به نقل از «ایکنا»

رشد علم ریاضی و ارتباط آن با فقه اسلامی

تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۱۲۳۴۱۴۹

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی حسن ضیائی نیا دیروز، 2 آبان، در سمینار واکاوی نسخ دانشمندان ایران و تمدن اسلامی در توسعه علوم ریاضی در دانشکده ریاضی دانشگاه فردوسی بیان کرد: متأسفانه نسل امروز به دلیل ادبیات سنگین ریاضیات در دوره اسلامی از این تاریخ پر افتخار که پایه گذاران آن دانشمندانی چون غیاث الدین جمشید کاشانی، ابوالوفاء بوزجانی، ابوریحان بیرونی، حکیم عمر خیام و.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. هستند، فاصله گرفته اند.

وی افزود: اکثر نسخ خطی دانشمندان علم ریاضی با متن عربی است و عدد نویسی آن سیستم پیچیده ای دارد و نمادهای آن حروف ابجد است؛ به عنوان مثال برای یک عدد اعشاری باید چند پروسه مکشوف شود.

عدم توجه به نشر نسخ خطی دانشمندان علم ریاضی
این استاد دانشگاه اظهار کرد: چاپ و انتشار نسخ خطی قدیمی که از ریاضیدانان رسیده مغفول مانده و فقط یکی دو نسخه از هر کتاب وجود دارد لذا دانشجویان علوم ریاضی آگاهی چندانی راجع به تاریخچه بسیاری از این علم را ندارند.

ضیائی نیا ادامه داد: متأسفانه تاریخ مباحث علم ریاضی در سطح ملی کمتر مورد توجه قرار گرفته و شاید دلایل آن این بوده که این مباحث را ریاضی نمی دانند و یا ضرورت نمی بینند که نظریات ابوریحان در خصوص مثلثات و یا اقدامات ابوالوفاء بوزجانی در خصوص علم ریاضی را بیان کنند.

وی اظهار کرد: در مقدمه نسخه اصلی کتاب غیاث الدین جمشید کاشانی که با حمد و سپاس خداوند باری تعالی آغاز شده، قوانین علمی در خصوص احکام علم هیات و اجرام فلکی را شاهدی بر قدرت خداوند می شمارد و شمس و فلک و نجوم را به در بیان زیبایی اینطور وصف می کند که پیامبر اعظم(ص) خورشید آسمان ولایت و امامان چون افلاک و اصحاب مانند ستارگان این آسمان هستند.

این استاد و پژوهشگر علوم پایه با اشاره به اینکه در حقیقت دوره اسلامی دوران طلائی پیشرفت علوم است، عنوان کرد: غیاث الدین جمشید کاشانی در کتاب نردبان آسمان خود مقادیر فلکی سیارات منظومه شمسی را که شامل مشخصات مداری و مشخصات سیاره است محاسبه کرده و طبق اسناد تاریخی محاسبه مدل فلکی این دانشمند از اقدامات مهم و ارزشمند وی به حساب می آید.

ضیائی نیا با تشریح اقدامات بزرگ دانشمندانی چون خواجه نصیر الدین طوسی در خصوص علم نجوم و ریاضیات گفت: نیکولاس کوپرنیک بنیانگذار نظریه «خورشید مرکزی» برای اثبات نظریات خود اطلاعات رصدخانه مراغه را که نتیجه اقدامات خواجه نصیر الدین طوسی بوده را از طریق مدرسه ترابوزان ترکیه گرفته و این نشان می دهد که ارزش کتاب های خواجه نصیر تا حدی است که کوپرنیک در تبیین نظریات خود بارها و بارها به کتب این دانشمند بزرگ ارجاع داده است.

بودجه ملی برای چاپ نسخ خطی در نظر گرفته شود
استاد دانشگاه مشهد بیان کرد: شالوده مبحث مثلثات معاصر در کتاب ابوالوفاء بوزجانی آمده و تمام پژوهشگران علم ریاضی و بزرگان تاریخ علم در این قضیه نظر موافق دارند.

وی با اشاره به اهمیت چاپ و انتشار نسخ خطی بزرگان علم ریاضی گفت: امروز در کشورهایی مانند انگلستان و فرانسه انتشار نسخ خطی دانشمندانشان اقدام شده اما در ایران این اتفاق نیفتاده است؛ لذا ضروری است که مسئولان و مدیران باید سهمی از بودجه ملی را برای چاپ و انتشار نسخ کتب مفاخر علم ریاضیات در نظر بگیرند.

این استاد دانشگاه گفت: در کشورهایی چون انگلستان تاریخ علم هر کتاب در مقدمه آن کتاب تبیین شده اما با وجود تاریخ افتخار آفرین و وجود مفاخر علوم متعدد و به ویژه علم ریاضی در کشورمان، این اقدام صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: اگر دانشجویان ریاضی بدانند مقدمات بسیاری از مباحث علم ریاضی داشته هایی است که از مفاخر ملی رسیده قدرت اظهار نظر و اعتماد به نفس بیشتری خواهند یافت.

ضیائی نیا اظهار کرد: متأسفانه سیستم آموزشی در دانشگاه ها طوری است که دانشکده ریاضی با دانشکده ادبیات و معارف در ارتباط نیست در حالی که بسیاری از نسخ خطی دانشمندان به متون عربی است.

وی در خصوص تاریخ علم ریاضی در مصر بیان کرد: اولین اقوام که گسترش شاخه های علم ریاضی را فراهم کردند، مصریان بودند که در این خصوص می توان به نگاشته شدن پاپیروس رند توسط کاهنی به نام احمس اشاره کرد که 25 مساله ریاضی که عمده آن مسائل روز مانند نان، غذا، حیوانات و... بود را احصا کرده بود.

ضیائی نیا ادامه داد: موارد 25 گانه در کتاب پاپیروس رند نشان می دهد که حل بیشتر این مسائل به یک معادله خطی منجر می شود که این مسائل نیز به روز است و اکنون نیز اصل این نسخه در موزه بریتانیا نگهداری می شود.

وی اظهار کرد: پس از ریاضیات دوره مصر وارد دوره یونان و بعد از آن وارد دوره اسلامی می شویم و این سوال مطرح می شود که ریاضیات در بین دانشمندان اسلامی به چه صورت است؟

ضرورت پژوهش در معرفی مفاخر ریاضی دوره اسلامی
ضیائی نیا افزود: تا زمانی که برای ریاضیدانان دوره اسلامی نظیر کارهای وبکه، کندی، سوتر و کینگ پژوهش جامعی انجام نشود، تاریخ ریاضیات اسلامی و نقش آن در تکامل ریاضیات جهانی و در نتیجه جایگاه حقیقی آن روشن نخواهد شد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: به همین دلیل است که اکثریت قریب به اتفاق پژوهشگران ریاضیات اسلامی اذعان داشته اند که هنوز وقت تدوین دایره المعارف جامع ریاضیات اسلامی فرا نرسیده است.

وی در خصوص شخصیت خیام نیشابوری بیان کرد: بسیاری از افراد به دلیل القائات نادرست فقط جنبه شاعر بودن خیام را می شناسند؛ شاعری که از می و می خواری سخن گفته اما باید گفت که خیام یک موحد بزرگ است که در آخرین ابیات خود و قبل از مرگ می گوید «خدایا من تو را به اندازه امکان خود می شناسم؛ پس مرا ببخش که کبریای تو را نمی توانم بشناسم و تنها راهم به سوی تو معرفت من است» که این بیان عمق نگاه توحیدی این دانشمند را می رساند.

این پژوهشگر علوم پایه با بیان اینکه مسلمانان در توسعه علم ریاضیات ابداعات زیادی انجام داده اند، تصرح کرد: وبکه ادبیاتی چون منشا x در معادلات را از نسخ ریاضی خیام کشف کرده است. از طرفی پس از فتح اروپا توسط مسلمانان حضور پررنگ معماری اسلامی در اسپانیا گویای این مطلب است.

اجرای احکام شرعی و مقدمه کشف برخی مباحث ریاضی
ضیائی با بیان اینکه فقه اسلامی باعث رشد ریاضیات شده است، اظهار کرد: اما چرا به ریاضیات در تاریخ اسلامی پرداخته شده است؟ یکی از دلایلش اجرای احکام شرعی است که از آن می توان به سهم الارث، تعیین اوقات شرعی برای نماز و همچنین تعیین ماه ها و تشخیص ماه رمضان برای روزه گرفتن اشاره کرد.

وی در خصوص قضاوت حضرت علی(ع) در خصوص سهم الارث یک زن گفت: زنی در محضر امام علی(ع) از کم بودن سهم الارث خود شکایت کرد که برادری داشتم که 600 دینار دارایی داشته اما پس از فوت تنها یک دینار به من رسیده است.

ضیائی نیا تصریح کرد: بر اساس این مساله که به مساله دیناریه مشهور است، حضرت علی(ع) با عمق بینش ریاضی در تحلیل آن نسب خانوادگی این زن را تشریح کردند.

وی افزود: حضرت به زن فرمودند «برادر تو دو دختر داشته که 400 دینار به آنان رسیده و یک برادر مادری که سهم آن یک ششم ماترک است که می شود 100 دینار و زنی داشته که یک هشتم ماترک، یعنی 75 دینار را به ارث برده و 12 برادر داشته که به هرکدام 2 دینار رسیده است و تو تنها خواهر وی یک دینار سهم ماترک را به ارث برده ای».

استاد دانشگاه مشهد گفت: اجرای بسیاری از احکام شرعی مقدمه ای برای کشف علوم ریاضی شد که این مبانی باعث رشد ریاضیات گردید. از طرفی ابداعات در این علوم توسط دانشمندان ایرانی در دوره اسلامی رخ داده است.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری قرآن ایکنا خراسان رضوی معارف ریاضیات اسلامی تمدن اسلامی قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۲۳۴۱۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تقدیر از تصمیم ترکیه در قطع روابط اقتصادی و تجاری با اسرائیل

امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه دیدارهای خود در حاشیه اجلاس سران اسلامی در بانجول، با هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه دیدار و گفتگو کرد. - اخبار بین الملل -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مذاکرات وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه بر روند تحولات منطقه بویژه تحولات غزه، همچنین تبادل نظر در خصوص آخرین تلاش ها و تحرکات برای توسعه و گسترش مناسبات دوجانبه تهران و آنکارا بویژه بر نتایج سفر دکتر رئیسی به آنکارا متمرکز بود‌.

 امیرعبداللهیان ضمن تقدیر از تصمیم اخیر دولت ترکیه در قطع روابط اقتصادی و تجاری  با رژیم صهیونیستی، این اقدام را مهم توصیف کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی با محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی، ضرورت ایفای نقش نیرومندتر و فعال تر کشورهای اسلامی به‌ خصوص ایران و ترکیه در حمایت از مساله فلسطین را یادآور شد.

وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از این دیدار مواضع کشورمان را در روند عملیات مقتدرانه وعده صادق در چارچوب دفاع مشروع نیروهای مسلح ایران و در  تنبیه رژیم صهیونیستی تبیین کرد.

امیرعبداللهیان در خصوص دیدار اخیر روسای جمهور دو کشور در آنکارا تاکید کرد: ارزیابی ما از مذاکرات روسای جمهور ایران و ترکیه و توافقات و پیگیری های صورت گرفته مثبت است، اما باید نتایج کامل توافقات محقق شود.

 وزرای امور خارجه ایران و ترکیه همچنین دیدگاه مشترکی در مورد لزوم پیگیری مستمر توافقات سفر دکتر رئیسی به ترکیه داشتند و  بر لزوم فعال تر شدن کمیته‌های مشترک همکاری دو کشور در زمینه‌های مختلف تاکید کردند.

هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه ضمن ابراز خرسندی از این دیدار، سفر موفقیت آمیز دکتر رئیسی رئیس جمهور کشورمان به ترکیه را حائز اهمیت دانست و از نتایج آن ابراز خرسندی نمود.

 هاکان فیدان توسعه روابط با ایران در همه زمینه‌ها را از اولویت‌های مهم ترکیه دانست و از تقویت همکاری های دو کشور در مجامع منطقه ای و بین المللی استقبال نمود.

وزیر خارجه ترکیه با تشریح رویکرد و مواضع کشورش در قبال تحولات منطقه به خصوص اوضاع فلسطین بعنوان مهم ترین مساله جهان اسلام، موضع‌ همتای ایرانی خود مبنی بر ضرورت ایفای نقش فعال و پویاتر کشورهای اسلامی به خصوص ترکیه و ایران در سازمان همکاری اسلامی را مورد تاکید قرار داد.

دو وزیر همچنین در خصوص وضعیت فلسطین و راههای پایان بخشیدن به جنگ و جنایات سبوعانه رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین در نوار غزه و کرانه باختری تبادل نظر کردند.

متن سخنرانی امیرعبداللهیان در اجلاس گامبیاگفت‌وگوی امیرعبداللهیان با وزیر خارجه مصر در گامبیاامیرعبداللهیان عازم گامبیا شد

انتهای پیام/