تکثر تحلیل‌ها در خصوص جهان مدرن/ تئولوژی به معنای مثبت اجتناب‌پذیر است
تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۵۵۵۴۵
به گزارش ایکنا؛ روز نخست همایش «پرسش از امر دینی در جهان معاصر» شامگاه امروز 28 مهر با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا قائمی‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به پایان رسید.
قائمی‌نیا در آغاز سخنانش با عنوان «محدودیت‌های دین‌شناسی تاریخی‌نگر» گفت: عنوان بحث ابهاماتی دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: ارتباط با طرح‌واره‌های فرهنگی یکی از سطوح دین است که به زندگی انسان‌ها جهت می‌دهد. بحث من این است که ما با کدام سطح دین سر و کار داریم؟ مشکل اصلی جامعه علمی ما در سال‌های اخیر این بوده است که ما نقص‌ها در مقام تحقق را به مقام تعریف منتقل می‌کنیم. مجوز این حرکت چیست؟ چه منطقی از این بحث پشتیبانی می‌کند که مشکلات در جامعه دینی را به حوزه نظر منتقل کنیم؟ من انکار نمی‌کنم مشکلات مقام تعریف در مقام تحقق هم گاهی منعکس می‌شود، اما این‌ها دو بحث متفاوت است و متاسفانه کسانی که رویکردهای جامعه‌شناختی دارند، با ملاحظه برخی رفتارها به محتوای دین وارد می‌شوند.
قائمی‌نیا افزود: ما با دو واقعیت مواجهیم. یکی روبرو شدن ما با دنیای مدرن است. دنیا و عقل مدرن چیست؟ فلاسفه و دانشمندان تحلیل‌های متفاوتی دارند؟ برخی نگاهی بیکنی دارند و دنیای مدرن را به یک واقعیت باز می‌گردانند. چیزی که نیچه تحلیل می‌کند هم یک تحلیل است و البته تحلیل‌های دیگری هم وجود دارد. ممکن است بین برخی از این تحلیل‌ها ارتباط وجود داشته باشد. فلاسفه جدید در غرب راجع‌به این مسئله اتفاق نظر ندارند. اگر شما هایدگری باشید، نگاه منفی دارید، برخی فلسفه‌های تحلیلی نگاه ایجابی دارند و ما اینجا نیازمند تفکر انتقادی هستیم. ما با تکثر تحلیل‌ها در خصوص جهان مدرن مواجهیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: ما در مطالعه دینی چند رویکرد داریم. کسانی مانند دکتر سروش که طرفدار عقل مدرن هستند، تفکر سنتی را از دریچه عقل مدرن نقد می‌کنند. هایدگری‌ها عقل مدرن را نقد می‌کنند و آن را در تفکر دینی راه نمی‌دهند. سنت‌گرایان نیز عقل مدرن را از دریچه عقل سنتی نقد می‌کنند. رویکردهای دیگری متاثر از فوکو نیز وجود دارند و در اینجا ضرورتاً نیازمند تفکر انتقادی هستیم.
قائمی‌نیا ادامه داد: هایدگر متافیزیک را با نیست‌انگاری تخریب می‌کند، اما به قول کانت انسان مفری از تئولوژی و متافیزیک ندارد. آیا باید حتما تاریخیت عقل را پذیرفت؟ چگونه می‌توان بین جنبه تاریخی و فراتاریخی دین را جمع کرد؟ تفکر انتقادی باید به این مسائل جواب دهد. در مسئله تاریخیت، غالباً روشنفکران صورت‌های مختلفی از این مسئله را مطرح کرده‌اند. هر کسی از نوعی تاریخیت دفاع کرده و آن را وحی به معنای سنتی تلقی می‌کند. همین‌جا سوال دارم که آیا واقعا این طور است؟ آیا تاریخیت صورت‌های مختلفی ندارد؟ منطق‌دانان یاد داده‌اند که اشتراک لفظی رهزن است. ما دست کم دو نوع تاریخیت‌نگری را می‌توانیم در نظر بگیریم.
وی تصریح کرد: برخی از فلاسفه تحلیلی قائل به تاریخیت هستند. رگه‌هایی از تاریخیت‌نگری در فلسفه علم و فلسفه‌های سیاسی وجود دارد. دو نوع کلی وجود دارد. فرض بر این است که ما از بحث حقیقت و حقیقت فراتاریخی فارغ شده و پذیرفته‌ایم که مبنای تحلیل‌های دین‌شناسی و اساس رویاانگاری وحی تاریخی‌نگری ساخت‌گراست، یعنی محدودیت‌های اجتماعی، سیاسی و تاریخی را در ساختن حقیقت دخیل می‌داند. اینکه وحی تابع شخصیت پیامبر است. حقیقت تابع این شخصیت می‌شود، نه اینکه این حقیقتی مستقل از انسان داشته باشد. کانت از این نظر، میان نومن و فنومن فرق می‌گذارد، اما نمی‌گوید نومن فنومن را می‌سازد. اگر پیامبر این قرائت را از دنیا به ما ارائه می‌دهد، باز با تاریخی‌نگری ساختی مواجهیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: رئالیست‌های خام معتقد بودند علم مطابق واقع است، اما کوهن علم را محصول شرایط اجتماعی می‌دانستند. در فاز سوم، رئالیست‌ها گفتند معرفت شبیه آینه تخت نیست، بلکه محدب یا مقعر است و عناصر اجتماعی هم تا حدی در معرفت دخیل است، هرچند معرفت تا حدی واقع‌نماست.
قائمی‌نیا ادامه داد: تسری دادن این مبانی به پوچ‌انگاری منجر می‌شود و مدرن‌ها بیشتر پوچ‌انگار هستند. تئولوژی به معنای مثبت اجتناب‌پذیر است. یکی از چیزهایی که این مباحث را مدیریت می‌کند، یک مغالطه است که می‌گوید یا تاریخی‌گری یا نهیلیسم. ما باید نگاه‌مان را به تئولوژی و مباحث تغییر دهیم، باید نگاه را تغییر داد.
وی تصریح کرد: دنیای جدید تحلیل‌های متفاوتی دارد و من نمی‌توانیم تحلیلی را نهایی بدانم. دوم اینکه تکثر روشی وجود دارد، عالم مدرن با تکثر روش‌ها مواجه است. بحث‌های پدیدارشناسی، هرمنوتیک، معرفت‌شناختی و ... وجود دارد. گادامر می‌گوید اگر با برخی از دانش‌ها آشنا بودم، هرمنوتیکم متفاوت بود. هر روشی باید آزمون خود را بدهد، همخوانی با متعلق خود را نشان دهد و باید دید آیا خود دین که هویتی دارد، روش‌ها را محدود نخواهد کرد؟ من می‌توانم از همه فلاسفه مدرن استفاده می‌کنم، اما مقید به هیچ کدام نباشم؟ می‌توان از حرف‌های مارکس هم استفاده کرد. هرچند مارکس وزن خود را از دست داده است اما می‌توان برخی از مباحث او را پذیرفت. نمی‌توان یک فلسفه را مبنای سخن قرار داد و من از تکثر روشی دفاع می‌کنم.
گزارش از میثم قهوه‌چیان
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: قائمی نیا امر دینی عبدالکریمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۵۵۵۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آمریکا به معنای واقعی شیطان بزرگ است
ایسنا/گلستان امام جمعه موقت گرگان با اشاره به جنایات آمریکا در کشورهای دنیا به ویژه ویتنام گفت: آمریکا در حمله به این کشور حتی به کشاورزی و غذای مردم هم رحم نکرد.
حجت الاسلام قربانعلی برقرار در خطبه‌های این هفته نمازجمعه گرگان اظهار کرد: شیطان همواره در کمین انسان است و انسان را به معاصی گوناگون امر می‌کند و اگر انسان با علم به اینکه دعوت‌های شیطان سرانجامی جز جهنم ندارد از او پیروی کند شیطان به تدریج در او نفوذ کرده تا جایی که او به یکی از عوامل شیطان بدل می‌شود.
وی همگان را به تقوای الهی دعوت کرد و افزود: رستگاری انسان تنها در سایه پیروی از دستورات الهی محقق خواهد شد.
امام جمعه موقت گرگان با اشاره به سالروز حمله آمریکا به ویتنام تصریح کرد: آمریکا به معنای واقعی کلمه شیطان بزرگ است و زمانی که به این کشور حمله ور شد حتی به کشاورزی آن رحم نکرد و با ریختن سم در مزارع و مواد غذایی این کشور، سلامت مردم را به خطر انداخت.
حجت الاسلام برقرار در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سالروز عملیات بیت المقدس گفت: آسایش و آرامش امروز کشور را مرهون رشادت‌های رزمندگان هشت سال دفاع مقدس هستیم.
وی ضمن گرامیداشت هفته کار و کارگر یادآور شد: روز جهانی کارگر یادمان انسجام کارگران آمریکا و روزی است که کارگران این کشور تحصن سراسری بر علیه ۱۴ ساعت کار داشتند.
امام جمعه موقت گرگان با اشاره به روز ۱۲ اردیبهشت، روز شهادت استاد مطهری و روز معلم گفت: استاد مطهری شخصیتی بزرگ و کم نظیر بود که باید اسوه معلمان باشد.
انتهای پیام
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد