به نقل از «ایرنا»

ماموریت های دانشگاه فراملی؛ بازگشت به ریل آموزش عالی

تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۱۹۷۲۰۵

تهران - ایرنا - دانشگاه ها تنها ماموریت آموزش و ارائه مدرک را بر عهده ندارند؛ آموزش عالی راه های نرفته های زیادی پیش رو دارد تا با دستیابی به تحولی تاثیرگذار، پا به پای دانشگاه های مطرح جهان حرف نخست را بزند همچنان که در خاورمیانه توانسته به جایگاهی در خور دست یابد.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، سکانداران آموزش عالی همواره نگاه ماموریت گرا به دانشگاه ها دارند و تحقق این امر که در بیشتر اسناد بالادستی حوزه آموزش به آن اشاره شده است، میسر نمی شود جز با پیاده سازی طرحی عظیم تحت عنوان آمایش آموزش عالی که دولت های گذشته هزاران ساعت نفر، روی آن کار کرده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این طرح بالاخره با چکش کاری های فراوان، پس از هفت مرحله ویرایش در قالب یک ماده واحده با 10 بند در 18 اسفندماه سال 94 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید.
بعد از تصویب و ابلاغ طرح یاد شده توسط رئیس جمهور، ستادی در وزارت علوم تحت عنوان ستاد آمایش آموزش عالی برای پیگیری تحقق اهداف این مصوبه تشکیل شد.
مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، به تشریح برنامه هایی پرداخت که قرار است آموزش عالی ایران را با توجه به محورهای سند آمایش آموزش عالی، متحول سازد.

**ایرنا: آقای دکتر وزارت علوم بعد از تصویب سند آمایش آموزش عالی تاکنون چه اقداماتی در زمینه اجرایی‌سازی این طرح انجام داده است؟
**شریعتی نیاسر: تقسیم آموزش عالی کشور به 10 منطقه جغرافیایی،‌ تدوین برنامه مدیریت منطقه‌ای،‌ ساماندهی مؤسسات آموزش عالی،‌ یکپارچه‌سازی نظام پذیرش و سنجش دانشجو، طراحی نظام سطح‌بندی،‌ یکپارچه‌سازی و تجمیع آموزش‌های مهارتی، کیفی‌سازی آموزش عالی و هدفمندی اشتغال و تحصیل از محورهای اصلی این طرح و مصوبه بوده است.
بعد از تشکیل ستاد آمایش در وزارتخانه با حکم وزیر، شروع به عملیاتی کردن یک به یک این بندها کرده‌ایم.
بر اساس نخستین بند طرح ‌آمایش آموزش عالی،‌ در حال حاضر، آموزش عالی کشور به 10 منطقه جغرافیایی تقسیم شده که هر منطقه تعدادی از استان‌ها را در بردارد. پیش از این 9 منطقه آموزش عالی داشتیم اما با توجه به این که در طرح آمایش علوم پزشکی کشور به 10 منطقه تقسیم شد، جهت هماهنگ شدن کلیت آموزش عالی، مناطق ذیربط وزارت علوم نیز به 10 منطقه افزایش یافت.
اقدام دیگری که زمان زیادی را هم به خود اختصاص داد، شناسایی دانشگاه‌های در حال توسعه در هر منطقه بود. ما برای این منظور جداول جامعی را بر اساس شاخص‌های گوناگون طراحی کردیم و با امتیازدهی به دانشگاه‌ها در ذیل این شاخص‌ها به یک رده‌بندی از دانشگاه‌ها رسیدیم.

**ایرنا: آیا می‌توان گفت که با تقسیم کشور به مناطق 10 گانه آموزش عالی زمینه مدیریت منطقه‌ای این حوزه فراهم شده است؟
**شریعتی نیاسر: بله، دقیقا این بند دوم طرح آمایش بوده است. این طرح عمدتاً با توجه به سیاست تفویض اختیار صورت گرفته تا بتوانیم ضمن تمرکز زدایی مدیریتی، برخی از مأموریت‌های تهران را به مناطق واگذار کنیم.
طرح آمایش این هدف را دنبال می‌کند که در تدوین برنامه‌های راهبردی و طرح‌های توسعه‌ای دانشگاه‌ها، ملاحظات منطقه‌ای مورد توجه قرار گیرد و در تدوین برنامه‌های جدید از موازی‌کاری و همپوشانی جلوگیری شود. با فراهم شدن این مقدمات می‌توان از مأموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها سخن گفت.
موضوع مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها در برنامه ششم توسعه به خوبی مورد توجه قرار گرفته است.

**ایرنا: مأموریت دانشگاه‌ها بر اساس چه مبنایی تعیین خواهد شد؟
**شریعتی نیاسر: در برنامه ششم توسعه، مأموریت دانشگاه‌ها به چهار دسته تقسیم و با توجه به توانایی دانشگاه‌های بزرگ مأموریت فراملی برای شان تعریف خواهد شد. طبق برنامه پیش‌بینی‌شده، دانشگاه‌های دارای مأموریت فراملی نباید به مقاطع پایین‌تر ورود کنند.
از جمله مأموریت‌های دانشگاه فراملی، جذب دانشجویان خارجی و توسعه تکمیلات تکمیلی است.
طرح مدیریت منطقه‌ای یکی از بخش‌های مهم طرح آمایش است و نقش مهمی در رسیدن ما به اهداف تعیین‌شده دارد؛ به ویژه که موضوع مأموریت‌گرایی ذیل مدیریت منطقه‌ای دیده شده است.
طرح مأموریت‌گرایی از اوایل سال 95 در مراکز دانشگاهی پیاده شد. دانشگاه‌ها طبق اساسنامه و براساس برنامه راهبردی که مورد تصویب هیئت امنای شان قرار گرفته، باید روی ریل خودشان حرکت کنند و نباید از مدار مأموریتی‌شان خارج بشوند.
من بر این باور هستم که دانشگاه آزاد هم از ریل خودش خارج شده است. اگر به خاطر داشته باشید دانشگاه آزاد از ابتدای تأسیس آن قرار بود در قالب Open University عمل کند.
Open University که اصطلاحاً همان دانشگاه آزاد است در تمام کشور‌های دنیا وجود دارد و مأموریت آن آموزش غیرحضوری است؛ یعنی آن چیزی که جدیداً ما در قالب دانشگاه پیام نور تعریف کرده‌ایم. Open University در تمامی مقاطع در کشورها فعال است. عمدتاً نیز بسته‌های آموزشی را درب منزل یا آدرس‌های متقاضیان می‌فرستد و افراد هم این بسته‌ها را مطالعه می‌کنند و پیش از امتحان رفع اشکال انجام می‌شود و بعد هم مواد درسی را امتحان می‌دهند و بعضا امتحان هم به صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
مدرکی هم که به دانش‌آموخته داده می‌شود مشخص است که مدرک Open University است. دانشگاه آزاد هم از ابتدا با همین مأموریت شکل گرفت اما چون نقش نظارتی دستگاه آموزش عالی کمرنگ بود، از این مدار خارج و کم کم وارد حیطه آموزش‌های حضوری شد و توسعه پیدا کرد.
براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در بند 2 طرح آمایش آموزش عالی تاکید بر حفظ ماموریت دانشگاه ها بود.
کاری که در دولت یازدهم کردیم صرفاً مهار وضعیت بود. به عبارت دیگر دانشگاه‌هایی که مأموریت خاصی داشتند و اگر از مأموریت‌شان فاصله گرفته بودند، مهار شدند و اجازه داده نشد خارج از مدار مأموریت‌شان کاری بکنند.
دانشگاه‌های پیام نور الان به هیچ وجه مجوز دوره‌های حضوری از ما نمی‌گیرند و عمدتاً بر آموزش‌های مجازی و غیرحضوری متمرکز شده‌اند.
در سنوات گذشته به دوره‌ها یا رشته‌های عملی ـ رشته‌هایی که برای آموزش آنها نیاز به دانشگاه است ـ مجوز نداده‌ایم.
من معتقدم و باور دارم که در بخش مأموریت‌گرایی گام‌های خیلی خوبی برداشته شده است.

**ایرنا: آیا در خصوص بند «ساماندهی آموزش عالی»، که به عنوان یکی از بندهای 10 گانه مصوبه به آن اشاره کردید، نیز اقداماتی انجام شده است؟
**شریعتی نیاسر: یکی از بندهای پیشنهادی وزارت علوم در طرح آمایش آموزش عالی به شورای عالی انقلاب فرهنگی، ساماندهی موسسات است.
ساماندهی مؤسسات به این معنا است که به استانداردهای آموزش عالی و اساساً استانداردهایی که در سطح ملی و فراملی به طور جدی مطرح است، برای چاره اندیشی مورد توجه قرار گیرند.
در هر کوی و برزن و هر شهری که می‌رویم یک تابلوی دانشگاه می‌بینیم؛ درحالی که یک ساختمان کوچک است که هیچ امکاناتی ندارد.
در بهترین حالت با نفوذ نماینده مجلس، فرماندار و بخشدار یک زمین بزرگ گرفته‌اند اما اینکه این زمین در کجا و با چه بودجه‌ای می‌خواهد به دانشگاه تبدیل بشود و اصلاً مالکیت آن چگونه تعریف شده و مسائل نظیر این، موجب مشکلات بسیار زیادی شده بود.
مراکزی داریم که حتی یک نفر هیئت علمی ندارد اما عنوان دانشگاه به آن اطلاق شده است و از همین وزارت علوم هم مجوز آن اخذ شده است.
حتی مؤسسات غیرانتفاعی داریم که در زیرزمین مدارس شکل گرفته‌اند و مجوزشان را از وزارت علوم گرفته‌اند.
موارد دیگری از این دست هم وجود دارد که بسیار بسیار اسفبار است. دانشگاه آزاد هم مراکز متعددی داشت که بعضاً غیرکیفی بود.
در قالب این بند طرح آمایش آموزش عالی، ساماندهی این وضعیت در دستور کار قرار گرفت. البته ساماندهی لزوماً به این معنا نیست که پیشگام و پیشقدم برای تعطیلی این واحدها باشیم.
به هیچ وجه مایل به انحلال هیچ مرکز دانشگاهی نیستیم اما اصرار بسیار بسیار زیادی داریم که باید این وضعیت سامان پیدا کند و استانداردها رعایت شود. دانشگاه ها باید به سطحی برسند که به مفهوم واقعی از یک دانشگاه مورد انتظار، دست یابند.
مؤسساتی که از خط فقر استانداردی پایین‌تر هستند باید به نوعی در دانشگاه‌های دیگر، به صورت مجموعه، ادغام شده یا به دانشگاه‌های مادر و دانشگاه‌های بزرگتر الحاق شوند تا بتوانند مجموعه بزرگتری را ایجاد کنند.
در همین فضا واژه‌های نامتعارفی هم در فرهنگ آموزش عالی وارد شده است؛ مانند استاد غیرحضوری و استاد پاره‌وقت و مانند اینها که همگی خارج از استانداردهای رسمی آموزش عالی هستند. به عنوان مثال اساتید حق التدریس، که استفاده از آن‌ها فقط برای رفع خلاءهاست.
امیدواریم در قالب طرحی که تدوین کرده‌ایم و احتمالاً به زودی هم پیاده می‌شود، این مسائل مرتفع شود. در قالب این دستورالعمل، محدودیت‌هایی برای توسعه مؤسساتی که از استانداردها فاصله دارند پیش‌بینی شده که از یک حد فراتر نروند. این مؤسسات در مقاطع تحصیلات تکمیلی به صورت محدود می‌توانند ورود پیدا کنند و ظرفیت جمعیت دانشجویی آنها، تا زمانی که بتوانند هیئت علمی کافی جذب کنند و به استانداردهای لازم برسند، کنترل شده خواهد بود.

**ایرنا: در مورد دیگر بندهای طرح آمایش آموزش عالی چه اقداماتی انجام شده است؟
**شریعتی نیاسر: یکی از بندهای این طرح یکپارچه‌سازی نظام پذیرش و سنجش است. اجرای این سیاست را از سال گذشته شروع کرده‌ایم. سال گذشته آزمون دکتری را به صورت یک جا داشتیم و از طریق تفویض اختیار به دانشگاه‌ها، آزمون دکتری را به دانشگاه‌ها واگذار شد.
برای اولین بار، دوره دکتری و فوق لیسانس به صورت یکپارچه بین همه زیرنظام‌ها برگزار شد. بنابراین این بند هم تحقق پیدا کرده است.
بند بعدی این طرح مربوط به نظام سطح‌بندی است که سطح‌بندی مؤسسات غیرانتفاعی به اتمام رسید.
هیچ مجوز جدیدی به مؤسسات غیرانتفاعی، جز آنچه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر شده، ارائه نشده است.
ممکن است در آینده زمینه‌هایی پیش آید که ما دوباره مجوزهایی صادر شود اما فعلا آنچه را داریم باید سرو سامان دهیم تا به سطح قابل قبولی برسد.
مراکز دولتی هم در چهار سطح دسته‌بندی شدند و در آینده نزدیک سطح‌بندی قطعی مراکز دولتی اعلام می‌ شود.

**ایرنا: اندیشه وزارت علوم در مورد بین المللی شدن دانشگاه ها چیست؟
**شریعتی نیاسر: در زمینه بین‌المللی‌شدن دانشگاه‌ها باید بگویم شاید واژه بین‌المللی شدن یک دانشگاه چندان درست نباشد؛ بهتر است بگوییم راهکارهای ورود دانشگاه‌ها به عرصه بین‌الملل. این بدین معناست که دانشگاه‌ها بتوانند خودشان را در عرصه رقابت‌های بین‌المللی ببینند.
باید بتوانیم به میدان و عرصه بین‌الملل وارد و رقابت کنیم. ما مدعی برخورداری از دانشمندان خوب و مطرحی در دنیا هستیم.
جمعیت دانشجویان خارجی در کل کشور تقریباً نزدیک به یک درصد است که البته این کافی نیست؛ میدان آموزش را برای غیرایرانی‌ها باز کنیم که به نحوی معرفی پتانسیل داخل کشور برای کشورهای دیگر است.
باید سفیرانی را در دانشگاه‌ها تربیت کنیم که ضمن بازگشت به کشورشان، نقش‌آفرینی کنند.
**9492** 1200

منبع: ایرنا

کلیدواژه: علمي آموزشي سند آمايش آموزش عالي آموزش عالي شريعتي نياسر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۱۹۷۲۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نقشه فرهنگی کشور درحال بازنویسی است

حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه امروز در نشست روسای حوزه‌های علمیه، نخبگان، دانشجویان، اساتید و هیأت رئیسه دانشگاه‌های گلستان گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال‌های اخیر براساس نیاز‌های عصر جدید در موضوعاتی مانند تهیه سند امنیت غذایی، سند هوش مصنوعی و سند فناوری کوانتونومی متمرکز شده است.

وی افزود: علت تحریم این شورا از طرف دولت‌های غربی، تمرکز فعالیت‌های جدی ما در زمینه علوم جدید بوده است.

حجت الاسلام خسروپناه گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه راهکار‌های مقابله با مهاجرت نخبگان و تحقق الگوی حکمرانی نخبگانی نیز فعالیت‌های خوبی انجام داده است.

وی افزود: با تلاش‌های چند دهه اخیر در زمینه توسعه علوم انسانی و اسلامی، امروز ایران به یکی از کشور‌های شاخص در رشد کیفی این علوم تبدیل شده و هیچ کشوری به اندازه ما در این عرصه پیشرفت نداشته است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: سند دانشگاه اسلامی در سال‌های گذشته در این شورا مصوب شده است و با اجرای این سند غالب مشکلات فرهنگی در دانشگاه‌ها رفع خواهد شد.

باشگاه خبرنگاران جوان گلستان گرگان