حکم دادگاه لاهه راه عقب‌نشینی آبرومندانه آمریکا از خطاهای ماه‌های اخیر را باز کرده است
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۹۲۱۰۷۱
روز چهارشنبه، دیوان بینالمللی دادگستری سرانجام پس از حدود یک ماه بررسی، نظر خویش را صادر کرد و ضمن اعلام صلاحیت خود برای بررسی شکایت ایران از امریکا، اعلام کرد که دولت ایالات متحده ملزم است طبق تعهدات بینالمللی خود وفق عهدنامه ۱۳۳۴ مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی، موانع ناشی از اقداماتش علیه جمهوری اسلامی ایران برطرف کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
راه‌های تمکین امریکا به حکم دادگاه لاهه
صدور حکم موقت دیوان بینالمللی دادگستری به نفع ایران از چه قدرت اجرایی الزام‌آور برخودار است؟
نظام حقوق بین‌الملل با نظام حقوق داخلی متفاوت است. در حقوق داخلی، نقض یک قانون یا نقض حکم یک دادگاه با برخورد یک «قوه قهریه متمرکز» - مثل پلیس یا نیروی انتظامی - مواجه خواهد شد. در نظام بینالمللی - به ویژه در مورد کشورهای قدرتمند - توسل به چنین سازوکاری میسر نیست. در نتیجه، در روابط بین‌الملل کشورها خود باید از طُرقی که می‌دانند «الزام» را برای کشور خاطی ایجاد کنند. برای این کار هم - یعنی برای سوق دادن یک دولت به تمکین به حکم - راه‌های مختلفی باید پیمود. یکی از این راه‌ها اِعمال فشار دیپلماتیک از طریق رایزنی با متحدان آن کشور است؛ راه دیگر آغاز یک پویش رسانه‌ای و تبلیغاتی علیه دولت خاطی است؛ یک راه جلب حمایت سازمان‌های بین‌الملل ذی‌ربط و توسل به سازوکارهای آنها است؛ یک راه جلب حمایت و استفاده از ظرفیت بازیگران متنفذ مدنی است؛ یک راه هم جلب حمایت جریان‌های مخالف در درون کشور خاطی است. همه این راه‌ها باید همزمان و به طور سیستماتیک پیموده شود تا یک دولت قدرتمند در مضیقه قرار بگیرد و در محاسبات نهایی خود تمکین به حکم را کم‌‌هزینه‌تر از متمرد از آن ارزیابی کند.
حکم موقت دادگاه لاهه برای پیش‌بینی حکم نهایی به هیچ عنوان تعیین‌کننده نیست
صدور حکم موقت تا چه اندازه می‌تواند ایران را امیدوار به پیروزی در حکم نهایی کند؟
رسیدگی به شکایت‌ها در دادگاه لاهه آنقدر زمانبر است که در بسیاری از مواقع موضوع مورد مناقشه پیش از صدور حکم نهایی به نحوی حل و فصل می‌شود یا از موضوعیت ساقط می‌شود. اما به طور کُلی دریافت قرار موقت معمولاً از حکم نهایی آسان‌تر است چراکه در مرحله «قرار موقت» قضات دادگاه مطابق معیارها و استانداردهای حقوقی سهل‌الوصول‌تری تصمیم می‌گیرند. می‌شود دریافت قرار موقت را نشانهٔ مثبتی دانست اما برای پیش‌بینی حکم نهایی به هیچ عنوان تعیین‌کننده نیست.
از حکم موقت دادگاه لاهه می‌توان برای احراز حقانیت ایران و اِعمال فشار به آمریکا استفاده کرد
صدور حکم موقت چه تاثیری بر توقف اجرای تحریم‌ها و تشویق دیگر کشورها برای همکاری با ایران دارد؟
همانطور که گزارش‌های مثبت آژانس بینالمللی انرژی اتمی به شدت موضع ایران را نسبت به آمریکا تقویت کرده است و اجازه نمی‌دهد هر اتهامی را راحت به ایران نسبت بدهند، این حکم موقت دادگاه لاهه هم به مثابه یک سند بینالمللی جدیدی است که می‌شود از آن برای احراز حقانیت ایران، جلب حمایت بینالمللی، جلب حمایت افکار عمومی و اِعمال فشار به دولت آمریکا استفاده کرد. در هر حال، عالی‌ترین مرجع قضایی بینالمللی سندی به نفع ایران صادر کرده است که نباید ارزش و کارکرد آن را دست‌کم گرفت.
اقدام دولت ترامپ در خروج از پیمان مودت اعتبار و صلاحیت حقوقی آمریکا را زیر سوال می‌برد
وزیر امور خارجه امریکا از خروج ایالات متحده از پیمان مودت خبر داده است. این اقدام امریکا حاوی چه معنایی در عرصه حقوقی و بینالمللی است؟
این اقدام دولت ترامپ یک اقدام عجولانه و عصبی است که فقط حُسن نیت، اعتبار و صلاحیت حقوقی آمریکا را زیر سوال می‌برد بدون اینکه کوچک‌ترین نفعی از نظر حقوقی برای آمریکا در هر دو پرونده شکایت ایران در لاهه داشته باشد. اقدام دولت ترامپ مانند این است که صاحبخانه‌ای برای نقض قرارداد اجاره از فردی شکایت کند و آن فرد پس از دریافت حکم دادگاه اعلام کند «به کُل اجاره‌نامه را قبول ندارم»! چنین کاری قطعاً فقط بر اعتبار و شخصیت آن فرد اثر می‌گذارد. معتقدم این اقدام حتی برای حلقهٔ ایدئولوژیک سیاست خارجه ترامپ - یعنی افرادی مانند جان بولتون - نیز گران تمام خواهد شد چراکه ستیز متعصبانه و ایدئولوژیک آنها با نظام و سازوکارهای بینالمللی چنان دارد به جایگاه آمریکا لطمه می‌زند که قطعاً آنها را با یک مقاومت جدی از درون واشنگتن مواجه خواهد کرد.
خروج امریکا از پیمان مودت تاثیری بر پروندههای مورد بررسی در دادگاه لاهه ندارد
آیا خروج امریکا از پیمان مودت می‌تواند صلاحیت دیوان لاهه را برای رسیدگی به این موضوع از اعتبار ساقط کند و یا موجب صدور حکم به نفع ایران شود؟
خروج دولت آمریکا در زمانی که عملیاتی شود فقط این امکان را از آمریکا و ایران سلب می‌کند که در آینده با استناد به این پیمان از یکدیگر نزد دادگاه بینالمللی دادگستری شکایت کنند. اما تاثیری بر هر دو پرونده‌‌ای که هم‌اکنون در جریان است نخواهد گذاشت.
ایران می‌تواند قدرت تصمیم‌گیری را از شورای امنیت به مجمع عمومی منتقل کند
بسیاری می‌گویند امریکا به اجرای حکم دیوان لاهه تن نمی‌دهد و در شورای امنیت نیز با وتو، حکم دیوان را بی‌اثر می‌کند. آیا این سیکل موجب نمی‌شود که بگوییم حکم دیوان فایده‌ای برای ایران ندارد؟
اولاً این نکته را باید در نظر داشت که ارجاع به شورای امنیت تنها راه پیش رو نیست. همانطور که ذکر شد، راه‌های مختلفی برای اِعمال فشار به آمریکا وجود دارد که «رسمی‌ترین» آنها ارجاع به شورای امنیت است. اما اگر بنا به بحث نظری باشد، ابتدا این بحث مطرح است که آیا ایالات متحده به عنوان یک «طرف دعوا» (مطابق بند ۳ اصل ۲۷ منشور) حق رای دادن در شورای امنیت خواهد داشت یا خیر. اگر از این نکته هم بگذریم، این بحث مطرح است که همین ارجاع به شورای امنیت با توجه به حق وتو هم شاید الزاماً به نفع آمریکا تمام نشود. اگر آمریکا حق رای داشته باشد و با سوءاستفاده از حق وتوی خود قطعنامه مشروع شورای امنیت را وتو کند، این امکان وجود دارد که ایران مطابق «قطعنامه اتحاد برای صلح» موضوع را به مجمع عمومی ارجاع دهد. یعنی با نشان دادن انسداد در شورای امنیت، مجمع عمومی را وارد میدان کند. این همان کاری است که برخی کشورها در واکنش به وتوی آمریکا در قضیه انتقال سفارتخانه ایالات متحده به بیت‌المقدس انجام دادند و اختیار تصمیم‌گیری را از شورای امنیت به مجمع عمومی انتقال دادند.
حکم موقت دادگاه لاهه فرصت مذاکره با ایران را باز می‌کند
حمید بعیدی‌نژاد معتقد است حکم دادگاه لاهه موجب تجدیدنظر امریکا در خروجش از برجام می‌شود و شما نیز گفته بودید صدور حکم موقت می‌تواند امریکا را به میز مذاکره آورد. فکر می‌کنید امریکای ترامپ چه زمانی به این نقطه برسد؟ خروج از پیمان مودت آیا نشاندهنده آن نیست که دولت ترامپ به هیچ اساس بین‌المللی‌ای پایبند نیست؟
معتقدم راهی باز شده برای اینکه دولت ترامپ - یا کنگره در صورت پیروزی در ماه نوامبر - از دو خبط مهم خود در ماه‌های اخیر به صورت آبرومندانه عقب‌نشینی کند. به بیان دیگر، این حکم این فرصت را به آمریکا می‌دهد که اولاً باب مذاکره را با ایران باز کند و برخی لطماتی را که خروج غیرمنطقی از برجام به آن وارد آورده جبران کند؛ و ثانیاً پیش از اجرای تحریم‌های نفتی - که قیمت نفت را بالا خواهد برد - با استناد به دستور دادگاه خودداری کند تا دست‌کم خود قربانی این تحریم نشود. در هر حال، دادگاه طرفین را به انجام هر اقدامی که منجر به تشدید مناقشه شود، منع کرده است و همین بند می‌تواند مفری برای آمریکا ایجاد کند تا سیاست‌هایش را در هر دو زمینه تعدیل کند. در این میان، خروج از معاهده مودت ۱۹۵۵ یا لفاظی‌ها علیه دادگاه و ایران اقدامات تبلیغاتی و نمایشی هستند که بر اثر جبر واقعیت‌ها برگشت‌پذیر خواهند شد.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: رضا نصری دیوان بین المللی دادگستری حکم دادگاه لاهه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۹۲۱۰۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شکست‌خوردگان،پشت نقاب تحریم
به همین دلیل بود که پس ازحمله رژیم اسرائیل به مکان دیپلماتیک ایران که درنقض آشکار حقوق بین‌الملل و بند۲ منشور ملل متحد صورت گرفت، جمهوری اسلامی با بهره‌گیری ازحق ذاتی دفاع ازخود مبتنی بر ماده۵۱ منشور ملل متحد به آن پاسخ داد و اعلام کرد ایران تاکید دارد که به اهداف و اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد متعهد است اما دربه‌کارگیری حق ذاتی دفاع از خود بر اساس حقوق بین‌الملل درهنگام ضرورت تردید نخواهد کرد؛مسأله‌ای که برخی ازآن به عنوان بهانه غرب برای اعمال تحریم‌های ظالمانه جدید علیه ایران نام برده‌اند، موضوعی که می‌توان فرامتن آن را در شکست نظامی و سیاسی آمریکا و اروپا در دو جبهه جنگ اوکراین و غزه نیز بررسی کرد.آمریکا و متحدان اروپایی‌اش به بهانه تحولات اخیر منطقه که پیروزی ایران را در برابر رژیم صهیونیستی به دنبال داشته، باردیگر به ریسمان پوسیده تحریم آویزان شده‌اند و در نهایت پارلمان اروپا پنجشنبه هفته گذشته قطعنامه‌ای را علیه کشورمان تصویب کرده که در آن، حمله پهپادی و موشکی بی‌سابقه ایران به اسرائیل در اوایل ماه جاری را محکوم کرده، خواستار اعمال تحریم‌های بیشتر علیه نهادهای ایرانی شده است!این قطعنامه هرچند الزام‌آور نیست اما به‌خوبی نشان می‌دهد کشورهای اروپایی می‌خواهندشکست خودرا درجنگ‌هایی که به‌راه انداخته‌اند، ازاین طریق پنهان کنند.این قطعنامه که با اکثریت آرا یعنی۳۵۷رای موافق و۲۰رای مخالف به تصویب رسیده،عملیات وعده صادق ایران به اسرائیل،همچنین حملات انجام‌شده توسط حزب‌ا... لبنان و حوثی‌ها در یمن را قبل وحین این تهاجم محکوم و نقش تهران را در آنچه بی‌ثبات‌سازی خاورمیانه از طریق «شبکه‌ای از عوامل غیردولتی» می‌خواند، مذمت می‌کند.شکل‌گیری نظم نوین منطقه
این اتهام‌زنی‌ها درحالی است که به اذعان صاحب‌نظران غربی، حمله ایران به اسرائیل، عملا نظم نوینی را در منطقه شکل داده که براساس آن، گروه‌های مقاومت در محور تحولات قرار می‌گیرند.این قطعنامه که در جلسه نهایی پیش از انتخابات آتی اروپا به تصویب رسید، تکرار تقاضای قبلی برای قرار دادن سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی شناخته‌شده اتحادیه اروپا را در خود دارد و همچنین خواستار اضافه شدن کل حزب‌ا... به این فهرست شده است.
تحریم پوششی برای مخفی کردن شکست
اما این فقط اروپایی‌ها نیستند که شکست خود در برابر تهران را با سیاست تحریم می‌پوشانند. آمریکا نیز تحریم‌های بیشتری علیه ایران صادر کرده که فروش پهپادها و کالاهای ایرانی ازجمله استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین را هدف قرار می‌دهد.همزمان، انگلیس نیز شش نام جدید مربوط به افراد و سازمان‌های بخش دفاعی جمهوری اسلامی را به فهرست تحریم‌های خود اضافه کرده است.در بیانیه روز پنجشنبه سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مورد جزئیات این تحریم‌های جدید آمده است: «آمریکا امروز تحریم‌هایی علیه ۱۶نهاد و هشت فرد وضع می‌کند، همچنین پنج کشتی و یک هواپیما را به عنوان دارایی‌های مسدودشده شناسایی می‌کند که تجارت غیرقانونی و فروش هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) در حمایت از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران و توسعه و تدارکات پهپاد رژیم را تسهیل کرده است.»
وزارت خارجه انگلیس هم می‌گوید شش نفر را در ارتباط با تولید هواپیماهای بدون سرنشین ایران در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است. کانادا هم همراه با دیگر بازندگان تحولات اخیر، به راهبرد تحریم علیه ایران پیوسته هرچند به گفته کارشناسان، حجم بالای تحریم‌های اعمالی علیه کشورمان در سال‌های قبل، اقتصاد ایران را در برابر این استراتژی واکسینه کرده است.
سقوط دلار همزمان با تحریم‌های جدید
رویترز گزارش داده که وزرای خارجه اتحادیه اروپا در جلسه اخیر خود به‌دنبال توافق درخصوص این موضوع بودند که تا چه اندازه تحریم ایران را ادامه دهند.این البته اولین بار نیست که اتحادیه اروپا درصدد تحریم ایران برآمده و پیش از این نیز تحریم‌هایی را به بهانه‌های مختلف از جمله مسائل حقوق بشری و اتهام بدون سند عرضه موشک به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین علیه جمهوری اسلامی وضع کرده است.اما آنچه صاحب‌نظران در آمریکا و اروپا به‌خوبی آن را دریافته‌اند، این است که تحریم دیگر ترسی را در ایران ایجاد نمی‌کند و حتی دلالان دلار که از هر فرصتی برای افزایش مصنوعی نرخ ارز استفاده می‌کنند هم اهمیتی به چنین خبرهایی نمی‌دهند. به طور مثال همزمان با قطعنامه پارلمان اروپا و تحریم‌های آمریکا، انگلیس و کانادا، نرخ دلار در کشورمان کاهش پیدا کرد. دلیل این بی‌توجهی‌ها این است که غرب پیش از این بارها از حربه تحریم علیه کشورمان بهره جسته و اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته به‌تدریج خود را با واقعیت تحریم تطبیق داده و راه‌های دور زدن آن را فراگرفته است.
پروپاگاندای غربی تنها فشنگ در خشاب
رسیدن ایران به رشد اقتصادی مثبت در سال‌های اخیر گواه آن است که ایران از شوک تحریم‌های حداکثری بیرون آمده و حالا دیگر تحریمی نمانده که آمریکا و اروپا با تکیه بر آن بر ایران فشاری مضاعف ایجاد کنند.صاحب‌نظران غربی پیش از این بارها به سیاستگذاران خود گفته بودند که کشش تحریم‌ها برای اثرگذاری بر رفتار کشورها محدود است و تحریم‌های بلندمدت بر هیچ کشوری اثر ماندگار نگذاشته است.نگاهی به رفتار کشورهایی مانند کوبا یا کره‌شمالی نشان می‌دهد حتی این کشورها با ظرفیت داخلی بسیار محدودتر نسبت به ایران یا روسیه، سال‌هاست به تحریم‌های غرب عادت کرده و سیاست‌های خود را متناسب با این تحریم‌ها تنظیم کرده‌اند.به این ترتیب به‌خوبی می‌شود دریافت که کشورهای غربی برای فشار بیشتر بر کشورمان ابزاری در اختیار ندارند و پس از قدرت‌نمایی دفاعی اخیر کشورمان، حالا این کشورها می‌دانند که به‌جز تبلیغات رسانه‌ای، تیری در تفنگ‌های خود برای شلیک به جمهوری اسلامی ندارند.
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند