به نقل از «تابناک»

سخنان کلانتری در مورد هامون قابل تقدیر، اما اشتباه است/ برای احیای هامون تنها دو راهکار عملیاتی وجود دارد

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۹۳۷۶۵

 مناطق شمالی استان سیستان و بلوچستان سال هاست که با بحران آب رو به رو است و سیر نزولی بارندگی سال‌های اخیر، منابع آب سطحی این مناطق را به شدت کاهش داده است. مثل شرایط حاکم بر تالاب هامون که در معرض خشکی کامل قرار گرفته است و شوربختانه مدیران ارشد محیط زیست کشور نیز دیگر امیدی به احیای آن ندارند. به راستی آیا دیگر هیچ راهی برای احیای تالاب هامون و حفظ حیات منطقه سیستان ایران باقی نمانده است؟
به گزارش «تابناک»، عیسی کلانتری-رئیس سازمان محیط زیست کشور در ادامه سخنان جنجال برانگیز و پر حاشیه خود که پیرامون مناطق مختلف کشور بر زبان می‌آورد، اخیراً و در نشست کارگروه احیای تالاب هامون و مقابله با گرد و غبار سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت کنونی تالاب از شرایطی سخن گفت که ناظر بر نابودی حیات مناطق شمالی استان سیستان و بلوچستان در آینده نزدیک است؛ سخنانی که بسیاری از کارشناسان با آن موافق نیستند و آن را بر آمده از ناتوانی مدیران کنونی در پیگیری مطالبات زیست محیطی می‌دانند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رئیس سازمان محیط زیست در نشست کارگروه احیای تالاب هامون و مقابله با گرد و غبار سیستان و بلوچستان گفت: مردم باید قبول کنند که هامون دیگر آن هامون پر آب سال‌های گذشته نخواهد بود و این اتفاق هیچ زمان نمی‌افتد.
کلانتری در همین باره افزود: در سیستان بالاتر از آب باید بعد معیشت مردم مورد توجه قرار گیرد، به طوری که در این منطقه اگر محیط زیست آن درست شود، اما مردم معیشت نداشته باشند، نمی‌توانند دوام آورند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود نیز گفت: برای تامین افزون بر ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از آن سوی مرز در سیستان نباید برنامه ریزی کرد.
کلانتری با اشاره به شرایط نگران کننده استان سیستان و بلوچستان و احتمال نابودی حیات در این منطقه اضافه کرد: سیستان با توجه به شرایط حاکم ناشی از خشکسالی‌های پی درپی و عواقب آن به منطقه‌ای خاص از نظر زندگی و غیر قابل تصور در جهان از نظر دوام انسان‌ها تبدیل شده، به طوری که درصورت فراهم نشدن امکانات و نرسیدن به این منطقه، مردم دوام نمی‌آورند.
سخنانی که رئیس سازمان محیط زیست کشور بر آن تأکید دارد را در دو محور اساسی می‌توان خلاصه کرد. نخست نا امیدی و تیم اجرایی حفاظت از محیط زیست در احیای تالاب هامون و دیگر هشداری که پیرامون نابودی حیات در این منطقه از کشور داده است.
با این حال سئوال واقعی و کارشناسی این است که آیا حرف‌های رئیس سازمان محیط زیست تمام واقعیت موجود را در بر می‌گیرد و دیگر نمی‌توان ایده دیگری را برای احیای تالاب دنبال کرد؟
دکتر ناصر کرمی، اقلیم شناس و استاد دانشگاه برگن نروژ در رابطه چرایی بروز بحران کنونی در تالاب هامون به «تابناک»، گفت: تالاب هامون تحت تأثیر عوامل مختلف تاریخی و جغرافیایی با بحران آب روبرو شده است. اولین مشکل این منطقه را می‌توان به تغییر اقلیم، کاهش بارش‌های دوره‌ای و نیز افزایش شدید دما مرتبط دانست که در سال‌های گذشته با روند صعودی ادامه داشته است. موضوع دیگرکشاورزی ناپایدار، افزایش جمعیت و بهره برداری بیشتر از منابع آب بوده است. در سال‌های گذشته افزایش جمعیت با حجم منابع آب تناسب نداشته است و در صورتی که جمعیت منطقه رو به افزایش بوده، حجم منابع آب روند کاهشی داشته است. از سویی نیز با تغییر سبک زندگی و شهری شدن مردم، میزان مصرف منابع آب توسط شهروندان افزایش یافته است.

کرمی با اشاره به اینکه نمی‌توان مقصر شرایط موجود را بر عهده گروه یا جناح سیاسی مشخصی انداخت، ادامه داد: به نظر من سیاسی کردن موضوع به نوعی تقلیل دادن ماجراست. با این حال حقیقت این است که در طول سال‌های گذشته برنامه جامع و موثری برای مقابله با بحران وجود نداشته است. این در حالی است که به واسطه شرایط جغرافیای منطقه و بحرانی بودن آن نسبت به سایر مناطق، مسئولان کشور باید خیلی پیشتر ضمن درک مشکلات برای حل آن اقدام می‌کردند.

کرمی اضافه کرد: من از جمله کسانی هستم که ده سال پیش نسبت به موضوع خشک شدن جغرافیای ایران و تغییر اقلیم هشدار دادم. آن موقع مسئولان کشور زیاد این حرف را باور نمی‌کردند و همین عدم پذیرش حقیقت عاملی بود که آن‌ها اقدام موثری برای مقابله با خشکسالی و بحران آب در پیش نمی‌گرفتند. اما اکنون هم که دیگر همه شهروندان نسبت به این مهم اطلاع دارند، ما شاهد اقدام اساسی از سوی مسئولان به ویژه دولت مستقر برای مقابله با این وضعیت نمی‌بینیم. شما اگر یک جمله یا ایده امیدوار کننده در مورد تالاب هامون از مسئولان شنیده اید لطفاً به بند نیز بگویید!

کرمی در پاسخ به این سئوال که نظر شما در مورد طرح احیای تالاب هامون و روند اجرایی آن چیست، گفت: طرح احیا مشخصی در مورد تالاب هامون وجود ندارند و مسئولان به آن شکل که برای دریاچه ارومیه ستاد احیاء تشکیل دادند و نسبت به مقابله با بحران‌های زیست محیطی شمال غرب ایران حساس هستند، نسبت به جنوب شرق ایران حساسیتی ندارند. من تنها برنامه احیاء و تأکیدی که در این زمینه از سوی مسئولان وجود دارد را در مورد دریاچه ارومیه شنیده ام و در رابطه با تالاب هامون و دیگر مناطق کشور برنامه مشخصی مثل احیای دریاچه ارومیه سراغ ندارم.
وی همچنین در پاسخ به این سئوال که آیا نمی‌توان روی پرداحت حقابه‌های تالاب هامون و رود هیرمند از سوی افغانستان امید داشت، تصریح کرد: در مورد حقابه‌های مرزی و الزام افغانستان به پرداخت حقابه‌های رود هیرمند باید به این مهم توجه کنیم که قوانین حقوقی دریا‌ها و آب‌های مرزی برای کشور مالک منابع آب چندان الزام اجرایی ندارد. همین وضعیت را در غرب کشور شاهد هستیم. به سد‌هایی که ترکیه روی دو رود دجله و فرات زده است، نگاه کنید. با این که دو کشور عراق و سوریه و بخش‌هایی از خوزستان ایران متأثر از سد‌های ترکیه به چالش کشیده شده و در وضعیت بسیار بحرانی قرار گرفته است، این دو کشور به اضافه ایران امکان حقوقی چندانی برای مقابله با فعالیت‌های آبی ترکیه در اختیار ندارند.

استاد دانشگاه برگن نروژ در بخش دیگری از سخنان خود و در مورد گفته‌های «عیسی کلانتری»، در مورد اینکه هامون دیگر هامون نمی‌شود، گفت: این سخنان بیشتر ناظر بر مشکلات اقتصادی و سیاسی دولت است. شما وقتی مدیریت مجموعه دولتی را اختیار داشته باشید و دولت شما در معرض انواع بحران‌های اقتصادی و سیاسی باشد، شرایط برای شما به گونه‌ای پیش خواهد رفت که حتی در پرداخت حقوق کارکنان خود نیز با مشکل روبرو خواهید شد.

کرمی ادامه داد: سخنان رئیس سازمان محیط زیست، از سویی نشان می‌دهد که شرایط جنوب شرق ایران و تالاب هامون بسیار وخیم است و از سویی نیز می‌توان از این موضع گیری تقدیر کرد. چرا که برخلاف رویکرد گذشته مسئولان که با اقدامات پوپولیستی چند هفته‌ای آب را تالاب می‌ریختند و با انتشار اخبار در سطح وسیع تأکید بر احیای تالاب می‌کردند، حالا آن‌ها صادقانه از ناتوانی خود برای احیای تالاب سخن می‌گویند.

وی ضمن تقدیر از مواضع صادقانه رئیس محیط زیست ایران، تأکید کرد: این موضع گیری صادقانه هرچند قابل تقدیر است، اما اشتباه است و به این معنا نیست که به لحاظ واقعی هیچ راهی برای احیای تالاب باقی نمانده باشد، بلکه به معنای ناتوانی مدیران کنونی برای احیای تالاب است. گفته‌های کلانتری مثل آن است که به یک فردی که در حال حاضر وضعیت مالی مناسبی ندارد، بگوییم شما هیچ وقت نمی‌توانی اتومبیل بخری! درست است که این فرد در حال حاضر امکان خرید اتومبیل را ندارد، اما در صورت کار کردن، پس انداز کردن و جمع آوری سرمایه امکان خرید اتومبیل را به دست خواهد آورد.

کرمی ادامه داد: شرایط در مورد تالاب هامون نیز دقیقاً به همین شکل است. با اینکه در حال حاضر دولت به لحاظ اقتصادی و سیاسی دچار مشکل است و امکان احیای تالاب را از دست داده است، اما در صورت رعایت برخی اصول علمی و کارشناسی توان احیای تالاب را به دست خواهد آورد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به راهکار‌هایی که می‌توان با اجرایی کردنشان به احیای تالاب هامون و نجات منطقه سیستان کمک کرد، گفت: به نظر من برای احیای تالاب هامون دو راهکار عملیاتی و جدی وجود دارد که مسئولان باید نسبت به آن حساس باشند و آن‌ها را در دستور کار خود قرار دهند. کار اول خرید آب از افغانستان است. ایران می‌تواند با یک دیپلماسی قوی و مذاکرات منسجم حتی بیشتر از حقابه‌های قانونی از افغانستان آب خریداری کند. باید بپذیریم که وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور افغانستان با کشور ایران به شکل غیر قابل انکاری به هم گره خورده است و در حال حاضر نیز بیش از ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند و افغانستانی‌ها به شکل‌های مختلف به کمک‌های کشور ایران نیاز دارند و ایران می‌تواند در صورت تأمین بخشی از نیاز‌های حیاتی افغانستان مثل مسیر دسترسی آن‌ها به آب‌های آزاد، با مقامات و مسئولان این کشور برای خرید منابع آب جدید معامله کند.

کرمی در مورد راهکار دوم نیز گف: با این که من به عنوان یک فعال محیط زیست نباید از بحث شیرین سازی آب دریا و انتقال آب حمایت کنم، اما به عنوان راهکار دوم و در مورد منطقه سیستان باید ملاحظه کنیم که بین شیرین سازی آب دریای عمان و انتقال آن به منطقه سیستان و نابودی حیات در این منطقه کدام هزینه بیشتری دارد؟ مسئولان ایرانی باید حساب کنند و بین نابودی حیات در منطقه سیستان و هزینه‌های احیای تالاب هامون یکی را انتخاب کنند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: بر همین اساس و به صورت خلاصه باید تأکید کنم که عامل اصلی حل مشکل زیست محیطی تالاب هامون اقتصاد و سیاست و در یک کلام پول است که در صورت عدم تأمین نمی‌توان امیدی به احیای تالاب هامون داشت.

منبع: تابناک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۹۳۷۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

احتمال تبدیل دریاچه نمک قم به کانون جدید گرد و غبار کشور​

تین نیوز

مدیرکل محیط زیست استان قم با بیان اینکه اکوسیستم دریاچه نمک قم به شدت شکننده شده است، گفت: ستاد ملی مدیریت گردوغبار کشور اعلام کرده اگر دریاچه نمک آسیب ببیند، فلات بخش مرکزی نیز آسیب خواهد دید و کانون گرد و غبار و ریزگردها در منطقه فعال خواهد شد.

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، محمدحسین بازگیر در پاسخ به شرایط فعلی دریاچه نمک و وجود ریزگردها در این منطقه اظهار داشت: دریاچه نمک، یکی از فرصت های خوب استان قم است که بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار گرفته و وسعتی حدود 200 هزار هکتار دارد و از دشت مسیله پشتیبانی می کند و خوشبختانه هنوز به وضعیتی که گرد و غبار و ریزگرد ایجاد کند نرسیده است.

بازگیر افزود: بخشی از آن به دلیل قرار گرفتن در محیط مناسب است که در سمت استان سمنان، کویر مرکزی ایران واقع شده و وجود پارک ملی، خود یک زون حفاظتی برای دریاچه به حساب می آید، در سمت استان اصفهان هم پناهگاه حیات وحش یخاب وجود دارد و در سطح استان قم، شرایط مناسب تری از لحاظ میزان رطوبت و آب دریاچه را داریم.

وی با بیان اینکه متأسفانه به دلیل قطع حقابه ها و خشکسالی گسترده، اکوسیستم این منطقه به شدت شکننده شده است، گفت: متأسفانه کم کم با تهدید این فرصت گرانبها روبه رو می شویم و حق آبه هایی که باید به تالاب های اقماری دریاچه، مثل؛ تالاب مُرّه، تالاب حوض سلطان، تالاب بند علی خان در استان تهران و ...  برسد، نرسیده و رودخانه ها، ورودی و آوردهای گذشته را ندارد، در بالادست، هم سدهای زیادی و هم برداشت های زیادی داشتیم.

بازگیر عنوان کرد: آبی که هم اکنون در رودخانه شور، تالاب مُرّه به استان می رسد، با خودش آلودگی همراه دارد و آب سالمی نیست، اما کارهای خوبی هم در دست اقدام است، از جمله؛ دریاچه نمک که در پایین دست یک حوزه آبخیز بزرگ قرار گرفته، یکی از زیرحوزه های فلات مرکزی ایران است که 9 استان در این حوزه آبخیز مشترک و سهیم هستند که به دریاچه نمک منتهی می شود.

وی تصریح کرد: لازمه مدیریت و ساماندهی آن کارهای فرااستانی است که در سفر قبلی رئیس جمهور به استان قم، موضوع دریاچه نمک در یک کارگروه ملی به تصویب رسید و بیش از یک سال کار انجام شد و یک برنامه جامعی برای مدیریت این حوزه تهیه و با دستگاه های مختلفی که مرتبط با این حوزه اند، همچون وزارت کشور، وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، وزارت صمت و ... تبادل اطلاعات صورت گرفت و در این راستا طرحی نوشته شد که در ششمین جلسه ستاد ملی تالاب های کشور به تصویب رسید.

مدیرکل محیط زیست استان قم اظهار داشت: جایگاه این ستاد در ذیل قانون حفاظت و مدیریت تالاب های کشور است و با حضور 10 عضو کابینه به ریاست معاون اول رئیس جمهور برگزار می شود و شأن مصوبات این ستاد شبیه مصوبات ستاد هیئت دولت است.

بازگیر درباره پروژه های الویت دار طرح جامع دریاچه نمک گفت: کارهایی که باید در سطح کل حوزه صورت پذیرد، مشخص شده و برنامه 5 ساله برای آن تصویب و از اسفند ماه ابلاغ شده که در دستور کار همه دستگاه ها باید قرار گیرد.

 وی افزود: برای تحقق پیدا کردن این اقدامات، یک کارگروه ویژه تخصصی باید شکل گیرد که ستاد، مسئولیت این کارگروه را به استاندار محترم قم داده و استانداران سایر استان های حوزه و دستگاه های مرتبط هم در این کارگروه حضور دارند.

مدیرکل محیط زیست استان قم تصریح کرد: ستاد ملی مدیریت گرد و غبار کشور  اعلام کرده اگر دریاچه نمک آسیب ببیند، فلات بخش مرکزی نیز آسیب خواهد دید و کانون گردوغبار و ریزگردها در منطقه فعال خواهد شد.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید