به نقل از «ایرنا»

صاحب نظران عراق: خاشقچی، موضوعی با ابعاد منطقه ای

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۰۹۴۳۹۳

بغداد – ایرنا – قصه ناپدید شدن یا اکنون احتمال تقریبا قطعی قتل 'جمال خاشقچی' معارض سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول در 10 مهرماه گذشته به اعتقاد جمعی از صاحب نظران عراقی، قضیه ای فراتر از شخص و کشور بلکه دارای ابعاد منطقه ای است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، براساس این باور قضیه خاشقچی مرتبط با اختلافات جدی بین ترکیه و عربستان سعودی بر سر گسترش نفوذ و جستجو به دنبال منابع جدید ثروت است و به دلیل ابعاد منطقه ای و بین المللی احتمالی این قضیه، عراق و ایران نیز ممکن است از تبعات آن متاثر شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

** تکرار سناریو آمریکا علیه عراق در اشغال کویت
'بیان جبر الزبیدی' عضو برجسته مجلس اعلای اسلامی و وزیر سابق چند وزارتخانه در دولت عراق معتقد است که قضیه خاشقچی را نباید منحصر در قتل یا ناپدید شدن یک معارض سیاسی سعودی دانست.
او قضیه خاشقچی را از حیث روند تصاعدی اتفاقات متعاقب آن مشابه سناریو اشغال کویت توسط عراق در 1990 دانسته و معتقد است که همان طور که آمریکا رژیم صدام را در اشغال کویت فریب داد، در قضیه قتل خاشقچی نیز رژیم سعودی، فریب واشنگتن را خورده است.
الزبیدی با عنوان 'چقدر آنچه امروز اتفاق می افتد مشابه اتفاقات دیروز است' نوشته است که سفیر آمریکا در بغداد یک هفته قبل از اشغال کویت، با صدام دیکتاتور پیشین حاکم بر عراق در 26 ژولای 1990 دیدار کرد و در صدام این توهم را ایجاد کرد که واشنگتن در نزاع های بین کشورهای عربی دخالت نمی کند.
به گفته وی، در 2 اکتبر 2018 نیز جمال خاشقچی با سرکنسول عربستان سعودی در استانبول دیدار کرد و متعاقب آن ناپدید شد و تمامی شواهد و قرائن حاکیست که او احتمالا به قتل رسیده امری که احتمال درگیر شدن رژیم سعودی و کل منطقه خلیج فارس را در یک بحران بزرگ منطقه ای می دهد.
بیان جبر نسبت به تبعات این حادثه بر عراق نیز ابراز نگرانی کرده و افزوده است که عراق باید برای تهدیدی که احتمالا از مرزهای جنوبی اش با آن مواجه خواهد شد، خود را آماده کند.
او در کامنتی در ادامه همین مطلب افزوده است که کویت پیشاپیش در برابر تهدید مستقیم یا غیر مستقیمی که رژیم سعودی علیه منابع نفتی کویت ایجاد می کند، احساس خطر کرده است.
اشاره الزبیدی به سفر جنجالی ولیعهد سعودی به کویت در 8 مهرماه گذشته است که طی آن بن سلمان خواستار تصرف تعدادی از میادین نفت خیز مرزی کویت با عربستان سعودی شد و مقامات کویت مذاکرات را با محمد بن سلمان تنها بعد از 2 ساعت از شروع مذاکرات قطع کرده و او را به نوعی از کشور خود بیرون راندند.
کویتی ها از بیم تکرار تجربه تلخ محاصره اقتصادی قطر علیه آنها و احتمالا اشغال کویت، به سرعت وارد مذاکره با آنکارا شده و یک تفاهمنامه دفاعی را در 9 ماه جاری با ترکیه امضا کردند تا همانند قطر خود را در برابر حمله نظامی احتمالی سعودی های ایمن کنند.

** ایران و عراق از تبعات قضیه خاشقچی منتفع می شوند
کارشناس برجسته امور نظامی و سیاسی عراق که برای چند سالی سمت مشاور امنیتی رییس جمهوری عراق را در دوره ریاست جمهوری 'جلال طالبانی' بر عهده داشته گفته است که مرگ خاشقچی دارای ابعاد منطقه ای بر 9 کشور از جمله ایران و عراق است.
'وفیق السامرایی' افزوده است که حادثه خاشقچی دارای تبعات منفی بزرگی علیه رژیم سعودی است زیرا این قضیه نقاب اعتدال گرایی و میانه روی را از این رژیم برداشته و ادعای این رژیم را در مبارزه با تروریسم بر باد داده و ریاض را دوباره به عنوان منبع اول تروریسم در جهان تبدیل کرده است.
از نگاه وفیق السامرایی تبعات این حادثه بر رژیم سعودی به شرح زیر است:
- موضع مخالفان سیاسی و منتقدان در منطقه شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس و کل منطقه و جهان را علیه عربستان سعودی تقویت کرده است.
- بهانه های رژیم سعودی در جنگ یمن رنگ باخته و با طرح مجدد موضوع هدف گیری افراد غیرنظامی و مردم بیگناه در یمن باعث جلوگیری از حملات هوایی این رژیم در یمن شده و در نهایت موضع عربستان را در این جنگ تضعیف خواهد کرد.
- نقش رژیم سعودی در لبنان کم رنگ تر می شود و خاطره بازداشت سعد الحریری نخست وزیر لبنان را توسط این رژیم در اذهان زنده می کند.
- باعث تقویت موضع عراق در مقابله با دخالت های عربستان سعودی در امور امنیتی و سیاسی شده و عراق از این قضیه سود خواهد برد.
- اعتماد سه کشور عربی حوزه خلیج فارس (بحرین، کویت، امارات) به رژیم سعودی متزلزل می شود و پراکندگی و ضعف در شورای همکاری خلیج فارس بیشتر خواهد شد.
- از میزان فشار بر جمهوری اسلامی ایران کاسته می شود.
- آمریکا را تشویق می کند اجرای متوقف شده قانون جاستا بابت مطالبه غرامت از سعودی بخاطر حملات 11 سپتامبر 2001 را دوباره از سر گیرد.
السامرائی تاکید کرده است که اگر ثابت شود عربستان سعودی مرتکب این جنایت شده، تبعات راهبردی سنگینی برای ریاض به دنبال خواهد داشت و آبرویی برای این رژیم در سطح جامعه جهانی باقی نخواهد ماند.

** بازی آمریکا برای ضربه زدن به ایران
اما برخی از گزارش ها نیز حاکیست که کل قضیه جمال خاشقچی یک بازی حساب شده بین ترامپ و محمد بن سلمان برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران است.
براساس این سناریو که مرکز پژوهش های 'العصر' (از مراکز پژوهشی عراق) منتشر کرده، رییس جمهوری آمریکا برای فرار از پرونده ارتباطاتش با روسیه درصدد ایجاد نوعی درگیری با ایران است و قضیه خاشقچی این فضا را برای وی ایجاد کرده است.
براساس گزارش این مرکز پژوهشی، با توجه به گرفتار شدن بن سلمان در قضیه قتل خاشقچی و روابط شخصی ترامپ با بن سلمان به نظر می رسد که ترامپ در اندیشه ضربه زدن به ایران با هدف فرار از اتهاماتی است که او را دنبال می کند.
به اعتقاد این مرکز پژوهشی، حمله به ایران دو هدف اساسی را برای ترامپ تحقق می بخشد:
اولا – از کار انداختن پرونده همکاری و ارتباطات او با روسیه
دوم – نجات بن سلمان از قضیه مرگ خاشقچی
براساس این باور، با توجه به بزرگ بودن تاثیراتی که جنگ - بطور کلی - در اذهان عمومی ایجاد می کند، باعث خواهد شد تا مردم بحران خاشچقی را با همه تبعات و تهدیدهایش فراموش کنند.
درهمین حال یکی دیگر از پژوهشگران این مرکز نظر دیگری دارد و می گوید که سیاست های آمریکا برخاسته از اشخاص نیست بلکه مجموعه ای از نهادها و نخبگان و مراکز تصمیم گیری در این خصوص اثرگذار هستند و برای همین ترامپ نمی تواند به تنهایی درباره جنگ تصمیم گیری کند.

***خاشقچی، بهانه انتقام گیری آنکارا از ریاض
یک دیدگاه دیگر معتقد است که کل اتفاقاتی که پیرامون قضیه خاشقچی رخ داده است ناشی از اختلافات جدی بین دو کشور ترکیه و رژیم سعودی بر سر نفوذ در منطقه و تنوع منابع ثروت است.
براساس این باور، اختلافات آنکارا و ریاض ناشی از دو قرائت مختلف از دین و دو رویکرد سیاسی متاثر از این قرائت دینی است که یکی نمایندگی قرائت اخوانی (ترکیه) را دارد و دیگر همچنان پایبند قرائت وهابی (عربستان سعودی) است.
اختلافات آنکارا و ریاض – طبق این تحلیل – دارای سوابق تاریخی عمیقی است که بخشی به مسئله فروپاشی امپراتوری عثمانی در اوائل قرن گذشته و نقش آل سعود در آن بر می گردد اما اتفاقات چند سال اخیر از جمله کودتای نظامی علیه 'محمد مرسی' رییس جمهوری منتخب مصر در 12 تیر 92 و کودتای نافرجام 25 تیرماه 95 ترکیه، آن را تشدید کرد.
این دیدگاه حاکیست که ضعف ماهوی اقتصاد ترکیه در جریان دو فشار اقتصادی که روسیه و امریکا علیه این کشور در دو سال اخیر وارد کرده اند، آنکارا را به فکر جستجو به دنبال منابع ثروت در خارج از مرزهای ترکیه، خصوصا در جهان عرب انداخت اما عربستان سعودی در همه این تلاش ها یکی از بزرگترین موانع بر سر راه ترکیه بوده است.
آنکارا در قضیه دولت محمد مرسی امیدوار بود که مصر را به یکی از بزرگترین منابع ثروت خود تبدیل کند اما دخالت سعودی در سرنگونی دولت اخوانی مرسی و حمایت علنی این رژیم از دولت - به باور آنکارا - کودتایی 'عبدالفتاح السیسی' بخش مهمی از نقشه های ترکیه را در این کشور مهم عربی خنثی کرد.
آنکارا بعد از ناکامی اقتصادی و سیاسی در مصر رویکرد را با کشورهای عربی طرف تجاری خود تغییر داد و علاوه بر توافقنامه های اقتصادی، توافقنامه های دفاعی و امنیتی را نیز به آن افزود که سودان، قطر، کویت و سومالی از جمله این کشورها هستند و جالب اینکه همه این کشورها که ترکیه با آنها قرارداد دفاعی بسته یا در شرف بستن است، عملا عربستان سعودی را احاطه کرده اند.
به همین دلیل بعد از کودتای نافرجام 2016 علیه دولت 'رجب طیب اردوغان'، آنکارا عربستان سعودی را متهم به دست داشتن در این کودتا کرد.
جنگ بینابینی گروه های مسلح تندرو در سوریه ناشی از همین اختلافات ترکیه و سعودی ارزیابی می شود و باعث شد تا گروه های مسلح تندرو حسب کشوری که به آن وابسته بودند، علیه گروه مسلح وابسته به کشور دیگر دست به سلاح ببرند تا با این جنگ نیابتی، هر طرف حوزه نفوذ را از کشور رقیب در سوریه بگیرد.
حضور نظامی ترکیه در شمال عراق و ایجاد پایگاه های نظامی متعدد در اقلیم کردستان عراق که در عین حال چند صباحی است به کانونی برای فعالیت سعودی ها نیز تبدیل شده و در مقابل افتتاح مجدد کنسولگری ترکیه در بصره و گشایش کنسولگری سعودی ها در اربیل همگی در همین راستا تحلیل و تفسیر می شوند.
هر دو کشور ترکیه و سعودی می کوشند عرصه نفوذ را بر دیگر بسته و با قراردادهای تجاری و حمایت های تسلیحاتی از همسایگان طرف رقیب می کوشند، حریف مقابل را مهار کنند.
اشاره باقر جبر الزبیدی از تبعات منطقه ای خطرناک قضیه خاشقچی بر عراق و احتمال تهدید مرزهای جنوبی عراق نیز اشاره به این موضوع دارد.
برهمین اساس، سردرگمی اولیه آمریکایی ها از نحوه برخورد یا موضع گیری واضح و روشن نسبت به قضیه قتل یا ناپدید شدن خاشقچی نیز ناشی از ضعف آگاهی آنها از سطح اختلافات بینابینی آنکارا و ریاض ارزیابی می شود.
برهمین اساس عده ای معتقدند که در نهایت دو کشور ناچارند از طریق مسالمت آمیز به بحران قاشقچی پایان بدهند اما عده ای دیگر می گویند که عاقبت این بحران، تشدید بیشتر اختلافات و احتمال درگیری است، امری که در تحلیل باقر جبر الزبیدی منعکس شده است.
خاورم *10*353*380*

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سياسي تركيه عربستان سعودي جمال خاشقچي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۰۹۴۳۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انتقاد کاربران عراقی از توییت اردوغان درباره بغداد

توصیف رئیس‌جمهور ترکیه از بغداد به عنوان «یکی از شهرهای تمدن کهن ما» با واکنش‌های گسترده کاربران عراقی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد.

به گزارش ایسنا، «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه پس از پایان سفر به عراق در روز دوشنبه، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به دعوت برادر عزیزم محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق و بعد از مدتی طولانی از دیدن دوباره بغداد، یکی از شهرهای تمدن کهن ما، بسیار خرسند شدم».

این پیام با انتقادات گسترده کاربران پلتفرم ایکس در عراق مواجه شد و بسیاری آن را محکوم کردند.

برخی از کاربران با اشاره به استعمارگری امپراطوری عثمان در عراق، نوشتند اشغال این کشور توسط عثمانی بدترین چیزی است که در تاریخ بغداد به یادگار مانده است و مقدمه تمامی درد و رنج امروز عراق است.

توییت اردوغان

رئیس‌جمهور ترکیه روز دوشنبه پس از ۱۳ سال به بغداد و اربیل سفر کرده و با مقامات عراق دیدار کرد.

در این سفر چندین توافق‌نامه و یادداشت تفاهم در بخش‌های گوناگون میان ۲ کشور امضا شد و موضوع مبارزه با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) از محورهای اصلی مذاکرات ۲ طرف بود.

انتهای پیام