به نقل از «مهر»

خودت را جای دیگری بگذار/ تعاملات شیعیان و اهل سنت در رسانه

تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۶۷۰۱۶

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه_محمد صمصامی: چندی پیش انتشار صحبت های یک سلبریتی ورزشی که غیر مستقیم به برخی از صحابه صدر اسلام طعنه زده بود احساسات بسیاری از اهل سنت در ایران و خارج از ایران را تحریک کرد. متعاقبا فراکسیون اهل سنت مجلس در واکنش به صحبت های سلبریتی مذکور شکایت نامه ای منتشر کردند و با بالا گرفتن تنش٬ مقامات امنیتی ورزشکار مذکور را احضار کردند و در نهایت ماجرا با انتشار متنی توسط او و تاکید بر حفظ وحدت٬ به ظاهر خاتمه یافت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همان ورزشکار چند روز بعد فیلمی از خود منتشر کرد که در آن تاکید داشت ناچار است اعتقاداتش را در قلبش نگه دارد تا بیش از این موجبات رنجش مادرش را فراهم نیاورد!

شکی بر لزوم برخوردهای امنیتی در برخی موارد این چنینی نیست اما مسأله آن جاست که در ماجرای مذکور وقتی نگاهی به سطوح اجتماعی جامعه شیعیان ایران که اکثریت کشور را شکل می دهند انداخته می شود٬ عملاً به جز اندک واکنش هایی از سوی برخی کنش گران عرصه وحدت٬ بازخورد دیگری مشاهده نشد. نه تنها هیچ عالم یا چهره ی پر نفوذ اجتماعی شیعیان واکنشی به این رخداد نشان نداد که خبر حضور ورزشکار مذکور در بیت یکی از چهره های علمی شهر قم و کشیدن دست نوازش بر سر او٬ اتفاقا نمکی شد بر زخم اهل سنت کشور. در مقابل آنچه پیاپی در خلال روزهای داغ ماجرا شنیده می شد٬ خبر موضع گیری فلان عالم اهل سنت و بهمان چهره متنفذ از جامعه اهل سنت علیه ورزشکار مورد نظر بود.

نگاهی موشکافانه به فضای جامعه علمی شیعیان روشن می سازد که اکثریت ایشان معتقد به اندیشه وحدت میان امت اسلامی و اجتناب از رفتارهای تنش زا میان مذاهب اسلامی هستند اما عدم واکنش نسبت به رخداد مذکور ریشه در بی اطلاعی عمومی ایشان نسبت به ما وقع و علی الخصوص بازتاب های رخداد مذکور در جامعه اهل سنت داشت. چه آنکه اگر ایشان می دانستند که صحبت های از نظر بسیاری بی ارزش یک ورزشکار چقدر حساسیت در جامعه اهل سنت ایجاد کرده نسبت به آن بی تفاوت نمی ماندند.

همین شرایط در طرف دیگر ماجرا نیز حاکم است. حضور یکی از مولوی های اهل سنت ایران در مراسم شادی و جشنی که در ایام عزاداری امام حسین برگزار شده بود و سخنرانی او در محفل مذکور٬ بازتابی گسترده در میان جامعه شیعیان داشت. در مقابل این اقدام چهره های پرنفوذ اهل سنت ایران کمتر واکنشی از خود نشان ندادند چه آنکه آنان نیز نسبت به بازتاب های اقدام مذکور میان جامعه شیعیان بی توجه بوده اند.

واقعیت آن است که امروزه رسانه ها پیش فرض های ما را نسبت به موضوعات مختلف مشخص می کنند. من به عنوان یک فرد از جامعه نسبت به پیام هایی واکنش نشان می دهم که از آن مطلع می شوم و دائم در هر گروه تلگرامی یا صفحه اینستاگرام آن را مشاهده می کنم. وقتی به صفحات با دنبال کنندگان شیعی در شبکه های اجتماعی نگاهی انداخته شود، مشاهده می شود که در این صفحات هیچ خبری از اهانت فلان شخص شیعه به اهل سنت وجود ندارد. اما کافی است به صفحه یکی از کاربران اهل سنت در شبکه های اجتماعی سری زده شود تا مشخص شود چگونه و با چه وسعت کمی و کیفی همان مسئله مطرح شده است و بلکعس.

در چنین فضای رسانه ای است که هر جمعی و گروهی از کنار خطاها و اشتباهات خویش بی تفاوت می گذرد و سعی در تقلیل آن دارد و در مقابل خطاها و اشتباهات طرف مقابل را پررنگ بازتاب می دهد. آنچه برای اهل سنت حساسیت زاست میان اهل سنت منتشر می شود و آنچه برای شیعیان تحریک کننده است میان شیعیان منتشر می گردد. اهل سنت به حریم صحابه حساس است و شیعیان به حفظ حرمت اهل بیت. کمتر شائبه در شکسته شدن این حریم ها در فضای رسانه ای و اجتماعی طرف مذکور منتشر می شود و لا غیر.

جواب اینجا بود که سخنان و محتواهای حساسیت زایی که از جانب شیعیان گفته می شود در میان اهل سنت توزیع می شود و سخنان و محتواهای حساسیت زا که از جانب اهل سنت گفته می شود در میان شیعیان توزیع می شود. این قاعده انتشار اخبار در دنیای رسانه های جدید و علی الخصوص شبکه های اجتماعی است٬ قاعده ای که اگر بدان توجه نکنیم می تواند بند بند جامعه را از هم بگسلاند و محصور در اختلافات مذهبی هم نیست.

اعتقاد به تفکر وحدت و همزیستی مسالمت آمیز لوازمی را به دنبال دارد که شاید یکی از مهمترین موارد این لوازم٬ گذاشتن خویش در جای دیگری است. این البته بدان معنی نیست که هویت خود را فراموش کنیم اما در مقام واکنش همواره تلاش کنیم خود را جای طرف مقابل قرار دهیم تا بتوانیم واکنش ها و بازخوردهای او را درک کنیم. در فضای تنش های مذهبی همینگونه است و مخاطبین شیعه و سنی در فضای رسانه ای باید همواره به این نکته توجه کنند که اگر جای برادر شیعه یا سنی شان بودند چه واکنشی نشان می دادند.

معیار اهمیت مشکل، شما نیستید بلکه ادراک طرف مقابلتان از موضوع است. باید این نکته را در نظر داشت که هر فرد با توجه فضای خانوادگی، اعتقادات، شخصیت و میزان رشد یافتگی اش، نگرانی ها٬ حساسیت ها و اولویت های متفاوتی دارد که این نگرانی ها از نگاه شما ممکن است کاملا بی اهمیت باشد.

مساله اساسی است که این عدم درک متقابل از حساسیت ها ریشه در این واقعیت دارد که شیعیان و اهل سنت در عالم واقعی کمتر ارتباطی با یکدیگر ندارند و این بی ارتباطی به فضای شبکه های اجتماعی نیز سرایت کرده است. مواردی هم که شیعیانی تلاش دارند در شبکه های اجتماعی اهل سنت حاضر شوند و بلعکس در بسیاری از موارد با خاستگاه مچ گیری و بحث و جدل پیرامون مسائل اختلافی است.

جا دارد آنهایی که به دغدغه وحدت باور دارند کمی دایره دوستان خود را گسترش دهند و تلاش کنند با نگاهی ایجابی و برای شناخت فضای ذهنی طرف مقابل خویش اگر نه در عالم واقع در فضای مجازی با برادران و خواهران شیعه و سنی خود ارتباط حاصل کنند، باشد که این تعاملات منجر به انتقال حساسیت های طرفینی و جلوگیری از افراطی گری هایی شود که می تواند آتش فتنه مذهبی را در جامعه بگستراند.

کد خبر 4430004

منبع: مهر

کلیدواژه: تقریب مذاهب اسلامی وحدت اسلامی وحدت شیعه و سنی اربعین ۹۷ معرفی کتاب اربعین حسینی اربعین 97 علوم انسانی قرآن قرآن کریم فعالیت های قرآنی نشست علمی فلسفه مسابقات قرآنی معرفی نشریات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عرفان اسلامی نشست هم اندیشی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۶۷۰۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه‌های علی ربیعی، مسئولان به این چند نکته توجه کنند!

علی ربیعی، سخنگوی دولت روحانی، در یادداشتی تحت عنوان «پس از بحران» در کانال تلگرامی خود نوشت:

علم مدیریت بحران، سه مرحله از اقدامات را توصیه می‌کند: پیشگیری در مرحله پیش از بحران، اقدامات کنترلی در حین بحران و استفاده از فرصت‌ها و جلوگیری از تهدید‌ها در پسا بحران.

در یادداشت قبلی، به اجتناب‌ناپذیر بودن اقدام ایران در مقابل اسراییل اشاره کردم. گذشت زمان هم ضرورت و موثر بودن این اقدام را نشان داد.

من فکر می‌کنم در طول چند دهه گذشته، این اقدام یکی از اقدامات حساب شده است که سبب متجلی شدن قدرت ایران بدون تلفات جانی شد. ارزش اصابت حتی چند موشک زمانی آشکار می‌شود که این امر با وجود عملیات حمایتی نیرو‌های هوایی چندین کشور، از جمله آمریکا، بریتانیا، فرانسه، اردن و ... و همچنین کمک‌های اطلاعاتی چندین کشور منطقه، صورت گرفت. وقتی به عملیات صورت گرفته نگاه می‌کنیم، بیشتر شاهد نوعی قدرت‌نمایی هشداردهنده هستیم تا یک عملیات جنگ‌آفرین. این به اعتقاد من از جمله استراتژی‌های مناسبی بود که اتخاذ شد.

برخی از کارشناسان آشنا به مسایل بین‌الملل معتقدند رژیم اسرائیل به چند دلیل، اقدامی پرتنش که منجر به تداوم پاسخ از سوی ایران شود را مرتکب نخواهد شد. با توجه به عدم تمایل آمریکا به درگیر شدن در یک جنگ منطقه‌ای، بر اساس تجارب به دست آمده در عراق و افغانستان، و اینکه اساسا سیاست آمریکا مبنی بر ترک حضور نظامی گسترده در منطقه است، اسراییل نیز نمی‌تواند کار آفندی موثری را به مورد اجرا بگذارد.

دلیل دیگر، تلاش اسراییل برای تعدیل فضای بین‌الملل در جو ایجاد شده پس از جنایات غزه و رفتن به سمت ائتلاف جهانی علیه ایران است. پس از این اقدام، داشتن برنامه و استراتژی چه در بعد خارجی، بین‌المللی، منطقه‌ای و همسایگان و چه در عرصه‌های داخلی به ویژه اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای ضروری است.

۱_ در بعد خارجی، بدون تردید تلاش اسرائیل برای صدور قطعنامه‌های بیشتر علیه ایران حتی تا بردن ایران ذیل منشور هفت ادامه می‌یابد

بنابراین برگرداندن فضای اذهان عمومی جهانی و نهاد‌های بین‌المللی به سمت غزه و حفظ افکار عمومی شکل گرفته در آمریکا و اروپا علیه (رژیم) اسرائیل می‌تواند بخشی از دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای باشد.

اعزام هیات‌های مختلف به کشور‌ها و گفتمان در مسیر منطق جهانی، به ویژه اطمینان بخشی به کشور‌های منطقه و هراس‌زدایی از آنها، بیش از آنچه که امروز در اخبار شاهد آن هستیم، ضروری است. به‌کارگیری تمامی ظرفیت‌های ملی در این زمینه می‌تواند اثرگذار باشد.

۲_ ما شاهد جنگ روایت‌ها و دیپلماسی بوده و بیشتر نیز خواهیم بود.

در چنین شرایطی، بی‌تردید نیاز به آرامش داخلی و ایجاد رفتار‌های همدلانه با مردم و جامعه و همچنین از بین بردن زمینه ناامنی‌های روانی و اجتماعی وجود دارد.

متاسفانه، عده‌ای به خصوص آن رسانه‌هایی که روزی از سعودی ارتزاق می‌کردند و امروز از (رژیم) اسرائیل، گویی رسانه فارسی زبان رژیم اسرائیل هستند و با تحلیل‌ها و القای نوشته‌هایشان در تلاش برای ناامن کردن فضای روانی داخل کشور هستند تا حمایت‌گری مردم از اقدام ایران را ضعیف نمایند. من فکر می‌کنم با وجود همه گلایه‌های موجود اعم از فقرگسترده شده، برخی تصمیمات غلط، به خصوص در مورد برجام، که امروز می‌توانست سرنوشت ما را تغییر دهد (در همین زمان تقریر یادداشت به خاطر آوردم که نتانیاهو، چگونه همچون اسپند بر آتش در تقلا بود و به هم زدن برجام را بزرگترین پیروزی خود می‌دانست.

آن روز باید خیلی از هشدار‌ها جدی تلقی می‌شد)، و مجموعه‌ای از نارسائی‌های سیاست داخلی واجتماعی -فرهنگی، بااین وجود می‌توان با دلجویی و همراه کردن جامعه از این شرایط، به طور موفقیت آمیز و همراه باقدرت ملی بیشتر عبور شود.

گام‌های موثر در برابر جنگ روایت‌ها، بیان واقعیت‌ها به طور شفاف است. در دوران شبه جنگ، اعتماد به اخبارِ با سرعت و صحیح از قدرت روایت‌سازی دیگران می‌کاهد. متاسفانه هیچ برنامه توجیهی با کارشناسان مورد قبول جامعه در رسانه‌های ملی مشاهده نمی‌شود. مسئولان به جای سیاست‌های اقناعی و توجیهی با استفاده از ظرفیت رسانه‌های مستقل داخلی، سیاست‌های کنترلی در پیش گرفته‌اند و به طور عجیبی نویسندگان دلسوز و ایران‌دوستی همچون عباس عبدی و برخی دیگر را ممنوع از نوشتن کرده و با چالش حقوقی مواجه ساخته‌اند. از دست دادن چنین ظرفیت‌های ارزشمندی، یک خطای قابل تامل است.

۳_ اقدامات آرام‌بخش داخلی:

واقعا من درک نمی‌کنم چگونه است که تا مردم ایران به رغم روایت سازی‌های مختلف در مقابله با رژیم اسرائیل، حس خوب و غرورآمیزی پیدا می‌کنند ناگهان جریانی جامعه را به تقابل می‌کشاند. با همه درک و فهمم از امنیت و منافع ملی معتقدم شیوه برخورد و اقدامات خیابانی در خصوص حجاب نه تنها به دور از تدبیر است، بلکه نه امنیت ساز است و نه مقوم ارزش‌های دینی.

این پرسش همیشه باقی خواهد ماند که چگونه عده‌ای با توجیهات خود، در کوران حمله فیزیکی و روانی رژیم اسرائیل، تشویق به تسویه حساب با بخشی از جامعه می‌کنند. تبلیغات رسمی دولت، به جای ایجاد گفتمان انسجام‌بخش هنوز هم بر مقایسه با دولت قبل و خط و نشان کشیدن متمرکز است.

معتقدم نیازمند مطالعه و سیاست‌هایی حول تقویت هویت ملی و کاستن از تنش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسط نهاد‌های رسمی با گروه‌های اجتماعی مختلف از زنان، دانشگاهیان و... است. آرامش و همدلی و امنیت روانی در داخل، مهمترین نیاز برای عبور از این شرایط است.