چالش‌های امر دینی در جهان معاصر/ معنویت ادیان نجات آینده بشر
تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۴۷۰۰۸
به گزارش ایکنا؛ همایش «پرسش از امر دینی در عصر حاضر» امروز 28 مهرماه با سخنرانی مصطفی ملکیان، پژوهشگر حوزه فلسفه اخلاق در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه یافت.
ملکیان در آغاز سخناش گفت: من به مدعای دکتر عبدالکریمی در کتاب‌شان به روشی متفاوت از بقیه دوستانی که اینجا سخنرانی کردند و به جای اینکه کتاب ایشان را نقد کنم، کارم را به این صورت پیش می‌برم که ادعا می‌کنم مدعا و مفاد مدعای ایشان مورد موافقتم است اما روش اثبات ادعایشان مورد قبول من نیست و این مدعا را به روش دیگری اثبات می‌کنم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: ایشان به سنت قاره اروپا تعلق دارند که مورد نظر من نبوده و من تعلق خاطرم به فلسفه تحلیلی است. اصل مدعای ایشان درست است و من با روش خودم به آن می‌پردازم. مدعا این است که امر دینی امکان تحقق در روزگار ما ندارد و نمی‌توان التزام نظری و عملی جدی به امر دینی داشت. من موافق این ادعا هستم که ادعای آقای عبدالکریمی هم هست.
ملکیان تصریح کرد: امر دینی چگونه ایضاح مفهومی می‌شود؟ اگر مراد من و شما از دین متفاوت باشد طبعا چه بسا نتوانیم در این ادعا وفاق داشته باشیم. همچنین برای ایضاح ادعا باید مراد خود را از انسان کنونی نیز روشن کنیم. انسان معاصر انسانی است که با فلسفه آشنایی دارد، از تاریخ با خبر است، از علوم تجربی بی‌خبر نیست و از علوم تجربی انسانی و روانشناسی مطلع است.
این پژوهشگر اخلاق با بیان اینکه انسان معاصر تنها انسانی نیست که به لحاظ تقویمی زندگی می‌کند، گفت: انسان معاصر انسانی است که به لحاظ درونی در این زمان زندگی می‌کند. مدعای دکتر عبدالکریمی هم در خصوص انسان معاصر چنین انسانی است.
وی ادامه داد: من در باب دین 4 مؤلفه مهم می‌بینم. اولین مؤلفه دینداری تعبد است. دیندار سخن کس و یا کسانی را که اولیای ادیان‌اند، مطلقا پذیرفته است. یهودی کسی است که سخن موسی(ع) را بی‌چون و چرا بپذیرد از این رو گفته می‌شود امکان ندارد کسی را متدین به دینی نامید بدون اینکه او متعبد باشد و بی‌چون و چرا سخن بنیانگذاران دین را بپذیرد.
ملکیان ادامه داد: انسان فرهیخته امروزی نمی‌تواند به سه جهت تعبد را بپذیرد. دلیل اول این است که حجیت معرفت‌شناختی تجربه نبوی و دینی از لحاظ انسان امروز مسلم نیست. من وقتی تعبد می‌ورزیدم که وحی و تجربه دینی را منبع شناخت تلقی می‌کردم، امروزه با فرهیختگی انسان امروزی وحی علاوه بر شش منبع شناخت منبع نیست. دلیل دوم این است که تحقیقات تاریخی وثاقت تاریخی متون دینی را زیرسؤال برده است، این کار توسط اسپینوزا آغاز شده است. با اعمال این روش به هر متن دینی ما همین نتیجه را خواهیم یافت. دلیل سوم تضعیف تعبد این است که دینداران معتقدند عقاید القا شده امروز توسط علما همان عقاید بنیانگذاران ادیان است، اما می‌بینیم که عقاید القا شده امروز محصول یک انباشت تاریخی است. در کنش و واکنش‌ها و تجربه تاریخی پیروان یک دین است که عقاید شکل گرفته و آنها لزوما عقاید بنیانگذاران ادیان نیست.
ملکیان تصریح کرد: مؤلفه دوم دینداری داشتن یک سری باورهای خاص در خصوص فیزیک، تاریخ، متافیزیک است اما پیشرفت فلسفه، علوم تجربی و علوم تجربی انسانی نشان می‌دهد بسیاری از باورهای دینی قابل التزام نیست. تصور قبلی ما این بود که ما علم حضوری به درون خود داریم امروز می‌فهمیم ما اندکی از آنچه را که باور داریم، انجام می‌دهیم و احساس می‌کنیم، وقوف داریم و ساحتی ناخودآگاه ما را پیش می‌برد. تصور دینی این بود که همه مخلوقات برای انسان خلق شده است اما آیا لازم بود که برای انسان 1500 کهکشان ساخته شود؟ تصور دینی از انسان امروز دشوار است.
این پژوهشگر حوزه اخلاق ادامه داد: مؤلفه سوم دینداری مناسک و شعائر دینی است. اخلاق دینی محل بحث من نیست برای مثال نماز، عشای ربانی و ... مد نظر من است. آیا فکر کرده‌اید چرا مناسک وجود دارد؟ مراد اخلاق نیست زیرا ما می‌دانیم که اگر اخلاق نداشته باشیم چه می‌شود. اگر مردم شعائر نداشته باشند چه خواهد بود؟ کارکرد این بخش چیست؟ مناسک و شعائر آمده‌اند تو را از دیگران متمایز کنند. اگر بگویند هر مسلمانی به هر سو بخواهد بایستد و نماز بخواند، مسلمانان دیگر از بقیه متمایز نخواهند بود. مناسک آمده‌اند بگویند شما خودی‌ها مرز خود را از ناخودی‌ها جدا کنید. از اینرو هدف مناسک ایجاد هویت جمعی است. همه مناسک و شعائر دینی به این جهت درست شده‌اند. انسان امروز می‌گوید ما باید مرزهای خود را از بین ببریم و همه انسان‌ها خود را برادر و خواهر هم بدانند نه اینکه بگویند از میان 6 میلیارد انسان تنها شیعیان امامیه معتقد به یک باور دینی خواهر و برادر ما هستند. انسان امروز در پی انسان‌هایی است که حقیقت‌طلب و جهان‌وطن باشند.
ملکیان تصریح کرد: یک نوع احساس عضویت و تعلق گروهی مؤلفه چهارم دینداری است. یک یهودی نافرهیخته در جدال یک یهودی با غیریهودی به این نگاه نمی‌کند که حق با کیست و در طرف یهودی می‌ایستد. اسلام البته چنین رویکردی را نقد می‌کند اما متاسفانه در جهان امروز چنین احساس عضویت و تعلق گروهی در دینداران دیده می‌شود. جهان امروز ما پیرو اخلاق جهانی است که می‌گوید در هر نزاعی اول باید دید حق با کیست و که ظالم است.
وی در پایان افزود: چهار مؤلفه یاد شده امروز توسط اخلاق، تاریخ، معرفت‌شناسی و حقوق بشر تضعیف شده است و انسان امروز نمی‌تواند به گزاره‌های دینی ملتزم باشد اما معنای این نیست که باید ماتریالیست یا فیزیکالیست باشد، امر دائر بین التزام بین ادیان کلاسیک و ماتریالیسم نیست. راه سوم این است که ما معنویت بنیانگذاران ادیان را کشف و در پی آن باشیم. بنیانگذاران ادیان در پی ایجاد معنویت بودند که در تاریخ این آفات را یافت. من به جد معتقدم آینده ما یا نابودی است و یا در گرویعقلانیت و معنویت. فیزیکالیسم و ماتریالیسم جای حیات را برای بشر تنگ می‌کنند. معنویت نجات‌بخش معنویت عقلانی است.
گزارش از میثم قهوه‌چیان
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: ملکیان اخلاق دین تجدد معنویت و عقلانیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۴۷۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات وعده صادق قلب مستضعفان جهان را شاد کرد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در این دیدار با ذکر این نکته که رشد علمی و دستیابی به مرزهای دانش، دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی است، گفت: اکنون این رشد علمی تا جایی پیش رفته که در تمامی مناسبات و جایگاه‌های علمی جهان، نام ایران می‌درخشد.
عبدالحسین کلانتری همچنین با تأکید بر اجرایی سازی تفاهم نامه‌های منعقد شده و افزایش تبادلات علمی میان جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا افزود: باید شرایط همکاری‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و استفاده از ظرفیت‌های فناورانه و دانش بنیان دانشگاه‌های دو کشور فراهم و تسهیل شود.
دبیر مجمع جهانی اهل البیت (ع) نیز در این دیدار عدالت و حق جویی را جوهره مشترک تمامی ادیان ابراهیمی عنوان و تصریح کرد: بر اساس آموزه‌های تمامی ادیان ابراهیمی، باطل رفتنی است و جبهه حق بر جبهه باطل مسلط خواهد شد و آینده متعلق به مستضعفان و ستمدیدگان است.
آیت الله رضا رمضانی همچنین به تبیین مبانی ظلم ستیزی در نظام فکری انقلاب اسلامی و اسلام و مکتب اهل بیت پرداخت و نقش محوری امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری را در تقویت جبهه حق و ظلم‌ستیزی کاملاً آشکار عنوان کرد.
در ادامه وزیر امور خارجه ونزوئلا نیز تقابل اصلی و تاریخی بشریت را تقابل حق و باطل دانست و ضمن تبریک پیروزی اخیر ایران در تنبیه اسرائیل گفت: این موفقیت قلب تمامی عدالت‌خواهان و مستضعفان جهان را شاد کرد و درس عبرتی شد تا دیگر متجاوزان از صبوری ایران سوءاستفاده نکنند.
تصادف مرگبار در محور دره شهر-بدره ۴ کشته برجای گذاشت