مسوولیت اجتماعی درهای دانشگاه را رو به جامعه گشوده است
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۰۸۷۴۰
تهران- ایرنا- دانشگاه در وضعیت کنونی با چالش هایی متعددی در زمینه های اقتصادی، علمی، سیاسی و ... روبرو است. با این حال و به گفته مدیرکل اداره فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، این چالش ها دانشگاه را از مسوولیت اجتماعی خود بازنداشته است.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، ایفای مسوولیت اجتماعی کارکردی است که برخی آن را در زمره فعالیتهای مهم و اثرگذار دانشگاهها در سطح جهان برمی شمرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در مقابل، گروهی از اینکه دانشگاه طرف مشورت نهادهای سیاستگذار نیست، گله میکنند و علت انزوای آن را در سیاستها و نگاه مراکز تصمیم ساز جستجو میکنند. بخشی دیگر نیز معتقدند دانشگاه در شرایط کنونی نحیفتر از آن است که بتواند بار جدیدی به دوش بکشد.
پژوهشگر ایرنا در این زمینه با «محمدهادی عسکری» مدیر کل اداره فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت وگو کردهاست.
عسکری حرکت به سمت ایفای مسوولیت اجتماعی را از برنامههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عنوان و اظهار کرد شناخت دقیق ابعاد، پیامد، چالش و راهکارهای گسترش مسوولیت اجتماعی و تشریح هرچه بیشتر مفهوم مسوولیت اجتماعی در این زمینه راهگشا خواهد بود.
** ایرنا: مفهوم مسوولیت اجتماعی دانشگاه که اخیراً در کشور مورد توجه قرار گرفته، چیست؟
*عسکری: مسوولیت اجتماعی از دهه 1950 از سوی متفکران رشته مدیریت معطوف به عملکرد سازمانها شد. تمام سازمانهایی که فقط سود و زیان خود را وزن میکردند، تحت فشار افکار عمومی، دید خود را اندکی فراتر از منافع صرف سازمان بردند. امروز دیگر به وضوح مشخص است که اعمال سازمانها بر محیط بیرونی تأثیر بهسزایی دارد.
عملکرد هر سازمان و نهادی به طور مستقیم و غیرمستقیم هم بر کنشگران داخلی آن و هم بر محیط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی اثرگذار است. «مسوولیت اجتماعی» توصیفکننده این ارتباط است. دانشگاه نیز همچون یک نهاد نسبت به درون سازمان و محیط اطراف خود مسوول است.
** ایرنا: آیا این مسوولیت ها هم وزن و هم شکل تعریف و توزیع شده است؟
* عسکری: یک تفاوت اساسی دانشگاه را از دیگر نهادهای متمایز میکند. این وجه ممیزه، برونداد و خروجی دانشگاه است. علم، به عنوان خروجی و محصول دانشگاه خود اساسا عنصری اجتماعی و مسوولانه است. در واقع، کارکرد اصلی و ذاتی علم همین مسوولیتپذیری نسبت به این جهان و تغییر دادن آن است. بنابراین، دانشگاه باید نسبت به مسوولیت اجتماعی خویش حساستر باشد. در عصر امروز مسوولیت اجتماعی به یکی از کلیدیترین وظایف دانشگاهها تبدیل شده است. نزدیک به سه دهه است که دانشگاهها در اقصی نقاط جهان به مفهوم مسوولیت اجتماعی دانشگاه، توصیف و تبیین آن، شاخصسازی و ارزیابی آن و عملی کردن آن به طور تجربی دست زدهاند. ضروری است که به منظور ارتباط بیشتر نهاد علم با جامعه، حل مسائل آن، مسوولیتپذیر کردن دانشجویان نسبت به جامعه خویش و حرکت به سمت نسل جدید دانشگاهها به ابعاد، پیامدها و ضرورت مسوولیت اجتماعی دانشگاه در ایران بیشتر بپردازیم.
** چه تعریف ملموسی از این مفهوم وجود دارد؟
* عسکری: به طور خلاصه مسوولیت اجتماعی، مجموعه وظایف و تعهداتی است که سازمان باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعهای که در آن فعالیت و زیست میکند، انجام دهد.
** ایرنا: آیا دانشگاه های ایران نسبت به مسوولیت اجتماعی خود آگاهی دارند و در این راستا اقدامی کردهاند؟
* عسکری: دانشگاه در ایران با عمر 80 ساله خود، همواره از طریق افزایش آگاهی عمومی، تربیت نیروهای علمی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، راهاندازی، تقویت یا مهار جریانهای سیاسی و اجتماعی و همچنین تغییر محیط اجتماعی و مختصات فرهنگی و سیاسی در سطوح ملی و محلی توانسته نقشی بهسزا در تاریخ این سرزمین ایفا کند. اما فعالیت و اقدام مشخصی که با عنوان مسوولیت اجتماعی انجام شود، تازگی دارد. با توجه به اقتضایات و شرایط روز، شناسایی مختصات مسوولیتهای اجتماعی ممکن دانشگاهها در سطوح ملی و محلی، تدوین چارچوب عملیاتی و تعیین چالشهای این مسیر از جمله ضروریات به نظر میرسد.
** چگونه میتوان مقدمات ایفای مسوولیت اجتماعی دانشگاه در ایران را فراهم کرد؟
*حدود نیم قرن است که مسوولیت اجتماعی در دانشگاههای بزرگ دنیا، به موضوعی مهم در بخش آموزش عالی تبدیل و بهعنوان راهکاری مناسب جهت حل مسائل عمومی جامعه وارد میدان شده است. بر اساس این ادعا که دانشگاهها موظف به همکاری در جهت حل مسائل، ارائه راهحل و تضمین صلح و پایداری هستند، اقدامات فراوانی صورت پذیرفتهاست. در داخل کشور نیز با توجه به تاریخ دانشگاه، برای اجرای مسوولیت اجتماعی نیازمند شناخت ژرف و جدی از موضوع و ابعاد آن هستیم. از آن مهمتر اینکه باید مختصاتی که میتوان به مسوولیت اجتماعی دانشگاه در ایران نسبت داد روشن و شفاف شود. پس از طی این مقدمات میتوان به فرآیند اجرایی شدن و چگونگی این اجرا در دانشگاه ایرانی پرداخت.
دانشگاه و نهاد علم به صورت کلی با برخی از چالشها روبرو است که کارکرد اساسی آن را با اختلال مواجه کرده است. برخی از این چالشها به طور مشترک در سطح جهانی حضور دارند و بعضی دیگر از این مسائل مختص وضعیت نهادی دانشگاه در ایران است. بررسی وجوه مختلف این چالشها به منظور ترویج و نهادینگی مسوولیت اجتماعی در دانشگاه ضرورت دارد. از جمله این چالشها میتوان به بین المللی شدن دانشگاه، تجاریسازی دانشگاه، خصوصیسازی دانشگاه، عدم استقلال سیاسی دانشگاه، وابستگی اقتصادی دانشگاه و عمومی شدن آموزش اشاره کرد. در نهایت، شناخت دقیق ابعاد، پیامدها، چالشها و راهکارهای گسترش مسوولیت اجتماعی و ایضاح هرچه بیشتر مفهوم مسوولیت اجتماعی راهگشا خواهد بود.
**آیا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه برنامهای دارد؟
از دغدغه های اصلی سیاستگذاران و همچنین یکی از کلیدیترین راهحلها در حل مسائل عمده کشور پیوند و ارتباط هرچه بیشتر دانشگاه با بستر اجتماعی خود و استفاده از توان علمی دانشگاهیان است. گسترش این پیوند و مسوولیت اجتماعی دانشگاه جزو اهداف و برنامههای وزارت علوم قرار گرفته به طوری که در برنامه وزیر علوم، بیش از 6 بند به طور مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع اشاره دارد.
این دغدغه در معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارتخانه پی گیری میشود. در این زمینه اقدامات عملی چون راهاندازی «شبکه ملی جامعه و دانشگاه» با همکاری دیگر نهادها صورت گرفته است که شامل تاسیس یک دبیرخانه مرکزی و واحدهای استانی است. دبیرخانه مرکزی ضمن تثبیت و تشکیل واحدهای استانی شبکه، اقدام به برگزاری سلسله نشستهای بحث، بررسی و گفت وگو درباره مفهوم مسوولیت اجتماعی دانشگاه، برگزاری دورههای آموزشی اساتید و دانشجویان کردهاست. همچنین برنامههایی چون گشایش درهای دانشگاه رو به جامعه در قالب ساعت گفت وگو و هدفگذاری فعالیت های دانشجویی در راستای تقویت این گفتمان در دستور کار قرار دارد.
پژوهش** س.ا**9279
منبع: ایرنا
کلیدواژه: علمي آموزشي دانشگاه مسووليت اجتماعي
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۰۸۷۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کوچکشدن طبقه متوسط؛ مهمترین تغییر اجتماعی سال ۱۴۰۲
از منظر جامعهشناختی، تغییرات اجتماعی در شرایط کنونی شکل شتابندهای به خود گرفتهاند و جامعه ایرانی به سرعت در حال تغییر است. این تغییرات ممکن است گذرا بوده و اثر قابل توجهی بر وضعیت جامعه نداشته باشند، یا اینکه پایدار باشند و به اشکال مختلف زیست اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهند.
امانالله قرائیمقدم، جامعهشناس و آسیبشناس اجتماعی، در گفتوگو با ما به ارزیابی جامعه ایران در سالی که گذشت میپردازد و میگوید: «تغییر اجتماعی همواره یک اتفاق مثبت در بطن جامعه است. اما باید این مسئله را هم در نظر گرفت که قرار نیست همه افراد جامعه از این تغییرات راضی باشند. جامعه امروز ما بخش عمدهای از نارضایتی خود را در قالب واکنشهای مختلف یا بروز یک رفتار جمعی ابراز میکند. بهعنوان نمونه میتوان به مشارکت حداقلی مردم (نسبت به سالهای گذشته) در انتخابات اخیر اشاره کرد؛ که نشاندهنده یک رفتار جمعی در راستای القای نارضایتی از وضع موجود است.»
متن کامل این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
اگر بخواهید به مهمترین تغییر اجتماعی در سال ۱۴۰۲ اشاره کنید، آن تغییر از نگاه شما چیست؟
«کوچکشدن طبقه متوسط» تغییر بسیار مهمی است که ما در سال ۱۴۰۲ بیش از پیش با آن مواجه بودیم. به قول لوید وارنر، جامعهشناس امریکایی، «طبقه متوسط نیروی محرکه در جامعه است»؛ نیرویی که جنبشانگیز است، انگیزه میدهد و جامعه را به تحرک وامیدارد. این طبقه، سپر مقاومتی طبقات پایین در مقابل طبقات بالاست و ضعیفشدن آن بهمثابه یک زنگ خطر است.
تضعیف طبقه متوسط به طور کلی چه تأثیری بر وضعیت جامعه دارد؟
با لاغرتر شدن طبقه متوسط در جامعه، نیرویی که پتانسیل پایداری و قوام دولت و حاکمیت را دارد، رو به زوال میرود و ممکن است ثبات اجتماعی جامعه را تهدید کند.
چرا از این اتفاق بهعنوان یک تهدید یاد میکنید؟
همانطور که گفتم، طبقه متوسط نیروی جنبنده و محرک جامعه محسوب میشود و وقتی این طبقه فرو میریزد، به دلیل آگاهیها و اطلاعاتی که دارد، طبقات زیرین را به حرکت درمیآورد و میتواند آنها را علیه طبقات بالا، حاکمیت و دولت برانگیزاند. طی این ریزش، طبقه متوسط به طبقه پایین آگاهی میدهد که طبقات بالا برای شما ارزشی قائل نیستند. در واقع افولِ طبقه متوسط است که طبقات پایین جامعه را به جنبش درمیآورد و آنها را به این مسئله که حقشان در حال تضییع است، آگاه میکند. به دنبال این اتفاق، قطعاً زمینه بروز نارضایتی اجتماعی در جامعه افزایش مییابد و این خطرناک است.
چه عواملی در تضعیف طبقه متوسط دخیل هستند؟
ناآگاهی، رانت، رشوه، خلف وعده، روابطمداری و ناشایستهسالاری در جامعه ما بسیار است و این بر کسی پوشیده نیست. اقتصاد بیمار است و گرانی و تورم بیداد میکند. مجموعه این عوامل طبقه متوسط را تحت فشار قرار میدهند و منجر به تخریب آن میشوند.
اگر بخواهیم در زمینه آموزش نیز به بررسی تغییرات بپردازیم، میتوان گفت «اخراج اساتید» از پررنگترین رخدادهای سال ۱۴۰۲ شمار میآید. نظر شما در اینباره چیست؟
بدترین اتفاقی که امسال رخ داد، همین بود. حرمت دانشگاه به استاد است. اخراج اساتید برجسته دانشگاهی، بیاحترامی به صحن دانشگاه و دانشجویان آن است؛ زیرا اساتید و فارغالتحصیلان هستند که رتبه علمی یک دانشگاه را تعیین میکنند. مسئله دیگری که در این زمینه قابلتوجه است، کاشت نهال بیاعتمادی در بین دانشجویان است.
این بیاعتمادی چگونه در میان دانشجویان شکل میگیرد و چه پیامدی دارد؟
دانشجو از اخراج یک استاد اینطور برداشت میکند که حاکمیت تابِ شنیدن نظر مخالف را ندارد و سعی دارد صرفاً افرادی را که موردتأیید خود هستند، در رأس بنشاند. اساتید باسابقه را به دلایل گوناگون، اعم از خط فکری آنها، از تدریس منع میکند و ترجیح میدهد فردی را جایگزین کند که خودش میخواهد. این اتفاق علاوه بر اینکه دانشجویان را نسبتبه حاکمیت بیاعتماد میکند، سبب میشود دانشجو به استادِ تازه بدبین شود و حتی با بیاحترامی با او رفتار کند.
طی سالی که گذشت، چقدر شاهد تغییرات در جامعه زنان کشور بودیم؟
زنِ امروز متفاوتتر از نسل گذشته در پی حقطلبی و بیان مطالبات خویش است، او دیگر سکوت نمیکند و بهعناوین مختلف در حال مبارزه است. زن بهعنوان عضوی از جامعه به دنبال این است که جایگاهش بیش از پیش محترم شمارده شود، مطالباتش شنیده شود و فرصتی برای ابراز وجود داشته باشد. امروزه تغییرات فردی و اجتماعی در جامعه زنان باعث شده قشر خاکستری و زنانی که محجبه هستند نیز تحتتأثیر قرار بگیرند و در راستای اصلاح وضع موجود یک قدم جلوتر بیایند.
سال ۱۴۰۱ و جریان اعتراضات، روزهای سختی را برای همه رقم زد؛ زنان و مردانی که این دوران را از سر گذراندند، سنگ و چوب که نیستند، احساس دارند، حرف دارند، اعتراض دارند. ما هنوز هم شاهد اعتراضاتی از سوی زنان محجبه و غیرمحجبه هستیم. این اعتراضها عکسالعملی در مقابل عملهایی است که در قالب فشارهای اجتماعی بر آنها وارد شده است.
این تغییرات را مثبت میبینید؟
البته. تغییرات همیشه مثبت و به نفع جامعه است. از منظر جامعهشناختی، جامعه یک لحظه هم بدون تغییر نمیماند. باید توجه داشت جامعه ایران دیگر یک جامعه سنتی نیست؛ جامعهای که امروز چهارده الی پانزده میلیون فارغالتحصیل دانشگاه دارد، یک جامعه خردگراست. ۶۳ درصد از جمعیت دانشجویان کشور را زنان تشکیل میدهند و این نشان میدهد زنان جامعه ما دیگر بیسواد و دنبالهروی نسل قدیم نیستند، آنها تحصیل کردهاند و به حقوق خود آگاه هستند. اگر اعتراضی از آنها سر میزند، برای این است که میدانند و میبینند حقی از آنها دارد ضایع میشود. شک نکنید که در این راه پیروز میشوند و این یک اتفاق حتمی است، دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. این هم یک تغییر اجتماعی است، شاید سالها به طول بینجامد، اما یک روز به بار مینشیند. فراموش نکنید که در جوامع توسعهیافته، شتاب تغییرات سریعتر و در جوامع عقبمانده این شتاب کندتر است.
منبع: خبرآنلاین
tags # اخبار اجتماعی سایر اخبار (تصاویر) لئوپون، پادشاهِ پادشاهان؛ حیوان عجیب و غولپیکری که حاصل جفتگیری پلنگ و شیر است! (تصاویر) دانشمندان چهرۀ یک انسان اولیه را شناسایی کردند؛ انسان اولیه این شکلی بود! (تصاویر) چند سال پس از مردن انسانها زمین چه شکلی خواهد بود؟ انسانهایی که خوراکشان گوشت انسان است!