به نقل از «نماینده»

راهبردِ بازدارندگیِ فعال، ضامنِ اقتدارِ ایران در منطقه

تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۱۳۳۹۸

«نماینده»؛ سیده مهدیه قرشی/* برخورداری از محیط امن برای تمامی کشورها در صحنه بین‌الملل مقدمه‌ای برای شکل‌گیری تحولات اساسی و دگرگونی در ساختارهای نظام اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی به شمار می‌رود. در همین راستا اساسی‌ترین رفتاری که  می‌تواند امنیت را در معرض خدشه قرار دهد، تهدید نامیده می‌شود. در این راستا تسلط و تصویرسازی مقرون به واقعیت درخصوص شناخت تهدیدات از سوی کشورها به عنوان بازیگران اصلی نظام بین‌الملل، آنان را از انزوا و قرار گرفتن در مسیر تهدیدات مختلف خارج خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این بین، از آنجا که کشورهای منطقه غرب آسیا با توجه به ساختار نظام بین‌الملل در معرض نا امنی فراگیر و همه جانبه  قرار دارند، لاجرم نمی‌توانند در بعد امنیتی، تاثیر این ساختار  را بر جهت‌گیری ها و سیاست‌های خارجی شان  نادیده بگیرند. جمهوری اسلامی ایران نیز از این امر مستنثنی نبوده و با تهدیداتی نظیر گسترش سلاح‌های کشتار جمعی، رشد تروریسم، افراط‌گرایی، وجود منازعات منازعات و شکاف‌های قومی، مهاجرت و موضوع آوارگان و پناهندگان و خشونت‌گرایی که ناشی از محیط پیرامونی کشور است، مواجه باشد. این در حالی است که هم کشورهای منطقه و هم کشورهای فرامنطقه درصدد هستند تا چهره جمهوری اسلامی ایران را در منطقه با چالش جدی روبرو کرده و آن را مخدوش کنند. به طوری که در دهه‌های اخیر این کشورها در جهت بی‌اعتبار کردن و منزوی ساختن ایران دست به بحران‌آفرینی پیرامون مساله هسته‌ای ایران، طرح موضوع حمایت ایران از تروریسم بین‌المللی و نیز ادعای نقض حقوق بشر زده اند.

با توجه به موارد طرح شده، فقدان الگوی مشخص تئوریک در روابط بین‌الملل و کم رنگ شدن نقش سازمان‌های بین‌المللی در حل و فصل اختلافات و مناقشات میان دولت‌ها نیز سبب شده تا بازیگران بین‌المللی در صحنه سیاست بین‌الملل براساس عقلانیت به تامین امنیت خود بپردازند و از طریق افزایش قدرت خود به تنهایی به دنبال تامین امنیت‌شان باشند. بر همین اساس مهمترین پیش فرض و هدف دولت‌ها در این راستا در نظام بین‌الملل، تامین امنیت و نه کسب قدرت بوده است.  

از آنجا که رابطه‌ دوسویه‌ای میان قدرت و اقتدار ملی  وجود دارد، لذا حرکت در مسیر دستیابی به عناصر سخت قدرت در کنار عناصر نرم می‌تواند دولت‌ها را به هدف غایی‌شان که همانا تامین امنیت در نظام کنونی جهانی است، برساند. نظامی که در آن با توجه به افزایش اختلافات و جنگ‌ها خشونت، جزء لاینفک آن شده است. در این زمینه قدرت و قابلیت‌های نظامی و تسلیحاتی علاوه بر عواملی مانند توان و توسعه‌ اقتصادی، صنعتی و تکنولوژیک، وضعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و جمعیت کیفی و نیروی انسانی توسعه‌یافته بیش از پیش مورد توجه قرار دارد، چراکه الزامات امنیتی منطقه‌ای ایران ایجاب می‌کند که با مد نظر قرار دادن این عوامل در جهت تهدیدزدایی از کشور اقدام کند.  

مسلما نادیده انگاشتن هر یک از این عوامل می‌تواند در کاهش اقتدار کشور موثر باشد. تاکید مقام معظم رهبری بر پیشرفت دفاعی و موشکی و حضور در منطقه نیز در این چهارچوب قابل بررسی بوده و ضرورت می‌یابد. چنانکه ایشان به کرات در این خصوص هشدار داده و فرموده‌اند:

«یکی از ابزارهای اقتدار ملی قدرت دفاعی کشور است؛ این را می‌خواهند از جمهوری اسلامی بگیرند. اینکه می‌بینید این‌قدر روی مساله‌ موشک هیاهو می‌کنند، جنجال می کنند، به‌خاطر این است. اگر چنانچه یک ملتی توانست به کسی که از راه دور به او موشک پرتاب می‌کند، پاسخ مناسب بدهد، خب این یک اقتدار است؛ این اقتدار را امروز جمهوری اسلامی دارد و اینها می‌خواهند نداشته باشد؛ ابزارهای اقتدار ملّی را می‌خواهند بگیرند.»۱   

در واقع این سخن رهبری بر تحقق توسعه و پیشرفت به عنوان اولین مولفه در تامین امنیت و مقابله با تهدیدات امنیتی داخلی و خارجی صحه می‌گذارد. در همین راستا قابل مذاکره نبودن قدرت دفاعی کشور نیز از جمله اصول تغییرناپذیر و مهم در شرایط کنونی است که هرگونه اقدامی خلاف این اصل، اقتدار نظامی را با بحران مواجه کرده و به دنبال آن، اقتدار سیاسی را نیز تضعیف می‌کند.

بنابراین با توجه به اینکه موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی ایران در منطقه غرب آسیا به گونه‌ای است که مجموعه تهدیداتی را متوجه مرزهای کشور می‌کند، همچنین حضور نیروهای خارجی در منطقه در شرایط فعلی که ناامنی در کشورهای همجوار ایران را تشدید کرده است، بکارگیری راهبرد دفاعی ایران که بر بازدارندگی فعال و مقتدرانه تاکید داشته و ایجاد زیرساخت های نظامی و استفاده از توانمندی های داخلی برای رسیدن به خودکفایی در عرصه‌های نظامی براساس منطق بازدارندگی و رفع تهدیدات، گامی موثر است که می‌تواند در بلندمدت امنیت کشور را ضمن تامین، تضمین کند.

۱. دیدار رهبر معظم انقلاب با مردم قم، ۱۹ دی ماه  ۱۳۹۶

کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

منبع: نماینده

کلیدواژه: منطقه نماینده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت namayande.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «نماینده» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۱۳۳۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران؛ ظهور یک ابر قدرت در عرصه بین الملل

کم کم زمان اثبات ادعا‌ها نیز فرا میرسد؛ صحبت‌هایی که به میان می‌آمد، اما شاید برخی به اثبات آنها شک داشتند. نقل‌هایی که در میان غربی‌ها نیز درباره قدرت کشورمان رواج داشت حالا رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. شاید بد نباشد به بخشی از این اظهار نظر‌ها نگاهی بیاندازیم.

فاکس نیوز: ایران در آستانه ابرقدرت شدن

تیرماه بود که شبکه فاکس‌نیوز در برنامه‌ای به قدرت روز‌افزون جمهوری اسلامی ایران اذعان و اعلام کرد: ایران در آستانه ابرقدرت شدن است.

در این برنامه ابتدا «مارک لوین مجری» مجری این شبکه تلویزیونی ضمن اذعان به قدرت افزایی جمهوری اسلامی ایران خطاب به «ریچارد کِمپ عضو سابق نیرو‌های ویژه انگلیس در افغانستان» مهمان برنامه می‌گوید: «ما در مورد چین و روسیه زیاد صحبت کرده‌ایم، اما امروز می‌خواهیم در مورد ایران صحبت کنیم، هیچ توجهی به این مسئله نمی‌شود که ایران در آستانه ابرقدرت شدن است، اکنون فناوری هسته‌ای نیز دارد و در حال کار برای کنار هم قرار دادن آن است، این یک کشور بنیادگرا است که بار‌ها و بار‌ها درباره نابودی آمریکا صحبت کرده است.»

دی ماه هم روزنامه گاردین در یک گزارش تحلیلی با تاکید بر اینکه جایگاه ایران باتوجه به تحولات اخیر در منطقه، بهبود روابط این کشور با کشور‌های حاشیه خلیج فارس و دوستی‌اش با چین و روسیه تقویت شده است، نوشت: ایران، اکنون بزرگ‌ترین قدرت در غرب آسیاست.

اسفند سال پیش هم در رده‌بندی جدید منتشر شده از سوی سایت تحلیلی گلوبال فایرپاور، ایران را بالاتر از برخی کشور‌های غربی و در رتبه ۱۴ دسته‌بندی کرد. این وب‌سایت تخصصی نظامی، ایران را در رده‌بندی قدرت نظامی از میان ۱۴۵ کشور بر مبنای بیش از ۶۰ شاخص در رتبه چهاردهم قرار داد؛ و این تنها بخش کوچکی از اذعان رسانه‌های غربی به قدرت ایران بود؛ قدرتی که حالا از شنیده به دیده تبدیل شده است. آن هم بعد از یک وعده صادق.

جمهوری اسلامی به یک رژیم دارای سلاح اتمی حمله کرد

علیرضا تقوی نیا کارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است: ایران با انجام عملیات وعده صادق چند کار مهم انجام داد ابتدا اینکه به تهدیدات خود مهر اعتبار زد؛ همان تهدیداتی را عملیاتی کرد که بسیاری گمان می‌کردند هرگز عملیاتی نخواهد شد. نکته دوم اینکه جمهوری اسلامی به یک رژیم دارای سلاح اتمی حمله کرد؛ آنهم در این حجم که بسیار مهم است و آنهایی که باید پیام این حمله را می‌گرفتند گرفتند. وزن و جایگاه ایران با این حمله اثبات شد که جمهوری اسلامی ایران دارای بهترین سامانه‌های پدافندی است که میتواند بر مجهز‌ترین سامانه‌های پدافندی دنیا موثر باشد و کشور‌هایی مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه به کمک اسرائیل می‌آیند تا بتواند موشک‌های ایرانی را رهگیری کند با این وجود بسیاری از این پرتاب‌ها از سامانه‌های پدافندی عبور کردند.

وی تشریح کرد: تا قبل از این حمله میان ایران و اسرائیل نوعی توازن وجود داشت مبنی بر اینکه ایران و اسرائیل از تعرض به هم خودداری می‌کردند، اما جمهوری اسلامی ایران به رژیم صهیونیستی عملا حمله کرد و مسئولیت آن را نیز برعهده گرفت، اما رژیم صهیونیستی نتوانست واکنش در خوری نشان دهد و عقب نشینی کرد و تحقیر در برابر ایران را پذیرفت.

اسکای نیوز: ناتو در حال مغلوب شدن

محمدباقر خرمشاد کارشناس دیگر مسائل سیاسی نیز در این باره معتقد است: شاید گذاره‌ای که این روز‌ها خیلی شنیدیم و قطعا یکی از پیامد‌های راهبردی اتفاق افتاده است بحث بالا رفتن قدرت بازدارندگی ایران است. برای این که ما این را تصور کنیم و خوب بفهمیم روز قبل از عملیات وعده صادق را تصور کنیم کاملا می‌توانیم قضاوت کنیم که آن روز قبل از عملیات وعده صادق به هرحال فضای رسانه‌ای بین المللی چه بود، این که ایران خاکش، سفارتش خورده جواب می‌دهد، نمی‌دهد، می‌تواند جواب بدهد، نمی‌تواند جواب بدهد، ایران خیلی در فضای سنگینی قرار گرفته، در بن بست سنگینی قرار گرفته خصوصا مخالفان در بیرون ایران خیلی بر این می‌دمیدند، شما این را مقایسه کنید با فردای عملیات وعده صادق که به اذعان همه کارشناسانی که سری در سر‌های کار‌های استراتژیک دارند این بوده که قدرت بازدارندگی ایران نه تنها ترمیم شد بلکه به نسبت قبل از آن چند پله بالاتر قرار گرفت، همین یک اتفاق دیگر راهبردی را هم به صورت پیامد باعث شده، این که موازنه قدرت استراتژیک را در منطقه قطعا و به تعبیر بعضی‌ها حتی در سطح جهانی موازنه قدرت را بین بلوک‌های قدرتی که در منطقه شکل گرفته تغییر داد به صورت محسوسی این اتفاق، روند‌هایی بود این عملیات وعده صادق به عنوان کاتالیزور عمل کرد، شتاب داد و ناگهان موازنه استراتژیک قدرت را به شرایط قبل و بعد از خودش تقسیم کرد به دلیل اهمیتی که داشت.

و در پایان شاید بد نباشد به اظهار نظر شبکه اسکای نیوز درباره تاثیر عملیات وعده صادق بر چینش قدرت‌ها در نظام بین‌الملل اشاره کنیم که نوشته است: «حمله ایران و جنگ اوکراین، ضعف فزاینده غرب در برابر تهدید‌ها را آشکار کرد. ناتو در حال مغلوب شدن برابر روسیه، ایران، چین و کره شمالی است.»

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی