حوزه علمیه به سکولاریسم معرفتی مبتلاست
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۱۹۲۷۴
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه حوزه به سکولاریسم معرفتی دچار است و روحانیت به نقش اصلی خود قانع شده است، گفت: با وجود دینی‌ترشدن مکان‌ها و تقویم، کیفیت دینداری در کشور کمتر شده است.
به گزارش ایسنا منطقه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین مهراب صادق‌نیا - استاد دانشگاه ادیان و مذاهب - شامگاه ۱۸ مهر در نشست علمی «حوزه سکولار؛ هشدار یا واقعیت» در مؤسسه مفتاح کرامت در قم گفت: حوزه و سکولاریسم مفاهیمی کلی هستند که ابتدا باید این دور را به‌درستی تعریف کنیم؛ زیرا گاهی مراد ما از حوزه یک سازمان اجتماعی دارای معاونت‌ها و بخش‌های مختلف است و شرح وظایفی دارد که به این معنا هیچ نص و روایتی برای شکل‌گیری چنین حوزه‌ای وجود ندارد و کاملا تجربه بشری است، لذا سکولار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با اشاره به معنای دیگری از حوزه افزود: معنای دیگر این است که بگوییم تاریخ بلندی از تعلیم و تعلم و آموزش‌های مذهبی که پیشینه طولانی دارد. اگر مراد از حوزه این باشد، وقتی از حوزه سکولار صحبت و سؤال می‌شود، پاسخ متفاوتی دارد و گاهی هم مراد از حوزه آموزش دادن و آموزش گرفتن است که در این صورت سؤال به معرفت‌ها و محتوای معرفتی باز می‌گردد؛ گاهی هم ناظر به کنشگران است و اینکه آیا طلاب و استادان و مدیران خودشان سکولار هستند یا خیر؟ مراد بنده از حوزه پیشینه بلند تاریخی، یعنی تعلیم دین است و مرادم سازمان نیست.
صادق‌نیا با اشاره به مفهوم سکولار و تفاوت آن با سکولاریزه کردن و تاکید بر اینکه سکولار مفهومی ذهنی است، بیان کرد: سکولاریزاسیون به فرایند اجتماعی توجه دارد و اشاره به رخدادی تاریخی است که کلیسا در قرون ۱۸ به بعد طی آن‌را طی کرد؛ زیرا کلیسا نهاد بهداشت و حکومت و ... را داشت که در نهایت هم کلیسا تمایز نقشی را پذیرفت؛ چیزی که پیشتر آن را نمی‌پذیرفت. البته بزرگان کلیسا و الهی‌دانان پذیرش تمایز نقشی را تنها راه نجات کلیسا می‌دانستند.
صادق‌نیا با طرح این سؤال که آیا حوزه به این معنا سکولار شده است یا خیر؟ و تاکید بر اینکه حوزه به این معنا سکولار شده است، اظهار کرد: برخی الهی‌دانان هم تا جایی پیش رفتند که عیسی را اولین مرد دینی سکولار و انجیل را نخستین کتاب سکولار برشمردند و ماهیت مسیحیت را در همین موضوع دانستند و همین افراد هستند که موتور سکولاریزاسیون را حرکت می‌دهند و سکولار در این معنا مدافع جدایی دین از دنیا و مدافع جایگزین کردن تبیین‌های غیردینی به جای دینی است.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: من معتقدم حوزه علمیه امروز سکولار است از نظر جایگزین کردن تبیین‌های غیردینی به جای دینی، حوزه به مباحثی می‌پردازد که نمی‌توان دنیای امروز را با آن مدیریت کرد و از این حیث هم سکولار است البته اگر حوزه به طراحی نظام بانکی و مدل‌های آموزشی، بهداشتی و ... هم بپردازد، شاید باز هم حوزه را سکولار بدانم. اگر مراد از سکولار، سکولاریزاسیون و تغییر نقشی باشد باز هم تغییراتی رخ داده است.
صادق‌نیا بیان کرد: گاهی تعبیر می‌کنیم جامعه ما و یا مکان‌های ما، دینی‌تر شده‌اند؛ مثلا اگر ۲۰۰ امامزاده داشته‌ایم، امروز ۴ هزار امامزاده داریم و مستند به این مسئله بگوییم جامعه ما دینی و حوزه علمیه، دینی است و دین در جامعه برجسته‌تر می‌شود یا برخی روزها مانند» دحوالارض» و «لیلة الرغائب» را احیاء می‌کنیم و بعد خوشحال می‌شویم که تقویم ما دینی‌تر شده و نتیجه می‌گیریم که جامعه دینی‌تر شده، اما ممکن است کسی مستنداتی بر خلاف آن بیاورد. برای مثال، کیفیت دینداری در کشور بر حسب آمار رو به پائین است. مثلا امانتداری و راست‌گویی، اعتماد، حسن ظن و خوش‌بینی به دیگران و به خصوص به روحانیت کمتر شده پس کیفیت دینداری رو به افول است.
وی افزود: سابق بر این روحانیت در رتبه اول مرجعیت اخلاقی بودند، اما امروز مطالعات نشان می‌دهد که روحانیت بعد از بازیگران فوتبال، تلویزیون، دوستان و ... در رتبه پنجم قرار دارند و این افول نشان‌دهنده سکولاریسم و کم‌شدن کیفیت دینداری در جامعه است یا در گذشته وقتی جامعه مدرسین حرفی می‌زد، همه روی آن حساب می‌کردند ولی امروز در درون حوزه هم با مخالفت مواجه می‌شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: وقتی رحیم‌پور ازغدی حرفی زد تصور من این بود که طلاب به سمت دفاع از جامعه مدرسین و حوزه بروند ولی به دفاع از رحیم‌پور پرداختند و این جای تعجب داشت، حتی بخش زیادی منتقد حوزه بودند و یا شاهدیم دامنه نفوذ مراجع نسبت به گذشته با وجود رسانه‌های بیشتر، کمتر شده است؛ بنابراین تغییر نقش در حوزه رخ داده است و از این منظر سکولار است.
کار فقه، مدل‌سازی اجتماعی سیاسی نیست
صادق‌نیا با بیان اینکه فقه به تصور و تصدیق امور دینی می‌پردازد و مثلا می‌گوید جهاد و حج واجب است، افزود: هیچ فقیه و درس خارجی نمی‌گوید که فلان مدل جنگ کنید و این مدل را به عنوان تکلیف دینی بیان کند یا بگوید برای جنگ پهباد لازم است یا نیست؛ فقه حتی حکم خراش بر بدن را می‌دهد ولی اینکه فقیه مدلی از بهداشت و امنیت را مورد توجه قرار دهد، این توقع از دین جایز نیست؛ لذا باید حوزه به نقش خود بازگردد و ورود به نقش‌هایی که نص، حامی آن نیست درست نیست البته همین پذیرش نقش و تفکیک مرز نقش حوزه از نهادهای دیگر به نظر بنده سکولاریسم است (که این نوع سکولارشدن بار ارزشی منفی ندارد).
وی با بیان اینکه فقیه باید رابطه انسان و خدا را تبیین کند بیان کرد: مثلا برای تدبیر امر بهداشت می‌بینیم در فقه و دین، چیزی نداریم ولی گاهی معرفت ذهنی خود را که از راه عقل و تجربه به دست آمده به جای فقه می‌نشانیم و مدعی می‌شویم که این مدل را دین گفته است و خود این مسئله اوج عرفی شدن و سکولاریسم است.
تفسیر علمی، نوعی سکولاریسم است
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: نوعی از سکولاریسم معرفتی در حوزه وجود دارد که از نظر من تفسیر علمی، فراوانی تبیین‌های عقلانی و فلسفی و آموزش‌های جنسی که در رسانه با برچسب دین طرح می‌شود موید این مسئله است. این انتظار از حوزه غلط است که فق‌ها مدلی از آموزش، اقتصاد، بهداشت و ... را بیان کند؛ این اوردوز کردن فقه است و تاریخی که فقه پیموده چنین سابقه‌ای ندارد. وقتی از حوزه انتظار درست کردن نظام اقتصادی و سیاسی نداریم رابطه حوزه با نظام، تنها اخلاقی است و حوزه می‌تواند بگوید این سیاستی که شما دنبال می‌کنید و یا این اقتصادی که دنبال می‌کنید اخلاقی است یا نه بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که یک حوزوی، رئیس بهداشت کشور شود و اگر نپذیرفت بگوئیم این فرد سکولار شده است.
صادق‌نیا بیان کرد: امروز روحانیت قانع شده و پذیرفته است که تمایز نقشی را قبول کند، بنابراین عمدتا افراد در حوزه به این مسئله قانع هستند که فقه تنها می‌تواند به همه موضوعات پاسخ اخلاقی و حکم کلی بدهد و قادر به ارائه مدل نیست.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۱۹۲۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
استفاده از نیروهای متدین در دانشگاه از کارهای استاد مطهری بود
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام والمسلمین مجتبی فاضل مدیر حوزه‌های علمیه خواهران کشور امروز در مراسم تجلیل از اساتید حوزه های علمیه خواهران استان تهران که در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهید مطهری گفت: شهید مطهری به معنای واقعی کلمه عبد بودند. شهید مطهری قابلیت هایی داشتند که امام راحل ایشان را استاد شهید می نامیدند و علامه در رسای ایشان اشک ریختند. ایشان برای رسیدن به قله های باور خود بسیار تلاش و کوشش کردند.
وی افزود: مرحوم شهید مطهری از استادان خوبی برخوردار بودند که نشان می دهد اگر یک فرد مستعد در مسیر استادان دلسوز قرار بگیرد می تواند همچون علامه شهید مطهری رشد کند. بسیاری استعداد، انگیزه و امکانات داشتند اما در مسیر تعالی استاد خوب نصیب آنها نشد و به جایی که باید نرسیدند اما مرحوم شهید مطهری از کسانی بودند که خداوند متعال درباره رفیق، استاد و محیط خوب به ایشان تفضل کردند. ایشان در فقه شاگردی آیت الله بروجردی و مرحوم امام راحل و در فلسفه، حکمت و معارف شاگردی مرحوم علامه طباطبایی را داشتند.
حجت الاسلام والمسلمین فاضل ادامه داد: مرحوم شهید مطهری در شرایطی رشد کردند که شاید اگر ما در آن قرار بگیریم آنگونه نشویم. علت اینکه ایشان به تهران می آیند این بود که در کشور حزب توده، جریانات کمونیستی و سوسیالیستی آغاز به کار کرده بودند و شبهه به دین و مذهب وارد می کردند، زمانی که دین در دانشگاه ها افیون جامعه محسوب می شد مرحوم مطهری کرسی طرفداری از دین را بلند کردند. استفاده از نیروهای مومن و متدین در دانشگاه یکی از کارهای مطهری بود. ایشان با شهامت و رشادت از دین در دانشگاه سخن گفتند واز حکمت و فلسفه دفاع داشتند، ایشان حتی در حوزه های علمیه یکی از اصول و استوانه های دفاع از حکمت و فلسفه بودند.
مدیر حوزه‌های علمیه خواهران کشوربا بیان اینکه یکی از خصوصیان ایشان بیگانه نبودن با علوم روز بود. عنوان کرد: ایشان در خط مقدم آگاهی از علوم روز قرار داشتند. اسلام و شیعه دنبال استادانی است که در هر عرصه ای بتوانند شبهات مردم را پاسخ بدهند و اجازه ندهند که شیاطین مردم را به گمراهی بکشند. ما در دنیایی زندگی می کنیم که بیشترین هجمه و حمله نسبت به دین وجود دارد پس باید بتوانیم شبهات را به خوبی پاسخ دهیم. امروز بسیاری از نهادها در خدمت نظام تعلیم و تربیت هستند انتظار است که از شما طلاب کسانی همچون شهید مطهری تربیت شوند و به جامعه دینی خدمت کنند. فرصت ها بسیار کم است. نقش ما به عنوان نهاد تعلیم و تربیت که اساسی ترین نهاد پس از خانواده است در این است که با قدرت تلاش کنیم که آسیب های فرهنگی دشمن بر جامعه ما بسیار کمتر شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: طلاب خواهر باید به طلبه بودن خود و سربازی برای امام زمان افتخار کنند، طلاب تا می توانند با قرآن و احادیث اهل بیت انس داشته باشند که علم و و آگاهی آنها نسبت به علوم دینی افزایش یافته و با قدرت و آگاهی کامل دین را در جامعه ترویج دهند، طبق آیات قرآن کریم علم آموزی حد یقف ندارد.
کد خبر 6093775
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند