به نقل از «خبرگزاری آریا»
2024-04-26@00:37:46 GMT
روزنامه‌نگاري خاندان ذکاءالملک
تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۲۹۰۱۹
خبرگزاري آريا - جمشيد کيان‌فر پژوهشگر تاريخ - در سال 1288 هجري قمري ناصرالدين شاه تصميم گرفت روزنامه‌هاي متعدد خود را به يک روزنامه تبديل کند و به جاي هفته‌اي يک شماره، سه شماره در هفته انتشاريابد و محمدحسن خان صنيع‌الدوله (اعتمادالسلطنه بعدي) مأمور اين مهم شد.
در سال 1288 هجري قمري ناصرالدين شاه تصميم گرفت روزنامه‌هاي متعدد خود را به يک روزنامه تبديل کند و به جاي هفته‌اي يک شماره، سه شماره در هفته انتشاريابد و محمدحسن خان صنيع‌الدوله (اعتمادالسلطنه بعدي) مأمور اين مهم شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
روزنامه ايران روز يکشنبه 11 محرم 1288 الي 19 ذيحجه 1320 مجموعاً در 1032 شماره منتشر شد. مديريت روزنامه از نخستين شماره تا شماره 879 که خبر مرگ محمدحسن اعتمادالسلطنه را دارد با او بود و از شماره بعد برعهده برادرزاده او محمدباقر اعتمادالسلطنه قرار گرفت. از همان شماره نخست محمدحسين فروغي با اين روزنامه به همکاري پرداخت و به مديري دارالترجمه و مترجمي زبان عربي و فرانسه رسيد و در نشرياتي که برعهده وزارت انطباعات بود، فروغي به ترجمه و نگارش مشغول شد. همچنين از شماره اول روزنامه اطلاع که از روز دوشنبه 27 ربيع‌الثاني 1298 هجري قمري در 4 صفحه با خط نسخ و چاپ سنگي در مطبعه دولتي منتشر شد، با محمد حسن اعتمادالسلطنه و محمدباقر اعتمادالسلطنه همکاري داشت.انتشار روزنامه اطلاع از آن رو بود که روزنامه ايران که تا اين تاريخ به چاپ اخبار داخله و خارجه مي‌پرداخت، بنابر تصميم اوليا و دست‌اندرکاران به انتشاراخبار داخله بپردازد و روزنامه جديدي براي درج اخبار خارجه با نام اطلاع منتشر شود. در طول حيات محمد حسن اعتمادالسلطنه روزنامه اطلاع به‌صورت چاپ سنگي و زماني هم با حروف سربي چاپ شده و پس از مرگ اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان برادرزاده او مسئول روزنامه‌ها شد و چاپ اطلاع ادامه يافت.
در حقيقت روزنامه اطلاع ضميمه روزنامه ايران بود و کساني که در نشريه روزنامه ايران دست داشتند در نشر اطلاع هم همکار محمدحسن خان اعتمادالسلطنه بودند از جمله محمدحسين خان ذکاءالملک فروغي.
از اهداف انتشار روزنامه اطلاع، ارتباط و پاسخگويي به نشريات چاپ خارج بود و هرگاه موفق شده‌اند به تعريف و تمجيد متقابل از يکديگر پرداخته‌اند و هرگاه موجباتي براي قطع اين ارتباط فراهم آمده به جنگ قلمي و ناسزاگويي پرداخته‌اند. مشهور است که گاهي اعتمادالسلطنه در مقام منتقد نامه‌اي با اسم مستعار به دفتر روزنامه اطلاع مي‌فرستاد و فروغي در مقام جوابگويي آن نقد برمي‌آمد و گاهي ذکاءالملک فروغي به‌عنوان منتقد نامه مي‌نوشت و اعتمادالسلطنه جوابگوي انتقاد بود!
از اهداف ديگر انتشار اطلاع، چاپ و نشر آفرينش‌هاي فکري دانشمندان کشور بود تا آنان جذب نشريات فارسي زبان خارج از ايران نشوند و افکار و خيالات مفيده خود را براي اطلاع بفرستند که چندان با استقبال روبه‌رو نشد.
محمدحسين خان ذکاءالملک فروغي معلم هم بود و سر پرشوري داشت. او فردي متمايل به آزاديخواهي و عدالت بود و خواستار مشارکت مردم درعرصه‌هاي سياسي و اجتماعي کشور بود.در اين راه او زماني خواستار تدريس آموزش علوم سياسي در دارالفنون شد که بشدت با مخالفت ناصرالدين شاه روبه‌رو گشت. فروغي براي آنکه دانش‌آموزان دارالفنون آگاهي به علوم سياسي و فلسفه داشته باشند، تاريخ را طوري تدريس مي‌کرد که دانش‌آموزان با نتيجه‌گيري از عقايد فلاسفه و مورخين، به نظريات سياسي مختلف آگاه شوند. او علوم سياسي را در قالب مسائل فلسفي و تاريخي به دانش‌آموزان دارالفنون مي‌آموخت و با استفاده از تاريخ جهان بويژه عقايد فلسفي فلاسفه از يونان باستان تا عصر خود را به طور ضمني و غيرمستقيم تدريس مي‌کرد.
فروغي به‌دليل افکار و منش آزاديخواهانه‌اي که داشت گاه در مظان اتهام قرار مي‌گرفت. چنان که اعتمادالسلطنه مي‌نويسد:«يک فقره او متهم به‌همکاري با روزنامه قانون[روزنامه فارسي‌زبان چاپ لندن که توسط ميرزا ملکم خان ناظم‌الدوله، از روز اول رجب سال 1307 هجري قمري منتشر و تا شماره چهل ويکم ادامه يافت] شده بود و عوامل حکومتي به منزلش ريخته و يادداشت‌هايش را برده بودند و فروغي هم فراري شده بود که البته با وساطت امين‌السطان[ميرزا علي‌اصغر اتابک] رهايي يافته بود. ديگر اينکه اهل هوش مي‌دانند که تمام مطالب گفتني را ذکاءالملک در تربيت گفته و هنر بزرگ او همين است که چيزهايي را که در زمان استبداد کسي ياراي گفتن نداشت به قدرت قلم و پرده و حجاب انشاء وادب چنان مي‌گفت که اسباب ايراد نمي‌شد و معذلک زحمت و مرارت و صدماتي که در زياده از 10سال روزنامه‌نويسي کشيد و آزار و اذيت‌هايي که از دوست و دشمن مي‌ديد در چند سال آخر عمر که وقت استراحت و فراغت بود به‌تصور کساني که خارج از کار بودند در نمي‌آمد.»
روزنامه تربيت يکي از تأثيرگذارترين مطبوعات زمانه خود بود و يکي از بهترين نشريات آن دوران به شمار مي‌رفت. اين رويداد زماني به اوج خود مي‌رسد که محمد علي فروغي در انتشار روزنامه به ياري پدرمي‌شتابد. روزنامه تربيت، تربيت‌کننده و زمينه‌ساز آگاهي‌رساني به جامعه آن روز عصر قاجار و سرآغاز تحول در مطبوعات ايران شد. به‌گونه‌اي که پس از انتشار تربيت روزنامه‌هاي مردمي ديگر نيز در ايران پا گرفت.
موضوعات و محتواي تربيت مشحون از اخبار علمي، اجتماعي، سياسي، داخلي و خارجي و مقالات و مطالب تأليف و ترجمه شده توسط پدر و پسر (هر دو ذکاءالملک فروغي) تشکيل مي‌شد که با بيان و زبان خاص خود، مردم را به سمت مطالعه و آگاهي ترغيب و تشويق مي‌کرد و چون با زبان لفافه سخن مي‌گفت معمولاً ايرادي به آن وارد نمي‌شد.
فروغي در سرمقاله‌هاي تربيت بارها درباره اهميت علوم و معارف در پيشرفت و ترقي ملل و اقوام سخن گفته و تأکيد کرده که تربيت چگونه نشريه‌اي است. شادروان محمد محيط طباطبايي، تربيت را دشوارترين و منظم‌ترين روزنامه دوران مظفري مي‌داند. شماره‌هاي سال آخر روزنامه (1 ربيع‌الاول 1324 – 29 محرم 1325) که همزمان با عدالت‌خواهي و انقلاب مشروطه و اعلام مشروطه و افتتاح مجلس شوراي ملي منتشر مي‌شد، اخبار و اطلاعات مهمي درباره حوادث آن ايام و مقالاتي چون تحقيق در تاريخ دولت مشروطه، فوايد مجلس شوراي ملي، سلطنت مشروطه و استبداد، وظايف مجلس و حدود حقوق آن مندرج است.چنانکه در طلوع انجمن معارف و ساخت مدارس نوين به شرح وظايف تک تک اين مدارس پرداخته است.
ذکر يک نکته ضروري است که انتشار تربيت حاصل کار دو فرد يعني پدر و پسر محمدحسين فروغي ذکاءالملک و محمدعلي فروغي ذکاءالملک که هر دو فرانسه و عربي مي‌دانستند و ترجمه مي‌کردند، هر دو معلم بودند و تدريس در دارالفنون و مدرسه علمي سياسي مي‌کردند و مضاف بر آن محمدعلي فروغي انگليسي و روسي هم مي‌دانست و گفته‌اند به زبان آلماني در حد مفهومي واقف بود، براي نشريه ترجمه مي‌کرد و هرازگاهي ويراستاري. بي‌ترديد مي‌توان گفت ماندگارترين و مهم‌ترين کار روزنامه‌نگاري فروغي انتشار روزنامه تربيت بود. تربيت نخستين روزنامه غيردولتي در ايران بود که از 11 رجب 1314 تا محرم 1325 در تهران انتشار يافت و مجموعاً 434 شماره از آن منتشرشد. تربيت از سال دوم انتشار، از 11 ذيقعده 1315 تا 5 جمادي الاولي 1316 به‌صورت روزانه و در بقيه ايام حيات به‌صورت هفتگي به دست خوانندگان رسيد.
مرحوم حبيب يغمايي به نقل از محمدعلي فروغي و او به نقل از محمدحسين فروغي در هدف از تأسيس و انتشار روزنامه تربيت مي‌نويسد: «همين که نوبت سلطنت به مظفرالدين شاه رسيد من که دست از طبيعت خود نمي‌توانستم بردارم نخستين روزنامه غيردولتي را در همين شهر طهران تأسيس کرده و مندرجات آن را مشتمل برمطالبي قراردادم که کم کم چشم و گوش مردم به منافع و مصالح خودشان باز شود، اين روزنامه را تربيت نام گذاشتم.»
او همچنين مي‌گويد: «... من هم آن وقت به درجه‌اي رسيده بودم که در کار روزنامه با من گفت‌وگو مي‌کرد، يک روز پرسيد مقاله‌اي که امروز براي روزنامه نوشته‌ام را خواندي؟ عرض کردم: بلي. پرسيد. دانستي چه تمهيد مقدمه‌اي مي‌کنم؟ من در جواب تأمل کردم، فرمود: مقدمه مي‌چينم براي اينکه به يک زباني حالي کنم که کشور قانون لازم دارد، مقصودم اين است که اين حرف را به صراحت نمي‌توانست بزند و براي گفتن آن لطايف‌الحيل مي‌بايستي به‌کار برد. دقيقاً همان لطايف‌الحيل که دارالفنون در تدريس براي علوم سياسي به کار مي‌برد.»
به‌روايت اسناد، به محمدحسين فروغي مي‌گويند که مطالب را طوري بنويس که مردم عوام متوجه شوند بدون آنکه از طرف حکومتيان مورد قهر و غضب قراربگيري. در جواب گفته بود عجبا که مطلب را عوام بفهمند ولي خواص و اهل حکومت متوجه نشوند. مگر مي‌شود چوب را برداشت و گربه دزده زودتر متوجه چوب برداشتن نشود.
با وجود اين روزنامه تربيت به همان لطايف‌الحيل راه خود را ادامه مي‌داد، چنانکه در شماره 224 ضمن تبريک سال نو بر عموم هواخواهان علوم و معارف مي‌نويسد: «مطالعه‌کنندگان محترم تربيت که دانشمندان مملکت‌اند و آگاهان ملت، دانند که آدميزاد در هر قطر از اقطار علم به فوز و فلاح رسيده از راه علوم و معارف بوده و هر قوم که مايل به بهبودي و اصلاح حال و سعادت ابناي وطن خويش باشند و ضرر و نفع، معايب و محاسن را بدانند و منکر بديهي نگردند و جهل مرکب را کنار گذارند بايد از در دانش داخل شوند و به دستور معرفت عمل نمايند تا از خطا مصون مانند و علي‌العميا به اين طرف و آن طرف نرانند و چون اين مطلب را به عبارت‌هاي مختلف مکرر گفته‌ايم از نو محتاج به شرح و تشريح و بسط و توضيح نيستيم، فقط يادآوري مي‌کنم که اداره تربيت براي نشر و انتشار اخبار متعلقه به‌علوم و معارف داير گشته و دانش سياسي نيز از اين دايره خارج نيست بلکه در امور ملکي و سهام دولتي اصالتي به کمال دارد، اعمال از اين راه رو به صحت و درستي مي‌گذارد. پس تربيت جريده‌اي است علمي و ادبي و سياسي و حاصل آنکه غرض از نگارش اين اوراق بسط بساط معرفت است و استکمال خبرت و بصيرت، خلاصي از بند ناداني رهايي از قيد سرگرداني.»
بر همين اساس است که ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل و به عبارتي ميرزا علي‌اکبرخان دهخدا در روزنامه صوراسرافيل در باب فروغي و اهميت روزنامه تربيت مي‌نويسد: «تربيت اول روزنامه‌اي است که در داخله ايران خصوصاً در پايتخت به چاپ رسيده است. خدماتي که اين روزنامه به وطن کرده است علاوه بر معلومات و فوايدي که منتشر نموده يکي اين است که مردم ايران از هر چه روزنامه بود آزرده خاطر بودند، تربيت بواسطه شيريني بيان و مزاياي چند که دارا بود مردم را روزنامه خوان کرد.»
اضافه نمودن به:
نظر شما:نام:پست الکترونيکي:نظر
پربيننده ترين مطالب روابط عمومي
Shara English
Public Relation
Social Media
Marketing
Events
Mobile
Content
Iran Pr
About Us - Contact US - Search
تمام حقوق مادي و معنوي اين سايت متعلق به شارا است
info@shara.ir
خبر فوري: جزييات پانزدهمين کنفرانس روابط عمومي ايران اعلام شد
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۲۹۰۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گل شماره پنج تیم ملی به یاد روزهای اوج شمسایی
به گزارش ورزش سه، کریمی که اولین گل ایران را در این دوره از مسابقات رساند یکی از بازیکنان مورد اعتماد وحید شمسایی است که هر وقت به کار گرفته می‌شود مفید، موثر و خلاق است.
این بازیکن 27 ساله که یک چپ پای کلاسیک است در این دیدار بارها دروازه حریف را مورد هدف قرار داد و علاوه بر دو گلی که به ثمر رساند با زیرکی پنالتی گرفت تا ایران به گل ششم برسد.
او گل پنجم ایران را روی فرار چشم‌نواز سالار آقاپور به سبک وحید شمسایی به ثمر رساند. کریمی در حالیکه مدافع حریف او را پشت قوس تحت فشار قرار داده بود، پشت به دروازه پاس زمینی سالار را گرفت، چرخید و با ضربه‌ای نرم اسمش را پای گل پنجم ایران ثبت کرد. گلی که یادآور روزهای اوج سرمربی خوش‌پوش تیم ملی بود.
کریمی که مچ بندی به رنگ پرچم ایران به می‌بندد بعد از گلزنی مقابل دوربین عکاسان شادی کرد.
اعلام زمان و مکان بررسی مدارک آزمون استخدامی آموزگاری در فارس