بنزین کوپنی می شود؟
تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۰۹۳۵۵۰۷
به گزارش صدای ایران روزنامه دنیای اقتصاد نوشت؛ «شدت گرفتن رشد مصرف بنزین» و «افزایش حجم قاچاق سوخت» زیر سایه بنزین ۱۰۰۰ تومانی، عواملی هستند که باعث شده دولت پس از چهار سال ثبات قیمت بنزین به بررسی دو راهکار برای اصلاح نرخها و مصرف بنزین بپردازد. «بازگشت کارت سوخت یا همان نظام سهمیهبندی مصرف سوخت» و «توزیع بنزین میان تمام ایرانیان در قالب کوپن» دو راهکاری هستند که به تایید برخی نمایندگان مجلس، دولت در حال بررسی آنها است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دو گزینه بنزینی روی میز
پس از گذشت حدود چهار سال از ثابت ماندن قیمت بنزین روی ۱۰۰۰تومان، شنیدهها حاکی از آن است که دولت برای اصلاح قیمت بنزین و کنترل مصرف آن، دو طرح را بررسی میکند. بازگشت به طرح قدیمی «سهمیهبندی بنزین» و اجرای مکانیزم «توزیع بنزین در بین تمام ایرانیان در قالب کوپن» که پیش از این از سمت یک موسسه پژوهشی پیشنهاد شده بود، دو مسیری است که گفته میشود در جریان مدیریت بازار بنزین پیش روی دولت قرار دارد. چندتن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» ضمن تایید این نکته که دولت مشغول بررسی این دو طرح است تا یکی از آنها را اجرایی کند، عنوان کردند با توجه به شدت رشد مصرف بنزین و لزوم جلوگیری از قاچاق این کالای استراتژیک، مجلس نیز تمایل دارد همراهی لازم و کافی در زمینه تغییر احتمالی سیاستهای بنزینی داشته باشد. به گفته این نمایندگان، یکی از موضوعات مورد اشاره رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه هفته گذشتهای که با یکدیگر داشتهاند، بررسی دو طرح یاد شده در زمینه بنزین از سمت دولت بوده است. به این ترتیب دولت میتواند با به کار بردن هر کدام از دو روش پیشنهادی فعلی، مصرف روزانه سوخت در کشور را که به احتمال قوی در حال حاضر از مرز ۱۰۰ میلیون لیتر در روز عبور کرده است، کنترل کند. حدود سه ماه است که آماری از میزان مصرف روزانه بنزین از سمت نهادهای مسوول منتشر نمیشود از همین رو با توجه به آخرین آمارهای منتشر شده، این احتمال در میان کارشناسان مطرح است که میزان مصرف روزانه بنزین کشور، حالا از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بیشتر است. تیرماه سال جاری آخرین بار بود که آمار مصرف روزانه بنزین کشور از سوی شرکت ملی پالایش و پخش اعلام شد. طبق این آمار، میزان مصرف روزانه بنزین در تیرماه با رشد ۵/ ۸ درصدی به ۷/ ۹۱ میلیون لیتر در روز رسید. آخرین روز از این ماه نیز زمانی بود که رکورد مصرف ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در روز شکسته شد. از همین رو، چنانچه روند مصرف بنزین با آهنگ تیرماه ادامه داشته باشد، میتوان انتظار داشت مصرف فعلی بنزین در روز، در حال حاضر به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر در روز رسیده باشد. به عقیده بسیاری از کارشناسان، شدت رشد مصرف فعلی بنزین تماما در نتیجه افزایش واقعی مصرف سوخت در داخل کشور نبوده و بخشی از آن به افزایش قاچاق سوخت به کشورهای همسایه بازمیگردد. هادی قوامی، نایبرئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ایران در گفتوگو با «دنیایاقتصاد»، حدود 20 تا 30 درصد از کل مصرف روزانه بنزین کشور را با قاچاق مرتبط میداند.
افزایش قاچاق سوخت از ایران به کشورهای همسایه در شرایطی اتفاق میافتد، ایران پس از ونزوئلا دومین بنزین ارزان دنیا را با قیمت ۷ سنت در هر لیتر دارد. جایگاه دوم ارزانترین بنزین دنیا در حالی به ایران تعلق دارد که بررسیهای «دنیایاقتصاد» نشان میدهد که قیمت بنزین در حال حاضر در فوب خلیج فارس حدود ۵۰ سنت به ازای هر لیتر است و از طرفی بنزین در کشورهای همسایه بهطور متوسط ۷۵ سنت به فروش میرسد. ریالی این قیمتها در حال حاضر با احتساب دلار (حدودا ۱۰ هزارتومان در سامانه نیما) در بازار آزاد، به ترتیب ۵۰۰۰ و ۷۵۰۰ تومان میشود. در واقع به نظر میرسد دولت برای کنترل قاچاق باید نرخ بنزین در بازار آزاد را (در صورت اجرای هر کدام از دو طرح پیشنهادی فعلی) در این بازه قیمتی انتخاب کند. اختلاف قیمت هر لیتر بنزین در ایران و کشورهای همسایه، به خصوص پس از بروز نوسانات ارزی از آخرین ماههای سال گذشته بیش از پیش افزایش یافت و به قاچاق دامن زد. یکی از نشانههای افزایش قاچاق بنزین، افزایش تعداد کارتهای سوخت مهاجر در شهرهای مرزی است. به گزارش «ایسنا» خسرو خلیلی، معاون بازرگانی شرکت فرآوردههای نفتی منطقه زاهدان پیش از این اعلام کرده بود «۸۰ تا ۹۰ هزار کارت سوخت مهاجر تا مرداد ماه وارد استان شده بود و شهریور ۵۳ هزار کارت مهاجر جدید دیگر وارد استان شد. »
اختصاص یارانه بنزین به شهروندان ایرانی
به این ترتیب میتوان ملاحظه کرد که اختلاف قیمت چشمگیر میان قیمت هر لیتر بنزین در ایران و کشورهای همسایه که از ثابت بودن قیمت بنزین روی ۱۰۰۰ تومان ناشی میشود، به معنای اعطای سوبسید به شهروندان کشورهای اطراف ایران است. در کنار یارانهای که در قالب بنزین قاچاق به آن سوی مرزها ارسال میشود، آن بخش از شهروندان ایرانی در داخل کشور از یارانه اعطایی دولت به بنزین بهرهمند میشوند که جزو اقشار برخوردار به شمار رفته و صاحب خودرو هستند. طبق بررسیهای «دنیایاقتصاد»، با توجه به قیمت ۵۰ سنتی هر لیتر بنزین در فوب خلیج فارس (که قرار بود هر لیتر بنزین در ایران تا پایان برنامه پنجم توسعه به ۹۰ درصد آن برسد) و همچنین نرخ حدودی دلار در بازار آزاد (۱۰هزار تومان)، دولت برای ثابت نگه داشتن قیمت بنزین روی ۱۰۰۰ تومان برای هر لیتر بنزین ۴۰۰۰تومان یارانه اختصاص میدهد. از همین رو، یک موسسه پژوهشی اخیرا پیشنهادی را مطرح کرد که بر اساس آن، دولت میتواند معادل حجمی از مصرف متعارف بنزین در دنیا را بهصورت روزانه بین تمام ایرانیان و در قالب کوپن توزیع کند تا تمام اقشار جامعه از یارانه بنزینی بهرهمند شوند. طبق این طرح که پیش از این مشروح آن در گزارشی با عنوان «انتقال ثروت به کمدرآمدها» از سوی «دنیایاقتصاد» به چاپ رسیده بود، مصرفکنندگان بنزین میتوانند مازاد نیاز خود را از طریق خرید سهمیه سایر افراد جامعه تامین کنند. به این ترتیب با تشکیل بازاری برای این حامل و استخراج قیمت آن از طریق عرضه و تقاضا، زمینه برای بازتوزیع عادلانهتر یارانهها و همراهی مردم با اصلاحات اقتصادی فراهم میشود. هدف این طرح، اعطای بخشی از یارانه فعلی ناشی از تخفیف قیمت بنزین از طریق کوپن به تمامی افراد جامعه است. البته به عقیده نگارندگان این طرح، موفقیت این مکانیسم نیازمند عدم مداخله دولت در بازار متشکل ایجاد شده برای خرید و فروش بنزین است. در چنین شرایطی قیمت طبق تقاضا به مرور افزایش یافته و فاصلهاش با فوب خلیج فارس یا میانگین قیمتی در کشورهای همسایه کمتر خواهد شد.
از جمله ایراداتی که به این طرح گرفته میشود، چگونگی تشکیل بازاری برای کشف قیمت بنزین و فروش آن به متقاضیان است. همچنین از نگاه منتقدان، اجرای این طرح با چالشهای فنی زیادی همراه خواهد بود. از جمله آن داشتن سطحی از آگاهی نسبت به الزامات فنی برای مشارکت در بازاری است که پس از اجرای این طرح تشکیل خواهد شد. این الزام در شرایطی وجود دارد که منتقدان عقیده دارند در بسیاری از مناطق کشور و در بین بسیاری از شهروندان سواد لازم برای مشارکت در یک بازار آنلاین برای خرید و فروش یارانه بنزین وجود ندارد. بنابراین به نظر میرسد که دهکهای پایینی جامعه که به ابزارهایی مانند اینترنت دسترسی محدودی دارند، نسبت به سایر دهکها از قدرت مانور کمتری برای به حداکثر رساندن منافع خود برخوردارند.
اما در کنار طرح کوپنی کردن بنزین برای تمام اقشار جامعه که به تازگی از سوی یک موسسه پژوهشی معرفی شده و ظاهرا مورد توجه دولت و نمایندگان نیز قرار گرفته، طرح سهمیهبندی مصرف سوخت وجود دارد که مردم با مکانیزم آن آشنا هستند و با اجرای آن بنزین دو نرخی میشود. طبق این طرح که از سال ۸۶ تا ۹۴ اجرا میشد، هر خودرو ۶۰ لیتر در ماه سهمیه بنزین با قیمت دولتی داشت و مصرف بیش از این میزان با قیمتی بیشتر امکانپذیر بود. در شرایط فعلی موضوع مورد مناقشه در این طرح که میتواند با بازگشت کارت سوخت اجرایی شود، تعیین قیمت برای مصرف بیش از ۶۰ لیتر است. این موضوع از آنجا بسیار با اهمیت است که با توجه به اختلاف چشمگیر قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه، نرخ تعیینی برای بنزین آزاد، باید به گونهای باشد که انگیزههای قاچاق سوخت را کاهش دهد. این الزام در شرایطی وجود دارد که برخی نمایندگان عقیده دارند با توجه به شرایط فعلی نمیتوان قیمتها را به شکلی چشمگیر افزایش داد. اما حتی اگر برای بنزین آزاد قیمتی که مانع قاچاق باشد انتخاب شود هم به عقیده بسیاری از کارشناسان، در نظام سهمیهبندی یارانه بنزین به شکلی ناعادلانه تنها به دارندگان خودرو اختصاص مییابد.
منبع: صدای ایران
کلیدواژه: کارت سوخت بنزین کوپن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت sedayiran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صدای ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۰۹۳۵۵۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بار بحران سومدیریت در مصرف بر دوش پالایش نفت بندرعباس
مدیرعامل شرکت پالایش نفت بندرعباس از تولید ۱۹ درصد سوخت مورد نیاز کشور خبر داد که بیانگر نقش آفرینی جدی در تامین سوخت کشور است.
آمار مصرف سوخت در کشور بالاست. مصرف سوخت مدیریت نمیشود و ابزاری برای ساماندهی مصرف وجود ندارد. سالها افزایش قیمت سوخت به ویژه بنزین و گازوییل در دستور کار بود، اما پس از ماجراهایی که در نتیجه افزایش قیمت بنزین صورت گرفت، بنزین به یک اهرم سیاسی تبدیل شده که هر گونه دستکاری در قیمت، تبعات بسیار بدی برای کشور دارد. بنابر این اهرم افزایش قیمت برای کنترل مصرف، به فراموشی سپرده شده است.
بحران ناترازی مصرف
واقعیت این است که سالهاست رقابت سوال برانگیزی بین تولید و مصرف بنزین وجود دارد. اشکال اینجاست که هرچقدر میزان تولید افزایش مییابد، به همان نسبت و حتی بیشتر بر میزان تولید افزوده میشود، فشاری که بر پالایشگاهها وارد میشود و انتظاری است که از تولید میرود. با وجود آنکه میزان تولید سوخت روز به روز بالاتر میرود، باز هم فشار بر بخش تولید زیاد است و معلوم نیست چه زمانی مصرف مدیریت میشود.
خودروهای فرسودده
بی شک فناوری نقش تعیین کنندهای دارد و خودروهای قدیمی نقش عجیبی در بحران مصرف سوخت دارند. یک خودروی فرسوده از نوع سواری، موتورسیکلت و کامیون، تقریبا ۲ برابر خودروی نو بنزین و گازوییل مصرف میکند. از ۲۵ میلیون خودروی در حال تردد در کشور، ۶.۵ میلیون خودرو فرسوده هستند که هم مصرف بنزین بالایی دارد و هم آلایندگی آن به مراتب از خودروهای دیگر بیشتر است. درصد بالایی از خودروها سن بالای ۲۰ سال دارند؛ درحالیکه از تبصره ۱۳ غافل شده و روند خروج خودروهای فرسوده از ناوگان در کشور متوقف شده است.
بحران خودروهای نو
تأثیر خودروها بر پرمصرفی در بخش بنزین، فقط به خودروهای فرسوده بازنمیگردد. خودروهای نو شماره و تازه تولید نیز در کشور ما، میزان مصرف بالایی نسبت به استانداردهای جهانی دارند. متوسط مصرف خودروها در داخل نزدیک سه برابر مصرف استاندارد جهانی است؛ درحالی که خودروهای ما باید در هر ۱۰۰ کیلومتر ۴ لیتر مصرف بنزین داشته باشند، در حال حاضر خودروهای ما ۱۰ تا ۱۲ لیتر مصرف بنزین دارند و این در حالی است که سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو تولید میشود.
افزایش مصرف بنزین
به نظر نمیرسد مدیریت خاصی در روند مصرف صورت بگیرد. بر اساس آمارهای اعلام شده، میانگین مصرف بنزین ۱۱۵ میلیون لیتر در روز است که پیشبینی میشود به بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر برسد. البته میانگین مصرف در اسفند۱۱۷.۴ میلیون لیتر بوده که ارقام مصرف در روزهای اخیر و اسفند ماه نشان میدهد افزایش سینوسی مصرف را داریم.
بیشتر بخوانید:
شکست تحریمها بدست پالایش نفت بندرعباس
زمزمه واردات بنزین
با وجود آنکه پالایشگاهها با تمام توان به تولید مشغول هستند، اما به نظر میرسد که سایه مصرف بر تولید سنگینی میکند و قرار بر این است که بار دیگر زیر بار ذلت واردات برویم. با توجه به تولید و مصرف، اختلاف کمتر از ۵ میلیون لیتر در بدترین حالت است که حدود ۴ درصد مصرف را شامل میشود و زمزمه واردات بنزین که از سوی برخی نمایندگان مجلس یازدهم مطرح شده، درست به نظر نمیرسد. اما مقایسه آمارها نشان میدهد که در نقطه سر به سر هستیم و اگر مصرف افزایش پیدا کند، باید اقداماتی در راستای کاهش مصرف داشته باشیم یا از روشهای جایگزین دیگر از جمله واردات، سوآپ یا معاوضه نیاز مردم را تامین کنیم.
فشار بر دوش پالایشگاهها
در این شرایط پالایشگاههای ۱۰ گانه کشور برای تولید بنزین به صورت ۲۴ ساعته فعال هستند تا بتوانند مصر روزانه که به طور میانگین ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین در کشور است را تولید کنند. رویکردی که احساس مسوولیت سنگینی را بر دوش پالایشگاهها گذاشته است.
فعالیت پالایش نفت بندرعباس
یکی از پالایشگاههایی که در تولید نقش موثری دارند، شرکت پالایش نفت بندرعباس است. مدیرعامل این شرکت با اعلام اینکه سه حوزه داریم که باید به طور عمده به آن توجه ویژه کنیم گفت: منابع انسانی تولید و پروژهها سه حوزه اصلی پالایش نفت بندرعباس است. احمد هاشمی بر فعال بودن این پالایشگاه تاکید کرد و گفت: اگر پالایشگاه در حالت سکون باشد، مثل یک کشتی خواهد بود که در بندرگاه مانده و پوسیده میشود به همین دلیل سازمان هم باید همواره طرح توسعههای خود را اجرا کند.
تولید ۱۹ درصد بنزین کشور
با توجه به آنچه تاکنون تشریح شده، پالایشگاهها باید بی وقفه کار کنند تا این همه سومدیریت در مصرف را پاسخگو باشند. در این رابطه مدیرعامل پالایش نفت بندرعباس با اعلام اینکه در بخش تولید ۱۸ تا ۱۹ درصد سوخت کشور را تولید میکنیم گفت: تمامی کارکنان شرکت با تمام توان در خدمت تولید هستند و به هیچ عنوان فرصت را از دست نمیدهیم. به همین دلیل در حوزه منابع انسانی طوری عمل کردیم که نیروی انسانی احساس کند به آن توجه میشود و اینطور نیست که تمامی منابع شرکت برای سهامداران باشد. البته توجه به منابع انسانی فقط مالی نیست و باید حرمت آنها همواره حفظ شود تا بهره وری سازمان بالا رود.
توسعه در دستور کار
هاشمی بر اهمیت توسعه و دستیابی به ظرفیتها جدید تاکید کرد و گفت: در حوزه پروژهها نیز اگر سازمانی پروژههای خود را توسعه ندهد، محکوم به فناست. بعضی از دوستان با ورود من به پالایشگاه فکر میکردند جلوی توسعه پروژهها گرفته میشود که اینطور نشد، زیرا معتقد بوده و هستم که باید مسیر توسعه را طی کنیم و همین تفکر باعث شد هنگام ورود من به پالایش نفت بندرعباس، تعداد پروژههای در حال توسعه تعداد کمی بود و تاکید داشتم که باید افزوده شود و شد.
تکمیل زنجیره پایین دستی
نکته دیگری که هاشمی بر آن تاکید کرد، ایجاد ارزش افزوده بیشتر با تولیدات بهتر و متنوع است. مدیرعامل پالایش نفت بندرعباس با تاکید بر اینکه باید ایجاد زنجیرههای پایین دستی پروژههای در حال اجرا را در دستور کار قرار دهیم گفت: ارزش افزوده در صنایع پایین دستی و زنجیرهها است. به همین دلیل آنها را مورد بررسی قرار دادیم و برنامه داریم تا این زنجیرهها را نیز به مرحله توسعه برسانیم و امیدواریم از این طریق تا چند سال آینده به یک پتروپالایش تبدیل شویم.