به نقل از «دانا»

فراموشی خرده فرهنگ های روستاهای کهن هرمزگان/ چادرشب بافی هنری گرانبها اما رو به زوال

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۹۱۷۴۵

چادرشب بافی هنر دست زنان توانمند هرمزگان، این روزها حال خوشی ندارد و به دلیل عدم برنامه ریزی و حمایت از سوی ارگان های ذیربط شاهد رکود آن هستیم .

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛به نقل از هرمز؛ صنایع دستی یکی از قدیمی ترین فعالیت های بشری است که بازتاب ذوق و سلیقه و سنن، آداب و رسوم و اعتقادات هر منطقه بوده و از گذشتگان و نسل به نسل به ما رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از ویژگی های ممتاز پایتخت اقتصادی کشور وجود انواع صنایع دستی است که قدمتی چندین هزار ساله دارد و قبل از عصر فلز و ماشین در شهرستان های استان هرمزگان و روستاهای آن رواج داشته است.

هرمزگان از جمله استان هایی است که از نظر صنایع دستی امکانات بالقوه فراوانی دارد و صنایع دستی یکی از نشانه های دیرینگی تمدن در میان مردمان آن سرزمین بوده که در هر منطقه نشان دهنده آن است که قبل از عصر فلز در آنجا حیات و جنب و جوش وجود داشته است.

چادرشب بافی هنر دستان توانمند زنان هرمزگانی

چادر شب بافی یکی از مهم ترین صنایع دستی روستای گروک سیریک، «کلیبی »، « سرریگان »، « جوزان » شهرستان میناب به شمار می رود و از جایگاه ویژه ای برخوردار بود به طوری که یکی از ملزومات جهیزیه برای دختران محسوب می شد.

چادر شب، پارچه ای ابریشمی است که بافت آن هنر دست زنان روستای گروگ سیریک، کلیبی، سرریگان، جوزان شهرستان میناب بوده و از آن به عنوان پوشش کمرزنان، روتختی، روبالشی، رومیزی، رختخواب، پرده، زیر انداز استفاده می شود و دارای دو نوع رنگی و سیاه و سفید است ولی معمولا در چادر شب های رنگی از رنگ های بسیار شاد همچون قرمز، نارنجی، زرد استفاده می کنند.

چادرشب بافی به عنوان یک صنعت اصیل و سنتی است که سابقه ای طولانی در روستای گروگ سیریک، کلیبی، سرریگان، جوزان میناب دارد و برخی کارشناسان می گویند چون در قدیم از آن در شب برای روانداز استفاده می شد آن را چادرشب نامیده اند.

نخ ؛ تار و پود چادر شب 

مواد اولیه دستگاه های چادرشب بافی در گذشته به علت کمی جمعیت به وسیله کشت پنبه و یا پشم گوسفند و کرک شتر در محل تهیه می شد اما به دلیل  پیشرفت تکنیک و گسترش جمعیت و پیدایش الیاف مصنوعی که آن هم یکی از واردات است مواد اولیه مصرفی تغییر کرده است.

نوع مواد اولیه ای که برای چادر شب مصرف می‌ شود مختلف بوده و از لحاظ قیمت نیز متفاوت است،‌ اما به طور کلی این مواد شامل نخ پنبه‌ای نخ و یسکوز، مواد رنگی و نشاسته است.

چادرشب بافی هنری گرانبها اما رو به زوال

هر چند گذر ایام گرد و غبار را بر چهره این صنایع دستی نشانده اما قدیمی تر های روستای گروگ، کلیبی، سرریگان و جوزان هنوز آن را به خوبی می شناسند و همچنین به دلیل نبود یک سیاست حمایتی و عدم فضای عرضه و تقاضا، صنایع دستی گروگ را به یک کالای لوکس و ویترینی بدل کرده است.

از طرفی صنایع دستی روستای گروگ هنری چند وجهی است که متاسفانه به دلیل عدم برنامه ریزی و حمایت از سوی ارگان های ذیربط شاهد رکود آن هستیم و نسل جدید رغبتی برای حفظ این میراث وجود ندارد.

خلیل اسلامی، یکی از بافندگان قدیمی شهرستان میناب اظهار کرد: سی سال پیش صنعت چادرشب بافی که به « جولاقی » نیز معروف است یکی از رشته های پررونق و پردرآمد مردم روستای گروگ و شهرستان میناب بود، مواد اولیه کارگاه های تولید پوشاک در هرمزگان را، زنان روستایی از پنبه می ریسیدند و با پوست درختان محلی آن ها را رنگرزی می کردند.

به گفته این مرد صنعتگر هرمزگانی، روستاهای « کلیبی »، « سرریگان »، « جوزان » و « گروک» از مراکز تولید انواع چادرشب، لنگ و پارچه بودند؛ به طوری که در گذشته حدود سیصد کارگاهِ چادرشب بافی در این روستاها وجود داشت.

بافنده لُنگ های رنگی و پارچه های زینتی که اینک در سن 65 سالگی به سرمی برد اما با حافظه خوبی که از روزگاران کهن این شهرستان دارد می گوید: پارچه‌هایی که در کارگاه‌های پارچه‌بافی گروگ و کلیبی و حنایی بافته می‌شد علاوه بر خرید و فروش در پنجشنبه بازار میناب به هندوستان و پاکستان هم صادره می شد.

صنعت گران با وجود گرمی شدید هوا، تقریباً در تمام طول سال به تولید مشغول بودند و بافته های خود را برای فروش به پنج شنبه بازار برده و در معرض فروش قرار می دادند و مازاد آن را نیز به کشورهای عربی و حتی هند و پاکستان نیز صادر می شد.

دستگاه های بافندگی این روستاها همه در فضاهای باز قرار داشت، چادرشب در روستاهای میناب 8 متر طول و 50 سانتیمتر عرض دارد و طرح آن ها چهارخانه است و در بافت آن نخِ یک لا مورد استفاده قرار می گرفته است.

چادر شب بافی گروک احیا می‌شود

اشکان مختاری، مدیر کل سابق میراث فرهنگی هرمزگان با اشاره به اینکه کارگاه های چادر شب بافی روستای گروک شهرستان سیریک احیاء می شود، اظهار کرد: این رشته در روستای گروک از سابقه ای طولانی برخوردار بوده و امروز کاربرد خود را از دست داده؛ ما این هنر و صنعت را احیا و به روز می کنیم.

مدیر کل سابق میراث فرهنگی هرمزگان با بیان اینکه چادر شب بافی در گذشته در سطح شهرستان سیریک از رونق خوبی برخوردار بوده و مردم منطقه از دستاوردهای چادرشب بافی خود برای کاربردهای متفاوت استفاده می کردند، افزود: اما به مرور این هنر رو به فراموشی سپرده و اجناس دیگر جایگزین آن در بازار شدند.

مختاری افزود: با توجه به پیشینه و زمینه کافی در روستای گروک و وجود هنرمندان پیشکسوت، برنامه احیای این رشته با شناسایی هنرمندان پیشکسوت، تدوین شده است.

وی ادامه داد: با هماهنگی های صورت گرفته تولیدات این رشته در فروشگاه های صنایع دستی سطح استان به فروش می رسد و از این پس نیز در نمایشگاه های مختلف هنرمندان چادرشب باف و تولیداتشان حضور خواهند داشت.

مدیر کل میراث فرهنگی ضمن بازدید از اماکن گردشگری روستای گروک، در برنامه فرهنگی این روستا با حضور ذوالقدر نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی شرکت کردند.

با این حال چیزی که مشخص است اینکه علیرغم ظرفیتهای بالای روستای گروگ، به دلیل عدم مدیریت صحیح و ساماندهی ظرفیتها، شاهد افول نمادهای فرهنگ در این منطقه بوده و در صورت عدم ایجاد یک سیستم مدیریتی صحیح بر ظرفیتهای شهرستان سیریک، بسیاری از خرده فرهنگ ها،آداب و رسوم و صنایع دستی این منطقه به دست فراموشی سپرده خواهند شد.

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۹۱۷۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کاوش و سامان‌دهی قلعه تپه تاریخی ابهر

به گزارش خبرگزاری مهر، سید سعید صفوی گفت: اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان با همکاری شهرداری و شورای شهرشهرستان ابهر ابتدا عرصه قلعه تپه را باید تدقیق کند و بعد از نامه نگاری با پژوهشگاه باستان‌شناسی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مجوز کاوش این سایت را دریافت کند و پس از کاوش، این بخش می‌تواند برای شهرستان تبدیل به سایت موزه شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان بیان کرد: برای ایجاد سایت موزه مذکور اقداماتی همچون ساماندهی فضایی، طراحی محیطی، اصلاح مسیرهای دسترسی، ورودی و خروجی منتهی به سایت و نصب تابلوهای اطلاع‌رسانی در مسیر جاده باید توسط شهرداری و شورای شهر و همکاری اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان انجام شود

صفوی گفت: اجرای طرح توسعه امامزاده اسماعیل ابهر گامی مؤثر در راستای عمران و آبادانی این بنای تاریخی است که باید در این خصوص جلسه‌ای با موافقان و مخالفان طرح برگزار شود تا بتوانیم شاهد عملیات اجرایی این پروژه باشیم.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان گفت: با ساماندهی محوطه امامزاده شناط این مکان به محلی برای تجمع مردم در مناسبت‌های ملی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی تبدیل خواهد شد که تبیین این جایگاه و تبدیل آن به قطب فرهنگی کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است.

صفوی افزود: طراحی و اجرای المان تاریخی برای سر در ورودی شهرستان ابهر برگرفته از قلعه تپه و المان آسیاب آبی در میدان اصلی شهرستا ن توسط شهرداری و شورای شهر انجام خواهد گرفت که با نظارت بر طراحی و اجرای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان در این شهرستان اجرا خواهد شد که هفته آینده جلسه‌ای در این خصوص در شهرداری شهرستان برگزار خواهد شد.

قلعه تپه ابهر مربوط به دوران تاریخی پس از اسلام است و در ابهر، خیابان خلیل طهماسبی، روبه‌روی شبکه بهداشتی واقع شده است. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده

کد خبر 6082325