گفت‌وگو با حافظ پژوه محله «امیرآباد» در روز بزرگداشت حضرت «لسان الغیب» مهر و امید را از حافظ بیاموزیم
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۱۴۱۱۵
محله > خط - فرشاد شیرزادی-خبرنگار:
نامش در کنار «بهاءالدین خرمشاهی»، «کاظم برگ‌نیسی»، «اصغر دادبه»، «کوروش کمالی سروستانی» و چند حافظ‌پژوه بنام دیگر تثبیت شده است.
اگر از او پرسش‌های مصداقی و جزئی‌نگرانه داشته باشید، با دقت و فراست پاسختان را می‌گوید اما اگر بخواهید در همان بدو امر به بیان کلیات بپردازید از کلی‌گویی بیزار است و با ادب و متانت خاص خودش از گفت‌وگو طفره می‌رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با او در روز بزرگداشت «حافظ» از دعوت به دوستی، مدارا و آشتی در دیوان و نظرگاه حافظ پرسیدیم که شهر تهران امروز بیش از هر چیز دیگری نیازمند آن است. بر این باور است اگر شهروندان تهران پای درس حافظ بنشینند، می‌توان به میزان قابل ملاحظه‌‌ای، آسیب‌های اجتماعی مانند نزاع خیابانی، اعتیاد و فحشا را مهار کرد. گفت‌وگوی ما را به مناسبت بیستم مهر، روز بزرگداشت حافظ با «مهدی محبتی» بخوانید.
حافظ بیشتر به مدارا و دوستی باور دارد. این دوستی را در شهر و محله زندگی‌تان تهران چگونه یافته‌اید؟باور دارم که حافظ بیش از آنکه قهرمان مبارزه با ریا باشد، مرد میدان دوستی و محبت است. حافظ را باید قهرمان دوستی و مهرورزی معرفی کرد. آنچه او در اشعارش می‌گوید و به آن باور دارد، مهر ورزیدن و ریا نکردن است. ریا را البته از این بابت به میان می‌آورد، چون باور دارد که انسان را از خلوص دور خواهد کرد. در محله زندگی من که خیابان «امیرآباد» است، بافتی سنتی حاکم است و ساکنانش اغلب قدیمی‌اند و یکدیگر را می‌شناسند.گویی آنها با تکیه بر همین دوستی و مهرورزی حافظ با یکدیگر و در کنار هم زندگی می‌کنند.
چگونه می‌توان از اندیشه‌های حافظ برای بهتر زندگی کردن آدم‌ها در کلانشهر تهران بهره برد؟حافظ بیتی دارد که می‌گوید: «درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد/ نهال دشمنی برکن که رنج بی‌شمار آرد». این بیت مبنای بسیاری از ابیات حافظ است. حافظ در مصراع نخست می‌گوید درخت دوستی بنشان و واژه «درخت» را با آگاهی به کار می‌برد که چرا درخت میوه و بر می‌دهد اما در مصراع دوم برای دشمنی واژه «نهال» را به کار می‌برد و به مخاطب خود می‌گوید که همین نهال را هم باید برکند.
بنیاد اندیشه حافظ قابل تأویل است و این بیت به بسیاری از پرسش‌های ما در زمینه صلح‌جویی، مهرورزی و دوستی پاسخ می‌دهد. در جای دیگر می‌گوید: «کمال سر محبت ببین نه نقص گناه/ که هر که بی‌هنر افتد نظر به عیب کند». از نگاه حافظ محبت و مهر به قدری مهم و ضروری است که می‌توان با آن از گناه نیز دوری جست. این مهرورزی و دوستی را می‌توان «بنیاد مهرورزی اجتماعی» حافظ برشمرد. در بنیاد تفکر حافظ درباره مهرگرایی او می‌توان ابیات گوناگونی گفت که در خاطر دارم اما شاید مجالش در این گپ کوتاه نباشد.
تکیه کلام‌های مردم تهران قدیم چه تأثیری بر روابط آدم‌ها و کاهش خشونت و تلطیف روابط در رفع کدورت‌ها داشت؟ بعضی از این تکیه کلام‌ها همان سخنان خواجه شیرازی است که گاهی به ضرب‌المثل هم تبدیل شده است.شاعرانی مانند حافظ بنیانگذاران فرهنگ ما بودند. یعنی عالمانی که توانستند روی دیگران و نسل پس از خود تأثیر بگذارند. آنها روی فرهنگ و ادبیات ما تأثیر گذاشتند و بنابراین حرف‌هایشان تکیه کلام مردم روزگار قدیم ما شد. اگر بخواهیم آمار بگیریم بیش از 60درصد ضرب‌المثل‌های رایج در زبان فارسی از سخنان حافظ و سعدی و مولاناست.
بنابراین وقتی این حجم بسامد را در تأثیرپذیری داریم، باید به مهم‌ترین مقوله این تأثیرگذاری که همانا ابراز محبت است، برسیم. بدون شک محبت باید پررنگ‌تر از آنچه امروز در تهران شاهدش هستیم باشد. اگر این مهم را جدی بگیریم مدارا نیز بیشتر خودش را در شهر نشان خواهد داد. خواجه حافظ در جایی می‌گوید: «یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور/ کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور» شاید هیچ شاعری به اندازه حافظ در گرماگرم مشکلات تا بدین حد به مخاطب خود امید و نشاط و مهر و پایداری را نوید ندهد.
او از سوی دیگر شاعر «امید» است. امید بیش از هر چیز در روزگار ما برای مردم تهران ضروری است. آن هم برای مردمی که زندگی‌شان سرشار از مشکلات است. از سوی دیگر متأسفانه سلطه فکری این بزرگان در روزگار ما کمتر و کمرنگ‌تر شده است. نسل جدید از این مفاهیم دستش خالی است و به اصطلاح روان‌شناسان، نسل امروز خاطره ادبی ندارد و به همین دلیل سردرگم است. در این بین گاهی یک بیت از حضرت «لسان‌الغیب» می‌تواند به اندازه چندین کتاب روانشناسی ارزشمند باشد و گره از مشکلات مردم بگشاید. این به شرطی است که ما دیوان حافظ را باز کنیم و در فواصل سال از آن بهره‌ببریم و شعرش را بفهمیم.
گاهی ریش‌سفیدهای تهران یک دو جین شعر حافظ در آستین داشتند که در مقاطع و برهه‌های مختلف زندگی از آن استفاده می‌کردند و جالب اینکه در حل مشکلات هم مؤثر می‌افتاد. این شعرها امروز تا چه اندازه می‌تواند در روابط انسان‌ها و شهروندان تهران مفید و مؤثر باشد؟این ابیات حکم انرژی هسته‌ای را دارند. ابیات حافظ یک جهان معنی را در قالب یک کپسول مطرح می‌کند. او معانی را به اصطلاح فرمولیزه می‌کند و به ما تحویل می‌دهد. کسی که در این بین مانند یک بیمار جسمی از لحاظ روحی ضعیف است و هزار و یک مشکل دارد، با خواندن بیت‌های او مشکلش به سادگی حل می‌شود.
حکم اشعار و غزل‌های حافظ برای روح انسان چنین است. اگر می‌خواهیم مردم تهران قدری امیدوار باشند و به یکدیگر نیکی کنند و مهر بورزند و در کلامشان به جای خشونت و ناسزا ادب و متانت و مهر جاری باشد، باید با اشعار حافظ مأنوس باشند تا به ذهنیت یک انسان تمام و کمال نزدیک‌تر شوند. پیرمردهای قدیم که حافظ می‌خواندند، در مدرسه و مکتب و خانواده با این اشعار آشنا می‌شدند، اما همان‌طور که گفتم، نسل جوان و امروز تهران، دستش از این مفاهیم خالی است.
آنها از این سخنان سودمند تقریباً بی‌بهره‌اند چون جای خاصی آن را فرانگرفته‌اند. نتیجه این بی‌توجهی و کم‌سوادی و ندانستن، خشونت و اعتیاد و موادمخدر و گرایش به سمت موسیقی‌هایی است که نمی‌توانند شخصیت خودشان را به وسیله آنها اقناع کنند. اشعار حافظ انرژی هسته‌ای فرهنگ ماست. باید این را بپذیریم و از این انرژی به بهترین روش بهره ببریم.
در همین زمینه: ماجرای فراشباشی‌ها و سبیل‌های از بناگوش در رفته فرهنگ و تاریخ به روایت نمادهای محلی بسی رنج می‌برند فردوسی نشینان از دلار توتون و تنباکو، قند و شکر در انحصار دولتمنبع: همشهری آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۱۴۱۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دانشگاه با فرهنگ‌سازی در جامعه خودباوری را به منصه ظهور برساند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، مراسم بزرگداشت مقام و هفته معلم با حضور سعید رازقی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر، هیئت رئیسه دانشگاه، استادان، کارکنان و دانشجویان با تجلیل از استادان پیشکسوت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر با محور «زندگی پاک بر بنیاد روانشناسی مثبت‌گرا» در این واحد دانشگاهی برگزار شد.
سعید رازقی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر در این مراسم اظهار کرد: حوزه کار با استادان و معلمان، بهترین حوزه فعالیتی و ارتباطی در جامعه است.
وی با بیان اینکه دوران دانشجویی، به‌ویژه دوره کارشناسی، دورانی ویژه، خاطره‌انگیز و متفاوت از همه سال‌های تحصیل است به دانشجویان توصیه کرد: این دوران فرصتی طلایی برای دانشجویان بوده و باید از تجربه و علم استادان نهایت بهره را ببرند. استادان برای دانشجویان، الگو و نماد هستند. بی‌شک تأثیر کلام، لحن گفتار، پوشش، رفتار و اعمال استادان تا سالیان سال بر روح و روان دانشجویان اثرگذار باقی خواهد ماند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر با اشاره به سلسله نیاز‌های انسان ازنظر آبراهام مازلو (نظریه انگیزشی در علم روانشناسی) اضافه کرد: باید تلاش کرد تا دانشگاه در کنار تدریس علوم و دانش، به معنای واقعی محل تربیت و فرهنگ‌سازی در جامعه باشد تا بتوان خودباوری و خودشکوفایی که مبحث رأس این هرم است را به منصه ظهور رساند.
استاد بدون حضور دانشجو معنایی ندارد
یکی از استادان پیشکسوت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر نیز درباره زندگی پاک با استفاده از غزلی از حافظ بر بنیاد روانشناسی مثبت‌گرا با بیان اینکه استاد بدون حضور دانشجو معنایی ندارد، گفت: نزدیک به سه دهه است که بیش از گذشته زندگی انسان با مقوله زندگی پاک آمیخته و در شرایط کنونی جهان و وجود هجمه‌های مختلف و ناپاکی‌های بسیار، برگزیدن راه و رسم پاکی در زندگی و ادامه دادن به آن بسیار سخت شده و باید به فردی که در این سلوک زندگی می‌کند، هزاران آفرین گفت.
عباس عاشوری‌نژاد با بیان اینکه ناپاکی‌های بسیار دور تا دور زندگی‌ها را فراگرفته و هیچ جا از گزند آثار مخرب آن در امان نمانده، عنوان کرد: این نفوذ در امور، حتی به نهاد‌های مقدسی همانند مدرسه و دانشگاه نیز رسوخ پیدا کرده و افرادی را که مسیر صحیح زندگی را برای خود برگزیده‌اند را تحت‌فشار قرار داده است. این عیب روزگار کنونی، یک حسن نیز محسوب می‌شود در این فشارها، زمانی که انسان مرحله‌ای از زندگی خود را با همه فشارها با پاکی به پایان می‌رساند، قطعاً حلاوت و رضایت بیشتری در خود احساس خواهد کرد.
وی با قرائت غزلی از حافظ شیرازی عنوان کرد: «لسان‌الغیب» می‌فرماید:«کمتر از ذره نه‌ای پست مشو مهر بورز / تا به خلوتگه خورشید رسی چرخ‌زنان / بر جهان تکیه مکن ور قدحی می‌داری / شادی زهره‌جبینان خور و نازک‌بدنان / پیر پیمانه‌کش من که روانش خوش باد / گفت پرهیز کن از صحبت پیمان‌شکنان / دامن دوست به دست آر و ز دشمن بگسل / مرد یزدان شو و فارغ گذر از اهرمنان» حافظ در این چهار بیت تأکید می‌کند که انسان می‌تواند زندگی زیبا و پاکی داشته باشد به شرط اینکه از نکاتی که از این غزل برداشت می‌شود، بهره‌مند شود.
چهره ماندگار فرهنگی استان بوشهر اضافه کرد: این ابیات بدین معناست که نخست انسان بزرگ است و حق ندارد کوچک فکر کند و شایسته بوده اهداف بلند و ارزشمند انتخاب کند. همچنان که حرکت ذره به سوی خلوتگه خورشید است، مسیر حرکت انسان باید به سوی نور باشد. چنانکه در نظریه امید «اشنایدر» اصالت هدف به خوبی دیده می‌شود.
عاشوری‌نژاد ادامه داد: دوم اینکه یکی از پیش‌فرض‌های روانشناسی مثبت‌گرا این بوده که انسان باید بپذیرد که هیچ چیزی پایدار نیست. حافظ هم می‌گوید: انسان نباید بر جهان گذرا تکیه کند، همه چیز فانی است به جز ذات پروردگار، بنابراین انسان نباید عزت‌نفس و آبروی خود را فدای آرزو‌های خام و ناپخته کند و شایسته بوده تا اگر چیزی دارد آن را با دیگران شریک شود تا زندگی‌اش به شادمانی بگذرد. سوم اینکه حافظ می‌گوید: از همنشینی با بدعهدان و پیمان‌شکنان بپرهیزد، چون اینان امنیت انسان را بر هم می‌زنند و آبروی آدمی را تهدید می‌کنند.
وی افزود: چهارم اینکه روانشانسی مثبت‌گرا بر اهمیت دوستی در تحقق «شادمانی درونی» و «شادکامی پایدار» تأکید دارد، حافظ هم می‌گوید: دوستان واقعی را بیابد و دایره دوستی‌های اصیل را گسترش دهد و در حفظ رابطه دوستی‌ها بکوشد و دشمنان و انسان‌های شیطان‌صفت دوری کند.
به گزارش آنا، در این مراسم با قدردانی از استادان پیشکسوت و برجسته دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر در سال گذشته از استادانی که به مرتبه استادیاری و دانشیاری ارتقا یافته بودند، تجلیل شد.
انتهای پیام/
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت