آیا پالایشگاه سازی در ایران سود ده نیست؟

مسئولان ارشد صنعت نفت ایران همواره گفته‌اند، پالایشگاه سازی سود ده نیست و به دنبال ساخت پالایشگاه نرفتند، همین مسئله موجب شده ، آمریکا گاه‌به‌گاه به تحریم نفتی ایران دست بزند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛  به نقل از فارس، ایران بزرگترین دارنده ذخایر هیدروکربوری در دنیا است، اما به گفته همین موسسه‌ها نتوانستیم، جایگاه قابل توجهی در حوزه پالایش برای خودمان دست‌وپا کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به طوری که بزرگترین پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌های دنیا در اختیار کشورهایی است که منابع نفت و گاز ندارند، یا به میزان بسیار کم از این نعمت خدادادی بهره مندند. برای مثال ژاپن و کره به ترتیب 98 و 100 درصد از نفت خام پالایش شده در پالایشگاه‌های خود را وارد می‌کنند. همچنین آلمان و ایتالیا به ترتیب 96 و 93 درصد از ظرفیت پالایشی خود را از طریق واردات تامین می‌کنند.

در این میان، کشور چین که بزرگترین وارد کننده نفت خام جهان است، 63 درصد از نفت پالایش شده خود را وارد می‌کند و همان طور که در شکل 1 مشاهده می‌شود 37 درصد خوراک پالایشگاه هایش (4.5 میلیون بشکه از 12 میلیون بشکه ظرفیت پالایشی) را از میادین نفتی داخلی خود تامین می‌کند.

شکل 1- افزایش ظرفیت پالایشی و مصرف فرآورده‌های نفتی در چین، از سال 1993 تا 2016

در این شکل دو نکته مهم نهفته است که باید به آن توجه کرد:

ظرفیت پالایشی چین از سال 1993 تا 2018 همواره صعودی بوده است و این به این معنی است که صنعت پالایش برای کشور چین یا سودده بوده است یا استراتژیک است؛ در غیر این صورت این کشور روی آن سرمایه‌گذاری نمی‌کرد.

از طرف دیگر همان طور که در شکل1 نیز مشاهده می‌شود، نفت وارداتی چین عمدتا از کشورهای دورافتاده نسبت به این کشور مانند عربستان سعودی، آنگولا، عمان، عراق و ایران که هزاران کیلومتر با چین فاصله دارند تامین می‌شود، پس صنایع پالایش و پتروپالایش حتی با اضافه شدن هزینه‌های حمل، بازهم صنایع زیان‌دهی نیستند.

ظرفیت پالایشی و پتروپالایشی کره جنوبی نیز همانطور که در شکل 2 مشاهده می‌شود در دهه‌های گذشته همواره صعودی بوده است. کره جنوبی از این صنعت به عنوان یک سودآوری مناسب همراه با اشتغال زایی و توسعه صنعتی در سایر حوزه‌ها استفاده می‌کند؛ به این ترتیب که نفت خام را مازاد بر نیاز خود از کشورهای خاورمیانه وارد کرده و به تبدیل آن به فرآورده‌های پالایشی و پتروشیمیایی می‌پردازد.

شکل 2- افزایش ظرفیت پالایشی و مصرف فرآورده‌های نفتی در کره جنوبی، از سال 1990 تا 2018

اما در کشور ما جمله معروف «پالایشگاه سازی سود ده نیست» 20 سال است که کشور را در این زمینه راکد نگه داشته است و همین مسئله موجب می‌شود که آمریکا گاه‌به‌گاه به تحریم نفتی ایران دست بزند. سوال اینجاست که آیا واقعا پالایشگاه سازی برای ایران سود ده نیست و برای سایر کشورها سودده است؟!

بخشی از پاسخ این سوال در نسل جدید پتروپالایشگاه‌های توسعه یافته در جهان است. پتروپالایشگاه واحدی است که از ادغام پالایشگاه و پتروشیمی و ساخت واحدهای فرآیندی آنها در کنار یکدیگر به وجود آمده است و سوددهی بالاتری نسبت به پالایشگاه دارد. امادر ایران پالایشگاه‌ها قدیمی هستند و عمر متوسط پالایشگاه‌های ایران به 60 سال می‌رسد. بنابراین طرح‌های جدید پتروپالایشی نظیر پتروپالایشگاه آناهیتا و جاسک سودده هستند، اما با ترجیع‌بند زیان‌ده بودن با یک چوب رانده می‌شوند و همین باعث شده است که بهایی به آنها داده نشود، تامین مالی آنها انجام نمی‌شود و وابستگی ایران به کشورهای دیگر همچنان باقی مانده است.

این گزارش حاکی است، روزنامه دنیای اقتصاد در پنجم تیرماه 97 طی گزارشی اعلام کرد گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا حاکی از ادغام‌ها و ائتلاف‌های معنادار شرکت‌های فعال در صنایع پالایش و پتروشیمی با یکدیگر است.

همچنین وب‌سایت «هیدروکربن پروسس» نیز در گزارش ماه سپتامبر 2017 خود به بررسی روند توسعه صنایع پتروشیمی در جهان پرداخته و نوشته است:

افزایش ادغام عملیات پالایش و پتروشیمی یک روند مهم جهانی در سال‌های اخیر بوده و پیش‌بینی می‌شود در آینده نیز سهم بالایی از سرمایه‌گذاری‌های این صنعت معطوف به این حوزه باشد. اکثر چنین پروژه‌های ادغامی در مناطق آسیا و خاورمیانه در حال اجرا هستند.

بر‌اساس گزارش‌های منابع بین‌المللی بزرگ‌ترین پروژه‌های پتروپالایشی آینده جهان عبارتند از:

- تکمیل ساخت پارک شیمیایی الجبیل عربستان به ارزش 20 میلیارد دلار

- سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری شرکت چند ملیتی دانگوت در نیجریه

- سرمایه‌گذاری مشترک ۱۰ میلیارد دلاری شرکت چینی نورینکو و شرکت آرامکو عربستان، سرمایه‌گذاری ۲۵ میلیارد دلاری در استان ژجیانگ در شرق چین و همچنین ساخت مجتمع ۲۴ میلیارد دلاری در جزیره چوسان.

- پروژه ۴۰ میلیارد دلاری شرکت ملی نفت هند در استان باهارات

- پروژه ادغامی پتروپالایشی پتروناس مالزی به مبلغ ۲۷ میلیارد دلار

- پروژه ۱۳ میلیارد دلاری شرق دور روسیه

- پروژه ۱۶ میلیارد دلاری الزور کویت

- پروژه ۶ میلیارد دلاری مشابه در منطقه الدقم عمان.

از طرفی مقام معظم رهبری در صحبت‌های ابتدای سال خود در نوروز 94 در حرم مقدس رضوی به تشکیل «نهضت کاهش خام فروشی» دستور داده و فرمودند: «یکی از کارهای لازم نهضت کاهش خام فروشی است. ما باید کاری کنیم که خام فروشی به تدریج کاهش پیدا کند تا اینکه به کلی از بین برود، باید ارزش افزوده ایجاد کرد، بانک‌ها می‌توانند نقش ایفا کنند.

به همین دلیل لازم است تا به طور دقیق وضعیت پالایشگاه های شرق آسیا که مقصد صادراتی نفت ایران هستند مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد که در گزارش های آتی به این موارد به طور تفصیلی خواهیم پرداخت.

 

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۳۱۶۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیش‌بینی تجارت ۲۰ میلیارد دلاری با عراق/ احداث شهرک صنعتی مشترک

به گزارش خبرگزاری مهر، سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی در ششمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق گفت: امروز ما میراث دار پیوندهای تمدنی عمیقی بین ایران و عراق هستیم. در دوران جدید میز جمهوری اسلامی ایران پشتیبان ملت عراق و طوایف بوده است. ما به دنبال عراقی قوی و مستقل هستیم و معتقد هستیم تنها این مسئله است که می‌توان امنیت جمهوری اسلامی ایران را نیز تضمین کند.

وی افزود: ریخته شدن خون ایرانی‌ها و عراقی‌ها در کنار یکدیگر نشان دهنده وحدت است. توسعه روابط با عراق از جمله رویکردهای مهم جمهوری اسلامی ایران است. رفع مشکلات موجود می‌تواند سرعت توسعه روابط را افزایش دهد.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه ظرفیت‌های متعددی برای توسعه روابط از جمله روابط اقتصادی بین دو کشور وجود دارد تا سطح زندگی و رفاه دو ملت را بیش از پیش بالا برد، گفت: با توجه به پیشرفت‌های علمی ایران در حوزه‌های مختلف، امکان همکاری‌های مختلف وجود دارد. از جمله ظرفیت‌ها، صادرات خدمات فنی مهندسی ایرانی در حوزه‌های سد سازی، ساختمان سازی و … است. برای این منظور باید مشکلات حل و فصل شود. از جمله این مشکلات مطالبات شرکت‌های ایرانی از طرف عراقی است.

خاندوزی با اشاره به اینکه توانمندی شرکت‌های ایرانی نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌های عراق داشته و می‌تواند نقش بیشتری داشته باشد. شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های دارو، کشاورزی، ساختمان، لیزر و موارد دیگر از جمله مواردی که می‌توان از ظرفیت آنها برای توسعه همکاری دو کشور استفاده کرد.

وی ادامه داد: از جمله مهم‌ترین شبکه‌های ریلی، خشروی، خانقین و بغداد و همچنین شلمچه بصره است. در مورد راه آهن شلمچه بصره توافق انجام شده و پروژه در مسیر انجام است اما مشکلاتی مانند مین روبی وجود دارد که باید با کمک دو کشور حل و فصل شود.

وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه آشنایی فعالان اقتصادی دو کشور از جمله تجار دو کشور می‌تواند به توسعه روابط بخش خصوصی دو کشور شود، گفت: از جمله راهکارهای سرمایه‌گذاری مشترک برای دو کشور احداث شهرک صنعتی مشترک است که از جمله توافقات قبلی اجلاس است. زمین این کار توسط دولت عراق تخصیص داده شده است و درخواست توسعه زیرساخت‌های لازم را داریم.

هدف‌گذاری توسعه روابط تجاری دو کشور تا ۲۰ میلیارد دلار

خاندوزی تاکید کرد: در اجلاس ششم بر توسعه روابط تجاری با ۲۰ میلیارد دلار تاکید شد. این موضوع نیازمند نظام حقوقی مناسب، همکاری‌های گمرکی، تقویت مکانیزم قابل اتکا پرداخت و … است. در حوزه استاندارد، امضای تفاهم همکاری الزامی است. سازمان استاندارد ایران پیش‌نویس لازم را ارسال کرده اما هنوز پاسخی از سمت طرف عراقی دریافت نکرده است. به منظور توسعه نجارت، سازمان توسعه تجارت پیشنهاد معرفی تجار و کالاهای قابل صادرات عراقی را داده است تا ظرف ماه‌های آینده شاهد یک نشست مشترک باشیم.

وی با بیان اینکه توافقات انجام شده و تعیین شده در کمیته‌های تخصصی ظرف دو روز گذشته می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور باشد، گفت: ضمن اینکه برخی تفاهم‌نامه های مهم همکاری دو کشور آماده شده است که در سفر قریب‌الوقوع رئیس جمهور به عراق به امضا خواهند رسید.

وزیر اقتصاد در ادامه گفت: ششمین دور از اجلاس کمیسیون مشترک ایران و عراق با همگرایی بالای دو کشور به پایان خود رسید. گام عملیاتی بسیار مهمی برای به نتیجه رساندن توافقات دورهای قبلی اجلاس برداشته شد. برای آنکه بتوانیم در جلسه مشترک مقامات عالی دو کشور دستاوردهای اقتصادی مهمی را بهره‌برداری کنیم، توافقات خوبی انجام شد. بر همین اساس شش کمیته تخصصی بین کارشناسان دو کشور تشکیل و موارد مختلف را بررسی کرد.

پیش‌بینی وزیر تجارت عراق از اجرای پروژه‌های مشترک

اثیر داود سلمان وزیر تجارت عراق نیز در این اجلاس گفت: پیوندهای دو کشور ایران و عراق عمیق است. ظرفیت خوبی برای همکاری دو کشور وجود دارد. ضمن اینکه منافع مشترک و روابط مستحکم اجتماعی بین دو کشور برقرار است. همه این مواردی دلیلی است برای توسعه همکاری‌های اقتصادی دو کشور.

وی ادامه داد: در صدد ایجاد پروژه‌های مشترک تخصصی در دو کشور هستیم. امیدوار هستیم این پروژه‌ها با کمک نهادهای ایرانی و عراقی و به ویژه فعالیت‌های بخش خصوصی، به درستی پیش برود. امیدوار هستیم که سطح روابط تجاری دو کشور تا حدی که آرزوی دو کشور است افزایش پیدا کند. در این رابطه باید بر سیاست‌های همگون دو کشور تاکید کرد.

اثیر داود با اشاره به اینکه ایران دومین شریک تجاری عراق است گفت: برنامه دولت فعلی عراق گشودن زمینه‌های همکاری با کشورهای همسایه و استفاده از ظرفیت‌های دو کشور است. ملاقات‌هایی با بازرگانان بخش خصوصی ایران خواهیم داشت و صحبت‌های آنان را گوش خواهیم داد. با وزیر و معاون اول رئیس جمهور توافق کردیم تا در پرتو این مکانیزم یک تاجر ایرانی بتواند وارد بازار عراق شود.

وی افزود: ما به فراهم کردن شرایط سرمایه‌گذاری در عراق توجه داریم. در عراق شاهد ساخت و بازسازی‌های مسکونی هستیم و ایران باید در این کار سهم داشته باشد. در این زمینه نیز توافقنامه‌ای امضا شده است. انتظار ما این است که بتوانیم از یک شریک قدرتمند در این زمینه استفاده کنیم. شیوه کار ما آشکار و واضح است و تنها می‌خواهیم در زمینه عملکرد هماهنگ باشیم.

مقدمات سه ماهه برای اجلاس ششم

علی فکری رئیس سازمان سرمایه‌گذاری های خارجی ایران نیز در ششمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری ایران و عراق گفت: طی یک سال گذشته شاهد نتایج مثبتی در حوزه تجارت، صدور خدمات فنی و مهندسی بودیم که از جمله نتایج نشست سال گذشته بود. از جمله مواردی که در نشست قبلی مورد توافق دو طرف قرار گرفت، می‌توان به پروژه شهرک صنعتی مشترک و آغاز پروژه راه آهن شلمچه به بصره اشاره کرد.

وی اظهار کرد: در اجلاس کمیسیون مشترک فعلی که مقدمات آن از سه ماه قبل آغاز شد، طرفین ضمن بررسی و تبادل نظر بین موضوعات مختلف گفتگو کردند. موارد در شش کمیته تخصصی مورد بررسی و توافقات انجام شد.

کد خبر 6098823 سمیه رسولی