موزه دائمی نقشه، تصویر تمام و کمال پایتخت را از قرن پیش تاکنون به نمایش گذاشته است گنجینه‌ای با ۵ هزار نقشه
تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۱۵۶۲۵
محله > دروازه طهرون - راحله عبدالحسینی-خبرنگار:
مرور اسناد و نقشه‌های تاریخی تهران یکی از منابعی است که گذشته پایتخت را به ما نشان می‌دهد.
نقشه‌هایی که مسیل‌ها، نهرها و قنات‌های تهران دیروز را امروز فقط روی آنها می‌توان دید. همین نقشه‌ها یادآور میشود که تهران چگونه گسترش پیدا کرد، قد کشید و بزرگ شد و در مسیر این توسعه کم‌کم نقاط سبز روی نقشه‌ها که نشان از باغ‌ها و درختان کهن این شهر داشت به نقاط خاکستری تبدیل شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
موزه نقشه‌های دائمی تهران سال 1379 در محله اقدسیه آغاز به کار کرد. بعد از مدتی برای مرمت نقشه‌ها و ساخت مخزن استاندارد نگهداری نقشه‌ها و اسناد تعطیل شد تا سال گذشته که دوباره میزبان علاقه‌مندان و شهروندان شد. در این موزه علاوه بر نقشه‌های قدیمی از سال 1270، تجهیزات نقشه‌برداری نقشه‌های جهان نما، نقشه‌های قاره‌ای، نقشه‌های ایران،
نقشه‌های شهرستان‌ها، اسناد و کتاب‌ها و اطلس‌های تهران و ایران نیز در معرض بازدید علاقه‌مندان قرار گرفته است. در گفت‌وگو با میترا خراسانیان، دکترای جغرافیا و مدیر موزه دائمی نقشه‌های تهران با قدیمی‌ترین نقشه‌ها و اطلاعاتی که درباره پایتخت وجود دارد، بیشتر آشنا می‌شویم.
تاریخ نخستین نقشه‌های مدرن ایران به دوران فتحعلی‌شاه قاجار باز می‌گردد. البته نقشه‌هایی که نه توسط ما ایرانی‌ها بلکه از سوی نقشه برداران خارجی تهیه شد. مثل نقشه نازکوف که نقشه بسیار قدیمی است و یک افسر روسی به نام نازکوف، برای اهداف جاسوسی در سال 1826 میلادی و زمان فتحعلی‌شاه تهیه کرد. بعد از آن نیکلا برزین از راه‌ها و شهرهای ایران نقشه تهیه کرد. سومین نقشه هم کار مسیو کرشیش فرانسوی بود.
برخی از نقشه‌ها فقط کروکی بودند و استانداردهای نقشه را نداشتند. برخی از نقشه‌های قدیمی به جای دوربین با گام اسب یا انسان اندازه‌گیری شد. ارزش و اهمیت این نقشه‌ها به اسامی و موقعیت‌های نوشته شده روی آن است، هرچند دقت نقشه‌ها حائز اهمیت نیست. در این موزه نقشه کامل عبدالغفار خان نجم‌الدوله از تهران با دقت و جزئیات کامل به نمایش گذاشته شده.
میترا خراسانیان، مدیر موزه با اشاره به این نقشه می‌گوید: «ما ایرانی‌ها در دارالفنون نقشه‌برداری را آموختیم. عبدالغفار خان نجم‌الدوله معلم ریاضی و هندسه این مدرسه بود که به دستور ناصرالدین شاه همراه با 20 نفر از شاگردانش نقشه‌ای دقیق از تهران تهیه کرد. این کار در سال 1285 خورشیدی آغاز شد و ترسیم نقشه 4 سال طول کشید و سرانجام سال 1309 به چاپ رسید. این نقشه هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
مجموعه‌ای از عکس‌های فتو تهامیدر موزه دائمی نقشه تهران تاریخ پایتخت با نقشه و سند و عکس نشان داده شده است. بازدیدکنندگان درست در ابتدای ورود به موزه با یک مجموعه عکس از تهران قدیم به قدمت 80 سال روبه‌رو می‌شوند. خراسانیان می‌گوید: «این عکسها از مجموعه فتوتهامی تهیه شده است تا بازدیدکنندگان با تصاویری از تهران قدیم از جمله سردرباغ ملی، میدان بهارستان، بانک ملی، دروازه شمیران، دروازه دوشان‌تپه، دروازه قزوین، لاله‌زار، زندان قصر، دروازه دولت، بلوار کشاورز، میدان امام حسین(ع) و به‌طور کلی شکل و شمایل و زندگی روزمره در تهران قدیم آشنا شوند.»
روی دیوار سمت راست موزه نقشه‌ها در انتظار مخاطب هستند تا تهران را روایت کنند. از مدیر موزه درباره قدیمی‌ترین نقشه‌های تهران می‌پرسیم. او پاسخ می‌دهد: «نقشه‌ها از سال 1270خورشیدی تاکنون در این موزه به نمایش درآمده است. نقشه محله‌های سنگلج، عودلاجان، چاله میدان، بازار، یافت‌آباد، کن، تجریش، گلندوئک و محله‌های دیگر نشان می‌دهد که بخش اعظم تهران زمین کشاورزی و باغ بود. نقشه‌هایی هم داریم که مسیل‌ها و رودخانه‌ها را نشان می‌دهد. بیشتر نقشه‌ها چاپ سنگی است.»
نقشه‌خوانی و تهرانشناسینقشههای این موزه سعی دارند هویت پایتخت 230 ساله را به ما نشان دهند. خراسانیان می‌گوید: «یکی از وظایف شهرداری‌‌ها حفظ و نگهداری اسناد تاریخی شهر واحیای آنها با هدف معرفی اسناد تاریخی به‌عنوان هویت شهر است. این موزه علاوه بر جمع‌آوری، احیا و نگهداری نقشه‌ها و اسناد در شرایط استاندارد اهداف دیگری را هم دنبال می‌کند از جمله فرهنگ نقشه‌خوانی و تهران‌‌شناسی. از آنجا که دانش‌آموزان پای ثابت بازدیدکنندگان موزه هستند، اصول نقشه‌خوانی را به آنها توضیح می‌دهیم.
بیشتر دانش‌آموزان از تهران هیچ شناختی ندارند و معرفی تهران از روی نقشه برایشان جذاب است.» موزه دائمی نقشه تهران بعد از افتتاح اولیه در سال 79 مدتی تعطیل بود. در این مدت تیم مرمت مجلس شورای اسلامی مشغول مرمت و احیای نقشه‌های قدیمی بود تا سرانجام شهریور سال گذشته موزه دوباره راه‌اندازی شد. اکنون در مخزن موزه گنجینه‌ای شامل 5هزار قطعه (شیت) نقشه قدیمی از تهران و محله‌هایش، نقشه‌های جهان نما، قاره‌ای و شهرستان‌ها وجود دارد که به تناوب در سالن موزه به نمایش در می‌آید. مدیر موزه یادآور میشود: «بخشی از نقشه‌ها و اسناد این موزه از مجموعه‌داران خریداری شده است. بخشی را هم مهندس عباس سحاب، جغرافی‌دان و نقشه‌نگار به موزه اهدا کرد.»
این نقشه سند تاریخی استیکی از نقشه‌های این موزه در بخشی از شهر قزوین است که به دست نوشته و مهر دکتر محمد مصدق، نخست وزیر اسبق ایران مزین شده و به سال 1300 برمی‌گردد. این نقشه تاریخی در ابعاد 55×71 سانتیمتر توسط «اللهیارخان» ترسیم شده و با نام «نقشه قزوین، بلوک خرقان قریه حصار ارمنی» شناخته میشود. ماجرا هم از این قرار بوده که از دکتر مصدق می‌خواهند تا درباره مالکیت قطعه زمینی در قزوین داوری و این ملک را به‌عنوان املاک خالصه یا همان املاک دولتی معرفی کند. این نقشه حالا یک سند تاریخی به حساب می‌آید.
تجهیزات عتیقه نقشهبرداریادوات و تجهیزات نقشه‌برداری، اطلس‌ها و کتاب‌های قدیمی و اسناد تاریخی بلدیه شهر تهران از بخش‌های دیگر موزه دائمی نقشه تهران است. برای بازدید از آنها راهی طبقه زیرین موزه می‌شویم. بزرگ‌ترین دستگاه این بخش آ8 نام دارد و یکی از نمونه ابزارهای تبدیل عکس هوایی به نقشه محصول شرکت بیلد سوئیس است.
با کمک این دستگاه عکسها را به‌صورت 3بعدی می‌دیدند و نقشه را رسم می‌کردند. قدمت این دستگاه به یک قرن پیش می‌رسد.» مجله‌های بلدیه شامل گزارش‌های روزانه و قراردادهای بلدیه در عهد ناصری یکی دیگر از بخش‌های جالب و دیدنی طبقه پایین موزه نقشه تهران است. در پایان تصاویر هوایی از روند توسعه و گسترش تهران در دو قرن اخیر به نمایش گذاشته شده که به خوبی سیر تحولات پایتخت را نشان می‌دهد. این مجموعه تصاویر به کارشناسان و مدیران شهری و همه مخاطبان تلنگر می‌زند تا با تهران مهربان‌تر باشیم و با مهر و علاقه بیشتری برای این شهر تصمیم بگیریم.
بازدید از موزه نقشه تهرانموزه دائمی نقشه‌های تهران مجموعه بی‌نظیری از نقشه‌های قدیمی و اصیل پایتخت را در کنار دیگر مستندات درباره تهران به نمایش گذاشته است. طراحی داخلی این موزه شبیه نیمکره زمین همراه با خطوط نصف النهار است. در پایان راه پله‌های طبقه پایین نقشه عبدالغفارخان نجم‌الدوله کف زمین کشیده شده و بازدید‌کننده همین‌طور که پله‌ها را پایین می‌آید نام محله‌ها و خیابان‌ها و دروازه‌های تهران قدیم را مشاهده می‌کند.
مساحت این موزه 2 طبقه 800مترمربع است. پژوهشگران و علاقه‌مندان می‌توانند در نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی این موزه که در سالن آمفی‌تئاتر برگزار میشود، شرکت کنند. همچنین علاقه‌مندان می‌توانند کپی نقشه‌های قدیمی و نقشه‌های جدید را از این موزه تهیه کنند. برای بازدید از این موزه می‌توانید از ساعت 9 تا 16 به میدان ارتش، به سمت سه‌راه اقدسیه، بعد از مسجد امام جعفرصادق(ع) مراجعه کنید. برای هماهنگی بیشتر هم می‌توانید با شماره 84169109 تماس بگیرید.
در همین زمینه: همه زیبایی محله را دوست دارند محله‌ها به سمن‌های تخصصی نیاز دارند بازار آهنگرانمنبع: همشهری آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۱۵۶۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خانه‌های کلنگی تهران چند؟
در گزارش زیر به بررسی قیمت خانه‌های کلنگی تهران خواهیم پرداخت.
به گزارش اقتصادآنلاین، یک خانه کلنگی در شریف‌آباد تهران با متراژ ۱۸۵ متر به قیمت دو میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان معامله میشود.
خانه دیگری در محله دولتخواه تهران با زیربنای ۲۴۰۰ متر هفت میلیارد تومان قیمت خورده است. این در حالی است که خرید یک خانه کلنگی ۱۲۰ متری در مسعودیه به ۱۲ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد.
برای خرید یک خانه کلنگی ۳۰۰ متری در ستارخان نیز باید ۵۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بودجه داشته باشید.
اگر به دنبال خانه‌ای با متراژ زیر ۱۰۰ متر هستید، می‌توانید خانه کلنگی ۹۶ متری در محله عارف تهران را به قیمت ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان خریداری کنید.
برای اطلاع از قیمت خانه‌های دیگر جدول زیر را بخوانید؛
آپارتمان‌هایی با سقف پنج میلیارد تومان در تهران (فروردین ۱۴۰۳)
| محله | متراژ | مبلغ کل (تومان) | قیمت هر متر (تومان) |
| نعمت‌آباد | ۲۰۰ متر | ۷۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۳٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| هاشمی | ۱۱۰ متر | ۸٬۸۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| فلاح | ۶۰ متر | ۴٬۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۷۵٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| جوادیه | ۹۶ متر | ۹٬۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۹۸٬۹۵۸٬۰۰۰ |
| شمس‌آباد | ۹۰ متر | ۱۶٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۱۷۷٬۷۷۷٬۰۰۰ |
| قیطریه | ۴۰۰ متر | ۱۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۳۲۵٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| اقدسیه - اراج | ۳۰۰ متر | ۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۳۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| سلسبیل | ۱۳۰ متر | ۱۴٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۱۰۷٬۶۹۲٬۰۰۰ |
| ستارخان | ۲۸۰ متر | ۵۵٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۱۹۶٬۴۲۸٬۰۰۰ |
| دولتخواه | ۶۷ متر | ۳٬۳۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ |
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد