در موضوعی توافق جمعی حاصل شد باید در همان جهت حرکت کنیم و اگر نظر اصلاحی و پیشنهادی داریم قبل از تصمیم‌گیری نهایی باید آن را اعلام کنیم تا نظرات شنیده و راه‌حل مشکلات با همفکری تبیین و پس از ابلاغ و اعلان نهایی باید بعنوان میثاق سازمانی برای تحقق آن تلاش کنیم.
 شیری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به گزارش‌های ارائه شده توسط معاونان حاضر در جلسه، حوزه چکاوک را با توجه به ساختار و دسترسی های عمومی مردم برای بانک بسیار حایز اهمیت دانست و گفت: هر چه بیشتر در این حوزه پیش قدم باشیم به همان نسبت از منافع آن بهره‌مند می‌شویم و در حال حاضر سه برابر سهم بانک در حوزه تجهیز منابع در شبکه بانکی، چک‌های واگذاری داریم که گردش مالی برای بانک ایجاد می‌کنند.
مدیرعامل بانک با اشاره به اینکه باید فعالیت‌های کاربر محور را به باجه‌های بانکی روستایی تفویض کنیم، اظهار کرد: با نظارت و کنترل کامل، می‌توانیم دسترسی‌ها را برای کاربران باجه‌های بانکی روستایی توسعه و کسب و کار باجه ها را رونق بیشتر ببخشیم.
وی افزود: باید در حوزه فناوری اطلاعات حاکمیت را داشته باشیم و تصدی را به بخش خصوصی واگذار کنیم و بانکی که فعالیت‌های خود را به بخش خصوصی واگذار نکند به ساختاری تبدیل می‌شود که می‌خواهد همواره خود را کنترل و تنظیم کند و برای پیشبرد بانک توان اضافی نخواهد داشت.
بالاترین مقام اجرایی بانک با تاکید بر اینکه در حال حاضر داده مهمترین دارایی یک سازمان است، تصریح کرد: سازمانی که بتواند از این دارایی بهترین استفاده را ببرد، در دنیای رقابتی حرفی برای گفتن دارد. اگر در دنیای رقابت، داده‌ها هیچ ارزش افزوده‌ای برای بانک ایجاد نکند، به سازمانی عقب مانده در بخش رقابتی تبدیل می‌شود.
 وی افزود: استفاده از دیتا نباید محصور به شخص، گروه و جایگاه خاصی باشد و همه افراد سازمان باید از آن استفاده کنند.
شیری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه تبیین مسیر شغلی یکی از مهمترین موضوعات حال حاضر است و تاکنون هیچ سازمانی در این حوزه پیاده سازی جامع و کاملی انجام نداده است، گفت: ما در بانک برای انتخاب شایستگان تست‌هایی را اجرا کرده‌ایم ولی دستورالعمل جامعی برای آن وجود ندارد و باید استاندارد سازی در این حوزه انجام شود.
بالاترین مقام اجرایی بانک با تاکید بر اینکه دستورالعمل‌ها و ضوابطی که فرهنگ‌ سازمانی را در بانک‌های قدیمی ایجاد کرده است، دارایی ارزشمند آنها است، تصریح کرد: هیچگاه از شایسته گزینی  در بخش‌های مختلف بانک، ضرر نکرده‌ایم و می‌توان گفت یک مدیریت پشتیبان در بانک در همه حوزه‌ها ایجاد شده است و امیدوارم این شایسته‌گزینی در بانک استاندار شود. 
مدیرعامل بانک آموزش کارکنان را یک سرمایه‌گذاری دانست و افزود: آموزش هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری است و حتی اگر یک نفر از مباحث آموزشی استفاده لازم را ببرد برای بانک آورده و دارایی است و به همین دلیل هیچ محدودیتی در هزینه آموزشی بانک نداریم.
وی افزود: اعتقاد دارم اگر بانک می‌خواهد برای حل مشکلات بانک در فرایندهای اجرایی، ایده‌ها و خلاقیت‌ها، بهبود روشها و راحتی همکاران برنامه‌ای داشته باشد، کوتاه ترین مسیر برگزاری اینگونه جلسات است تا از نظرات دیگران بهره‌مند ‌شویم.

برچسب ها :

این مطلب بدون برچسب می باشد.