به نقل از «ایکنا»

جهاد دانشگاهی چگونه اخلاق در پژوهش را رعایت و نظارت می‌کند؟

تاریخ انتشار: ۲۱ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۴۹۳۶۴

به گزارش ایکنا؛ ایسنا نوشت: اخلاق در پژوهش از ارکان مهم علوم مختلف بخصوص علوم زیست پزشکی بوده و به مرور ضرورت آن بیشتر مورد توجه اندیشمندان جهان قرار گرفته است. تاریخچه پزشکی جهان نشان می‌دهد که برخی پژوهشگران در پژوهش بر نمونه‌های انسانی و نمونه‌های حیوانی اصول اخلاق را مراعات نکرده‌اند و چه بسا عملکرد خود را در راستای پیشبرد علم ضروری تلقی کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به منظور پیشگیری از سوء استفاده‌های احتمالی از نمونه‌های پژوهش (انسان و حیوان)، اصول و قواعدی در بیانیه‌های بین‌المللی نورنبرگ در سال ۱۹۴۷، هلسینکی در سال ۱۹۷۵ و بلمونت در سال ۱۹۷۸ تدوین شده و به کشورها توصیه شده است که این اصول اخلاقی را در پژوهش‌های علوم زیست پزشکی به مورد اجرا گذارند.

در گردهمایی سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۵ نیز مقرر شد که کمیته‌های اخلاق در پژوهش‌های علوم زیستی در کشورهای منطقه تشکیل شده و آیین‌نامه‌های کشوری اخلاق در پژوهش را تنظیم کنند که در این راستا کمیته‌های اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی در سه سطح ملی، دانشگاهی و سازمانی در کشور ایران تشکیل شده است.

کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی در خرداد سال ۱۳۹۴ تشکیل و اعتبارنامه اولیه خود با صلاحیت کمیته اخلاق در پژوهش سطح "دانشگاهی" را از کمیته ملی اخلاق در ‌ پژوهش‌های زیست پزشکی، ‌ معاونت و تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اخذ کرده است.

در حال حاضر چهار کمیته سازمانی اخلاق در پژوهش نیز شامل کمیته‌های اخلاق در پژوهش پژوهشگاه ابن سینا، پژوهشگاه رویان، پژوهشکده معتمد و سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در جهاد دانشگاهی مشغول به فعالیت هستند و پژوهش‌های گروه تخصصی پزشکی و تمامی پژوهش‌هایی که در سایر گروه‌های تخصصی جهاد دانشگاهی در حوزه علوم زیستی انجام می‌ شوند، تحت پوشش این کمیته‌ها قرار می‌گیرند.

رعایت اصول اخلاق در پژوهش، مهمترین رسالت کمیته اخلاق جهاد دانشگاهی

حفاظت از حقوق، ‌ سلامتی و ایمنی افراد مورد پژوهش، حیوانات مورد آزمایش، جامعه، محیط زیست و پژوهشگران طی پژوهش‌های زیست پزشکی و همچنین حفظ و دفاع از حیثیت علمی به واسطه دیده‌بانی رعایت اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی از مهمترین رسالت کمیته اخلاق جهاد دانشگاهی است.

ترویج اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی در کشور

کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی در راستای ایفای مسئولیت خود به گونه‌ای عمل می‌کند تا اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی نهادینه شود. این کمیته با عملکرد خود تلاش می‌کند تا مرجع و سرآمد در ترویج اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی در کشور باشد.

ارتقای فرهنگ کاربرد اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی و ارتقای دانش، نگرش و مهارت پژوهشگران و صاحب نظران در خصوص اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی از اصلی ترین راهبردهای کلان کمیته اخلاق جهاد دانشگاهی است.

بررسی و نظارت پژوهش‌های جهاد دانشگاهی از نظر تحقق اصول اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی، توانمندسازی اعضای هیات علمی، پژوهشگران و صاحب‌نظران جهاد دانشگاهی در زمینه اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی و همچنین ترویج فعالیت‌های مرتبط با کاربرد اصول اخلاقی در پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی از دیگر اهداف راهبردی این کمیته است.

دفاع از حیثیت علمی پژوهشگران جهاد دانشگاهی خط مشی‌ کمیته اخلاق

پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی تابع راهنماهای اخلاقی و آئین‌نامه‌های کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که می‌تواند با توجه به پیشرفت‌های علم و فناوری، پیشنهادات مورد نیاز جهت ارتقای راهنماهای اخلاق در پژوهش را به کمیته ملی اخلاق در پژوهش ارائه کرده و در این راستا همکاری‌های لازم را انجام دهد.

تمامی پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی جهاد دانشگاهی که مشمول "مراعات راهنماهای عمومی و اختصاصی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی مصوب کمیته ملی اخلاق" هستند، باید در یکی از کمیته‌های اخلاق سازمانی یا در کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تایید دارای کد کمیته اخلاق در پژوهش باشند. اصل آثار و نتایج پژوهش‌های زیست پزشکی فاقد مصوبه کمیته اخلاق در پژوهش، صرف نظر از عواقب و ضمانت‌های اداری وحقوقی، فاقد اعتبار و غیر قابل استناد و انتشار خواهد بود.

حفظ و حراست از حقوق و حیثیت علمی - پژوهشی جهاد دانشگاهی از تعهدات کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی است برهمین اساس در صورت اثبات تخلف از اصول اخلاق در پژوهش، برخورد قانونی با فرد متخلف انجام خواهد شد و در ضمن اگر اتهام وارده اثبات نشود آنگاه دفاع از حیثیت علمی پژوهشگران جهاد دانشگاهی از وظایف این کمیته است.

پژوهش‌های مصوب کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی و همچنین کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی از نظر رعایت راهنماهای اخلاقی در حین اجرا و پس از پایان پژوهش (زمان انتشار نتایج) باید تحت نظارت اخلاقی کمیته‌های مذکور باشد و همچنین حمایت از کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش موجود در جهاد دانشگاهی نسبت به تشکیل کمیته‌های سازمانی جدید در جهاد دانشگاهی، در اولویت است.

کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی مسئولیت تصمیمات کمیته‌های سازمانی را بر عهده دارد و نظارت کامل بر فعالیت‌های این کمیته‌ها خواهد داشت، این کمیته در راستای کاهش استفاده از حیوانات و ارتقای روش‌ها و فناوری‌های جایگزین حیوانات آزمایشگاهی است و آموزش و توانمندسازی پژوهشگران در خصوص کاربرد اصول اخلاق در پژوهش به طور مستمر انجام می شود.

وب سایت کمیته اخلاق جهاد دانشگاهی نقش مهمی در ایجاد دسترسی به منابع و اطلاعات مرتبط با اخلاق در پژوهش را برای پژوهشگران دارد به همین دلیل باید همواره به روز بوده و به مرور امکانات بیشتری را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی از بازخورد تمامی پژوهشگران و صاحب‌نظران جهت ارتقای فرآیندهای علمی و اجرایی خود استقبال می‌کند.

بررسی، تصویب و نظارت اخلاقی طرح نامه های پژوهشی

اهداف کوتاه مدت کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی جهاد دانشگاهی سه محور اصلی را مدنظر قرارداده که اولین آنها مربوط به بررسی، تصویب و نظارت اخلاقی طرح نامه های پژوهشی می‌شود.

بررسی طرح‌نامه‌های پژوهشی حوزه زیست پزشکی واحدها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی با موضوع کارآزمایی بالینی (مشارکت نمونه‌های انسانی) با سلول‌های بنیادی و مطالعات بین‌المللی و تاسیس کمیته‌های سازمان اخلاق در پژوهش در جهاد دانشگاهی جهت بررسی سایر طرح‌نامه‌های پژوهشی حوزه زیست پزشکی واحدها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی (طرح‌نامه‌هایی که در خصوص کارآزمایی بالینی با سلول‌های بنیادی و مطالعات بین‌المللی نیستند) از مهمترین اهداف کوتاه مدت این کمیته اخلاق است.

همچنین بررسی طرح‌نامه‌های ارجاع شده از سوی کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی به دلیل تعارض منافع یا اشتراک منافع، رسیدگی به اعتراض در خصوص تصمیمات کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی و رسیدگی به تخلفات پژوهشی واحدها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی از دیگر اهداف کوتاه مدت این کمیته اخلاق زیست پزشکی است.

هماهنگی فعالیت های کمیته های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی

حمایت از فعالیت‌های کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی و ایجاد هماهنگی عملکرد آن‌ها با کمیته اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی، نظارت بر کیفیت فعالیت‌های کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش جهاد دانشگاهی و تشویق کمیته سازمانی برگزیده یا انحلال کمیته سازمانی در صورت عدم رعایت مقررات لازم از جمله مواردی است که در این بخش مورد توجه قرار گرفته است.
برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها برای اعضای هیات علمی، پژوهشگران

تعیین نیازهای آموزشی اعضای هیات علمی و پژوهشگران جهاد دانشگاهی در خصوص موضوعات مرتبط با اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی، برنامه‌ریزی و برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و دوره‌های آموزشی مرتبط با اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی (اولویت برای اعضای هیات علمی و پژوهشگران جهاد دانشگاهی) از دیگر اهداف مورد توجه به‌شمار می‌رود.

همچنین اطلاع رسانی به واحدها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی در خصوص بخشنامه‌ها، آئین‌نامه‌ها و دوره‌های آموزشی ارائه شده توسط کمیته ملی اخلاق یا جهاد دانشگاهی از دیگر اهداف است.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۴۹۳۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دانشجویان خود را نسبت به مسائل روز دخیل بدانند

ایسنا/لرستان رئیس جهاددانشگاهی لرستان اجرای مسابقات ملی سدید را گام مؤثری در تقویت مهارت‌های ارتباطی دانشجویان دانست و اظهار کرد: دانشجویان باید خود را نسبت به مسائل روز دخیل بدانند چرا که بی‌تفاوتی در جامعه باعث می‌شود آینده روشنی برای جامعه رقم نخورد.

فرهاد فرامرزیان در آیین اختتامیه و تجلیل از منتخبان مرحله استانی مسابقات ملی ارائه سه دقیقه‌ای «سدید»‌ که هشتم اردیبهشت‌ماه به همت جهاد دانشگاهی لرستان و به میزبانی دانشگاه لرستان در سالن اجتماعات شهید میربهرسی این دانشگاه برگزار شد، بیان کرد: مسابقات ملی سدید برای اولین بار است که در لرستان برگزار می‌شود و با استقبال خوبی از سوی دانشجویان مواجه شده است.

وی با بیان اینکه از دانشگاه‌های آزاد، علوم پزشکی، فنی و حرفه‌ای، علمی کاربردی، لرستان و پیام نور در این مسابقات شرکت‌کننده داشتیم، افزود: در اجرای این برنامه جهاد دانشگاهی و دانشگاه لرستان مشارکت داشتند.

فرامرزیان مسابقات ملی سدید را بستری برای رشد و تقویت مهارت‌های ارتباطی، بیانی و ایده‌پردازی در دانشجویان، کاربردی کردن پژوهش‌ها و تحقیقات دانشجویی، ترویج فرهنگ مطالعه و ترویج گفتمان علم دانست و  اضافه کرد: دانشجویان باید خود را نسبت به مسائل روز دخیل بدانند چراکه بی‌تفاوتی در جامعه باعث می‌شود آینده روشنی برای کشور رقم نخورد.

وی با اشاره به برگزاری مسابقات سدید در دانشگاه‌های ۲۱ استان کشور و ۳۰ واحد جهاد دانشگاهی، ادامه داد: دانشجویان آینده‌سازان جامعه هستند و نباید نسبت به مسائل روز بی‌تفاوت باشند آنها باید خود را در مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دخیل بدانند.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد لرستان با بیان اینکه مسابقات ملی سدید نقش مهمی در بالا بردن روحیه اعتماد به نفس در دانشجویان دارد، افزود: دانشجویان با شرکت در این مسابقات که در بخش‌های مختلف ازجمله پایان‌نامه، کتاب، مقاله، طرح پژوهشی و اختراع برگزار می‌شود، با نحوه مدیریت زمان آشنا می‌شوند.

وی با اشاره به در پیش بودن دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه خرم‌آباد و چگنی، گفت: ضرورت دارد دانشجویان در بحث انتخابات، گفت‌گو با نامزدهای انتخاباتی ورود پیدا کنند و با دعوت از منتخبان ملت به محیط‌های دانشگاهی راهکارهای لازم برای حل مشکلات را ارائه دهند.

فرامرزیان با اشاره به راهیابی پنج دانشجو از لرستان به مرحله کشوری مسابقات سدید، اظهار کرد: انتظاری که از این دانشجویان به عنوان نمایندگان دانشجویان لرستانی در مسابقات ملی سدید دارم این است که با تمرین و ممارست برای جامعه دانشگاهی استان افتخارآفرینی کنند.

انتهای پیام